BÀI TẬP LUYỆN

TẬP
NGHE CHUYÊN
NGÀNH 1:
BIÊN SOẠN: TH.S. ĐẶNG LƯƠNG THÁI DUY
NGUỒN: THE ECONOMIST
Hà Nội, 16.08.2021
 LUYỆN TẬP GAP FILLING
EXERCISE 1: HURRICANE IDA: UP TO 2 MILLION WITHOUT
POWER AS NEW ORLEANS ASSESSES DAMAGE
Hurricane Ida: up to 2 million without power as New Orleans assesses
damage
(GUARDIAN) – Up to 2 million people remained without power in and around New
Orleans on Monday as residents and authorities began to assess “catastrophic”
damage from Hurricane Ida, a 150mph monster storm that was the most powerful
ever to hit Louisiana.
At least one person was known to have been killed, by a falling tree. The state’s
governor, John Bel Edwards, and Joe Biden said they expected the death toll to rise.
Crews using airboats and helicopters were conducting search-and-rescue missions in
several neighbourhoods, seeking people stranded in the attics or on roofs of flooded
homes. Almost 5,000 national guard troops were activated (1), a number Edwards said
would double by Tuesday.
Residents woke to (2) widespread devastation caused by the category 4 hurricane that
made landfall on Sunday at Port Fourchon, then tore a path (3) north towards New
Orleans. The storm struck the city on the 16th anniversary of Hurricane Katrina, which
killed more than 1,800, mostly by flood.
Roofs torn from buildings, fallen trees, utility poles and other storm debris blocked roads
and hampered rescue workers. Downed power lines, many still live (4), created a
dangerous situation for those emerging to assess the damage.
“Hurricane Ida came onshore with everything that was advertised (5), the surge, the
rain, the wind,” Edwards said at an afternoon briefing held by the Federal Emergency
Management Agency (Fema). “The damage is catastrophic … primarily wind driven but
we know that there were some areas that received tremendous rainfall as well.”
“We know that individuals are out there waiting to be rescued because their homes are
not habitable [and in] many places we have flood waters that are encroaching upon
those homes,” Edwards said.
Thankfully, he added, the levee system protecting New Orleans had held.
Biden, who signed a federal disaster declaration on Sunday, promised government
resources to back up state and local rescue and recovery efforts.
“We knew Hurricane Ida had the potential to cause massive, massive damage (6) and
that’s exactly what we saw,” he said. “[We have] at least one confirmed death. That’s a
number likely to grow.”
By mid-morning, Ida was downgraded to a tropical storm. But it was still expected to
deliver “life-threatening flooding” and damaging winds as it moved north and west
through Mississippi and the Tennessee Valley.
In the historic French Quarter, streets were lined with storm detritus: fallen trees, roofing
bricks and wrought iron railings (7) severed from balconies above.
With little indication of when power would be restored, many looked to get out of the
city. As one resident walked down Royal Street, examining the damage, she turned to
her partner and said: “Mother Nature had its day (8).”
The National Hurricane Center (NHC) said Ida tied with (9) last year’s Hurricane Laura
and an unnamed hurricane in 1856 as the strongest to hit the state.
Wesley Foster, 74, stood on his porch and counted his blessings (10). The under-
construction house next door was reduced to rubble – thankfully collapsing in the other
direction.
Foster has lived in the Lower Ninth his entire life and survived Katrina. On Sunday night
he huddled in his living room alone as he heard the building collapse.
“It sounded like they dropped a bomb,” he said. “My heart jumped.”
As he peered out the window, the storm pounded his home: “It looked like a monster
was trying to get inside.”
Source: https://www.theguardian.com/us-news/2021/aug/30/hurricane-ida-latest-new-
orleans-louisiana-power-outages-death-toll
KEY:
(GUARDIAN) – Up to 2 million people remained without power in and around New
Orleans on Monday as residents and authorities began to assess “catastrophic”
damage from Hurricane Ida, a 150mph monster storm that was the most powerful
ever to hit Louisiana.
At least one person was known to have been killed, by a falling tree. The state’s
governor, John Bel Edwards, and Joe Biden said they expected the death toll to rise.
Crews using airboats and helicopters were conducting search-and-rescue missions in
several neighbourhoods, seeking people stranded in the attics or on roofs of flooded
homes. Almost 5,000 national guard troops were activated (1), a number Edwards said
would double by Tuesday.
Residents woke to (2) widespread devastation caused by the category 4 hurricane that
made landfall on Sunday at Port Fourchon, then tore a path (3) north towards New
Orleans. The storm struck the city on the 16th anniversary of Hurricane Katrina, which
killed more than 1,800, mostly by flood.
Roofs torn from buildings, fallen trees, utility poles and other storm debris blocked roads
and hampered rescue workers. Downed power lines, many still live (4), created a
dangerous situation for those emerging to assess the damage.
“Hurricane Ida came onshore with everything that was advertised (5), the surge, the
rain, the wind,” Edwards said at an afternoon briefing held by the Federal Emergency
Management Agency (Fema). “The damage is catastrophic … primarily wind driven but
we know that there were some areas that received tremendous rainfall as well.”
“We know that individuals are out there waiting to be rescued because their homes are
not habitable [and in] many places we have flood waters that are encroaching upon
those homes,” Edwards said.
Thankfully, he added, the levee system protecting New Orleans had held.
Biden, who signed a federal disaster declaration on Sunday, promised government
resources to back up state and local rescue and recovery efforts.
“We knew Hurricane Ida had the potential to cause massive, massive damage (6) and
that’s exactly what we saw,” he said. “[We have] at least one confirmed death. That’s a
number likely to grow.”
By mid-morning, Ida was downgraded to a tropical storm. But it was still expected to
deliver “life-threatening flooding” and damaging winds as it moved north and west
through Mississippi and the Tennessee Valley.
In the historic French Quarter, streets were lined with storm detritus: fallen trees, roofing
bricks and wrought iron railings (7) severed from balconies above.
With little indication of when power would be restored, many looked to get out of the
city. As one resident walked down Royal Street, examining the damage, she turned to
her partner and said: “Mother Nature had its day (8).”
*CHÚ THÍCH:
Bản tin này có nhiều từ “quen mà… lạ” khá thú vị. Một số cụm từ mang tính chất thành
ngữ mà nếu không chú ý có thể dẫn đến hiểu sai.

(1) were activated: Động từ “activate” thường mang nghĩa là “kích hoạt”. Nghĩa trong
bản tin này cũng xuất phát từ đó, tức là “make something active or operative”. Tuy
nhiên, khi chuyển ngữ, Reflective English thấy rằng sử dụng từ được huy động đã
bao hàm nghĩa này.
(2) woke to: Động từ “to wake to something” là một thành ngữ (idiom) nhưng với
nghĩa sát với nghĩa gốc của từ “wake,” nghĩa là “to be roused from sleep due to
some stimulus”; or “to become suddenly and acutely aware of something,” tức là
“bị đánh thức bởi cái gì,” hoặc “chợt nhận thức sâu sắc về vấn đề gì”. Trong bản tin
này, nghĩa của “to wake to” là bị đánh thức, tức là “to be awakened by something”.
(3) tore a path: Thông thường, khi nói về đường đi của bão, người ta hay dùng từ kiểu
“the storm makes its way through…” Tuy nhiên, để nói về sức tàn phá của cơn bão
này, bản tin dùng cụm từ “to tear a path,” tức là “xé toang ra” hay “mở toang một
đường đi”.
(4) many still live: Tính từ “live” ở đây nghĩa là “still active,” “still operative,” hay
“containing energy,” tức là “(đường dây) vẫn còn có điện”.
(5) that was advertised: Nghĩa phổ biến của động từ “advertise” là “quảng cáo,” và từ
này còn có nghĩa rất gần với nghĩa trên là “to make something known to others,” tức
là cho người khác biết về chuyện gì. Ví dụ: “Before stepping in, he cleared his throat
to advertise his arrival,” tức là “Trước khi bước vào, anh ta hắng giọng để người
khác biết là anh ta đã tới.”
(6) massive, massive damage: Thật ra đây chỉ là cách nói của từng người. Cách dùng
phổ biến hơn là dùng trạng từ “very” theo kiểu “very, very massive damage,” thay vì
nói “massive, massive damage”.
(7) wrought iron railings: Cụm từ “wrought iron” là kiểu “sắt uốn, hay sắt thiết kế
hoa văn” thường thấy ở các cầu thang, ban-công…
(8) had its day: Cụm từ “to have its/one’s day” là một thành ngữ, với nghĩa là “to be
at the height of” hoặc “to experience the highest success or prosperity”. Tiếng Việt
có thể hiểu thành ngữ này là “đạt tới mức cao”. Ví dụ như khi nói một tiền đạo nào đó
ghi hattrick kết liễu đối thủ trong trận đấu tối qua chẳng hạn, ta có thể nói: “ Striker A
had his day, scoring a hattrick against the rivals last night.” Cần lưu ý rằng ở thì
hiện tại hoàn thành, thành ngữ này mang nghĩa “đã qua thời đỉnh cao” như khi nói
“that company has had its day,” tức là “đã từng thành công và giai đoạn đó đã
qua”. Trong bản tin này, “Mother Nature had its day” hiểu theo nghĩa thứ nhất, tức là
“Thiên nhiên giận dữ cực độ.”
(9) tied (with): Động từ “to tie (with)” trong thể thao có nghĩa là “to finish equal with”
hay “to score the same number of points,” tức là thủ hòa với, ngang bằng số điểm
với… Trong bản tin, từ này có nghĩa là “mạnh tương đương với”.
(10) counted his blessings: Theo từ điển Merriam-Webster, thành ngữ này có nghĩa
“to make a special effort to appreciate the good things in one’s life,” và tương tự,
từ điển Cambridge định nghĩa “to be grateful for the good things in your life,” tức là
cảm ơn vì những may mắn trong đời. Ví dụ: “Count your blessings, because you
have escaped the fatal crash unharmed,” tức là “Hãy cảm ơn Trời vì bạn đã an
toàn trong vụ đụng xe chết người đó.”

*BÀI DỊCH GỢI Ý:

Siêu bão Ida: hai triệu người mất điện trong khi New Orleans đánh giá
thiệt hại
(GUARDIAN) – Có tới hai triệu người vẫn còn mất điện tai khu vực New Orleans
hôm thứ Hai khi người dân và chính quyền bắt đầu đánh giá thiệt hại “thảm họa”
từ bão Ida, một siêu bão với sức gió tới 240km/giờ, là mức mạnh nhất từ trước
tới nay tấn công bang Louisiana.
Ít nhất một người được báo cáo đã chết do cây đè. Thống đốc bang New Orleans John
Bel Edwards và Tổng thống Hoa Kì Joe Biden nói rằng con số tử vong dự báo sẽ tăng.
Các nhóm cứu trợ sử dụng xuồng bay và trực thăng đang thực hiện các đợt tìm kiếm
cứu nạn tại nhiều khu dân cư, tìm kiếm những người bị mắc kẹt tại tầng áp mái hay
trên nóc các căn nhà ngập lụt. Có tới gần 5.000 vệ binh quốc gia được huy động, một
con số mà theo ông Edwards sẽ tăng gấp đôi vào thứ Ba.
Cư dân giật mình thức giấc trước sức tàn phá rộng khắp do siêu bão cấp 4 đổ bộ
hôm Chủ Nhật tại Port Fourchon, sau đó mở toang một đường đi về phía bắc tới New
Orleans. Cơn bão tấn công thành phố tròn 16 năm sau khi siêu bão Katrina đã gây ra
1,800 ca tử vong, chủ yếu do lụt.
Các mái nhà bị xé rời, cây đổ, cột điện và những mảnh vỡ do bão đã gây tắc đường và
chặn lối các công nhân cứu hộ. Các đường dây điện bị rớt xuống, một số vẫn còn
dòng điện, tạo ra tình huống nguy hiểm cho những người ra khỏi nhà để xem xét thiệt
hại.
“Siêu bão Ida đổ bộ đúng như những gì đã được cảnh báo, nước dâng, mưa, gió,”
ông Edwards nói tại cuộc họp buổi chiều do Cơ quan Quản lý Tình trạng khẩn cấp Liên
bang (Fema) tổ chức. “Thiệt hại ở mức thảm họa… chủ yếu do gió, nhưng chúng tôi
biết rằng có những khu vực có lượng mưa khủng khiếp.”
“Chúng tôi biết rằng có nhiều người đang chờ được cứu hộ vì nhà của họ không ở
được nữa (và ở) nhiều nơi nước lũ đã dâng lên đến tận nhà,” ông Edwards cho biết.
Thật may, ông nói, hệ thống đê bảo vệ New Orleans vẫn đứng vững.
Tổng thống Biden, người đã ký thông báo thảm họa liên bang hôm Chủ Nhật, hứa cung
cấp nguồn lực hỗ trợ các nỗ lực cứu hộ và phục hồi ở cấp bang và địa phương.
“Chúng tôi biết bão Ida có khả năng gây ra thiệt hại rất, rất lớn, và đó chính là những
gì chúng ta đã thấy,” ông nói. “Ít nhất một người đã chết. Con số đó sẽ tiếp tục tăng.”
Đến giữa buổi sáng, Ida đã suy yếu thành cơn bão nhiệt đới. Nhưng e rằng cơn bão
vẫn có thể gây “ngập lụt chết người” cùng với các cơn gió khủng khiếp khi nó di chuyển
về hướng bắc và tây băng qua Mississippi và Thung lũng Tennessee.
Trong Khu Pháp cổ, các đường phố ngập tràn dấu vết của sự tàn phá do bão: cây cối
gãy đổ, ngói lợp và lan can sắt hoa văn bị bứt ra khỏi các ban-công bên trên.
Vì không biết khi nào có điện trở lại, nhiều người tìm cách rời khỏi thành phố. Một
người dân khi đi trên Phố Royal xem xét thiệt hại đã quay qua nói với bạn mình: “Mẹ
Thiên nhiên giận dữ cực độ.”
Trung tâm Siêu bão Quốc gia cho biết Ida tương đương với siêu bão Laura năm ngoái
và một cơn bão không được đặt tên năm 1856 là những cơn bão mạnh nhất tấn công
bang này.
Wesley Foster, 74 tuổi, đứng trên hành lang và cảm ơn về sự may mắn của mình.
Căn nhà đang xây dở kế bên đã bị san phẳng – may là nó đổ về hướng bên kia.
Foster đã sống suốt đời ở vùng Lower Ninth và sống sót sau siêu bão Katrina. Tối Chủ
Nhật, ông nằm co ro trong phòng khách một mình và nghe căn nhà kế bên sụp đổ.
“Nghe giống như họ thả một quả bom,” ông nói. “Tim tôi nhảy ra khỏi lồng ngực.”
Khi ông liếc nhìn qua cửa sổ, cơn bão đánh sầm sập vào nhà ông: “Nó giống như một
con quái vật đang tìm cách vào nhà.”
 EXERCISE 2: THE RISE OF WEEDKILLING ROBOTS:
SCIENCE FICTION A MERE 10 YEARS AGO

A robot made by Carbon Robotics kills weeds on farmland using lasers. Photograph:
Carbon Robotics

The rise of weedkilling robots: science fiction a mere 10 years ago

(GUARDIAN) – In the corner of an Ohio field, a laser-armed robot inches through
a sea of onions, zapping weeds as it goes.
*American Speaker, Professor Steven Lawrence, from Reflective English:
This field doesn’t belong to a dystopian future (1) but to Shay Myers, a third-
generation farmer whose TikTok posts about farming life often go viral.
He began using two robots last year to weed his 12-hectare crop. The robots – which
are nearly three metres long, weigh 4,300kg, and resemble a small car – clamber slowly
across a field, scanning beneath them for weeds which they then target with laser
bursts (2).
“For microseconds you watch these reddish color bursts. You see the weed, it lights up
as the laser hits, and it’s just gone,” said Myers. “Ten years ago this was science
fiction.” Other than engine sounds, the robots are almost silent and each one can
destroy 100,000 weeds an hour, according to Carbon Robotics, the company that
makes them.
Carbon Robotics, in common with other agri-robotic startups, emphasizes the
environmental benefits these machines can bring to farming by helping to reduce soil
disturbance (3), which can contribute to erosion, and allowing farmers to heavily
reduce or even eradicate the use of herbicides.
Farmers are under increasing pressure to reduce their use of herbicides and other
chemicals, which can contaminate ground and surface water, affect wildlife and non-
target plants (4), and have been linked to (5) increased cancer risk. At the same time,
they are battling a rise in herbicide-resistant weeds, giving extra impetus to the search
for new ways to kill weeds.
“Reduced herbicide usage is one of the spectacular outcomes of precision weeding,”
said Gautham Das, a senior lecturer in agri-robotics at the University of Lincoln.
Destroying weeds with lasers or ultraviolet light uses no chemicals at all. But even with
robots that do use herbicides, their ability to precisely target weeds can reduce the use
about 90% compared with conventional blanket spraying (6), Das said.
The global market for these agricultural robots – which can also be designed to perform
tasks such as seeding, harvesting and environmental monitoring – is predicted to
increase from $5.4bn in 2020 to more than $20bn by 2026. “Things scale up very
quickly in agriculture,” said Myers.
They’re not just the preserve (7) of larger farms, said Elizabeth Sklar, an engineering
professor at King’s College London, “some of the smaller farms are able to be more
flexible with trying out new approaches”.
As well as concerns over farming chemicals, labor shortages also play a part in
(8) robots’ advance into farmland. Farm labor can be “expensive, hard to come
by and dangerous (9)” for people involved, said Myers. In a viral TikTok video in April
he said he could not hire workers to pick his asparagus crop because the government
had not granted him visas in time.
There are still big challenges to wider-scale adoption. One problem is working in places
where a battery recharge is not always readily available, which is a reason some robots
– including those made by Carbon Robotics and FarmWise – use diesel for power,
which itself produces harmful emissions and pollution.
The robot farmers (10) of the future “have got to be different than the machines we’ve
created in the past. You don’t want big, fossil fuel-guzzling (11) machines; you want
smaller, renewable energy-using machines,” said David Rose, professor of agricultural
innovation at the University of Reading in the UK.
With batteries rapidly becoming lighter and gaining capacity (11), farm robots could
soon be electrified, said Paul Mikesell, head of Carbon Robotics. This must be
accompanied by charging infrastructure on farms, said Rose. “I don’t think we’re far
away at all,” he added.
In the meantime, using fewer herbicides (12) may be worth some diesel use, said
Richard Smith, a weed science farm adviser from University of California at Davis. “In
comparison to all the other tractor work that is done on intensive vegetable production
fields, the amount used for the auto-weeders is a small percent,” he said.
Source: https://www.theguardian.com/environment/2021/aug/14/weedkilling-robots-
farming-pesticide-use-sustainable
KEY:
(GUARDIAN) – In the corner of an Ohio field, a laser-armed robot inches through
a sea of onions, zapping weeds as it goes.
*American Speaker, Professor Steven Lawrence, from Reflective English:
This field doesn’t belong to a dystopian future (1) but to Shay Myers, a third-
generation farmer whose TikTok posts about farming life often go viral.
He began using two robots last year to weed his 12-hectare crop. The robots – which
are nearly three metres long, weigh 4,300kg, and resemble a small car – clamber slowly
across a field, scanning beneath them for weeds which they then target with laser
bursts (2).
“For microseconds you watch these reddish color bursts. You see the weed, it lights up
as the laser hits, and it’s just gone,” said Myers. “Ten years ago this was science
fiction.” Other than engine sounds, the robots are almost silent and each one can
destroy 100,000 weeds an hour, according to Carbon Robotics, the company that
makes them.
Carbon Robotics, in common with other agri-robotic startups, emphasizes the
environmental benefits these machines can bring to farming by helping to reduce soil
disturbance (3), which can contribute to erosion, and allowing farmers to heavily
reduce or even eradicate the use of herbicides.
Farmers are under increasing pressure to reduce their use of herbicides and other
chemicals, which can contaminate ground and surface water, affect wildlife and non-
target plants (4), and have been linked to (5) increased cancer risk. At the same time,
they are battling a rise in herbicide-resistant weeds, giving extra impetus to the search
for new ways to kill weeds.
“Reduced herbicide usage is one of the spectacular outcomes of precision weeding,”
said Gautham Das, a senior lecturer in agri-robotics at the University of Lincoln.
Destroying weeds with lasers or ultraviolet light uses no chemicals at all. But even with
robots that do use herbicides, their ability to precisely target weeds can reduce the use
about 90% compared with conventional blanket spraying (6), Das said.
The global market for these agricultural robots – which can also be designed to perform
tasks such as seeding, harvesting and environmental monitoring – is predicted to
increase from $5.4bn in 2020 to more than $20bn by 2026. “Things scale up very
quickly in agriculture,” said Myers.
They’re not just the preserve (7) of larger farms, said Elizabeth Sklar, an engineering
professor at King’s College London, “some of the smaller farms are able to be more
flexible with trying out new approaches”.
As well as concerns over farming chemicals, labor shortages also play a part in
(8) robots’ advance into farmland. Farm labor can be “expensive, hard to come
by and dangerous (9)” for people involved, said Myers. In a viral TikTok video in April
he said he could not hire workers to pick his asparagus crop because the government
had not granted him visas in time.
There are still big challenges to wider-scale adoption. One problem is working in places
where a battery recharge is not always readily available, which is a reason some robots
– including those made by Carbon Robotics and FarmWise – use diesel for power,
which itself produces harmful emissions and pollution.
The robot farmers (10) of the future “have got to be different than the machines we’ve
created in the past. You don’t want big, fossil fuel-guzzling (11) machines; you want
smaller, renewable energy-using machines,” said David Rose, professor of agricultural
innovation at the University of Reading in the UK.
With batteries rapidly becoming lighter and gaining capacity (11), farm robots could
soon be electrified, said Paul Mikesell, head of Carbon Robotics. This must be
accompanied by charging infrastructure on farms, said Rose. “I don’t think we’re far
away at all,” he added.
In the meantime, using fewer herbicides (12) may be worth some diesel use, said
Richard Smith, a weed science farm adviser from University of California at Davis. “In
comparison to all the other tractor work that is done on intensive vegetable production
fields, the amount used for the auto-weeders is a small percent,” he said.

*CHÚ THÍCH:
(1) a dystopian future: Đây là một từ rất khó chuyển ngữ, cho dù một số bản dịch các
truyện khoa học viễn tưởng có dùng cụm từ “phản địa đàng”. Theo từ điển Cambridge,
tính từ “dystopian” – đối nghĩa của “utopian” – có nghĩa: “relating to a very bad or
unfair society in which there is a lot of suffering, especially an imaginary society
in the future”. Một số truyện khoa học viễn tưởng hình dung xã hội tương lai diễn ra
theo hai thái cực, hoặc là một xã hội “utopian” cực kỳ tốt lành theo kiểu “trời mới đất
mới”, hoặc là một xã hội ngược lại (dystopian future) đầy khổ đau, hủy
diệt. Reflective English tạm dịch theo các truyện có sẵn, là “phản địa đàng,” dù chúng
tôi nghĩ là cụm từ “cõi hủy diệt” sát nghĩa hơn.
(2) laser bursts: Từ này được hiểu đơn giản là hủy diệt bằng tia la-ze. Danh từ “burst”
có nghĩa là “breaking or splitting as a result of internal pressure or puncturing”
(Oxford).
(3) soil disturbance: tác động tới đất (theo nghĩa tiêu cực) cả về mặt vật lý như cày
xới, khai thác, nạo vét đất, lấp đất,… cũng như phi vật lý như phun hóa chất, sử dụng
phân bón…
(4) blanket spraying: Cụm từ này nghĩa là “phun bao phủ,” tức là việc phun thuốc hay
hóa chất theo kiểu truyền thống không có khả năng phân tách giữa cây/vật cần phải
phun khỏi những cây/vật không cần phun bên cạnh.
(5) the preserve: Danh từ “preserve” nghĩa là “thứ/loại đặc thù, loại riêng biệt”. Từ
điển Oxford định nghĩa danh từ “preserve” là “a sphere of activity regarded as being
reserved for a particular person or group,” tức là một lĩnh vực hoạt động dành riêng
cho một người hay nhóm người cụ thể nào đó.
(6) play a part in: Cụm từ này có nghĩa là “có vai trò” hoặc “có đóng góp vào,” có thể
linh hoạt dùng thay thế động từ “contribute to”.
(7) to come by: Ngữ giới từ này nghĩa là “manage to acquire, to obtain,” đạt được. Ví
dụ: “High-income jobs are hard to come by during the pandemic.” Trong câu bài
báo này còn có từ “dangerous” nhưng nghĩa của từ này không chỉ là “nguy hiểm” mà
còn là “gây rắc rối”.
(8) robot farmers: Máy móc được nhân cách hóa và được gọi là “farmers”.
(9) fuel-guzzling: Từ này có nghĩa là “uống/ngốn nhiều xăng dầu”; từ trái nghĩa là
“fuel-efficient” hoặc đôi khi ta thấy “fuel-economical,” xuất phát từ danh từ “fuel
economy,” với nghĩa tương tự.
(9) gaining capacity: Xin chú ý động từ “to gain” mang nghĩa “gia tăng,” ví dụ như
“gain weight” (tăng cân) hay “the plane is gaining altitude” (tăng độ cao).
*BÀI DỊCH GỢI Ý:
Bước tiến của rô-bô diệt cỏ: khoa học viễn tưởng chỉ cách đây 10 năm
(GUARDIAN) – Ở góc một cánh đồng ở Ohio, một rô-bô trang bị tia la-ze chầm
chậm đi qua một vườn hành ngút ngàn, đi tới đâu diệt cỏ dại tới đó.
Cánh đồng này không phải trong cảnh phản địa đàng, mà thuộc về Shay Myers, một
nông dân thế hệ thứ ba với những đăng tải về đời sống nông dân thường gây sốt trên
mạng xã hội TikTok.
Năm ngoái, anh bắt đầu sử dụng hai rô-bô để diệt cỏ cho vụ hành 12 héc-ta. Hai rô-bô
này – dài gần ba mét và nặng 4,3 tấn và trông giống như chiếc xe hơi nhỏ – bò chầm
chậm khắp cánh đồng, rà tìm cỏ dại bên dưới và rồi hủy diệt chúng bằng tia la-ze.
“Trong vài phần ngàn giây bạn thấy các tia đốt màu đo đỏ này. Bạn thấy cỏ dại, nó cháy
sáng lên khi tia la-ze bắn vào, và thế là xong,” Myers nói. “Cách đây 10 năm, đó là
chuyện khoa học viễn tưởng.” Thay vì tiếng của động cơ, các rô-bô hầu như không
phát ra tiếng động, và mỗi máy có thể diệt 100.000 cỏ dại mỗi giờ, theo Carbon
Robotics, công ty sản xuất các rô-bô này.
Carbon Robotics, giống như các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực rô-bô nông nghiệp,
nhấn mạnh đến lợi ích môi trường mà những máy móc này mang lại cho nông nghiệp
bằng cách giảm thiểu tác động vào đất đai vốn có thể gây ra hiện tượng xói mòn, và
giúp nông dân giảm mạnh hoặc thậm chí loại trừ việc sử dụng thuốc diệt cỏ.
Nông dân ngày càng bị áp lực phải giảm sử dụng thuốc diệt cỏ và các hóa chất khác,
vốn có thể gây ô nhiễm nước ngầm và nước mặt, ảnh hưởng đến đời sống hoang dã
và những cây trồng khác, và bị cho là gia tăng nguy cơ gây ung thư. Trong khi đó, họ
đang phải vật lộn với sự phát triển của các loại cỏ kháng thuốc, tạo thêm động lực cho
việc tìm tòi phương thức diệt cỏ mới.
“Giảm sử dụng thuốc diệt cỏ là một trong những kết quả ngoạn mục của việc diệt cỏ
chính xác,” Gautham Das, một giảng viên kì cựu chuyên về lĩnh vực rô-bô nông nghiệp
tại Đại học Lincoln, cho biết. Hủy diệt cỏ bằng tia la-ze hay đèn cực tím không cần đến
hóa chất. Nhưng ngay cả các rô-bô có sử dụng thuốc diệt cỏ, thì khả năng tìm cỏ dại
chính xác có thể làm giảm lượng sử dụng đến 90% so với cách phun bao phủ thông
thường, ông Das cho biết.
Thị trường toàn cầu dành cho các loại rô-bô nông nghiệp này – vốn có thể thiết kế để
thực hiện các chức năng như gieo hạt, gặt hái và giám sát môi trường – được dự báo
sẽ tăng từ 5,4 tỷ đô-la năm 2020 lên hơn 20 tỷ đô-la năm 2026. “Mọi thứ phát triển rất
nhanh trong nông nghiệp,” ông Myers nói.
Chúng không chỉ là thứ đặc thù cho các trang trại lớn, theo bà Elizabeth Sklar, một
giáo sư cơ học tại trường King’s College London, vì “một số trang trại nhỏ có thể linh
động thử nghiệm các phương pháp mới.”
Ngoài những mối lo về hóa chất nông nghiệp, việc thiếu hụt lao động cũng góp
phần vào việc thúc đẩy sử dụng rô-bô trong nông nghiệp. Lao động nông nghiệp có thể
“tốn kém, khó tìm và gây rắc rối” cho những người liên quan, theo ông Myers. Trong
một video gây sốt trên TikTok vào tháng Tư, ông cho biết mình không thể thuê nhân
công hái măng tây vì chính phủ không cấp thị thực kịp thời.
Cũng có những thách thức lớn trong việc áp dụng trên diện rộng. Một khó khăn là làm
việc ở những nơi không có trạm sạc điện tức thời, và đây là lý do một số rô-bô – kể cả
các máy do Carbon Robotics và FarmWise sản xuất – sử dụng dầu để chạy, vốn phát
sinh khí thải có hại và gây ô nhiễm.
Những rô-bô nông nghiệp trong tương lai “phải khác với những máy móc chúng ta đã
tạo ra trong quá khứ. Bạn không muốn những máy móc to lớn ngốn xăng dầu; bạn
muốn máy móc nhỏ, dùng năng lượng tái tạo,” David Rose, giáo sư về cải tiến nông
nghiệp tại Đại học Reading ở Vương quốc Anh, cho biết.
Do bình điện ngày càng nhỏ gọn và gia tăng công suất, các rô-bô nông nghiệp có thể
sớm được điện khí hóa, theo ông Paul Mikesell, lãnh đạo của Carbon Robotics. Điều
này phải đi kèm với các trạm sạc điện trên đồng, theo ông Rose. “Tôi không nghĩ đó là
tương lai xa,” ông nói.
Trong khi đó, sử dụng ít loại thuốc diệt cỏ hơn cũng đáng cho phép dùng dầu diesel,
theo ông Richard Smith, nhà tư vấn nông nghiệp về cỏ dại từ Đại học California at
Davis. “So với tất cả các công việc sử dụng sức kéo trê những cách đồng rau thâm
canh, thì lượng (dầu diesel) dùng cho máy diệt cỏ tự động chỉ chiếm phần rất nhỏ,” ông
nói.
EXERCISE 3: ENGLAND MIGHT SCORE AT THE EUROS, BUT
DON’T BET ON A BABY BOOM

Soccer Football – Euro 2020 – Group D – England v Scotland – Wembley Stadium,

London, Britain – June 18, 2021 Scotland's John McGinn in action with England's Luke
Shaw Pool via REUTERS/Matt Dunham
England might score at the Euros, but don’t bet on a baby boom
(GUARDIAN) – If football comes home (1), it’ll be a miracle. At least if England’s grim
performance on Friday is anything to go by (2). But if England do somehow win Euro
2020, once we get over the shock there will be a lot of celebrating – at least in one part
of the kingdom (3) – albeit of a socially distanced kind.
People speculate that a tournament win might mean a Boris bounce (4) and a baby
boom (5). The first could see the Tories (6) cling on in key marginals, but who knows if
any politician would get the credit? (7)
What we do know is that forecasts of a baby boom are nonsense. So finds new
research from two Italian economists subtly titled (8) “more goals, fewer babies”. They
examine monthly birthrates for 50 European countries from 1960 to 2016 and compare
them with the performance of the national teams in 13 European Championships and 14
World Cups.
Far from delivering a baby boom, it turns out that national footballing success is
associated with a fall in births nine months later. In trying to explain that result, the
paper sees some evidently awkward economists wrestling with appropriate language.
They hypothesise (9) that their findings are “explained by individuals’ time allocation
choices” resulting in less “physical intimacy time”. The word sex appears once (in the
title of another paper that gets referenced).
The lesson? Don’t count on football for a fertility boost (10) or economists for straight
talking.
Source: https://www.theguardian.com/commentisfree/2021/jun/20/england-might-score-
at-the-euros-but-dont-bet-on-a-baby-boom
KEY
England might score at the Euros, but don’t bet on a baby boom
(GUARDIAN) – If football comes home (1), it’ll be a miracle. At least if England’s grim
performance on Friday is anything to go by (2). But if England do somehow win Euro
2020, once we get over the shock there will be a lot of celebrating – at least in one part
of the kingdom (3) – albeit of a socially distanced kind.
People speculate that a tournament win might mean a Boris bounce (4) and a baby
boom (5). The first could see the Tories (6) cling on in key marginals, but who knows if
any politician would get the credit? (7)
What we do know is that forecasts of a baby boom are nonsense. So finds new
research from two Italian economists subtly titled (8) “more goals, fewer babies”. They
examine monthly birthrates for 50 European countries from 1960 to 2016 and compare
them with the performance of the national teams in 13 European Championships and 14
World Cups.
Far from delivering a baby boom, it turns out that national footballing success is
associated with a fall in births nine months later. In trying to explain that result, the
paper sees some evidently awkward economists wrestling with appropriate language.
They hypothesise (9) that their findings are “explained by individuals’ time allocation
choices” resulting in less “physical intimacy time”. The word sex appears once (in the
title of another paper that gets referenced).
The lesson? Don’t count on football for a fertility boost (10) or economists for straight
talking.

*CHÚ THÍCH:
Bài báo viết với giọng trào phúng, và đầy chất Ăng-lê. Với độc giả Anh thì, không kể
yếu tố bản ngữ, mọi chi tiết có lẽ đều rõ ràng vì họ hít thở môi trường chính trị xã hội ở
đó. Họ biết rằng Thủ tướng Boris Johnson (tác giả gọi trống không là Boris) gắn kết
với baby boomers, rằng gọi Đảng Bảo thủ là Tories thì thiếu trang trọng, rằng baby
boom sẽ giúp phần nào giải quyết tình trạng dân số già hóa ở Anh, rằng người ta có
thể trục lợi từ sự thành công của bóng đá... Nhưng, đừng có mơ, baby boom nhờ bóng
đá là chuyện tào lao. Vô địch Euro sẽ là một “cú sốc” chứ chẳng hay ho gì, như lời tác
giả.
(1) If football comes home: Cụm từ “to come home” là một thành ngữ khá đa nghĩa.
Trong bóng đá, khi một cầu thủ nào đó “head home” hay “tap home” chẳng hạn thì có
nghĩa là anh ta đánh đầu hay đệm bóng “ghi bàn”. Trong ngữ cảnh này, ta có thể hiểu
câu “If football comes home” với nghĩa là “chiến thắng” hay “trở về khải hoàn”. Trong
lĩnh vực hàng hải, thành ngữ “to come home” còn có nghĩa là “(thả neo) không thành
công,” khi mỏ neo không bám được vào đáy biển chẳng hạn, tức là “the anchor fails
to hold and comes home”. Với một bài báo trào phúng như trên, chúng tôi dè dặt
không dám khẳng định tính đa nghĩa của câu này (vì không sống trong hoàn cảnh xã
hội Anh hiện nay), nhưng không loại trừ khả năng tác giả có ý nói kiểu “nếu bóng đá
thất bại thì là điều tuyệt vời cho tỷ lệ sinh”.
(2) to be anything to go by: Cụm từ này nghĩa là “dựa vào kinh nghiệm/sự hiểu
biết/sự quan sát (của người viết/người nói)”. Câu trong bài báo có ý nói từ việc quan
sát màn trình diễn nhạt nhòa của tuyển Anh thì có thể thấy khó mà vô địch Euro.
(3) one part of the kingdom: Ý nói nước Anh, là một phần của Vương quốc Anh.
(4) Boris bounce: Danh từ “bounce” nghĩa là “nảy lên, bật lên,” ý nói uy tín của Thủ
tướng Anh Boris Johnson. Các thăm dò gần đây cho thấy uy tín của Thủ tướng Anh
khá thấp, dưới 50%, nhưng lại khá cao trong số các “baby boomers”.
(5) a baby boom: Cụm từ này có nghĩa là “bùng nổ dân số”. Tuy nhiên, cụm từ “Baby
Boomers” lại được dùng hạn chế hơn, khi nói đến những người sinh sau Thế chiến thứ
2 trong đợt bùng nổ dân số.
(6) Tories: Các đảng viên “bảo hoàng” ở Anh từ thế kỷ 17 đến thế kỉ 19. Sau này, từ
này được dùng khá phổ biến để chỉ Đảng Bảo thủ ở Anh, dù ít nhiều mang nghĩa tiêu
cực.
(7) get the credit: Cụm từ này nghĩa là “to receive praise by one’s good behaviour
or successful actions”.
(8) a fertility boost: Sự gia tăng khả năng thụ thai.
*BÀI DỊCH GỢI Ý:
Anh có thể ghi bàn ở Euro nhưng đừng mong bùng nổ sinh sản
(GUARDIAN) – Nếu bóng đá trở về khải hoàn, đó sẽ là một phép lạ. Ít ra thì màn
trình diễn vất vả của đội tuyển Anh hôm thứ Sáu qua (rạng sáng thứ Bảy giờ Việt
Nam, Anh hòa Scotland 0-0) đã cho thấy điều đó. Nhưng nếu đội tuyển Anh bằng
cách nào đó vô địch Euro 2020, thì sau khi chúng ta vượt qua cú sốc này, sẽ có
nhiều màn ăn mừng – ít ra ở một phần Vương quốc Anh – cho dù theo kiểu giãn
cách xã hội.
Nhiều người dự đoán rằng vô địch giải này có thể gia tăng uy tín của Boris và tạo ra
đợt bùng nổ sinh sản. Với vế trước, Đảng Bảo thủ sẽ giữ được các nhóm cử tri thiểu
số chính, nhưng ai mà biết được chính trị gia nào đó sẽ nhận công lao.
Nhưng chúng ta biết rõ rằng các dự báo về đợt bùng nổ sinh sản là chuyện tào lao. Đó
là phát hiện trong một nghiên cứu mới của hai chuyên gia kinh tế Ý có tựa đề rất ư là
tinh tế “càng ghi nhiều bàn càng ít trẻ em”. Họ khảo sát tỷ lệ sinh hàng tháng ở 50 quốc
gia châu Âu từ năm 1960 đến 2016 và so sánh chúng với màn trình diễn của đội tuyển
ở 13 giải Euro và 14 giải World Cup.
Làm gì mà có bùng nổ sinh sản, vì cuối cùng thì thành công của đội tuyển bóng đá
quốc gia đi kèm với đợt giảm sinh sau đó chín tháng. Giải thích kết quả này, bản nghiên
cứu chứng kiến mấy tay chuyên gia kinh tế vụng về phải vật lộn với chữ nghĩa cho phù
hợp. Họ nêu giả thiết rằng kết quả của mình “được giải thích bởi những lựa chọn phân
bổ thời gian cá nhân” dẫn đến có ít “thời gian thân mật thể lý”. Từ tình dục chỉ xuất hiện
một lần (trong tựa đề của một báo cáo khác được tham khảo).
Bài học ở đây là gì? Đừng kỳ vọng bóng đá giúp tăng tỷ lệ sinh hay các nhà kinh tế biết
nói thẳng thừng.