Cymraeg

Local Government E-bulletin #28

September 2009

Contents
Introduction
June Milligan
New relationship with local government
Update on the Local Government Measure
Assembly Member and local government mentoring scheme
Local Government legislative Competence Order
Annual Council Reporting Framework for Social Services
Powys Joint Options Appraisal
Local Service Boards
Ffynnon
Electoral Reviews
Wales Spatial Plan
Swine Flu
Learner Travel (Wales) Measure
Council Tax – collection in a recession
Local Government By-laws
The Councillors’ Commission Expert Panel Report
Citizen-centred development programme
State Aid
2010 European Year for Combating Child Poverty & Social Exclusion
Vetting and Barring Scheme
Deferred Payment Scheme 2009/10
Innovative Regeneration Fund

Training Opportunities
Equalities Evidence in Wales

Forthcoming Events
One Voice Wales Annual Conference 2009

Back to the top

Introduction

It has been a while since we last issued an e-bulletin. I apologise for that and
will try to return to more regular issues in future. As a consequence, a great
deal has happened since my last editorial and I could go on for quite a while.
But, we are all busy and I will spare you too much of an introduction. As we
return from the summer, some of us tanned and relaxed, others still a bit
damp and cold, it is much more important to focus on where we are going
rather than where we have been. And the autumn will bring, among other
things, a challenging financial settlement for us all; a continued risk of an
escalation in the number of cases in swine flu; progress on implementing our
local government Measure; and other key developments in local government
policy. Together, these will make sure that we remain as busy as ever.
Nonetheless, it is worth highlighting a few milestones from the last few
months.

Just before the Summer Recess, the Assembly Government agreed we

should proceed with developing Outcome Agreements for local authorities.
These would build on and expand the current Improvement Agreement regime
and use the 19 Strategic Statements developed by the Government.
Alongside this, we would also refresh the Essex-Jones agreement to make
sure it reflects the current relationship between central and local government.
The SJLG Minister wrote to John Davies, Leader of the WLGA in July with an
initial draft and I understand that has been circulated to authorities for
comment.

Moving to Outcome Agreements is an important step. If successful, they

should provide greater local flexibility – including fewer financial constraints
from hypothecated grants – along with building a more sophisticated view of
local authority improvement and achievement.

As well as continuing to visit authorities wherever I could, I attended a number

of conferences before the Summer. The Excellence Wales awards ceremony
in Llandudno showcased some of the best achievements of staff in local
authorities and it was great to see them recognised. The SOLACE Annual
conference in Aberystwyth focussed on better engagement for the citizen and
provided some fascinating insights into how authorities are implementing
better engagement in practice.

Later in the bulletin we bring you up to date with events on the Local
Government Measure. I chair the Implantation Group which is overseeing the
preparation of guidance to support the practical implementation of the
Measure. This is a great example of where we are working closely with
colleagues in local government, the WAO and others to co-produce a key
piece of guidance. I am sure that the product will be much better as a result.
I used the WAO Annual Conference, Capita Governance in Wales conference
and the Working Together for Denbighshire conference in St Asaph to outline
to a wider audience the benefits of the Measure in terms of greater
accountability for service improvement.

Many of you will be aware of the Wales Audit Office Corporate Governance
Review of Anglesey County Council. The Auditor General highlighted a range
of issues that need to be addressed and the Minister has issued a Direction to
the authority – the first of its kind in Wales. That Direction has enabled Dr
Gibbons to appoint an interim Managing Director, David Bowles, to lead the
authority through its recovery period. Dr Gibbons is also appointing a
Recovery Board to monitor progress and advise him and the Council on the
recovery process. In the first instance we expect the arrangements to last up
to two years although we very much hope that we will be able to shorten that
period subject to good and sustainable progress in dealing with its problems.
It is likely that the Minister will make a further statement early in the next
Assembly Term.

There have been some key developments in senior staff within the Assembly
Government, including the appointment of Emyr Roberts as Director General
for Public Service and Local Government Delivery; and June Milligan as the
new Director of Social Justice (more about her later in the bulletin). There
have also been a number of changes in Local Authorities with a number of
new Chief Executive appointments in the last few months and unprecedented
turnover of around a third within the last 18 months.

I hope you find the rest of the bulletin informative and useful and remember,
only around 100 shopping days until Christmas ….

Reg Kilpatrick
Head of Local Government Policy

Back to the top

June Milligan - Director, Department for Social Justice and Local

Government, Welsh Assembly Government

Raised and educated in her native Scotland, June spent the first six years of
her public service career in front-line operational delivery as a Governor in a
number of male long-term and maximum security prisons.

She moved with her family to Wales in 1989 on joining the Welsh Office where
she worked on education and training policy. Between 1993 and 1996 she
worked at the UK Representation to the EU in Brussels in a diplomatic role
with the Foreign and Commonwealth Office. She returned to Wales in 2000
following four years in London as Principal Private Secretary to three
successive Secretaries of State for Wales.

With the devolved Welsh Assembly Government, June was Head of

Environment Division from 2000 to 2006 and she energised organisational
change as Business Development Director between 2006 to 2009, in which
capacity she also served as a Board Member.

She was appointed to her current role as Director for Social Justice and Local
Government Department in April 2009.

June has an MA and a PhD in Social Sciences and graduated in the Summer
of 2008 as Batchelor of Divinity. She also recently completed the Advanced
Management Programme at INSEAD.

Back to the top

New relationship with local government

WAG officials have for some time been working with the WLGA and SOLACE
on updating the Essex-Jones agreement on relationships between WAG and
Local Government. In parallel, we have also been developing a policy on
Outcome Agreements. This approach provides a new means for the
Assembly Government to explain its strategic objectives in a way which
enables our local government partners to understand them better and to align
with their delivery

A replacement text for the Essex-Jones agreement – A New Understanding

with Local Authorities - is being drafted between WAG and the WLGA and
SOLACE. The document seeks to clarify our respective roles and
responsibilities as well articulate our joint aims and aspirations. The document
is not simply descriptive but should also commit us to action. We plan to be in
a position to sign the document during the autumn.

On Outcome Agreements we propose to use the significant progress already

made on Improvement Agreements as a foundation for developing Outcome
Agreements with each Local Authority from April 2010. Local Authorities could
see earned flexibilities tied to their Outcome Agreement achievements, such
as amalgamating and dehypothecating specific and ring-fenced grants.

Outcome Agreements will:-

•Provide greater assurance on the delivery of national an local priorities
and outcomes;
•Align local and national priorities for improvement;
•Set a more effective accountability framework for the delivery of quality
outcomes and priorities for improvement;
•Re-focus the emphasis to what can be achieved for the citizen rather than
on the process and inputs; and
•Streamline and strengthen relationships between the Assembly
Government and Local Government.

The focus on achieving better outcomes becomes even more crucial in the
face of the pressures of the recession: demand for public services increases
as the resources available to deliver them declines. Achieving better
outcomes in such a challenging context requires public services including the
Assembly Government to be even more efficient, lean and joined up in order
to improve outcomes for their local citizens.

Following the current evaluation of Improvement Agreements, WAG officials

will be liaising with Local Authorities in the autumn in regard to developing the
framework and guidance for Outcome Agreements. It is important to note that
Outcome Agreements will be an evolution of Improvement Agreements and as
such will supersede them. The aim is to have something in place for the
beginning of next financial year.
The longer term vision is to move towards developing Outcome Agreements
across public services building on the knowledge and experience gained
through implementing Outcome Agreements with Local Authorities. In due
course we hope to work with LSBs and wider stakeholders in developing
these Public Service Outcome Agreements which will eventually subsume
both their local government predecessors and the local delivery agreements.

Finally, WAG has agreed 19 Strategic Statements. These set our high level
aims for the longer term future of Wales and in doing so the priorities for the
Assembly Government as drawn from One Wales. The Statements will form
the strategic framework for the Outcome Agreements and, as such, should
feed through to help authorities identify and prioritise what is important locally
within the national context.

Outcome Objective
SF01 A healthy population with a good quality of life
SF02 Quality health and social care is readily available
SF03 Our economy is strong and provides good employment
opportunities
SF04 Everyone has the skills they need to thrive and contribute to
the economy
SF05 Everyone has access to good housing
SF06 People can travel sustainably, reliably, safely and easily
SF07 People can access good education and training throughout
their lives
SF08 People are well educated for life
SF09 Children have the best start in life
SF10 Poverty in Wales is reduced
SF11 Communities are regenerated across Wales
SF12 People live in safe, vibrant, inclusive urban and rural
communities
SF13 Our natural and historic environment is protected and
enhanced and land is used sustainably
SF14 Wales is an energy efficient, low carbon and low waste society
SF15 The Welsh language thrives
SF16 Culture and sport thrive in Wales
SF17 Wales has a positive external reputation
SF18 Public services are citizen-centred, effective & value for money
SF19 Our devolved government is effective and accountable, and its
role is understood by citizens
For further information contact Reg Kilpatrick, Head of Local Government
Policy Division at reg.kilpatrick@wales.gsi.gov.uk
Back to the top

Update on the Local Government Measure

The Local Government (Wales) Measure 2009 was passed by the Assembly
on 28 April 2009 and received Royal approval on 10 June.
The overall intention of the Measure is to create a statutory regime which
integrates long term community planning and shorter term local service
improvement. The final text of the Measure can be found at:
http://www.assemblywales.org/bus-home/bus-legislation/bus-leg-
measures/business-legislation-measures-lg.htm

In particular, the Measure:

reforms local authorities’, National Park authorities’ and fire and
rescue authorities’ duties in relation to making arrangements to secure
continuous improvement, in particular by providing that improving local
wellbeing, sustainability and fairness are as valid as improving quantified
service outputs or efficiency;
creates a general power for authorities to collaborate with each
other to secure improvement;
provides more scope for the authority to use its performance data to
account to citizens and communities about the levels of service they are
providing;
requires local government auditors, regulators & inspectors to
collaborate & co-ordinate their work so as to maximise value and minimise
burdens;
clarifies Welsh Ministers’ powers to support improvement and
allows them to intervene only where such support fails, or in genuine
emergencies; and
creates a duty on local service-providers to prepare & deliver a
community strategy.

The task now is, of course, to make all of this work. There are two broad
strands to that. Firstly, we need to bring the provisions of the Measure into
force at appropriate times: this is done by an order made by the Minister
without any Assembly procedure.

Part 1 (Local Government Improvement) contains a mixture of forward

looking (requirements to set improvement objectives etc) and retrospective
elements (accounting for performance) which will need to come in to force at
different times. The forward looking elements will be in force by April 2010 and
the retrospective elements will follow in April 2011. Part 2 (Community
Strategies and Planning) will come into force at the beginning January of
2010.

Secondly, there is the need to develop related guidance. For Part 1, this
means a wholesale renewal of the Wales Programme for Improvement -
Guidance for local authorities 2005 (WPI); for Part 2, the extant community
planning guidance ‘Local Vision’ (issued March 2008) anticipated most of
what’s in the Measure and will need updating to cover things like the duty to
co-operate etc. We have established an internal/external working group to
take forward this work and our aim is to consult on the revised statutory
guidance relating to community planning and Wales Programme for
Improvement for a 12-week period starting early October.

For further information please contact the Local Government Policy Division’s
Strategy and Performance Unit:
Steve.pomeroy@Wales.gsi.gov.uk / 029 20826991
Jason.cooper@wales.gsi.gov.uk / 029 20821531
Lisa.hughes@wales.gsi.gov.uk / 02920825800
Back to the top

Assembly Member and Local Government Mentoring scheme

Following the successful shadowing scheme operated between the National

Assembly and Operation Black Vote in 2007/8 (in which 11 black or Asian
people were linked with individual AMs) the scheme is now to operate for a
second year but is broadened in two ways. Firstly, it is not now confined to
black and Asian people but has been be extended to other groups who are
under-represented in democratic and civic participation. Secondly, it will
operate at local government level as well as at the National Assembly.

The Assembly Government and WLGA are cooperating with the Assembly
Commission in order to bring this project on line. The scheme has now been
opened to Black and Minority Ethnic Groups, Lesbian, Gay and Bisexual
people, Disabled people, young people and women.

A project co-ordinator has been employed by the Assembly Commission and

a steering group for the project consists of representatives of the three
sponsoring bodies plus equalities groups. A recruitment exercise has taken
place over the summer and the scheme will be launched in the Senedd in
October..

A number of local authorities have expressed an interest in participating.

For more information, contact frank.cuthbert@wales.gsi.gov.uk.

Back to the top

Local Government Legislative Competence Order

The proposed National Assembly for Wales Local Government Legislative

Competence Order (LCO) was published in July for pre-legislative scrutiny.
The Order would allow the National Assembly to make an Assembly Measure
to improve ways community councils are run; encourage more people from a
wider range of backgrounds to take part in community councils; encourage
greater transparency and help community councils to work more closely
together and with county and county borough councils. It would also enable
Assembly Measures to be passed on encouraging greater accountability, on
the salaries, pensions and allowances of councillors and to improve the
support for councillors and their working conditions.

The National Assembly Legislative Committee issued a call for written

evidence on views on the terms and scope of the LCO and throughout the
autumn will be holding oral evidence sessions. The Committee is due to
issue its report in December.

The LCO can be accessed here:

http://www.assemblywales.org/bus-home/bus-legislation/bus-leg-legislative-
competence-orders/bus-legislation-lco-2009-lgcc.htm

Back to the top

Annual Council Reporting Framework for Social Care Services

Local authorities within Wales are breaking new ground in their development
of an approach to reporting on their responsibilities and performance within
social care.

In June 2007, WLGA Social Service Policy Group & ADSS Cymru agreed to
work together to improve and strengthen Council reporting on effectiveness in
meeting social care needs. This was later linked to the CSSIW proposals on
modernisation (including the ending of the Joint Review Programme) and the
draft guidance on the role of the statutory Director of Social Services, which
establishes a minimum requirement of an Annual Report by each Council. It
will be the responsibility of the statutory D of SS to lead the production of the
report on behalf of their local authority. The report will constitute the Social
Services “chapter” of the WPI assessment.

The key purpose of the Report will be to present a recognisable picture to

those delivering and served by their social services in a style that will engage
local citizens and key stakeholders.

The production of a Report on an annual basis will have a number of benefits

for Councils and stakeholders alike. First, it will provide a much more
immediate link to improvement action/business planning than before, by
identifying priorities for investment of scarce improvement capacity locally and
nationally. Secondly it will allow the use of softer measures to complement
Performance Indicator data, and is likely to draw increasingly on user and
carer input. Thirdly, it will be for Councils to track progress towards locally-
determined strategic objectives.
Torfaen and Wrecsam councils pioneered the new framework and
successfully reported to their Councils in June and July of this year
respectively. The Social Services Improvement Agency delivered a
comprehensive series of workshops to authorities with their lead advisor Chris
Davies. Input from the pioneers Wrecsam and Torfaen, was a major part of
the workshops. All 22 councils will make their first Report by late summer of
2010.

Newsletters are available at http://www.ssiacymru.org.uk/

Back to the top

Powys County Council and Powys Teaching Local Health Board

Improving Public Services: Joint Option Appraisal Project

Powys could be at the front of groundbreaking improvements in public

services. according to the report published on 28 July.
The report was commissioned by Powys County Council and Powys Teaching
Local Health Board to examine how they could work together much more
closely. It recognises the progress they have made but emphasises that
developments need to go much further if they are to benefit from efficiency
savings and improvements in the services they provide.
The report recommends that the Council and Local Health Board pursue a
merger to become one organisation. It identifies the many benefits that such a
development would bring.
County Councillors and members of the Local Health Board are now
considering the report. Both organisations have arranged meetings for
September when they will decide on a possible merger.
http://www.powys.gov.uk/uploads/media/report_powys_joint_option_project_2
00907_bi_02.pdf

Back to the top

Local Service Boards

It has been another busy period with Wales Spatial Plan Ministers meeting the
groupings of LSBs in their area. These meetings were an opportunity to
share learning and innovation across LSBs and update Ministers on the
progress of LSBs. Further Ministerial meetings are planned throughout
October, November and December.
We have jointly held three regional events with colleagues from Local
Government Division. One of the aims of the workshops was to facilitate the
sharing of learning and innovation from the LSB experience so far and this is
dependent on everyone being prepared to contribute, listen, share and learn.
The regional events began on June 30th in St Asaph and was followed by two
further events in Llanelli and Blaenau Gwent in July. There were also useful
discussions on the way forward for LSBs with some very positive messages
about what has already been achieved to date.

On July 2nd, the second meeting of the LSB Innovation Network on Information
Sharing was held in Port Talbot. The purpose of this meeting was to develop a
common understanding of the business drivers for existing data observatory
activities; and to enable the people responsible for delivering these projects to
share developing thinking and learning. A great deal of common ground was
identified and colleagues were keen to continue with the network. We aim to
hold another meeting in the late autumn.

Every LSB has now selected a number of collaborative projects to drive

forward in their Local Delivery agreement. These projects have been selected
on the basis of local need assessment and engagement with citizens. There
are over 90 projects across the LSB network including:

− integrating health and social care services for people needing long
term care;
− neighbourhood management through multi-agency teams sharing
intelligence and resources;
− promoting positive mental health through cross public service
action, including employment practice;
− reducing the public service carbon footprint;
− strategic health improvement;
− joined up workforce planning to respond to the needs of an ageing
population;
− responding more effectively to substance misuse and domestic
violence;
− tackling young people’s disengagement from education, work and
training.

The LSB Conference this year will be held on 26th November at Venue Cymru,
Llandudno. The theme for the conference is building on success in the context
of the current economic climate.

For further information on Local Service Boards please see the LSB Website
at http://wales.gov.uk/topics/improvingservices/localserviceboards/?lang=en
 Back to the top

Ffynnon

The Ffynnon National Programme Plan 2009-10 was launched in early June
following consultation with stakeholders.
The Ffynnon programme is an enabler and driver of collaborative working,
improving performance and knowledge management, accountability and
service standards in public services in Wales. All programme partners view
Ffynnon as a unique opportunity to create a performance management
community and culture, within and across the public sector, which is an
exemplar of what Wales can achieve as a small, clever country.
The existing Ffynnon programme partners are the Welsh Assembly
Government and Welsh Local Government Association, the 22 local
authorities, fire and rescue services and national park authority stakeholders,
together with the supplier SunGard Public Sector who have been contracted
to deliver the Ffynnon Programme to all stakeholders in line with the national
programme plan. Interest is being shown by additional key public sector
organisations who can also benefit from the implementation of Ffynnon. The
Ffynnon programme is designed to support the realisation of the following key
strategic objectives, which underpin the shared agenda of the Welsh public
sector:
• Improved management of public sector performance
• Effective inspection and regulation across public services
• Effective scrutiny and governance across public services
• A developed role for the Assembly Government in its leadership of
public sector improvement
The 2009/10 national programme plan is broken up into the following work-
streams:
 A. Existing stakeholder support
 B. Knowledge management
 C. Communication
 D. System development
 E. Promotion and marketing
 F. New stakeholder engagement
 G. Programme Management arrangements

It must be noted that this is a rolling programme and, therefore, some of these
work streams will develop and roll over into following years. For more
information please contact the Local Government Strategy & Performance
Programmes Team on 029 2082 5144 or 029 2082 5075.

Back to the top

Local Government Boundary Commission Review of Electoral

Arrangements
The Welsh Assembly Government has issued Directions to the
Commission for guidance in carrying out reviews of the electoral
arrangements of all principal areas in Wales.
In summary the Directions states:

• That councils should have a minimum of 30 and maximum of

75 councillors
• That the ratio of councillors to electors be no less than 1:1750
• That the Commission consider multi-member or single member
divisions as they see fit.

Council Size

The Commission will consider the appropriate number of councillors by taking

into account the particular characteristics of each area. The Commission will,
as far as practicable, act consistently between one council and another and
within each council area.

Single-Member and Multi-Member Electoral Divisions

The Rules require the Commission to provide a single member for each
electoral division. Should the Commission consider that there are
grounds to alter the existing pattern of single and multi member divisions
the Commission will look to see whether such a change is broadly
supported by the electorate.

Ratio of Councillors to Electors

The Rules say that the number of electors shall be, as nearly as possible, the
same in every electoral division in the principal area, taking into account any
change in the number or distribution of the electors likely to take place within
five years from the review.

The Commission recognises that there may be particular demographic or

other factors which may justify a departure from the ratio of 1:1,750. The
Commission will take into account a wide range of factors affecting individual
areas, always bearing in mind the Commission’s obligation to bring forward
proposals for change which are desirable in the interests of effective and
convenient local government.

Electoral Division Building Blocks

The Commission will use the communities and community wards, where they
exist, as the building blocks for the electoral divisions.

Electoral Division Names

 The Commission will take account of local views and Welsh Language
issues
when proposing new electoral division names.

Timetable

The Directions require the Commission to complete this programme of

electoral reviews by the end of June 2011.

For further information contact Edward.Lewis@wales.gsi.gov.uk

http://www.lgbc-wales.gov.uk/electoral_reviews_e.htm

Back to the top

Wales Spatial Plan Update

New Area Manager for South East Wales

Juliet Martinez will be going on maternity leave at the end of July and Imants
Grindulis will be covering her role until March 2010. A chartered civil engineer
by profession, Imants has been seconded from the Department for Economy
and Transport. Imants has worked in several Welsh Assembly Government
departments and has a strong background in project and programme
management, being chair of the South Wales branch of the Association for
Project Management. He has recently been involved in stakeholder
engagement for the £12 billion (plus) St. Athans Defence Academy
development. Imants can be contacted at
Imants.Grindulis@Wales.GSI.Gov.UK

Focus on North West Wales

Each issue, we’ll be focusing on one of the Spatial Plan Areas. This issue –
North West Wales. The Vision for that area is:

‘A high-quality natural and physical environment supporting a cultural and

knowledge-based economy that will help the area to maintain and enhance its
distinctive character, retain and attract back young people and sustain the
Welsh Language’

Regeneration in North West Wales

The Môn a Menai Strategic Regeneration Area is making substantial

progress. A £38m EU Convergence project will invest in 14 physical
improvement schemes, to include Holyhead, Amlwch, Llangefni, Caernarfon
and Bangor. Another £10m is being invested in an Intermediate Labour
Market scheme, helping economically inactive people back into the workforce.
Multi-million pound waterfront projects are underway in Holyhead and
Caernarfon.

£29m is being invested in business parks at Parc Cybi and Parc Bryn Cegin,
served by Fibrespeed broadband which became operational earlier this year
following a £30m investment by the Assembly Government and partners.

On the skills front, Coleg Menai has completed its Construction Skills Centre
and received funding for the Innovation Centre and the Energy and
Fabrication Centre. A further £10m investment will be made in an ‘education
village’ as part of Coleg Meirion Dwyfor’s development at Glyn Llifon near
Caernarfon. The aim is to expand the college’s strong reputation for training
in agricultural studies, forestry, animal care, and engineering.

Anglesey - The Energy Island

Anglesey County Council is aiming to establish the island as a world

renowned centre of excellence for the production of safe, sustainable, low
carbon energy.

Plans to establish world class facilities and new infrastructure will act as a
catalyst for job creation in the energy industries, as well as attracting new
businesses into Anglesey. Local companies, workers and young people from
across North West Wales will be able to take advantage of the opportunities
afforded by new build and investment, achieving longer term balanced
economic and environmental sustainability.

New Visitor Centre will Bring Tourism Benefits to North West Wales

Hafod Eryri, the new visitor centre at the summit of Snowdon, was opened by
the First Minister in June. The centre will help to bring higher-value
sustainable tourism to North West Wales, capitalising on the region’s
outstanding environment and heritage.

Replacing the 1935 building designed by Sir Clough Williams-Ellis, Hafod

Eryri is a steel and granite structure designed to blend into the natural
landscape. It houses the railway terminal, a café, and interpretation material
about the geology, environment and folklore of Snowdon. It bears an
inscription by the poet Gwyn Thomas, ‘The summit of Snowdon Here you are
nearer To heaven.’

The centre is owned by Snowdonia National Park and received financial

support from the Welsh Assembly Government, Snowdon Mountain Railway
and the public, through the Snowdon Summit Appeal. Half the total cost of
£8.3m was provided through WEFO under Objective 1 funding.

Multi-Service Centre to Open

Access to services is a key issue throughout the Wales Spatial Plan. One
way of tackling this effectively in rural areas is to ensure services for citizens
can be accessed in one place.

Hafan Gwydir, a new £12m state of the art health centre for Llanrwst and the
surrounding area opens in November. It will offer an increased range of
community-based health and social services, a 40 bed Extra Care unit and
communal facilities for older people. Discussions are also underway to
provide a cultural centre on the site.

This model co-locates NHS Trust and local authority social services to provide
an extended range of services locally. In this way, more and better services
will be provided closer to people’s homes.

The School Bank Road development is a partnership between Conwy County

Borough Council, Conwy Local Health Board, Llanrwst GP practice, North
Wales NHS Trust and Pennaf Housing Group.

Further health centres on the same model are planned across North Wales.

Back to the top

Swine Flu

The NPHS influenza surveillance scheme, which records reports of diagnoses

of flu from more than 300 GP practices across Wales estimates that as at 17 th
August there were 104 cases of a flu-like illness diagnosed by GPs out of
every 100,000 people in Wales – this is the equivalent of 1,425 people in
Wales contacting their GPs in the last seven days with flu like symptoms. A
total of 36 people with swine flu have been hospitalised in Wales, 33 of whom
have been discharged.

The latest figures show that the number of people contacting their GP with flu-
like symptoms has fallen in Wales and is now in line with what we would
normally experience in the winter. It is normal for there to be fluctuations but
there is no doubt that the rate will increase again and that we will see further
waves over the next year. It is therefore important that we do not become
complacent and planning activity must continue.

The National Pandemic Flu Service went live for England on 23 July to
provide web and telephone assessment and to issue antivirals via collection
points. Wales, along with Scotland and Northern Ireland, have decided not to
join the National Pandemic Flu Service which was set up in England due to
the pressure on services there. The Welsh Assembly Government believes
that people prefer to deal with the services that they know and are
comfortable with. Therefore, we are strengthening existing services in the
same way as Scotland did to manage the increase they have already seen,
such as training more call handlers for NHS Direct Wales.
The Welsh Assembly Government and Strategic Co-ordinating Groups has
established a structure to provide a means to monitor developments closely
and assess the potential impact on Wales. It has also been underpinned by a
communications process which provides a means of disseminating
information widely amongst responder organisations and allows the collection
of relevant data of the impact the pandemic on the ground. Work is underway
at both local and pan-Wales levels to address gaps in response
arrangements. This will continue in the face of the ongoing threat which the
pandemic poses and local authorities will need to prepare accordingly.

Back to the top

Learner Travel (Wales) Measure

The majority of the provisions in the Measure came into force on 1st
September. The Commencement Order, Regulations and Operational
Guidance have been issued to all local authorities, so the changes the
Measure introduced should now have been implemented. You can find more
information about the Measure at:-
http://wales.gov.uk/legislation/programme/assemblymeasures/draftlearnertrav
elmeasure/?lang=en

The Measure also places a duty on Welsh Ministers to produce an All Wales
Travel Behaviour Code, which will establish a common standard of behaviour,
discipline and enforcement for children and young people travelling during the
day. The Code has been consulted on and will be published in the October,
before it becomes effective in January 2010. If you want more detail on the
Code or Measure please email learnertravel@wales.gsi.gov.uk.

The Education and Lifelong Learning Committee published a review of school

transport in April 2005. One of the recommendations of the Committee was
that the Welsh Assembly Government should review current practice on risk
assessment and issue guidance to local authorities and schools. Draft
guidance (“The Draft all Wales Home to School Transport Risk Assessment
Framework”) was consulted on earlier this year - we are currently considering
the responses received with a view to issuing the final guidance in Autumn
2009.

Back to the top

‘Council Tax – Collection in the Recession’ Report

In the current economic climate, the Welsh Assembly Government is

concerned about the possibility of the accrual of council tax debt for those
individuals in particular who have suffered a change in circumstances, such
as losing a job, or shorter working weeks. The Assembly Government
recognises that there has been an increase in the number of potential Council
Tax Benefit and Housing Benefit claimants, and the efforts of LAs to identify
and help those who are eligible to claim, is of vital importance. We are
providing £1m per annum funding (2008-11) to support this work.

However, the Assembly Government also accepts that this must be met with
other policies, such as sound debt advice. The effect of the recession on LAs
must also be considered as they too have budget cuts and any deduction in
council tax payments will inevitably impact on their ability to provide a high
quality public service. The Welsh Assembly Government therefore
commissioned a working group to focus on the issues surrounding the
collection of council tax, especially during an economic downturn. The
working group was set up in March 2009 and consisted of revenue officers
from a sample of local authorities in Wales, representatives from Citizens
Advice Bureau (CAB), the Institute of Revenues, Rating and Valuation (IRRV)
and the Welsh Local Government Association (WLGA) and officials from the
Welsh Assembly Government.

The result of this working group was a report, “Council Tax – Collection in the
Recession”, that the Minister for Social Justice and Local Government, Dr
Brian Gibbons AM, launched on Thursday 18th June 2009. This report
provides guidance, highlights best practice and identifies potential solutions
for local authorities when faced with the difficulties of collecting council tax
revenue during a recession, taking into consideration the circumstances and
financial difficulties of the council tax payer. A proactive, practical and helpful
approach is extremely important at a time of economic uncertainty in order to
ensure that taxpayers are able to pay their council tax bills on time and
receive the benefits to which they are entitled. It is also vital that those in
financial difficulty are able to access high quality debt advice. The aim of the
report is to assist local authorities with practical suggestions that will help
ensure that council tax arrears are dealt with quickly, effectively and
realistically.

The report has been published on the Welsh Assembly Government website
and can be accessed at:
http://wales.gov.uk/topics/localgovernment/publications/?lang=en

Back to the top

Local Government Byelaws

We are compiling a list of legal contacts in local authorities and community

and town councils who have responsibility for submitting byelaws to the Welsh
Assembly Government for confirmation. Please e-mail
shyam.vining@wales.gsi.gov.uk with your contact details or tel 029 2082 5532
if you have any queries.

Back to the top

The Councillors’ Commission Expert Panel Report

The Report "Are we being served" produced by a panel of experts set up to

consider ways of encouraging a broader range of people to become
councillors in Wales has been published for consultation. The Panel came up
with 35 recommendations which they hope will widen participation in local
government in Wales. The Minister for Social Justice and Local Government,
Brian Gibbons said "The Panel have come up with a series of 35 wide-ranging
recommendations. I will consider carefully those that are addressed to the
Welsh Assembly Government and welcome the public’s views on any of the
Panel’s recommendations". The Report can be accessed here:

http://wales.gov.uk/consultations/localgovernment/beingserved/?lang=en

Back to the top

Citizen-centred development programme

The Welsh Assembly Government, in partnership with Monmouthshire

County Council, has successfully developed and delivered a pilot
programme designed to transform services and make them more
citizen centred.

The evaluation of the programme, which focuses on empowering staff

and behaviour change as well as streamlining processes, confirms
dramatic results and measurable improvements that have made a real
difference to the lives of citizens.

Although the programme is based on a tried and tested methodology, the

approach was to develop the programme together in ways that meet the
needs of the individual service and – more importantly - the citizens they
serve. So this was real partnership in action between the Assembly
Government and local government where we learned together. The
programme was also successfully delivered in the North Wales NHS Trust.
This is what our partners thought about it:

“The programme was both liberating and culture busting. It

was highly successful in helping staff to engage with citizens
and saved us money that is being reinvested into the service.
The results have been transformational for citizens and
staff” Colin Berg, ex Chief Executive, Monmouthshire County
Council

“The pilot has benefited staff and the citizens we serve. It was co-
created with us and deigned to meet our specific needs. It is a
platform for delivering change in small steps, building confidence
and showing people that things can be done.” Mary Burrows, Chief
Executive, North Wales, NHS Trust
 “This was an extremely worthwhile and positive experience
and provided a helpful driver for change. It challenged those
who thought the service was already citizen focused and was
highly motivational” Ian Bakewell, Head of Housing Service,
Monmouthshire County Council

“People need to take action themselves rather than pass the

problem on to others. We now make sure we take on the
responsibility” Member of Staff Monmouthshire County
Council, Housing Service

Results

In Monmouthshire, the programme focused on the Housing Service and was

widely regarded as being extremely positive and motivating. The key
results are:

• The Housing Service produced a series of tangible outcomes that

has resulted in better services for citizens. Work is ongoing in a
number of areas that will continue to produce positive results for
citizens, so a continuous improvement loop is in place

• The approach is being rolled out more widely in the Council,

building on the skills and experience of the Housing Service and its
staff – thus increasing the overall value of the programme.

• The approach has been highlighted in a peer review of the Council

on customer services with a clear recommendation that it should be
given priority

• The programme was not about saving money, but savings worth over
£40,000 per year have been generated by the Housing Service –
mainly, but not wholly, through the introduction of Lean process
techniques.

• The programme will recoup its overall costs in the first year in
addition to delivering a valuable improved level of service for citizens.
What could such a programme deliver?

The expected outcomes are:

• Quick and measurable improvements to the services

you provide (in 6 months) which improve the service
for citizens and could save you money

• Citizen focused and motivated staff who take

responsibility for designing and delivering better
services

• A sustainable culture of continuous improvement

• Transferable skills that enable you to use the

approach in other parts of the your organisation

We are currently exploring how the approach can be further developed

and applied more widely. If you would like to find out more, please e
mail: trevor.samuel@wales.gsi.gov.uk

Back to the top

State Aid

Did you know that the Welsh Local Government Association (WLGA) together
with the Welsh Assembly Government’s State Aid Team has registered three
local Government umbrella schemes under the new General Block Exemption
Regulation (GBER). The Schemes have been put in place to ensure there is
appropriate cover for local authorities in Wales to provide support to
businesses. Details of the Schemes and the types of activities that can be
supported are set out below.

Back to the top

European Year For Combating Child Poverty and Social Exclusion

"The European Commission has designated 2010 as the European Year for
combating Poverty and Social Exclusion (EY2010). This reaffirms and
strengthens the commitment for the EU, set out in the Lisbon Strategy, to
make "...a decisive impact on the eradication of poverty".

EY2010 aims to raise public awareness of the importance of combating

poverty and social exclusion for personal, social and economic development.
It will also aim to give a voice to those who experience poverty and social
exclusion.

Activities as part of the year will include promotion campaigns, events and
initiatives at national, regional and local levels. The Department for Work and
Pensions (DWP) are the lead government department for the UK, as the
member state, for EY2010. In this capacity they have set up a ‘National
Implementation Body’ (NIB), the role of which is to coordinate and formulate
the UK position and to orchestrate funding for the year. Representatives from
the Welsh Assembly Government and the other Devolved Administrations are
members of the NIB.

Calls for proposals, for organisations wishing to seek funding in order to run
activities as part of the year, have just been published. Proposals are sought
for organisations wishing to provide:-

- regional events;
- UK-wide thematic programmes of local activities; and
- technical assistance.

For further information visit - http://www.dwp.gov.uk/european-year-2010.

Please note the deadline for the submission of proposals is 5pm on the 15th
October 2009. Applications should be addressed:

FAO: Elspeth Darby, UK EY 2010, National Implementation Body. European

Social Inclusion, Department for Work and Pensions. 2nd Floor, Caxton House.
Tothill Street. London. SW1H 9NA.

Please can all questions relating to the calls for proposals be directed to the
dedicated European Year email account:

2010.EY2010@dwp.gsi.gov.uk.

For further information please visit:

http://www.dwp.gov.uk/european-year-2010/

http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=637

Alternatively for further information you can contact the Welsh Assembly
Government's Child Poverty Unit - childpovertyunit@wales.gsi.gov.uk."

Back to the top

Vetting and Barring Scheme

The Independent Safeguarding Authority (ISA) is a non-departmental public

body, sponsored by the Home Office, established to help avoid harm to
children and vulnerable adults. It aims to do this by preventing those deemed
unsuitable to work with these groups from gaining access to them through
their work or volunteering in regulated activities. They will be doing this
thorough the new Vetting and Barring Scheme (VBS).

The VBS scheme is now at Phase 3, that is ISA is taking the decisions on who
is to be barred on current lists; PoCA, PoVA and List 99.

Phase 4 is a partial ‘go-live’ on October 12 2009. At this point all those on the
current lists will be transferred to either the list of those barred from working
with vulnerable adults, the list of those barred from working with children, or
both. Further safeguards will be achieved because:

• The range of regulated activities will be far wider and covers paid and
unpaid work. This includes activities such as health care, treatment and
therapy and will also include activity that allows contact with children or
vulnerable adults in specified places including children’s hospitals.
• Those on barred lists working or seeking to work in a regulated activity
will be committing a criminal offence punishable with a sentence of up
to five year’s imprisonment.
• Employers will have a duty to refer any relevant information to ISA on
their employees in regulated or controlled activities.
• Employers ‘knowingly’ employing a barred person will be committing a
criminal offence and may face up to six months in jail.

Phase 5 – the full ‘go-live’ – is planned for July 2010 and will allow
applications to the scheme and the ‘subject to monitoring’ aspects of the
system are due to come on-line.

Phase 6 is due to take effect from November 2010 when new members of the
regulated activity workforce and those moving jobs must register with the
scheme and become ‘subject to monitoring’. At this point it will become a
criminal offence for an employer to employ an individual in regulated activity
not registered with the scheme. Also any employee or volunteer working in
regulated activity without having the appropriate registration will face
prosecution.

At Phase 6a in April 2011 current members of the workforce may apply to join
the scheme but it is planned that applications will be phased in to avoid the
system becoming overloaded. The phasing strategy has not yet been
finalised.
Phase 7 will begin in July 2014 when those engaged in controlled activity may
begin registering with the scheme or if on the barred list may only be
employed subject to their barring status, along with appropriate assessment,
supervision and monitoring by their employer.

The VBS will have a much broader coverage with an estimated 11.3 million
people eventually needing to be registered over a five-year phasing strategy
from go-live. In Wales it will affect approximately 750,000 individuals.

Each individual applicant in paid employment will pay a one off application fee
of £64, of this £28 will cover the ISA's costs, £36 will cover the CRB part of
the registration. Volunteers will not need to pay the ISA registration fee.

The following hyperlink to the ISA web site is extremely useful and once on
the site you can register for automatic updates of information;
http://www.isa-gov.org.uk/

Back to the top

Deferred Payment Scheme 2009/10

The Assembly Government has made regulations to allow

ratepayers to opt to
pay 3% of their 2009-2010 rates bills over the next 2 financial
years. We have produced a flyer informing businesses of this, and
local authorities are sending them out to all businesses. The
Assembly Government is re-imbusing the postage costs incurred by
local authorities. Flyer and Guidance link:-
http://wales.gov.uk/topics/localgovernment/finandfunding/nondomesticrates/p
ublications/dps0910/?lang=en

Back to the top

Innovative Regeneration Fund

Plans are on target to develop a multi-million pound investment fund, under
the European Commission’s Joint European Support for Sustainable
Investment in City Areas (“JESSICA”) programme, to create a vitally important
financial boost for regeneration schemes in Wales.
Wales is amongst the leaders of European Member States in setting up an
urban development fund through the JESSICA programme.
The Welsh Assembly Government is seeking ERDF Convergence funding and
private sector investment to form a JESSICA investment fund for Wales.
Accordingly the fund will focus initially on schemes within the West Wales and
Valleys Convergence area with investment returns being recycled within the
fund and reinvested into regeneration projects beyond the Convergence
Programme period.
The Deputy Minister for Regeneration Leighton Andrews, announced the
intention to create the fund at the Regeneration Summit in October 2008.
The long term intention is to create an all Wales fund so that all regions of
Wales can benefit from the investment opportunities. The JESSICA fund will
be capable of providing loans, equity and guarantees to regeneration
schemes, emanating from both the public and private sectors.
Much progress has already been made to date and detailed work is now
underway on developing the fund structure, scoping out a potential pipeline of
regeneration projects and procuring Fund and Investment Managers. The
procurement advert has recently appeared in the Official Journal of the
European Union. Work is ongoing to keep local authorities, key partners and
interested parties updated on the potential opportunities that the fund
presents and on progress generally
For information or if there is a specific project you would like to discuss with
the team then please email Jessica@Wales.gsi.gov.uk

Back to the top

Training Opportunities

Equalities Evidence in Wales

Equalities Evidence Newsletter

The Statistical Directorate and the Office of the Chief Social Research Officer have
jointly produced their second Equalities Evidence Newsletter. The Newsletter is
aimed at people in Wales who wish to be kept up-to-date on developments with
regards to equalities research and statistics. The third newsletter is due to be
published in September 2009. Previous newsletters can be found at:

http://new.wales.gov.uk/topics/statistics/theme/equality/equalitynewsletter/?lang=en

If you wish to receive up-dates on the Newsletter or other equalities statistics and
research please email stats.popcensus@wales.gsi.gov.uk

Back to the top

Procurement Open Course Programme

 Courses are available for all levels of procurement staff. Delivery can be over
one or two days and locations are easily accessible across Wales. The full
course programme for 2009 is available via the PMMS website
http://www.pmms-group.com/valuewales. A full course flyer can be obtained
by contacting robert.shill@wales.gsi.gov.uk

Costs are currently £146 (exc VAT) for a one-day course and £262 (exc VAT)
for a two day course

Individual or group bookings can be made via the following link:

http://www.pmms-group.com/valuewales

A variety of courses are available including:

10/09/2009 How To Engage With The Third Sector

17/09/2009 EU Procurement – An Introduction
06/10/2009 Supplier Debriefing
TUPE (Impact on Insourcing, Outsourcing and
19/10/2009 Changing Suppliers) and exploring T’s & C’s
26/10/2009 Contract Drafting
05/11/2009 Introduction to Procurement
09/11/2009 Materials Management
18/11/2009 EU Procurement- Conducting a Competitive Dialogue

A full list of Training courses scheduled to run in 2009 can

be accessed via the following attachment:

Open Programme
Courses 2009 03-08-2009

For more information please contact

denise.read@wales.gsi.gov.uk

Back to the top

Forth Coming Events

One Voice Wales Annual Conference 2009

The 2009 national conference for community and town councils in Wales is
being held on Saturday, 10th October in Pontrhydfendigaid near Aberystwyth.
The theme for the conference is Developing Your Community and it will
focus on how councils can enhance the communities they serve. Confirmed
speakers include Dr Brian Gibbons AM - Minister for Social Justice and
Local Government.
In addition to hearing the latest thoughts from the Minister on the role of
community and town councils, the conference will demonstrate how a group
of councils in Gwynedd have worked together to take on additional services
from the county council for the benefit of their community - a model which
could be transferred elsewhere in Wales.
Dr Liz Bickerton and Liz Court will also look at lessons coming from a major
research study looking at the role of community councils in developing their
communities. This will include the links with the local Community Strategy in
which community and town councils are set to play a greater role in the future.

Back to the top

 English

E-fwletin Llywodraeth Leol #28

Medi 2009

Cynnwys
Cyflwyniad
June Milligan
Cydberthynas newydd â llywodraeth leol
Y wybodaeth ddiweddaraf am Fesur Llywodraeth Leol
Cynllun mentora aelodau’r Cynulliad a llywodraeth leol
Gorchymyn Cymhwysedd deddfwriaethol ar gyfer Llywodraeth Leol
Fframwaith Adroddiadau Blynyddol Cynghorau ar gyfer y Gwasanaethau
Cymdeithasol
Cydarfarniad Opsiynau Powys
Byrddau Gwasanaethau Lleol
Ffynnon
Adolygiadau Etholiadol
Cynllun Gofodol Cymru
Ffliw Moch
Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru)
Y Dreth Gyngor – ei chasglu yn ystod y dirwasgiad
Is-ddeddfau Llywodraeth Leol
Adroddiad Panel Arbenigol Comisiwn y Cynghorwyr
Rhaglen ddatblygu sy'n canolbwyntio ar y Dinesydd
Cymorth Gwladwriaethol
Blwyddyn Ewropeaidd Trechu Tlodi Plant ac Allgáu Cymdeithasol 2010
Cynllun Fetio a Gwahardd
Cynllun Taliadau Gohiriedig 2009/10
Cronfa Adfywio Arloesol

Cyfleoedd Hyfforddiant
Tystiolaeth Cydraddoldeb yng Nghymru

Digwyddiadau sydd i'w Cynnal

Cynhadledd Flynyddol Un Llais Cymru 2009

Yn ôl i'r brig

Cyflwyniad

Mae cryn dipyn o amser wedi mynd heibio ers i ni gyhoeddi'r e-bwletin
diwethaf. Ymddiheuraf am hynny a byddaf yn ceisio sicrhau ei fod yn
ymddangos yn fwy rheolaidd o hyn ymlaen. O ganlyniad, mae cryn dipyn
wedi digwydd ers fy erthygl olygyddol ddiwethaf a gallwn fynd ymlaen am gryn
amser. Ond, rydym i gyd yn brysur ac felly nid wyf am fanylu gormod yn y
cyflwyniad hwn. Wrth i ni ddychwelyd ar ôl yr haf, rhai ohonom â lliw haul ac
wedi ymlacio, eraill sy'n dal i fod ychydig yn wlyb ac oer, mae'n llawer
pwysicach canolbwyntio ar ble rydym yn mynd yn hytrach na ble rydym wedi
bod. A bydd yr hydref, ymhlith pethau eraill, yn dod â setliad ariannol heriol i
ni i gyd; risg barhaus y bydd nifer yr achosion o ffliw moch yn cynyddu;
cynnydd o ran gweithredu ein Mesur llywodraeth leol; a datblygiadau
allweddol eraill ym mholisi llywodraeth leol. Gyda'i gilydd, bydd y rhain yn
sicrhau ein bod yn dal i fod yr un mor brysur ag erioed. Serth hynny, mae'n
werth tynnu sylw at rai cerrig milltir o'r ychydig fisoedd diwethaf.

Ychydig cyn Gwyliau'r Haf, cytunodd Llywodraeth y Cynulliad y dylem fwrw

ymlaen â'r gwaith o ddatblygu Cytundebau Canlyniadau i awdurdodau lleol.
Byddai'r rhain yn adeiladu ar y gyfundrefn Cytundebau Gwella bresennol a'i
hymestyn ac yn defnyddio'r 19 o Ddatganiadau Strategol a ddatblygwyd gan y
Llywodraeth. Ochr yn ochr â hyn, byddem hefyd yn adnewyddu cytundeb
Essex-Jones i sicrhau ei fod yn adlewyrchu'r gydberthynas bresennol rhwng
llywodraeth ganolog a llywodraeth leol. Anfonodd y Gweinidog dros
Gyfiawnder Cymdeithasol a Llywodraeth Leol ddrafft cychwynnol at John
Davies, Pennaeth CLlLC , ym mis Gorffennaf a deallaf fod y drafft hwn wedi'i
ddosbarthu i awdurdodau er mwyn cael sylwadau arno.

Mae newid i Gytundebau Canlyniadau yn gam pwysig. Os byddant yn

llwyddiannus, dylent roi mwy o hyblygrwydd lleol – gan gynnwys llai o
gyfyngiadau ariannol o du grantiau wedi'u neilltuo – yn ogystal â datblygu
darlun mwy soffistigedig o welliannau a chyflawniadau llywodraeth leol.

Yn ogystal â pharhau i ymweld ag awdurdodau ble bynnag y gallwn, bûm yn

bresennol mewn nifer o gynadleddau cyn yr Haf. Tynnodd seremoni wobrwyo
Rhagoriaeth Cymru yn Llandudno sylw at rai o gyflawniadau gorau staff mewn
awdurdodau lleol a phleser o'r mwyaf i mi oedd eu gweld yn cael eu
cydnabod. Canolbwyntiodd Cynhadledd Flynyddol SOLACE yn Aberystwyth
ar sicrhau gwell ymgysylltu â'r dinesydd a rhoddodd gipolwg hynod ddiddorol
ar sut mae awdurdodau yn rhoi gwell prosesau ymgysylltu ar waith yn
ymarferol.

Yn ddiweddarach yn y bwletin byddwn yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i chi

am Fesur Llywodraeth Leol. Rwyf yn cadeirio'r Grŵp Gweithredu sy'n
goruchwylio'r broses o lunio canllawiau i ategu'r gwaith o weithredu'r Mesur yn
ymarferol. Dyma enghraifft ardderchog o faes lle rydym yn gweithio'n agos
gyda chydweithwyr mewn llywodraeth leol, SAC ac eraill i lunio canllawiau
allweddol ar y cyd. Rwy'n siŵr y bydd y cynnyrch yn llawer gwell o ganlyniad.
Manteisiais ar Gynhadledd Flynyddol SAC, Cynhadledd Llywodraethu yng
Nghymru Capita a chynhadledd Cydweithio yn Sir Ddinbych yn Llanelwy i
amlinellu i gynulleidfa ehangach fanteision y Mesur o ran gwella atebolrwydd
er mwyn gwella gwasanaethau.

Bydd llawer ohonoch yn ymwybodol o Adolygiad Llywodraethu Corfforaethol

Swyddfa Archwilio Cymru o Gyngor Ynys Môn. Nododd yr Archwilydd
Cyffredinol nifer o faterion y mae angen mynd i'r afael â hwy ac mae'r
Gweinidog wedi rhoi Cyfarwyddyd i'r awdurdod – y cyntaf o'i fath yng
Nghymru. Mae'r Cyfarwyddyd hwnnw wedi galluogi Dr Gibbons i benodi
Rheolwr-Gyfarwyddwr dros dro, sef David Bowles, i arwain yr awdurdod drwy
ei gyfnod adfer. Mae Dr Gibbons hefyd wrthi'n penodi Bwrdd Adfer i fonitro
cynnydd a rhoi gwybod iddo a'r Cyngor am y broses adfer. Yn y lle cyntaf
disgwyliwn i'r trefniadau bara hyd at ddwy flynedd er ein bod yn mawr obeithio
y byddwn yn gallu cwtogi ar y cyfnod hwnnw ar yr amod bod y Cyngor yn
gwneud cynnydd da a chynaliadwy o ran ymdrin â'i broblemau. Mae'n debyg
y bydd y Gweinidog yn gwneud datganiad pellach ar ddechrau tymor nesaf y
Cynulliad.

Cafwyd rhai datblygiadau allweddol o ran uwch aelodau o staff yn

Llywodraeth Cynulliad Cymru, gan gynnwys penodi Emyr Roberts yn
Gyfarwyddwr Cyffredinol Cyflenwi Gwasanaethau Cyhoeddus a Llywodraeth
Leol; a June Milligan yn Gyfarwyddwr newydd yr Adran Cyfiawnder
Cymdeithasol (cawn glywed mwy amdani yn ddiweddarach yn y bwletin).
Cafwyd nifer o newidiadau hefyd mewn Awdurdodau Lleol. Mae nifer o Brif
Weithredwyr newydd wedi'u penodi yn ystod yr ychydig fisoedd diwethaf a
gwelodd y 18 mis diwethaf y trosiant uchaf erioed mewn staff, sef tua thraean.

Gobeithio y bydd gweddill y bwletin yn ddiddorol ac yn ddefnyddiol i chi a

chofiwch, dim ond tua 100 o ddiwrnodau siopa sydd ar ôl cyn y Nadolig ....

Reg Kilpatrick
Pennaeth Polisi Llywodraeth Leol

Yn ôl i'r brig

June Milligan - Cyfarwyddwr, yr Adran Cyfiawnder Cymdeithasol a

Llywodraeth Leol, Llywodraeth Cynulliad Cymru

Treuliodd June, a fagwyd ac a addysgwyd yn yr Alban, chwe blynedd cyntaf ei

gyrfa yn y gwasanaeth cyhoeddus ym maes darpariaeth weithredol reng flaen
fel Llywodraethwr mewn nifer o garchardai hirdymor a diogelwch uchaf i
ddynion.

Symudodd hi a'i theulu i Gymru yn 1989 ar ôl ymuno â'r Swyddfa Gymreig i

weithio ar bolisi addysg a hyfforddiant. Rhwng 1993 a 1996, gweithiodd yng
Nghynrychiolaeth y DU yn yr UE ym Mrwsel mewn rôl lysgenhadol gyda'r
Swyddfa Dramor a Chymanwlad. Dychwelodd i Gymru yn 2000 yn dilyn
pedair blynedd yn Llundain fel y Prif Ysgrifennydd Preifat i dri Ysgrifennydd
Gwladol Cymru yn olynol.

Wedi datganoli June oedd Pennaeth Is-adran yr Amgylchedd yn Llywodraeth

Cynulliad Cymru rhwng 2000 a 2006 ac ysgogodd newidiadau sefydliadol fel
Cyfarwyddwr Datblygu Busnes rhwng 2006 a 2009. Bu'n gwasanaethu fel
Aelod o'r Bwrdd yn ystod y cyfnod hwnnw hefyd.
Fe'i penodwyd i'w swydd bresennol fel Cyfarwyddwr yr Adran Cyfiawnder
Cymdeithasol a Llywodraeth Leol ym mis Ebrill 2009.

Mae gan June radd MA a PhD yn y Gwyddorau Cymdeithasol ac enillodd radd

Baglor mewn Diwinyddiaeth yn Haf 2008. Yn ddiweddar cwblhaodd y
Rhaglen Rheoli Uwch yn INSEAD hefyd.

Yn ôl i'r brig

Cydberthynas newydd â llywodraeth leol

Bu swyddogion Llywodraeth Cynulliad Cymru yn gweithio gyda CLlLC a

SOLACE ers peth amser ar ddiweddaru cytundeb Essex-Jones ar
gydberthnasau rhwng Llywodraeth Cynulliad Cymru a Llywodraeth Leol. Ochr
yn ochr â hyn, rydym hefyd wedi bod yn datblygu polisi ar Gytundebau
Canlyniadau, sy'n fodd newydd i Lywodraeth Cynulliad Cymru esbonio ei
hamcanion strategol mewn ffordd sy'n galluogi ein partneriaid mewn
llywodraeth leol i'w deall yn well a bod yn gydnaws â'r gwaith o'u cyflawni

Mae testun newydd ar gyfer cytundeb Essex-Jones – A New Understanding

with Local Authorities - yn cael ei ddrafftio rhwng Llywodraeth Cynulliad
Cymru a CLlLC a SOLACE. Mae'r ddogfen yn ceisio egluro ein priod rolau a
chyfrifoldebau yn ogystal â chyfleu ein nodau a'n dyheadau cyffredin. Nid
dogfen ddisgrifiadol yn unig mo hon ond dylai hefyd ein rhwymo i weithredu.
Rydym yn bwriadu bod mewn sefyllfa i lofnodi'r ddogfen yn ystod yr hydref.

O ran Cytundebau Canlyniadau rydym yn bwriadu defnyddio'r cynnydd

sylweddol a wnaed eisoes o ran Cytundebau Gwella fel sail i ddatblygu
Cytundebau Canlyniadau gyda phob Awdurdod Lleol o fis Ebrill 2010. Gallai
Awdurdodau Lleol weld hyblygrwydd a enillwyd yn cael ei gysylltu â'u
cyflawniadau yn erbyn eu Cytundebau Canlyniadau, megis cyfuno a
dadneilltuo grantiau penodol a grantiau wedi'u neilltuo.

Bydd Cytundebau Canlyniadau yn:-

•Rhoi mwy o sicrwydd ynghylch cyflawni blaenoriaethau a chanlyniadau
cenedlaethol a lleol;
•Cysoni blaenoriaethau lleol a chenedlaethol ar gyfer gwella;
•Gosod fframwaith atebolrwydd mwy effeithiol ar gyfer cyflawni
canlyniadau o safon a blaenoriaethau ar gyfer gwella;
•Ailbwysleisio'r hyn y gellir ei gyflawni i'r dinesydd yn hytrach na'r broses
a'r mewnbynnau;
•Symleiddio ac atgyfnerthu cydberthnasau rhwng Llywodraeth Cynulliad
Cymru a Llywodraeth Leol.

Mae'r ffocws ar sicrhau gwell canlyniadau yn fwy allweddol byth yn sgîl

pwysau'r dirwasgiad: mae'r galw am wasanaethau cyhoeddus yn cynyddu
wrth i'r adnoddau sydd ar gael i'w darparu leihau. Er mwyn sicrhau gwell
canlyniadau mewn cyd-destun mor heriol mae angen i wasanaethau
cyhoeddus gan gynnwys Llywodraeth Cynulliad Cymru fod yn fwy effeithlon,
darbodus a chydgysylltiedig byth i wella canlyniadau ar gyfer eu dinasyddion
lleol.

Yn dilyn y gwerthusiad presennol o Gytundebau Gwella, bydd swyddogion

Llywodraeth Cynulliad Cymru yn cysylltu ag Awdurdodau Lleol yn yr hydref
mewn perthynas â datblygu'r fframwaith a'r canllawiau ar gyfer Cytundebau
Canlyniadau. Mae'n bwysig nodi y bydd y Cytundebau Canlyniadau yn
seiliedig ar y Cytundebau Gwella ac felly byddant yn eu disodli. Y nod yw rhoi
rhywbeth ar waith erbyn dechrau'r flwyddyn ariannol nesaf.

Y weledigaeth tymor hwy yw symud tuag at ddatblygu Cytundebau

Canlyniadau ym mhob gwasanaeth cyhoeddus gan adeiladu ar y wybodaeth
a'r profiad a gafwyd drwy weithredu Cytundebau Canlyniadau gydag
Awdurdodau Lleol. Maes o law rydym yn gobeithio gweithio gyda BGLlau a
rhanddeiliaid ehangach i ddatblygu'r Cytundebau Canlyniadau Gwasanaethau
Cyhoeddus hyn a fydd yn cwmpasu yn y pen draw eu rhagflaenwyr mewn
llywodraeth leol a'r cytundebau cyflenwi lleol.

Yn olaf, mae Llywodraeth Cynulliad Cymru wedi cytuno ar 19 o

Ddatganiadau Strategol, sy'n datgan ein nodau lefel uchel ar gyfer Cymru
yn y tymor hwy ac wrth wneud hynny y blaenoriaethau ar gyfer Llywodraeth
Cynulliad Cymru fel y'u nodir yn Cymru'n Un. Bydd y Datganiadau hyn yn
ffurfio'r fframwaith strategol i'r Cytundebau Canlyniadau ac felly dylent fwydo
drwodd i helpu awdurdodau i nodi a blaenoriaethu'r hyn sy'n bwysig yn lleol
yn y cyd-destun cenedlaethol.

Canlyniad a Geisir
SF01 Poblogaeth iach ag ansawdd bywyd da
SF02 Gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol o safon ar gael yn
hawdd
SF03 Mae ein heconomi yn gryf ac yn rhoi cyfleoedd cyflogaeth da
SF04 Mae gan bawb y sgiliau sydd eu hangen arnynt i ffynnu a
chyfrannu at yr economi
SF05 Mae tai da ar gael i bawb
SF06 Gall pobl deithio'n gynaliadwy, yn ddibynadwy, yn ddiogel ac
yn hawdd
SF07 Gall pobl fanteisio ar addysg a hyfforddiant da drwy gydol eu
bywydau
SF08 Caiff pobl addysg dda gydol eu hoes
SF09 Mae plant yn cael y dechrau gorau mewn bywyd
SF10 Lleiheir tlodi yng Nghymru
SF11 Caiff cymunedau ledled Cymru eu hadfywio
SF12 Mae pobl yn byw mewn cymunedau trefol a gwledig diogel,
 bywiog a chynhwysol
SF13 Caiff ein hamgylchedd naturiol a hanesyddol ei ddiogelu a'i
wella a defnyddir tir yn gynaliadwy
SF14 Mae Cymru yn gymdeithas ynni-effeithlon a charbon isel sy'n
cynhyrchu lefelau isel o wastraff
SF15 Mae'r iaith Gymraeg yn ffynnu
SF16 Mae diwylliant a chwaraeon yn ffynnu yng Nghymru
SF17 Mae gan Gymru enw da ymhlith gwledydd eraill
SF18 Mae gwasanaethau cyhoeddus yn canolbwyntio ar y dinesydd,
maent yn effeithiol ac yn rhoi gwerth am arian
SF19 Mae ein llywodraeth ddatganoledig yn effeithiol ac yn atebol, a
deëllir ei rôl gan ddinasyddion

Am ragor o wybodaeth cysylltwch â Reg Kilpatrick, Pennaeth yr Is-adran

Polisi Llywodraeth Leol yn reg.kilpatrick@wales.gsi.gov.uk
Yn ôl i'r brig

Y wybodaeth ddiweddaraf am Fesur Llywodraeth Leol

Pasiwyd Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2009 gan y Cynulliad ar 28 Ebrill

2009 ac fe'i cymeradwywyd gan y Frenhines ar 10 Mehefin.
Nod cyffredinol y Mesur yw creu cyfundrefn statudol sy'n integreiddio gwaith
cynllunio cymunedol yn yr hirdymor a'r gwaith o wella gwasanaethau lleol yn y
byrdymor. Ceir testun terfynol y Mesur yn: http://www.cynulliadcymru.org/bus-
home/bus-legislation/bus-leg-measures/business-legislation-measures-lg.htm

Yn benodol, mae'r Mesur yn:

· diwygio dyletswyddau awdurdodau lleol, awdurdodau'r Parciau
Cenedlaethol ac awdurdodau tân ac achub o ran gwneud trefniadau i
sicrhau gwelliant parhaus, yn enwedig drwy ddarparu bod gwella lles,
cynaliadwyedd a thegwch lleol yr un mor ddilys â gwella allbynnau neu
effeithlonrwydd gwasanaethau wedi'u meintioli;
· creu pŵer cyffredinol i awdurdodau gydweithio er mwyn sicrhau
gwelliant parhaus;
· rhoi mwy o gyfle i'r awdurdod ddefnyddio ei ddata perfformiad i roi
gwybod i ddinasyddion a chymunedau am lefelau'r gwasanaethau y maent
yn eu darparu;
· ei gwneud yn ofynnol i archwilwyr, rheoleiddwyr ac arolygwyr
llywodraeth leol gydweithio a chydgysylltu eu gwaith er mwyn sicrhau'r
gwerth mwyaf posibl ohono a lleihau beichiau;
· crisialu pwerau Gweinidogion Cymru i gefnogi gwelliannau a
chaniatáu iddynt ymyrryd dim ond pan fo cefnogaeth o'r fath yn methu,
neu mewn gwir argyfyngau;
· gosod dyletswydd gyffredinol ar ddarparwyr gwasanaethau lleol i
baratoi a chyflawni strategaeth gymunedol.
Wrth gwrs y dasg yn awr yw sicrhau bod hyn i gyd yn gweithio. Mae dau linyn
cyffredinol i hynny. Yn gyntaf, mae angen i ni roi darpariaethau'r Mesur ar
waith ar adegau priodol: gwneir hyn drwy orchymyn a wneir gan y Gweinidog
nad yw'n destun un o weithdrefnau'r Cynulliad.

Mae Rhan 1 (Gwella Llywodraeth Leol ) yn cynnwys cymysgedd o elfennau

sy'n edrych ymlaen (gofynion o ran pennu amcanion gwella ac ati) ac
elfennau sy'n edrych yn ôl (cyfrif am berfformiad) y bydd angen iddynt ddod i
rym ar wahanol adegau. Daw'r elfennau sy'n edrych ymlaen i rym erbyn mis
Ebrill 2010 a bydd yr elfennau sy'n edrych yn ôl yn dilyn ym mis Ebrill 2011.
Daw Rhan 2 (Strategaethau Cymunedol a Chynllunio) i rym ar ddechrau
mis Ionawr 2010.

Yn ail, mae angen datblygu canllawiau cysylltiedig. Yn achos Rhan 1, golyga

hyn adnewyddu Rhaglen Cymru ar gyfer Gwella - Canllawiau i Awdurdodau
Lleol 2005 yn llwyr; yn achos Rhan 2, rhagwelodd y canllawiau cynllunio
cymunedol ‘Gweledigaeth Leol’ (a gyhoeddwyd ym mis Mawrth 2008) y rhan
fwyaf o gynnwys y Mesur a bydd angen eu diweddaru i gynnwys pethau fel y
ddyletswydd i gydweithredu ac ati. Rydym wedi sefydlu gweithgor
mewnol/allanol i ddatblygu'r gwaith hwn a'n nod yw ymgynghori ar y
canllawiau statudol diwygiedig sy'n ymwneud â chynllunio cymunedol a
Rhaglen Cymru ar gyfer Gwella am gyfnod o 12 wythnos gan gychwyn ar
ddechrau mis Hydref.

Am ragor o wybodaeth, cysylltwch ag Uned Strategaeth a Pherfformiad Is-

adran Polisi Llywodraeth Leol:
Steve.pomeroy@Wales.gsi.gov.uk / 029 20826991
Jason.cooper@wales.gsi.gov.uk / 029 20821531
Lisa.hughes@wales.gsi.gov.uk / 02920825800
Yn ôl i'r brig

Cynllun Mentora Aelodau'r Cynulliad a Llywodraeth Leol

Yn dilyn y cynllun cysgodi llwyddiannus a redwyd ar y cyd gan y Cynulliad

Cenedlaethol ac Operation Black Vote yn 2007/8 (lle roedd 11 o bobl dduon
neu bobl Asiaidd wedi'u cysylltu ag aelodau unigol o'r Cynulliad) y bwriad yn
awr yw rhedeg y cynllun am ail flwyddyn ond wedi'i ymestyn mewn dwy ffordd.
Yn gyntaf, nid yw wedi'i gyfyngu mwyach i bobl dduon a phobl Asiaidd ond fe'i
hymestynnwyd i gynnwys grwpiau eraill heb gynrychiolaeth ddigonol mewn
cyfranogiad democrataidd a dinesig. Yn ail, bydd yn gweithredu ar lefel
llywodraeth leol yn ogystal ag ar lefel y Cynulliad Cenedlaethol.

Mae Llywodraeth Cynulliad Cymru a CLlLC yn cydweithio â Chomisiwn y

Cynulliad i roi'r prosiect hwn ar waith. Mae'r cynllun bellach ar agor i grwpiau
Pobl Dduon a Lleiafrifoedd Ethnig, pobl Lesbiaidd, Hoyw a Deurywiol, Pobl
anabl, pobl ifanc a merched.
Cyflogwyd cydgysylltydd prosiect gan Gomisiwn y Cynulliad ac mae grŵp
llywio ar gyfer y prosiect yn cynnwys cynrychiolwyr y tri chorff noddi yn ogystal
â grwpiau cydraddoldeb. Cynhaliwyd ymarfer recriwtio dros yr haf a chaiff y
cynllun ei lansio yn y Senedd ym mis Hydref.

Mae nifer o awdurdodau lleol wedi mynegi diddordeb mewn cymryd rhan yn y
cynllun.

Am ragor o wybodaeth, cysylltwch â frank.cuthbert@wales.gsi.gov.uk.

Yn ôl i'r brig

Gorchymyn Cymhwysedd Deddfwriaethol ar gyfer Llywodraeth Leol

Cyhoeddwyd Gorchymyn Cymhwysedd Deddfwriaethol arfaethedig Cynulliad

Cenedlaethol Cymru ar gyfer Llywodraeth Leol ym mis Gorffennaf er mwyn
craffu arno cyn y broses ddeddfu. Byddai'r Gorchymyn yn caniatáu i'r
Cynulliad Cenedlaethol wneud Mesur Cynulliad i wella'r ffordd y mae
cynghorau cymuned yn cael eu rhedeg; annog mwy o bobl o amrywiaeth
ehangach o gefndiroedd i gymryd rhan mewn cynghorau cymuned; annog
mwy o dryloywder a helpu cynghorau cymuned i weithio'n agosach gyda'i
gilydd a chyda chynghorau sir a chynghorau bwrdeistref sirol. Byddai'n ei
gwneud yn bosibl hefyd i basio Mesurau Cynulliad i wella atebolrwydd, o ran
cyflogau, pensiynau a lwfansiau cynghorwyr a gwella'r cymorth a roddir i
gynghorwyr a'u hamodau gwaith.

Cyhoeddodd Pwyllgor Deddfwriaethol y Cynulliad Cenedlaethol alwad am

dystiolaeth ysgrifenedig yn nodi barn pobl ar delerau a chwmpas y GCD a
thrwy gydol yr hydref bydd yn cynnal sesiynau casglu tystiolaeth lafar.
Disgwylir i'r Pwyllgor gyhoeddi ei adroddiad ym mis Rhagfyr.

Gellir gweld y GCD yma:

http://www.cynulliadcymru.org/bus-home/bus-legislation/bus-leg-legislative-
competence-orders/bus-legislation-lco-2009-lgcc.htm

Yn ôl i'r brig

Fframwaith Adroddiadau Blynyddol Cynghorau ar gyfer y Gwasanaethau

Cymdeithasol

Mae awdurdodau lleol yng Nghymru yn torri tir newydd drwy ddatblygu dull o
gyflwyno adroddiadau ar eu cyfrifoldebau a'u perfformiad mewn gofal
cymdeithasol.

Ym mis Mehefin 2007, cytunodd Grŵp Polisïau CLlLC dros y Gwasanaethau

Cymdeithasol a Chymdeithas Cyfarwyddwyr Gwasanaethau Cymdeithasol
Cymru i gydweithio i wella ac atgyfnerthu adroddiadau Cynghorau ar ba mor
effeithiol y maent yn diwallu anghenion gofal cymdeithasol. Cysylltwyd hyn yn
ddiweddarach â chynigion AGGCC ar foderneiddio (gan gynnwys terfynu'r
Rhaglen Cydadolygiadau) a'r canllawiau drafft ar rôl Cyfarwyddwr statudol
Gwasanaethau Cymdeithasol, sy'n ei gwneud yn ofynnol i bob Cyngor
gyflwyno o leiaf un Adroddiad Blynyddol. Cyfarwyddwr statudol
Gwasanaethau Cymdeithasol fydd yn gyfrifol am arwain y gwaith o lunio'r
adroddiad ar ran ei awdurdod lleol. Bydd yr adroddiad yn cynnwys y “bennod”
yn asesiad Rhaglen Cymru ar gyfer Gwella sy'n ymdrin â Gwasanaethau
Cymdeithasol.

Diben allweddol yr Adroddiad fydd cyflwyno darlun adnabyddadwy i'r rhai sy'n
darparu gwasanaethau cymdeithasol ac yn cael eu gwasanaethu ganddynt
mewn arddull a fydd yn ennyn diddordeb dinasyddion lleol a rhanddeiliaid
allweddol.

Bydd llunio Adroddiad yn flynyddol yn dwyn nifer o fanteision i Gynghorau a

rhanddeiliaid fel ei gilydd. Yn gyntaf, bydd yn darparu cysylltiad llawer mwy
uniongyrchol â chamau gwella/gwaith cynllunio busnes nag o'r blaen, drwy
nodi blaenoriaethau ar gyfer buddsoddi adnoddau gwella prin yn lleol ac yn
genedlaethol. Yn ail, bydd yn ei gwneud yn bosibl i ddefnyddio mesurau mwy
meddal i gydategu data Dangosyddion Perfformiad, ac mae'n debygol o
wneud mwy a mwy o ddefnydd o fewnbwn defnyddwyr a gofalwyr. Yn
drydydd, mater i'r Cyngor fydd olrhain cynnydd tuag at amcanion strategol a
nodwyd yn lleol.

Bu cynghorau Tor-faen a Wrecsam ar flaen y gad o ran gweithredu'r

fframwaith newydd gan lwyddo i gyflwyno adroddiadau i'w Cynghorau ym mis
Mehefin a mis Gorffennaf eleni yn y drefn honno. Cyflwynodd yr Asiantaeth
Gwella Gwasanaethau Cymdeithasol gyfres gynhwysfawr o weithdai i
awdurdodau gyda'i chynghorydd arweiniol Chris Davies. Roedd mewnbwn
gan gynghorau arloesol Wrecsam a Thor-faen yn rhan fawr o'r gweithdai.
Bydd pob un o'r 22 o gynghorau yn cyflwyno ei Adroddiad cyntaf erbyn
diwedd yr haf 2010.

Mae cylchlythyrau ar gael yn http://www.ssiacymru.org.uk/

Yn ôl i'r brig
Cyngor Sir Powys a Bwrdd Addysgu Iechyd Lleol Powys
Gwella Gwasanaethau Cyhoeddus: Prosiect Cydarfarnu Opsiynau

Gallai Powys fod ar flaen y gad o ran gwelliannau arloesol mewn

gwasanaethau cyhoeddus, yn ôl yr adroddiad a gyhoeddwyd ar 28
Gorffennaf.
Comisiynwyd yr adroddiad gan Gyngor Sir Powys a Bwrdd Addysgu Iechyd
Lleol Powys i ystyried sut y gallent gydweithio'n llawer agosach. Mae'n
cydnabod y cynnydd a wnaed ganddynt ond yn pwysleisio bod angen i
ddatblygiadau fynd llawer ymhellach er mwyn iddynt gael budd o'r arbedion
effeithlonrwydd a'r gwelliannau yn y gwasanaethau a ddarperir ganddynt.
Mae'r adroddiad yn argymell y dylai'r Cyngor a'r Bwrdd Iechyd Lleol ymchwilio
i'r posibilrwydd o uno i greu un sefydliad. Mae'n nodi'r nifer fawr o fanteision a
fyddai'n deillio o'r fath ddatblygiad.
Mae Cynghorwyr Sir ac aelodau o'r Bwrdd Iechyd Lleol wrthi'n ystyried yr
adroddiad. Bydd y ddau sefydliad yn cynnal cyfarfodydd ym mis Medi pan
fyddant yn dod i benderfyniad ynghylch uno.
http://www.powys.gov.uk/uploads/media/report_powys_joint_option_project_2
00907_bi_02.pdf

Yn ôl i'r brig

Byrddau Gwasanaethau Lleol

Bu'n gyfnod prysur arall gyda Gweinidogion Cynllun Gofodol Cymru yn

cyfarfod â'r grwpiau o Fyrddau Gwasanaethau Lleol yn eu hardal. Roedd y
cyfarfodydd hyn yn gyfle i rannu dysgu ac arloesedd rhwng BGLlau a rhoi'r
wybodaeth ddiweddaraf i Weinidogion am gynnydd y BGLlau. Bwriedir cynnal
rhagor o gyfarfodydd Gweinidogol yn ystod mis Hydref, mis Tachwedd a mis
Rhagfyr.

Rydym wedi cynnal tri digwyddiad rhanbarthol ar y cyd â chydweithwyr o Is-

adran Llywodraeth Leol. Un o nodau'r gweithdai oedd hwyluso'r broses o
rannu dysgu ac arloesedd o brofiad y Byrddau Gwasanaethau Lleol hyd yn
hyn ac er mwyn gwneud hyn mae angen i bawb fod yn barod i gyfrannu,
gwrando, rhannu a dysgu. Dechreuodd y digwyddiadau rhanbarthol ar 30ain
Mehefin yn Llanelwy ac fe'u dilynwyd gan ddau ddigwyddiad arall yn Llanelli a
Blaenau Gwent ym mis Gorffennaf. Yn ogystal â hyn cafwyd trafodaethau
defnyddiol ar y ffordd ymlaen i Fyrddau Gwasanaethau Lleol gyda rhywfaint o
negeseuon cadarnhaol am yr hyn sydd eisoes wedi'i gyflawni.

Ar 2il, Gorffennaf, cynhaliwyd ail gyfarfod Rhwydwaith Arloesedd y Byrddau

Gwasanaethau Lleol ar Rannu Gwybodaeth ym Mhort Talbot. Diben y cyfarfod
hwn oedd datblygu dealltwriaeth gyffredin o'r sbardunau busnes ar gyfer
gweithgareddau presennol arsyllfeydd data; a galluogi'r bobl sy'n gyfrifol am
gyflawni'r prosiectau hyn i rannu syniadaeth a dysgu sy'n datblygu. Cafwyd
cryn dipyn o dir cyffredin ac roedd cydweithwyr yn awyddus i barhau â'r
rhwydwaith. Bwriadwn gynnal cyfarfod arall ar ddiwedd tymor yr hydref.

Erbyn hyn mae pob BGLl wedi dewis nifer o brosiectau cydweithredol i'w
datblygu yn ei gytundeb Cyflenwi Lleol. Dewiswyd y prosiectau hyn ar sail
asesiadau o anghenion lleol a gweithgarwch ymgysylltu â dinasyddion. Mae
dros 90 o brosiectau ar draws y rhwydwaith BGLlau gan gynnwys:

− integreiddio gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol i bobl y

mae angen gofal hirdymor arnynt;
− rheoli'r gymdogaeth drwy dimau amlasiantaeth sy'n rhannu
gwybodaeth ac adnoddau;
− hybu iechyd meddwl cadarnhaol drwy weithredu ar draws
gwasanaethau cyhoeddus, gan gynnwys arferion cyflogaeth;
− lleihau ôl troed carbon gwasanaethau cyhoeddus;
− gweithgarwch gwella iechyd strategol;
− cynllunio’r gweithlu mewn modd cydgysylltiedig i ymateb i
anghenion poblogaeth sy'n heneiddio;
− ymateb yn fwy effeithiol i broblem camddefnyddio sylweddau a
thrais domestig;
− mynd i'r afael ag ymddieithriad pobl ifanc oddi wrth addysg, gwaith
a hyfforddiant.

Cynhelir Cynhadledd y BGLlau eleni ar 26ain Tachwedd yn Venue Cymru,

Llandudno. Thema'r gynhadledd yw adeiladu ar lwyddiant yng nghyd-destun y
sefyllfa economaidd bresennol.

Am ragor o wybodaeth am Fyrddau Gwasanaethau Lleol ewch i Wefan y

BGLlau yn
http://cymru.gov.uk/topics/improvingservices/localserviceboards/?skip=1&lang
=cy

Yn ôl i'r brig

Ffynnon

Lansiwyd Cynllun Rhaglen Genedlaethol Ffynnon 2009-10 ar ddechrau mis

Mehefin ar ôl ymgynghori â rhanddeiliaid.
Bwriedir i raglen Ffynnon hwyluso a llywio cydweithredu, gan wella
perfformiad a phrosesau rheoli gwybodaeth, atebolrwydd a safonau
gwasanaeth mewn gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru. Mae'r holl
bartneriaid yn y rhaglen o'r farn bod Ffynnon yn gyfle unigryw i greu cymuned
a diwylliant rheoli perfformiad, o fewn ac ar draws y sector cyhoeddus, sy'n
enghraifft o'r hyn y gall Cymru ei gyflawni fel gwlad fach, ddeallus.
Ar hyn o bryd y partneriaid yn rhaglen Ffynnon yw Llywodraeth Cynulliad
Cymru a Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, y 22 o awdurdodau lleol,
gwasanaethau tân ac achub a rhanddeiliaid awdurdodau'r parciau
cenedlaethol, ynghyd â'r cyflenwr SunGard Public Sector a gontractiwyd i
gyflwyno Rhaglen Ffynnon i bob rhanddeiliad yn unol â chynllun y rhaglen
genedlaethol. Mae diddordeb yn cael ei ddangos gan sefydliadau allweddol
eraill yn y sector cyhoeddus a all hefyd gael budd o weithredu Ffynnon.
Bwriedir i raglen Ffynnon ategu'r gwaith o gyflawni'r amcanion strategol
allweddol canlynol, sydd wrth wraidd agenda gyffredin y sector cyhoeddus
yng Nghymru:
• Rheoli perfformiad y sector cyhoeddus yn well
• Gwaith arolygu a rheoleiddio effeithiol ar draws y gwasanaethau
cyhoeddus
• Gwaith craffu a llywodraethu effeithiol ar draws y gwasanaethau
cyhoeddus
• Rôl ddatblygedig i Lywodraeth Cynulliad Cymru o ran arwain y gwaith o
wella'r sector cyhoeddus
Rhennir cynllun y rhaglen genedlaethol 2009/10 yn ffrydiau gwaith fel a
ganlyn:
 A. Cymorth a roddir i randdeilaid ar hyn o bryd
 B. Rheoli gwybodaeth
 C. Cyfathrebu
 CH. Datblygu systemau
 D. Hyrwyddo a marchnata
 DD. Ymgysylltu â rhanddeiliaid newydd
 E. Trefniadau Rheoli Rhaglenni

Rhaid nodi mai rhaglen dreigl yw hon ac, felly, bydd rhai o'r ffrydiau gwaith
hyn yn datblygu ac yn trosglwyddo i flynyddoedd dilynol. Am ragor o
wybodaeth cysylltwch â Thîm Rhaglenni Strategaeth a Pherfformiad
Llywodraeth Leol ar 029 2082 5144 neu 029 2082 5075.

Yn ôl i'r brig

Adolygiad Comisiwn Ffiniau Llywodraeth Leol o Drefniadau Etholiadol

Mae Llywodraeth Cynulliad Cymru wedi rhoi Cyfarwyddiadau i'r

Comisiwn ar gyfer canllawiau ar gynnal adolygiadau o drefniadau
etholiadol pob prif ardal yng Nghymru.
Yn gryno mae'r Cyfarwyddiadau yn nodi:

• Y dylai fod gan gynghorau isafswm o 30 o gynghorwyr ac

uchafswm o 75
• Na ddylai'r gymhareb cynghorwyr i etholwyr fod yn llai nag
1:1750
 • Y dylai'r Comisiwn ystyried adrannau un aelod neu adrannau
amlaelod fel y gwêl yn dda.

Maint y Cyngor

Bydd y Comisiwn yn ystyried y nifer briodol o gynghorwyr drwy ystyried

nodweddion arbennig pob ardal. Bydd y Comisiwn, i’r graddau y bo hynny’n
ymarferol, yn ymddwyn yn gyson rhwng y naill gyngor a’r llall ymhob ardal yn
y cyngor.

Adrannau Etholiadol Un Aelod ac Amlaelod

Mae’r Rheolau yn ei gwneud yn ofynnol i'r Comisiwn roi aelod etholedig

unigol i bob adran etholiadol. Pe bai’r Comisiwn o’r farn bod sail ar gyfer
addasu’r patrwm presennol o adrannau etholiadol un aelod ac amlaelod
bydd y Comisiwn yn edrych i weld a oes cefnogaeth eang i'r fath newid
ymhlith etholwyr.

Cymhareb Cynghorwyr i Etholwyr

Mae’r Rheolau’n datgan y bydd nifer yr etholwyr, cyn agosed ag y bo modd,

yn gyfartal ymhob adran etholiadol yn y brif ardal, gan ystyried unrhyw newid
yn nifer yr etholwyr neu eu dosbarthiad, sy’n debygol o ddigwydd o fewn pum
mlynedd i'r adolygiad.

Mae’r Comisiwn yn cydnabod y gall fod ffactorau demograffig arbennig neu

ffactorau eraill a all gyfiawnhau gwyro oddi wrth y gymhareb 1:1,750. Bydd
y Comisiwn yn ystyried ystod eang o ffactorau sy’n effeithio ar ardaloedd
unigol, gan gofio bob amser rwymedigaeth y Comisiwn i gyflwyno cynigion
ar gyfer newid sy’n ddymunol er budd llywodraeth leol effeithiol a chyfleus.

Conglfeini Adrannau Etholiadol

Bydd y Comisiwn yn defnyddio’r cymunedau a’r wardiau cymunedol, lle maent

yn bodoli, fel conglfeini ar gyfer yr adrannau etholiadol.

Enwau Adrannau Etholiadol

Bydd y Comisiwn yn ystyried barn pobl leol a materion yn ymwneud â’r

Gymraeg
wrth gynnig enwau ar gyfer adrannau etholiadol newydd.

Amserlen

Mae’r Cyfarwyddiadau yn ei gwneud yn ofynnol i’r Comisiwn orffen y rhaglen

hon o adolygiadau etholiadol erbyn diwedd mis Mehefin 2011.

Am ragor o wybodaeth, cysylltwch ag Edward.Lewis@wales.gsi.gov.uk

http://www.lgbc-wales.gov.uk/electoral_reviews_c.htm
 Yn ôl i'r brig

Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Gynllun Gofodol Cymru

Rheolwr Ardal Newydd i Dde-ddwyrain Cymru

Bydd Juliet Martinez yn gadael am ei chyfnod mamolaeth ddiwedd mis

Gorffennaf a bydd Imants Grindulis yn llanw ei rôl tan fis Mawrth 2010. Yn
beiriannydd sifil siartredig fel proffesiwn, mae Imants wedi'i secondio o Adran
yr Economi a Thrafnidiaeth. Mae Imants wedi gweithio mewn sawl un o
adrannau Llywodraeth Cynulliad Cymru ac mae ganddo gefndir cryf mewn
rheoli prosiectau a rhaglenni, gan fod yn gadeirydd cangen De Cymru o'r
Gymdeithas Rheoli Prosiect. Yn ddiweddar mae wedi bod wrthi'n ymgysylltu â
rhanddeiliaid ar gyfer prosiect datblygu Academi Amddiffyn Sain Tathan sy'n
werth £12 biliwn (a mwy). Gellir cysylltu ag Imants yn
Imants.Grindulis@Wales.GSI.Gov.UK

Canolbwyntio ar Ogledd-orllewin Cymru

Ym mhob rhifyn byddwn yn canolbwyntio ar un o Ardaloedd y Cynllun

Gofodol. Y rhifyn hwn - Gogledd-orllewin Cymru. Mae'r Weledigaeth ar gyfer
yr ardal honno fel a ganlyn:

‘Amgylchedd naturiol a ffisegol o safon uchel sy’n cefnogi economi

ddiwylliannol a seilir ar wybodaeth a fydd yn helpu’r ardal i gadw a gwella ei
chymeriad unigryw, cadw pobl ifanc a'u denu yn ôl a chynnal y Gymraeg’

Adfywio yng Ngogledd-orllewin Cymru

Mae Ardal Adfywio Strategol Môn a Menai yn gwneud cynnydd sylweddol.

Bydd prosiect Cydgyfeirio'r UE gwerth £38m yn buddsoddi mewn 14 o
gynlluniau gwella ffisegol, gan gynnwys Caergybi, Amlwch, Llangefni,
Caernarfon a Bangor. Mae £10m arall yn cael ei fuddsoddi mewn cynllun
Marchnad Lafur Canolradd, gan helpu pobl sy'n economaidd anweithgar i
mewn i'r gweithlu. Mae prosiectau glannau gwerth miliynau o bunnoedd yn
mynd rhagddynt yng Nghaergybi a Chaernarfon.

Mae £29m yn cael ei fuddsoddi ym mharciau busnes ym Mharc Cybi a Pharc

Bryn Cegin, a wasanaethir gan fand eang 'Fibrespeed' a ddaeth yn weithredol
yn gynharach eleni yn dilyn buddsoddiad gwerth £30m gan Lywodraeth y
Cynulliad a phartneriaid.

O ran sgiliau, mae Coleg Menai wedi cwblhau ei Chanolfan Sgiliau Adeiladu
ac wedi cael arian ar gyfer y Ganolfan Arloesedd a'r Ganolfan Ynni a Saernïo.
Caiff buddsoddiad arall gwerth £10m ei wneud mewn 'pentref addysg' fel rhan
o ddatblygiad Coleg Meirion Dwyfor yng Nglyn Llifon ger Caernarfon. Y nod
yw ehangu enw da'r coleg ar gyfer hyfforddiant ac astudiaethau amaethyddol,
coedwigaeth, gofal anifeiliaid a pheirianneg.

Ynys Môn - Yr Ynys Ynni

Nod Cyngor Sir Ynys Môn yw sefydlu'r ynys fel canolfan rhagoriaeth flaenllaw
ar gyfer cynhyrchu ynni diogel, cynaliadwy, carbon isel.

Bydd cynlluniau i sefydlu cyfleusterau o'r radd flaenaf a seilwaith newydd yn

gweithredu fel catalydd ar gyfer creu swyddi yn y diwydiannau ynni, yn ogystal
â denu busnesau newydd i Ynys Môn. Bydd cwmnïau lleol, gweithwyr a
phobl ifanc ledled Gogledd-orllewin Cymru yn gallu manteisio ar y cyfleoedd a
gynigir gan adeiladau newydd a buddsoddiadau, gan gyflawni cynaliadwyedd
economaidd ac amgylcheddol cytbwys yn yr hirdymor.

Bydd y Ganolfan Ymwelwyr Newydd yn Dod â Manteision Twristiaeth i

Ogledd-orllewin Cymru

Agorwyd Hafod Eryri, y ganolfan ymwelwyr newydd ar gopa'r Wyddfa, gan y

Prif Weinidog ym mis Mehefin. Bydd y ganolfan yn helpu i ddod â thwristiaeth
gynaliadwy sydd o fwy o werth i Ogledd-orllewin Cymru, gan fanteisio ar
amgylchedd a threftadaeth anhygoel y rhanbarth.

Gan ddisodli'r adeilad a gynlluniwyd gan Syr Clough Williams-Ellis yn 1935,

mae Hafod Eryri yn strwythur haearn a gwenithfaen a ddylunnir i gydweddu
â'r dirwedd naturiol. Mae ganddo derfynfa reilffordd, caffi, deunydd dehongli
am ddaeareg, amgylchedd a llên gwerin y Wyddfa. Mae arno arysgrif gan y
bardd Gwyn Thomas, 'Copa'r Wyddfa : yr ydych chwi yma, yn nes at y
nefoedd.'

Parc Cenedlaethol Eryri yw perchennog y ganolfan ac mae'n cael cymorth

ariannol gan Lywodraeth Cynulliad Cymru, Rheilffordd yr Wyddfa a'r cyhoedd,
drwy Apêl Copa'r Wyddfa. Darparwyd hanner cyfanswm y gwerth o £8.3m
drwy WEFO o dan arian Amcan 1.

Canolfan Aml-Wasanaeth i Agor

Mae mynediad i wasanaethau yn fater allweddol ym mhob rhan o Gynllun

Gofodol Cymru. Un ffordd o fynd i'r afael â hyn yn effeithiol mewn ardaloedd
gwledig yw sicrhau y gall dinasyddion gael mynediad i wasanaethau i gyd
mewn un lle.

Bydd Hafan Gwydir, canolfan iechyd y celfyddydau o'r radd flaenaf gwerth
£12m ar gyfer Llanrwst a'r ardal yn agor ym mis Tachwedd. Bydd yn cynnig
amrywiaeth gynyddol o wasanaethau iechyd a gwasanaethau cymdeithasol
sy'n seiliedig ar y gymuned, uned Gofal Ychwanegol gyda 40 o welyau a
chyfleusterau cymunedol i bobl hŷn. Mae trafodaethau hefyd yn mynd
rhagddynt i ddarparu canolfan ddiwylliannol ar y safle.
Mae'r model yn cyd-leoli'r Ymddiriedolaeth GIG a gwasanaethau
cymdeithasol yr awdurdod lleol er mwyn darparu amrywiaeth ehangach o
wasanaethau'n lleol. Fel hyn, darperir mwy o wasanaethau gwell yn agosach
at gartrefi pobl.

Mae datblygiad 'School Bank Road' yn bartneriaeth rhwng Cyngor Bwrdeistref

Sirol Conwy, Bwrdd Iechyd Lleol Conwy, practis meddyg teulu Llanrwst,
Ymddiriedolaeth GIG Gogledd Cymru a Grŵp Tai Pennaf.

Bwriedir sefydlu canolfannau iechyd eraill ar yr un model ledled Gogledd

Cymru.

Yn ôl i'r brig

Ffliw Moch

Mae cynllun goruchwylio ffliw'r Gwasanaeth Iechyd Cyhoeddus Cenedlaethol,

sy'n cofnodi achosion o ffliw a ganfyddir ac y rhoddir gwybod amdanynt gan
fwy na 300 o bractisau meddygon teulu ledled Cymru, yn amcangyfrif, ar 17 eg
Awst, fod 104 o achosion o salwch tebyg i ffliw a ganfuwyd gan feddygon
teulu o bob 100,000 o bobl yng Nghymru – sy'n cyfateb i 1,425 o bobl yng
Nghymru yn cysylltu â'u meddygon teulu yn ystod y saith diwrnod diwethaf
gyda symptomau tebyg i ffliw. Anfonwyd cyfanswm o 36 o bobl â ffliw moch i'r
ysbyty yng Nghymru, y mae 33 ohonynt wedi'u rhyddhau.

Dengys y ffigurau diweddaraf fod nifer y bobl sy'n cysylltu â'u meddyg teulu
gyda symptomau tebyg i ffliw wedi lleihau yng Nghymru a'i bod bellach yn
gyson â'r hyn y byddem yn ei weld fel arfer yn y gaeaf. Mae'n arferol cael
amrywiadau ond nid oes unrhyw amheuaeth y bydd y gyfradd yn cynyddu eto
ac y byddwn yn gweld mwy o achosion yn ystod y flwyddyn nesaf. Felly
mae'n bwysig nad ydym yn llaesu dwylo ac mae'n rhaid i'r cynllunio barhau.

Daeth y Gwasanaeth Ffliw Pandemig Cenedlaethol yn weithredol yn Lloegr ar

23 Gorffennaf i roi asesiadau ar y we a thros y ffôn a rhoi meddyginiaeth
wrthfeirol drwy fannau casglu. Mae Cymru, ynghyd â'r Alban a Gogledd
Iwerddon, wedi penderfynu peidio ag ymuno â'r Gwasanaeth Ffliw Pandemig
Cenedlaethol a sefydlwyd yn Lloegr oherwydd y pwysau ar wasanaethau yno.
Mae Llywodraeth Cynulliad Cymru o'r farn bod yn well gan bobl ddelio â'r
gwasanaethau y maent yn gyfarwydd ac yn gyfforddus â hwy. Felly, rydym yn
atgyfnerthu gwasanaethau sy'n bodoli eisoes yn yr un ffordd ag y gwnaeth yr
Alban i reoli'r cynnydd y maent eisoes wedi'i weld, megis hyfforddi mwy o bobl
i ymdrin â galwadau ar gyfer Galw Iechyd Cymru.

Mae Llywodraeth Cynulliad Cymru a Grwpiau Cydgysylltu Strategol wedi

sefydlu strwythur i'w gwneud yn bosibl i fonitro datblygiadau yn agos ac
asesu'r effaith bosibl ar Gymru. Mae wedi'i ategu hefyd gan broses
gyfathrebu sy'n fodd i ledaenu gwybodaeth yn eang ymhlith sefydliadau
ymatebwyr ac yn ei gwneud yn bosibl i gasglu data perthnasol ar effaith y
pandemig ar lawr gwlad. Mae gwaith yn mynd rhagddo yn lleol ac ar lefel
Cymru gyfan i fynd i'r afael â bylchau mewn trefniadau ymateb. Bydd y gwaith
hwn yn parhau yn wyneb bygythiad parhaus y pandemig a bydd angen i
awdurdodau lleol baratoi yn unol â hynny.

Yn ôl i'r brig

Mesur Teithio Gan Ddysgwyr (Cymru)

Daeth y rhan fwyaf o'r darpariaethau yn y Mesur i rym ar 1af Medi. Rhoddwyd
y Gorchymyn Cychwyn, Rheoliadau a Chanllawiau Gweithredol i bob
awdurdod lleol, felly dylai'r newidiadau a gyflwynwyd gan y Mesur fod wedi'u
gweithredu erbyn hyn. Cewch ragor o wybodaeth am y Mesur yn:-
http://cymru.gov.uk/legislation/programme/assemblymeasures/draftlearnertrav
elmeasure/?lang=cy

Mae'r Mesur hefyd yn gosod dyletswydd ar Weinidogion Cymru i lunio Cod

Ymddygiad wrth Deithio i Gymru Gyfan, a fydd yn nodi safon gyffredin ar gyfer
ymddygiad, disgyblaeth a gweithgarwch gorfodi i blant a phobl ifanc sy'n
teithio yn ystod y dydd. Ymgynghorwyd ar y Cod a chaiff ei gyhoeddi ym mis
Hydref, cyn iddo ddod i rym ym mis Ionawr 2010. Os hoffech gael rhagor o
fanylion am y Cod neu'r Mesur anfonwch e-bost at
learnertravel@wales.gsi.gov.uk.

Cyhoeddodd y Pwyllgor Addysg a Dysgu Gydol Oes adolygiad o gludiant i'r

ysgol ym mis Ebrill 2005. Un o argymhellion y Pwyllgor oedd y dylai
Llywodraeth Cynulliad Cymru adolygu arfer cyfredol o ran asesu risg a rhoi
canllawiau i awdurdodau lleol ac ysgolion. Ymgynghorwyd ar ganllawiau
drafft (“Drafft Fframwaith Cymru gyfan ar Asesu Risg Cludiant Rhwng y
Cartref a'r Ysgol”) yn gynharach eleni - rydym wrthi'n ystyried yr ymatebion a
gafwyd gyda'r bwriad o gyhoeddi'r canllawiau terfynol yn Hydref 2009.

Yn ôl i'r brig

Adroddiad ‘Y Dreth Gyngor – Ei Chasglu yn ystod y Dirwasgiad’

Yn yr hinsawdd economaidd bresennol, mae Llywodraeth Cynulliad Cymru yn

pryderu ynghylch y posibilrwydd y bydd dyledion y dreth gyngor yn cronni yn
enwedig yn achos y rhai y mae eu hamgylchiadau wedi newid, er enghraifft,
drwy golli swydd, neu wythnosau gwaith byrrach. Mae Llywodraeth y
Cynulliad yn cydnabod bod nifer y rhai a allai hawlio Budd-dal y Dreth Gyngor
a Budd-dal Tai wedi cynyddu, ac mae ymdrechion Awdurdodau Lleol i nodi a
helpu'r rhai sy'n gymwys i'w hawlio yn hanfodol bwysig. Rydym yn rhoi £1
filiwn y flwyddyn (2008-11) i ategu'r gwaith hwn.

Fodd bynnag, mae Llywodraeth y Cynulliad hefyd yn derbyn bod yn rhaid

ategu'r arian hwn â pholisïau eraill, megis cyngor doeth ar ddyledion. Mae'n
rhaid ystyried effaith y dirwasgiad ar ALlau hefyd am fod eu cyllidebau hwy
wedi'u cwtogi hefyd ac mae'n anochel y bydd unrhyw ostyngiad yn nhaliadau'r
dreth gyngor yn effeithio ar eu gallu i ddarparu gwasanaeth cyhoeddus o
safon. Felly comisiynodd Llywodraeth Cynulliad Cymru weithgor i
ganolbwyntio ar y materion sy'n ymwneud â chasglu'r dreth gyngor, yn
enwedig yn ystod dirywiad economaidd. Sefydlwyd y gweithgor ym mis
Mawrth 2009 ac roedd yn cynnwys swyddogion refeniw o sampl o
awdurdodau lleol yng Nghymru, cynrychiolwyr o'r Ganolfan Cyngor ar Bopeth
(CAB), y Sefydliad Ardrethu a Phrisio Refeniw (IRRV) a Chymdeithas
Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC) a swyddogion o Lywodraeth Cynulliad
Cymru.

Lluniodd y gweithgor hwn adroddiad, “Y Dreth Gyngor – Ei Chasglu yn ystod y

Dirwasgiad”, a lansiwyd gan y Gweinidog dros Gyfiawnder Cymdeithasol a
Llywodraeth Leol, Dr Brian Gibbons AC, ddydd Iau 18fed Mehefin 2009. Mae'r
adroddiad hwn yn rhoi canllawiau, yn tynnu sylw at arfer gorau ac yn nodi
atebion posibl i awdurdodau lleol pan y'u hwynebir â phroblemau casglu
refeniw'r dreth gyngor yn ystod dirwasgiad, gan ystyried amgylchiadau a
phroblemau ariannol talwr y dreth gyngor. Mae dull gweithredu rhagweithiol,
ymarferol a defnyddiol yn bwysig iawn yn ystod cyfnod o ansicrwydd
economaidd i sicrhau y gall trethdalwyr dalu eu biliau treth gyngor yn brydlon
a chael y budd-daliadau y mae ganddynt hawl iddynt. Mae hefyd yn hanfodol
y gall y rhai â phroblemau ariannol gael cyngor o safon ar ddyledion. Nod yr
adroddiad hwn yw cynorthwyo awdurdodau lleol drwy roi awgrymiadau
ymarferol a fydd yn helpu i sicrhau yr ymdrinnir ag ôl-ddyledion y dreth gyngor
yn gyflym, yn effeithiol ac yn realistig.

Cyhoeddwyd yr adroddiad ar wefan Llywodraeth Cynulliad Cymru a gellir ei

weld yn:
http://cymru.gov.uk/topics/localgovernment/publications/?lang=cy

Yn ôl i'r brig

Is-ddeddfau Llywodraeth Leol

Rydym yn llunio rhestr o gysylltiadau cyfreithiol mewn awdurdodau lleol a

chynghorau cymuned a thref sy'n gyfrifol am gyflwyno is-ddeddfau i
Lywodraeth Cynulliad Cymru er mwyn iddi eu cadarnhau. Anfonwch eich
manylion cyswllt drwy e-bost at shyam.vining@wales.gsi.gov.uk neu ffoniwch
029 2082 5532 os oes gennych unrhyw ymholiadau.

Yn ôl i'r brig

Adroddiad Panel Arbenigol Comisiwn y Cynghorwyr

Cyhoeddwyd yr Adroddiad "At ein gwasanaeth?" a luniwyd gan banel o

arbenigwyr a sefydlwyd i ystyried ffyrdd o annog amrywiaeth ehangach o bobl
i fod yn gynghorwyr yng Nghymru er mwyn ymgynghori arno. Gwnaeth y
Panel 35 o argymhellion y mae'n gobeithio y byddant yn ehangu cyfranogiad
mewn llywodraeth leol yng Nghymru. Dywedodd Brian Gibbons, y Gweinidog
dros Gyfiawnder Cymdeithasol a Llywodraeth Leol "Mae’r Panel wedi llunio
cyfres o 35 o argymhellion o bob math. Fe fydda i’n ystyried yn ofalus y rhai a
gaiff eu cyflwyno i Lywodraeth y Cynulliad a dwi’n croesawu safbwyntiau’r
cyhoedd ar unrhyw un o argymhellion y Panel". Gellir gweld yr Adroddiad
yma:

http://cymru.gov.uk/consultations/localgovernment/beingserved/?lang=en

Yn ôl i'r brig

Rhaglen ddatblygu sy'n canolbwyntio ar y Dinesydd

Mae Llywodraeth Cynulliad Cymru, mewn partneriaeth â Chyngor Sir

Fynwy, wedi llwyddo i ddatblygu a chynnal rhaglen beilot a luniwyd i
drawsnewid gwasanaethau a sicrhau eu bod yn canolbwyntio'n fwy ar
y dinesydd.

Mae'r gwerthusiad o'r rhaglen, sy'n canolbwyntio ar rymuso staff a

newid ymddygiad yn ogystal â symleiddio prosesau, yn cadarnhau
canlyniadau dramatig a gwelliannau mesuradwy sydd wedi gwneud
gwahaniaeth gwirioneddol i fywydau dinasyddion.

Er bod y rhaglen yn seiliedig ar fethodoleg ddibynadwy, aeth Llywodraeth

Cynulliad Cymru a Chyngor Sir Fynwy ati i ddatblygu'r rhaglen gyda'i gilydd
mewn ffyrdd sy'n diwallu anghenion y gwasanaeth unigol ac – yn bwysicach
na hynny - y dinasyddion a wasanaethir ganddynt. Felly dyma enghraifft o
bartneriaeth wirioneddol ar waith rhwng Llywodraeth Cynulliad Cymru a
llywodraeth leol lle buom yn dysgu gyda'n gilydd. Cyflwynwyd y rhaglen yn
llwyddiannus hefyd yn Ymddiriedolaeth GIG Gogledd Cymru. Dyma farn ein
partneriaid amdani:

“Roedd y rhaglen yn fodd i ryddhau'r meddwl a chwalu

diwylliannnu. Roedd yn llwyddiannus iawn o ran helpu staff i
ymgysylltu â dinasyddion ac arbedodd arian i ni sy'n cael ei
ailfuddsoddi yn y gwasanaeth. Mae'r canlyniadau wedi
arwain at drawsnewid dinasyddion a staff” Colin Berg, cyn-
Brif Weithredwr, Cyngor Sir Fynwy

“Mae staff a'r dinasyddion a wasanaethir gennym wedi cael budd o'r
cynllun peilot. Fe'i crëwyd gennym ni ac eraill er mwyn diwallu ein
hanghenion penodol. Mae'n llwyfan ar gyfer sicrhau newidiadau
mewn camau bach, meithrin hyder a dangos i bobl bod modd gwneud
pethau.” Mary Burrows, Prif Weithredwr, Ymddiriedolaeth GIG
Gogledd Cymru

“Roedd hwn yn brofiad hynod werthfawr a chadarnhaol a

bu'n ddefnyddiol o ran ysgogi newid. Heriodd y rhai a oedd
 yn meddwl bod y gwasanaeth eisoes yn canolbwyntio ar y
dinesydd a rhoddodd hwb mawr i ni” Ian Bakewell, Pennaeth
y Gwasanaeth Tai, Cyngor Sir Fynwy

“Mae angen i bobl weithredu eu hunain yn hytrach na

throsglwyddo'r broblem i eraill. Erbyn hyn rydym yn sicrhau
ein bod yn ysgwyddo'r cyfrifoldeb” Aelod o Staff Cyngor Sir
Fynwy, Gwasanaeth Tai

Canlyniadau

Yn Sir Fynwy, canolbwyntiodd y rhaglen ar y Gwasanaeth Tai a'r farn gyffredin

oedd ei bod yn hynod o gadarnhaol ac ysgogol. Y canlyniadau allweddol
yw:

• Lluniodd y Gwasanaeth Tai gyfres o ganlyniadau pendant sydd wedi

arwain at well gwasanaethau i ddinasyddion. Mae gwaith yn mynd
rhagddo mewn nifer o feysydd a fydd yn sicrhau canlyniadau
cadarnhaol i ddinasyddion, felly mae dolen gwelliant parhaus ar waith

• Mae'r dull gweithredu yn cael ei gyflwyno yn ehangach yn y

Cyngor, gan adeiladu ar sgiliau a phrofiad y Gwasanaeth Tai a'i staff –
gan felly gynyddu gwerth cyffredinol y rhaglen.

• Tynnwyd sylw at y dull gweithredu mewn adolygiad gan

gymheiriaid o'r Cyngor ar wasanaethau cwsmeriaid gydag
argymhelliad clir y dylid rhoi blaenoriaeth iddo

• Nid oedd y rhaglen yn ymwneud ag arbed arian, ond sicrhawyd

arbedion gwerth dros £40,000 y flwyddyn gan y Gwasanaeth Tai -
yn bennaf, ond nid yn gyfan gwbl, drwy gyflwyno technegau prosesau
Darbodus.

• Bydd y rhaglen yn adennill ei chostau cyffredinol yn y flwyddyn

gyntaf yn ogystal â darparu gwasanaeth gwerthfawr o ansawdd uwch i
ddinasyddion.
Beth y gallai'r fath raglen ei gyflawni?

Y canlyniadau disgwyliedig yw:

• Gwelliannau cyflym a mesuradwy i'r gwasanaethau a

ddarperir gennych (mewn chwe mis) sy'n gwella'r
gwasanaeth i ddinasyddion ac a allai arbed arian i chi

• Staff llawn cymhelliant sy'n canolbwyntio ar y

dinesydd ac sy'n cymryd cyfrifoldeb am gynllunio a
darparu gwell gwasanaethau

• Diwylliant cynaliadwy o welliant parhaus

• Sgiliau y gellir eu trosglwyddo sy'n eich galluogi i

ddefnyddio'r dull gweithredu mewn rhannau eraill o'ch
sefydliad

Rydym wrthi'n ystyried sut y gellir datblygu'r dull gweithredu ymhellach

a'i ddefnyddio'n ehangach. Os hoffech gael rhagor o wybodaeth,
anfonwch e-bost at: trevor.samuel@wales.gsi.gov.uk

Yn ôl i'r brig

Cymorth Gwladwriaethol

Wyddech chi fod Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC) ynghyd â

Thîm Cymorth Gwladwriaethol Llywodraeth Cynulliad Cymru wedi cofrestru tri
chynllun mantell ar gyfer llywodraeth leol o dan y Rheoliad Eithriad Bloc
Cyffredinol newydd (GBER). Rhoddwyd y cynlluniau hyn ar waith i sicrhau
bod adnoddau priodol wrth gefn i alluogi awdurdodau lleol yng Nghymru i
gynorthwyo busnesau. Nodir manylion y Cynlluniau a'r math o weithgareddau
y gellir eu cefnogi isod.

Yn ôl i'r brig

Blwyddyn Ewropeaidd Trechu Tlodi Plant ac Allgáu Cymdeithasol

"Mae'r Comisiwn Ewropeaidd wedi dynodi 2010 yn Flwyddyn Ewropeaidd

trechu Tlodi ac Allgáu Cymdeithasol (EY2010). Mae hyn yn cadarnhau ac
yn cryfhau ymrwymiad yr UE, a amlinellwyd yn Strategaeth Lisbon, i gael
"effaith bendant ar y gwaith o ddiddymu tlodi".

Nod Blwyddyn Ewropeaidd trechu tlodi ac allgáu cymdeithasol 2010 yw codi

ymwybyddiaeth y cyhoedd o bwysigrwydd mynd i'r afael â hyn o safbwynt
datblygiad personol, cymdeithasol ac economaidd. Bydd hefyd yn ceisio rhoi
llais i'r rhai sy'n dioddef o achos tlodi ac allgáu cymdeithasol.

Ymhlith y gweithgareddau a gynhelir yn ystod rhan o'r flwyddyn mae

digwyddiadau, mentrau ac ymgyrchoedd hyrwyddo yn genedlaethol, yn
rhanbarthol ac yn lleol. Yr Adran Gwaith a Phensiynau yw'r adran yn
llywodraeth y DU, fel yr aelod-wladwriaeth, fydd yn arwain y gwaith ar gyfer y
Flwyddyn Ewropeaidd hon. Mae wedi sefydlu 'Corff Gweithredu Cenedlaethol'
(NIB) a'i rôl fydd cydgysylltu a fformiwleiddio safbwynt y DU, ynghyd â
sicrhau cyllid ar gyfer y flwyddyn. Mae cynrychiolwyr o Lywodraeth y Cynulliad
a'r Gweinyddiaethau Datganoledig eraill yn aelodau o'r Corff hwn.

Mae galwadau am gynigion, oddi wrth gyrff sy'n dymuno gwneud cais am
arian i redeg gweithgareddau fel rhan o'r flwyddyn, newydd gael eu cyhoeddi.
Gwahoddir cynigion gan gyrff sydd am ddarparu:

- digwyddiadau rhanbarthol;
- rhaglenni thematig o weithgareddau lleol ledled y DU;
- cymorth technegol.

Am ragor o wybodaeth ewch i - http://www.dwp.gov.uk/european-year-2010.

A fyddech cystal â nodi mai'r dyddiad cau ar gyfer cyflwyno cynigion yw 5pm
ar 15 Hydref 2009. Dylid anfon ceisiadau at:

FAO: Elspeth Darby, UK EY 2010, National Implementation Body. European

Social Inclusion, Department for Work and Pensions. 2nd Floor, Caxton House.
Tothill Street. London. SW1H 9NA.

Dylid cyfeirio unrhyw gwestiynau'n ymwneud â'r galwadau am gynigion i gyfrif

e-bost penodol y Flwyddyn Ewropeaidd,

2010.EY2010@dwp.gsi.gov.uk.

Am ragor o wybodaeth ewch i:

http://www.dwp.gov.uk/european-year-2010/

http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=637

Fel arall, am ragor o wybodaeth gallwch gysylltu ag Uned Tlodi Plant

Llywodraeth Cynulliad Cymru- childpovertyunit@wales.gsi.gov.uk."

Yn ôl i'r brig
Y Cynllun Fetio a Gwahardd

Mae'r Awdurdod Diogelu Annibynnol (ISA) yn gorff cyhoeddus anadrannol, a

noddir gan y Swyddfa Gartref, a sefydlwyd i helpu i osgoi niwed i blant ac
oedolion sy'n agored i niwed. Mae'n ceisio gwneud hyn drwy atal y rhai y tybir
eu bod yn anaddas i weithio gyda'r grwpiau hyn rhag dod i gysylltiad â hwy
drwy eu gwaith neu drwy wirfoddoli mewn gweithgareddau a reoleiddir.
Gwneir hyn drwy'r Cynllun Fetio a Gwahardd (VBS) newydd.

Mae'r Cynllun Fetio a Gwahardd bellach ar Gam 3, hynny yw mae'r Awdurdod

Diogelu Annibynnol wrthi'n penderfynu pwy a gaiff ei wahardd ar restrau
cyfredol; PoCA, PoVA a Rhestr 99.

Ar Gam 4 caiff y cynllun ei weithredu'n rhannol ar Hydref 12 2009. Dyma pryd

y caiff pawb sydd ar y rhestrau cyfredol eu trosglwyddo i naill ai'r rhestr o
unigolion sydd wedi'u gwahardd rhag gweithio gydag oedolion sy'n agored i
niwed, y rhestr o'r unigolion sydd wedi'u gwahardd rhag gweithio gyda phlant,
neu'r ddwy. Bydd y cynllun yn sicrhau mesurau diogelu eraill oherwydd:

• Bydd yr ystod o weithgareddau a reoleiddir yn llawer ehangach ac yn

cwmpasu gwaith am dâl a gwaith di-dâl. Mae hyn yn cynnwys
gweithgareddau megis gofal iechyd, triniaeth a therapi a bydd hefyd yn
cynnwys gweithgareddau lle y gall unigolion ddod i gysylltiad â phlant
neu oedolion sy'n agored i niwed mewn mannau penodol gan gynnwys
ysbytai plant.
• Bydd y rhai ar restrau gwaharddedig sy'n gweithio neu'n ceisio cael
gwaith mewn gweithgaredd a reoleiddir yn cyflawni trosedd y gellir ei
chosbi â chyfnod o hyd at bum mlynedd yn y carchar.
• Bydd gan gyflogwyr ddyletswydd i gyfeirio i'r Awdurdod Diogelu
Annibynnol unrhyw wybodaeth berthnasol am staff a gyflogir ganddynt i
ymgymryd â gweithgareddau a reoleiddir neu a reolir.
• Bydd cyflogwyr sy'n cyflogi unigolyn gwaharddedig ‘a hynny'n wybod
iddynt’ yn cyflawni trosedd a gallant gael eu carcharu am hyd at chwe
mis.

Bwriedir gweithredu Cam 5 – sef gweithredu'r cynllun yn llawn – ym mis

Gorffennaf 2010 a bydd yn caniatáu ceisiadau i'r cynllun a disgwylir i'r
agweddau ‘agored i'w monitro’ ar y system ddod ar-lein.

Disgwylir i Gam 6 ddod yn weithredol o fis Rhagfyr 2010 pan fydd yn rhaid i
aelodau newydd o'r gweithlu gweithgareddau a reoleiddir a'r rhai sy'n symud i
swyddi newydd gofrestru â'r cynllun pan ddônt yn agored i gael eu monitro.
Ar ôl y dyddiad hwnnw bydd cyflogwr yn cyflawni trosedd os bydd yn cyflogi
unigolyn mewn gweithgaredd a reoleiddir nad yw wedi'i gofrestru â'r cynllun.
Hefyd bydd unrhyw gyflogai neu wirfoddolwr sy'n gweithio mewn
gweithgaredd a reoleiddir heb y cofrestriad priodol yn wynebu'r risg o gael ei
erlyn.
Ar Gam 6a ym mis Ebrill 2011 gall aelodau presennol o'r gweithlu wneud cais
i ymuno â'r cynllun ond bwriedir cyflwyno ceisiadau yn raddol i sicrhau na
chaiff y system ei gorlwytho. Nid yw'r strategaeth cyflwyno'n raddol wedi'i
chwblhau eto.

Bydd Cam 7 yn dechrau ym mis Gorffennaf 2014 pan all y rhai sy'n cymryd
rhan mewn gweithgareddau a reoleiddir ddechrau cofrestru â'r cynllun. Fel
arall os ydynt ar y rhestr waharddedig dim ond yn amodol ar eu statws
gwahardd y bydd modd eu cyflogi a bydd angen i'w cyflogwr eu hasesu, eu
goruchwylio a'u monitro'n briodol.

Bydd gan y Cynllun Fetio a Gwahardd gwmpas llawer ehangach ac

amcangyfrifir, yn y pen draw, y bydd angen i 11.3 miliwn o bobl gael eu
cofrestru dros strategaeth cyflwyno'n raddol bum mlynedd o'r adeg y daw'r
cynllun yn weithredol. Yng Nghymru bydd yn effeithio ar tua 750,000 o
unigolion.

Bydd pob ymgeisydd unigol sy'n gwneud gwaith am dâl yn talu ffi o £64 a fydd
yn cynnwys £28 i dalu costau'r Awdurdod Diogelu Annibynnol a £36 i dalu'r
rhan CRB o'r cofrestriad. Ni fydd angen i wirfoddolwyr dalu ffi gofrestru’r
Awdurdod Diogelu Annibynnol.

Mae'r hyperddolen ganlynol â gwefan yr Awdurdod Diogelu Annibynnol yn

ddefnyddiol iawn ac unwaith y byddwch ar y wefan gallwch gofrestru i gael y
wybodaeth ddiweddaraf yn awtomatig;
http://www.isa-gov.org.uk/

Yn ôl i'r brig

Cynllun Taliadau Gohiriedig 2009/10

Mae Llywodraeth y Cynulliad wedi gwneud rheoliadau i alluogi

talwyr ardrethi i ddewis talu 3% o'u biliau ardrethi yn 2009-2010
dros y ddwy flynedd ariannol nesaf. Rydym wedi llunio taflen i
hysbysu busnesau o hyn, ac mae awdurdodau lleol yn eu hanfon i
bob busnes. Mae Llywodraeth Cynulliad Cymru yn ad-dalu'r costau
postio yr eir iddynt gan awdurdodau lleol. Dolen i'r Daflen a
Chanllawiau:-
http://cymru.gov.uk/topics/localgovernment/finandfunding/nondomesticrates/p
ublications/dps0910/?lang=cy

Yn ôl i'r brig
Cronfa Adfywio Arloesol
Mae’r cynlluniau i ddatblygu cronfa fuddsoddi gwerth miliynau o bunnoedd, o
dan raglen Cyd-gymorth Ewropeaidd ar gyfer Buddsoddi Cynaliadwy mewn
Ardaloedd Dinesig (“JESSICA”) y Comisiwn Ewropeaidd, yn mynd rhagddynt
yn unol â’r amserlen. Nod y gronfa yw rhoi hwb ariannol hanfodol bwysig i
gynlluniau adfywio yng Nghymru.
Mae Cymru yn un o’r Aelod-wladwriaethau Ewropeaidd cyntaf i sefydlu cronfa
datblygu trefol drwy’r rhaglen JESSICA.
Mae Llywodraeth Cynulliad Cymru yn ceisio arian Cydgyfeirio ERDF a
buddsoddiad sector preifat i greu cronfa fuddsoddi JESSICA i Gymru. Felly,
bydd y gronfa’n canolbwyntio i gychwyn ar gynlluniau yn ardal Gydgyfeirio
Gorllewin Cymru a’r Cymoedd a bydd yr enillion buddsoddi yn cael eu
hailgylchu o fewn y gronfa a’u hailfuddsoddi mewn prosiectau adfywio y tu
hwnt i gyfnod y Rhaglen Gydgyfeirio.
Cyhoeddodd y Dirprwy Weinidog dros Adfywio, Leighton Andrews, y bwriad i
greu’r gronfa yn yr Uwchgynhadledd Adfywio yn Hydref 2008.
Y nod hirdymor yw creu cronfa i Gymru gyfan fel bod holl ranbarthau Cymru
yn gallu elwa ar y cyfleoedd buddsoddi. Bydd modd i gronfa JESSICA roi
benthyciadau, ecwiti a gwarantau i gynlluniau adfywio, sy'n deillio o'r sector
cyhoeddus a'r sector preifat.
Mae llawer wedi’i gyflawni eisoes ac mae gwaith manwl yn cael ei wneud i
ddatblygu strwythur y gronfa, i ymchwilio i nifer o brosiectau adfywio posibl, ac
i gaffael Rheolwyr Cronfa a Rheolwyr Buddsoddi. Ymddangosodd yr
hysbyseb caffael yn ddiweddar yng Nghyfnodolyn Swyddogol yr Undeb
Ewropeaidd. Mae gwaith yn mynd yn ei flaen i sicrhau bod awdurdodau lleol,
partneriaid allweddol a chyfranogion eraill yn cael newyddion cyson am y
cyfleoedd posibl a gynigir gan y gronfa ac am gynnydd yn gyffredinol.
I gael gwybodaeth, neu i drafod unrhyw brosiect penodol gyda’r tîm, anfonwch
e-bost at Jessica@Cymru.gsi.gov.uk

Yn ôl i'r brig

Cyfleoedd Hyfforddiant

Tystiolaeth Cydraddoldeb yng Nghymru

Cylchlythyr Tystiolaeth Cydraddoldeb

Mae'r Gyfarwyddiaeth Ystadegol a Swyddfa'r Prif Swyddog Ymchwil Gymdeithasol

wedi llunio eu hail Gylchlythyr Tystiolaeth Cydraddoldeb ar y cyd. Mae'r Cylchlythyr
wedi'i anelu at bobl yng Nghymru sydd am gael y wybodaeth ddiweddaraf am
ddatblygiadau sy'n ymwneud ag ymchwil ac ystadegau cydraddoldeb. Disgwylir i'r
 trydydd cylchlythyr gael ei gyhoeddi ym mis Medi 2009. Ceir cylchlythyron blaenorol
yn:

http://new.cymru.gov.uk/topics/statistics/theme/equality/equalitynewsletter/?lang=cy

Os hoffech gael y wybodaeth ddiweddaraf am y Cylchlythyr neu ystadegau ac

ymchwil cydraddoldeb eraill anfonwch e-bost at
stats.popcensus@wales.gsi.gov.uk

Yn ôl i'r brig

Rhaglen o Gyrsiau Agored ar Gaffael

Mae cyrsiau ar gael ar gyfer pob lefel o staff caffael. Gallant gael eu cyflwyno
dros un neu ddau ddiwrnod ac fe'u cynhelir mewn lleoliadau hawdd eu
cyrraedd ledled Cymru. Mae rhaglen lawn o gyrsiau ar gyfer 2009 ar gael
drwy wefan PMMS http://www.pmms-group.com/valuewales. Gellir cael taflen
sy'n nodi'r holl gyrsiau drwy gysylltu â robert.shill@wales.gsi.gov.uk

Ar hyn o bryd £146 (heb gynnwys TAW) yw'r gost am gwrs undydd a £262
(heb gynnwys TAW) yw'r gost am gwrs deuddydd

Gall unigolion neu grwpiau archebu lle drwy'r ddolen ganlynol:

http://www.pmms-group.com/valuewales

Mae amrywiaeth o gyrsiau ar gael gan gynnwys:

10/09/2009 How To Engage With The Third Sector

17/09/2009 EU Procurement – An Introduction
06/10/2009 Supplier Debriefing
TUPE (Impact on Insourcing, Outsourcing and
19/10/2009 Changing Suppliers) and exploring T’s & C’s
26/10/2009 Contract Drafting
05/11/2009 Introduction to Procurement
09/11/2009 Materials Management
18/11/2009 EU Procurement- Conducting a Competitive Dialogue

Gellir gweld rhestr lawn o gyrsiau Hyfforddi sydd wedi'u

trefnu ar gyfer 2009 drwy'r atodiad canlynol:

Open Programme
Courses 2009 03-08-2009
Am ragor o wybodaeth cysylltwch â
denise.read@wales.gsi.gov.uk

Yn ôl i'r brig

Digwyddiadau sydd i'w Cynnal

Cynhadledd Flynyddol Un Llais Cymru 2009

Cynhelir cynhadledd genedlaethol 2009 ar gyfer cynghorau cymuned a thref
yng Nghymru ddydd Sadwrn, 10fed Hydref ym Mhontrhydfendigaid ger
Aberystwyth.
Thema'r gynhadledd yw Datblygu Eich Cymuned a bydd yn canolbwyntio ar
sut y gall cynghorau wella'r cymunedau a wasanaethir ganddynt. Ymhlith y
siaradwyr sydd wedi'u cadarnhau mae Dr Brian Gibbons AC – y Gweinidog
dros Gyfiawnder Cymdeithasol a Llywodraeth Leol.
Yn ogystal â chlywed syniadaeth ddiweddaraf y Gweinidog ar rôl cynghorau
cymuned a thref, bydd y gynhadledd yn dangos sut mae grŵp o gynghorau
yng Ngwynedd wedi cydweithio i gymryd y cyfrifoldeb am ddarparu
gwasanaethau ychwanegol gan y cyngor sir er budd eu cymuned - model y
gellid ei drosglwyddo i ardaloedd eraill yng Nghymru.
Bydd Dr Liz Bickerton a Liz Court hefyd yn edrych ar wersi sy'n deillio o
astudiaeth ymchwil fawr sy'n ystyried rôl cynghorau cymuned wrth ddatblygu
eu cymunedau. Bydd hyn yn cynnwys cysylltiadau â'r Strategaeth Gymunedol
leol y disgwylir i gynghorau cymuned a thref chwarae mwy o ran ynddi yn y
dyfodol.

Yn ôl i'r brig