mężczyzna

Etymology

Inherited from Proto-Slavic *mǫžьščina. By surface analysis, męski +‎ -yzna. First attested in c. 1408.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /mæ̃ʃʲt͡ʃʲɨzna/
• IPA^(key): (15^th CE) /mæ̃ʃʲt͡ʃʲɨzna/

Noun

mężczyzna f

1. (attested in Masovia) man (adult male)
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 54:

     Vstawyamy, aby mąszom a mąsczysznam (viris et masculis) dawnoscz trzech lath tylko stala

     [Ustawiamy, aby mężom a mężczyznam (viris et masculis) dawność trzech lat tylko stała]

2. (collective, attested in Greater Poland) men
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 124:

     Ten o to vrazony... nye ma rodzyny albo przyrodzonych przyyaczyely mąszczyszny

     [Ten [o]to urażony... nie ma rodziny albo przyrodzonych przyjacieli mężczyzny]

   • 1874-1891 [End of the 15th cenetury], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{, ,} , volume XXV, page 202:

     Mąssczyssny laici

     [Mężczyzny laici]

3. (attested in Masovia) male child
   • 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 294:

     Vszelka mąszczysna odvarzayacza zywoth szwyathe panv bądzye vezvano (omne masculinum adaperiens vulvam sanctum domino vocabitur Luc 2, 23)

     [Wszelka mężczyzna otwarzająca żywot święte Panu będzie wezwano (omne masculinum adaperiens vulvam sanctum domino vocabitur Luc 2, 23)]

References

• Boryś, Wiesław (2005) “mężczyzna”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “mężczyzna”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “mężczyzna 1-3”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “mężczyzna”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN