Merchtem

In de loop van de geschiedenis heeft het huidige Merchtem meerdere namen gekend namelijk: Martinas, Merchtinis, Markedunum en Merchtenen. Reeds in de 7e eeuw was Merchtem een rijk en dichtbevolkt gebied en behoorde toe aan bisschop van Kamerijk. Van de Karolingische tijd tot de elfde eeuw lag het grondgebied van Merchtem in de Brabantgouw. De juiste en specifieke oorsprong is onbekend. In 1251 verhief hertog Hendrik III het tot een vrijheid. Dankzij deze vrijheid kon Merchtem zich gaan uitbreiden op tal van vlakken.

Het wegennet van Merchtem heeft in de loop der jaren een belangrijke rol gespeeld in de transithandel. Als men het over transithandel heeft spreekt men over de Romeinse heerbaan van Bavay-Henegouwen-Asse, Londerzeel naar Rumst en nog een baan naar Baasrode via de Schelde. Daarnaast waren er ook nog de veiligere en meer bekende banen van Dendermonde, Vilvoorde, Brugge over Gent en Leuven richting Luik. In de baan tussen Leuven en Luik speelde Merchtem een grote rol als grensgemeente tussen Brabant en Vlaanderen zodus als pleisterplaats voor de 14e eeuw. Vanaf de opkomst van Brussel speelde de weg van Brussel via Wemmel en Brussegem een grote rol inzake de betrekking die ze had met het Brusselse patriciaat. Deze heeft zich kort erna ook in Merchtem gevestigd.

Al deze uitbreidingen zorgden ervoor dat Merchtem zich met hoge snelheid ontwikkelde. Dankzij deze ontwikkelingen kwam er een verdrag tussen de Hertog van Brabant en de heer van Dendermonde. Het liep echter niet zoals gewenst: de hertog van Brabant liet een lakenweversgilde oprichten dat als gevolg had dat de burgerij van Brussel hier niet mee was gediend. Een afschaffing van dit verdrag volgde in de 14e eeuw.

In 1561 werd het nut ingezien van handel over water met als gevolg dat vele handel niet meer over steden moesten gaan maar zo rechtstreeks naar hun destinatie konden gaan. De vaart Brussel-Willebroek had een enorme invloed op de handel van Merchtem. Het gebruik van de vaart werd gezien als een enorm pijnpunt. Later, tot het einde van de achttiende eeuw maakte de vrijheid van Merchtem deel uit van het kwartier Brussel in het hertogdom Brabant. De in de zestiende eeuw verwoeste burcht van de heren van Merchtem en de nog bestaande donjon van het Hof ten Houte (14e eeuw) bevonden zich dicht bij de Brabants-Vlaamse grens.

De gemeente wordt gerekend tot de streek Brabantse Kouters. Daarnaast ligt Merchtem ook in de noordwesthoek van Vlaams-Brabant. Merchtem ligt in het midden van de cirkel Brussel-Dendermonde-Vilvoorde en ligt op ongeveer een afstand van 15 km van deze steden. Het grenst ook aan het Pajottenland en de Vlaamse vlakte.

Aangrenzende gemeenten

Meer informatie Aangrenzende gemeenten ...

Aangrenzende gemeenten
Buggenhout (Oost-Vl.)		Londerzeel
Opwijk				Meise
		Asse		Wemmel

Sluiten

• 
  Onze-Lieve-Vrouwekerk

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Merchtem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• De Onze-Lieve-Vrouwekerk
• De Langeveldmolen
• De Binnenmolen
• De Burcht
• Het Moordkruis
• Het domein Appelkot
• Knoteik met herinneringskruis
• Gewone es als grensboom op de gemeentegrens tussen Merchtem en Asse^[1]

Merchtem ligt in Zandlemig Vlaanderen en het licht-golvende landschap varieert in hoogte van 15-55 meter. Merchtem ligt aan de Grote Molenbeek en ten oosten daarvan loopt de Kwetstenbeek noordwaarts, die in de Grote Molenbeek uitmondt.

• Sint-Donatusinstituut, een katholieke school gesticht in 1908 door de Broeders van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes.
• Gemeentelijke Technische en Beroepsschool Merchtem (GTSM)
• Gemeentelijke Tuinbouwschool
• Gemeentelijke Basisschool De Plataan, Merchtem
• Gemeentelijke Basisschool Ten Bos, Peizegem
• Vrije Basisschool Rinkeling, Brussegem
• Vrije Kleuterschool Ter Dreef, Merchtem
• Vrije lagere school Ter Dreef, Merchtem

De voormalige Brouwerij Ginder-Ale, die het zicht op de dorpskern van Merchtem bepaalt, met een rood en wit gebouw (de voormalige bottelarij) is tegenwoordig een woonzorgcentrum, appartementen, lofts, horeca, winkels en kantoren gevestigd. In de bottelarij is een supermarkt en een evenementenbedrijf gevestigd.

Voetbalclub KHO Merchtem, sinds 1994 KHO Merchtem-Brussegem, speelde in de tweede helft van de 20ste eeuw enkele decennia in de nationale reeksen, maar hield in 2000 op te bestaan. De toen opgerichte voetbalclub FC Merchtem 2000 fuseerde op zijn beurt in 2016 met SC Wolvertem tot KHO Wolvertem Merchtem.

• Chiheru de Jos^[15]

• Hennen van Merchtenen (1360->1415), auteur
• Frans Segers (1751 of 1752-1821), militair
• Léon De Coster (1854-1928), politicus
• August De Boeck (1865-1937), componist
• Juul De Winde (1893-1918) dichter en militair
• Emiel Louis De Winde (1914-1987), abt
• Edward Teirlinck (1921-1971), organist
• Hugo De Grauwe (1954), gewichtheffer
• Maurice De Velder (1958), ondernemer
• Maggie De Block (1962), politicus
• Eddie De Block (1967), arts en politicus
• Bert Vermeir (1977), spring- en dressuurruiter
• Maarten Mast (1978), politicus en bestuurder
• Willem Van Schuerbeeck (1984), atleet
• Nele Van den Broeck (1985), muzikant

Opwijk, Mazenzele, Mollem, Brussegem, Wolvertem, Meuzegem, Steenhuffel, Peizegem