Kunstgeschiedenis en Frans, dat wil de negentienjarige, 1 meter 92 lange Paulina uit Vlissingen studeren. En niet in Amsterdam, zoals haar nichtje Klara, die in een angstaanjagend kraakpand samenwoont met de veertigjarige, drummende taalwetenschapper Bart-Bram, maar in Parijs. Omdat Paulina's ouders haar avontuurlijke studieplannen niet kunnen bekostigen, besluit ze als au pair te gaan.
Willem Frederik Hermans is one of the greatest post-war Dutch authors. Before devoting his entire life to writing, Hermans had been teaching Physical Geography at the University of Groningen for many years. He had already started writing and publishing in magazines at a young age. His polemic and provocative style led to a court case as early as 1952. His caustic pieces were compiled in Mandarijnen op zwavelzuur (Mandarines in Sulphuric Acid, 1963), which was reprinted with additions a number of times. It is Hermans’s belief that in order to survive people have to create their own reality. It is inevitable that all these experiences of reality will collide. Language is essential to create order out of chaos and plays an important role in this process. In his essays on Wittgenstein, Hermans studied this problem in depth. In his novels and stories Hermans places his characters in a world of certainty for themselves but equivocal for the reader. It is in this field of tension that the intrigue in De tranen der acacia’s (Acacia’s Tears, 1949) and in De donkere kamer van Damocles (The Darkroom of Damocles, 1958) develops. Although stories such as Moedwil en misverstand (Malice and Misunderstanding) and Paranoia have a surrealistic tendency, Hermans’ novels The Darkroom Of Damocles, Nooit meer slapen (Beyond Sleep), Uit talloos veel miljoenen (From Countless Millions) are more realistic or satirical and everything in his rich oeuvre is subordinate to the author’s pessimistic philosophy.
Reality is silent. It shows only what we see, and speak through it does not at all. She only gives answers to our questions that we put into words ourselves, and even those largely not in accordance with the truth.
Paulina is nineteen when she travels from Flushing to Paris to study French and art history. She plans to pay for her stay and studies by working as an au pair and, after a disconcerting experience with a family of lawyers, moves into the home of the De Lune family - an old general, his wife, their son Michel and their other son Armand and his wife Jacqueline. The De Lune family - the name is telling - is laughably rich and doesn't need an au pair in the ordinary sense of that word at all: there are no children (not under 30, anyway) and Paulina doesn't have to do a single chore. On the contrary, she is showered with luxuries, beauty products, clothes, taken to the opera and restaurants and has all the time she needs for her studies. A dream life becomes her part. As it is not at all clear what the family might need her for, the whole situation seems a bit peculiar to her, but she decides not to be suspicious even though the coincidence police would have to issue a lot of fines in this story.
At times, Hermans manages to capture Paulina's naivety endearingly and recognisably: for instance, in the enchanting effect that Paris (the books, the libraries, the Jardin du Luxembourg!) has on her as an idealistic and eager student:
She could not imagine that in this environment your mind was occupied with things other than what was beautiful and good for all time, and that you could have desires other than to enjoy it and know as much about it as possible.
Paulina, that beautiful, blonde giantess (1.92 metres)! With a daughter who also towers above 1 m 80, I constantly held my heart for the traps laid for her, apprehensive of the plans the family has in store for her. However, she is less fragile than she seems. She tumbles from one adventure into another, but manages to hold her own despite her naivety and otherworldliness and not let the strange events throw her off.
A fair proportion of the speeches made by the gentlemen of the house on Paulina's behalf might now be dismissed as long-winded mansplaining by the omniscient wisecracking author but I was only too happy to be carried away by the eccentric eloquent Parisians elaborating on the painter Constantin Guys, Kant, the composer Alkan, Flaubet, Chopin and Baudelaire's views on nature and art in The Painter of Modern Life and Other Essays.
At times hilarious, this amusing, cleverly constructed and suspenseful novel proved to be an excellent way to stay in Parisian spheres a little longer. Although much more light-hearted in terms of themes than The Darkroom of Damocles, Hermans dishes out a similar game of illusion and reality and real and supposed plots to the reader, in which, although he teases and regularly wrong-foots both the reader and his heroine Paulina, Hermans shows a gentler side than in earlier novels. Paulina may be his Emma Bovary but as her creator, he might just as well be magnanimous and withdraw from her life at the appropriate moment.
With this book, I can tick off two boxes in the 'reading resolutions' department at the same time - books with a link to Paris and reading more books in Dutch. It had been a while since I read another novel by Willem Frederik Hermans and I can only be grateful to Margot Dijkstra for reminding me of the existence of this latest novel by him via her Met Parijse Pen. Of the 'big three', Hermans remains my favourite (sorry Harry).
Luxe, calme et volupté
Vanzelf? Wat spreekt vanzelf?
De werkelijkheid zwijgt. Zij toont alleen wat wij zien, en spreken door doet zij helemaal niet. Zij geeft op onze vragen alleen antwoorden die we zelf onder woorden brengen en ook die grotendeels niet overeenkomstig de waarheid.
Paulina is negentien wanneer ze vanuit Vlissingen naar Parijs afreist om Frans en kunstgeschiedenis te gaan studeren. Ze wil haar verblijf en studies bekostigen door te werken als au pair en neemt na een ontluisterende ervaring bij een advocatenfamilie haar intrek in het huis van de familie De Lune – een oude generaal, zijn vrouw, hun zoon Michel en hun andere zoon Armand en diens vrouw Jacqueline. De familie De Lune – de naam is veelzeggend – is lachwekkend rijk en heeft helemaal geen au Pair in de gewone betekenis van dat woord nodig: er zijn geen kinderen (toch geen kinderen onder de dertig) en Paulina hoeft geen enkel klusje op te knappen. Integendeel, ze wordt overladen met luxe, schoonheidsproducten, kleren, meegenomen naar de opera en op restaurant en heeft alle tijd voor haar studies. Een droomleventje wordt haar deel. Omdat het totaal niet duidelijk is waar de familie haar dan wel voor nodig zou kunnen hebben, komt de hele situatie komt haar wel wat eigenaardig voor, maar ze besluit niet achterdochtig te zijn ook al zou de toevalpolitie in dit verhaal wel veel bekeuringen moeten uitschrijven.
Hermans weet de naïviteit van Paulina bij momenten aandoenlijk en herkenbaar: te vatten, bijvoorbeeld in de betoverende uitwerking die Parijs (de boeken, de bibliotheken, de Jardin du Luxembourg!) op haar als weetgierige studente heeft:
Ze kon zich niet voorstellen dat je gedachten zich in deze omgeving met andere dingen bezighielden dan met wat mooi en goed was voor alle tijden en dat je nog andere verlangens kon hebben dan ervan te genieten en er zoveel mogelijk van te weten’
Paulina, die prachtige, blonde reuzin (1,92 meter)! Met een dochter die ook boven de 1 meter 80 uittorent hield ik voortdurend mijn hart vast voor de valstrikken die voor haar worden uitgezet, beducht voor de plannen die de familie voor haar in petto heeft. Ze is echter minder fragiel dan ze lijkt. Ze tuimelt van het ene avontuur in het andere, maar weet zich ondanks haar naïviteit en wereldvreemdheid toch staande te houden en zich door de vreemde gebeurtenissen niet uit het lood te laten slaan.
Een behoorlijk deel van de betogen die de heren des huizes ten behoeve van Paulina houden, zouden nu misschien weggezet worden als langdradige mansplaining door de alwetende wijsneuzige auteur maar ik liet me maar al te graag meevoeren door de excentrieke welbespraakte Parijzenaren die uitweiden over de schilder Constantin Guys, Kant, de componist Alkan, Flaubet, Chopin en Baudelaire’s opvattingen over natuur en kunst in De schilder van het moderne leven.
Bij vlagen hilarisch bleek deze amusante, knap opgebouwde en spannende roman een uitstekend middel om nog even langer in Parijse sferen te vertoeven. Hoewel qua thema’s veel luchtiger dan de De donkere kamer van Damokles, schotelt Hermans de lezer een gelijkaardig spel met illusie en werkelijkheid en reële en vermeende complotten voor, waarin hij zowel de lezer als zijn heldin Paulina weliswaar plaagt en regelmatig op het verkeerde been zet, maar Hermans zich van een zachtzinniger zijde toont dan in vroegere romans. Paulina mag dan wel zijn Emma Bovary zijn, als haar schepper kan hij zich net zo goed grootmoedig tonen en zich op het gepaste ogenblik uit haar leven terugtrekken.
Met dit boek kan ik dan tegelijk twee vakjes in het departement ‘goede leesvoornemens’ afvinken - boeken met een link naar Parijs én meer Nederlandstalig werk lezen. Het was al een poos geleden dat ik nog eens een roman van Willem Frederik Hermans las en ik kan Margot Dijkstra alleen maar dankbaar zijn dat ze me via haar Met Parijse Pen aan het bestaan van deze laatste roman van hem herinnerde. Van de ‘grote drie’ blijft Hermans mijn favoriet (sorry Harry).
The author is in love with his heroine. Being the author, he is capable making brief cameo appearances, placing her in attractive settings, involving her in interesting conversations and opening up a whole new world for her. Unfortunately he is but the author so he cannot spare her from her fate and neither is he capable of arousing her attractions. A marvelous experiment in literature and intelligent and entertaining dark thriller, a bit too lenghty at times but never boring.
Blijkbaar is de werkelijkheid niet te vertrouwen. Ik had altijd al zo'n vermoeden...
Goed verhaal met vooral diepzinninge dialogen en de geweldige zin: "Wie niet helemaal bereikt wat hij bereiken wil, raakt niet los van de vraag, of hij niet beter elke moeite iets te bereiken zou kunnen opgeven, in plaats van te doen of iets anders bereiken hem kan troosten voor het feit dat hij niet bereikt heeft, wat hij oorspronkelijk wou.".
Vermakelijk boekje, maar niet meer dan dat. Zeker niet het beste werk van Hermans. De vele uitgebreide bespiegelingen maken dat het tempo laag ligt. Ook worden mogelijkheden tot verwikkelingen wel aangestipt, maar niet uitgewerkt. Alsof de schrijver hiertoe terugschrikt, zoals hij zelf in het laatste hoofdstuk suggereert.
Dit boek stond al lang op mijn TBR. Ik las het ooit op de middelbare school. Ik vond het toen wel leuk en daarom wilde ik het herlezen. Een paar dingen van het verhaal kon ik me ook nog herinneren, maar het meeste niet meer. Ik vind het een leuk verhaal, maar er zat ook een taai stuk in. Toen heb ik zelfs even overwogen te stoppen. Gelukkig heb ik doorgezet, want daarna werd het weer leuker. Toch vind ik het in zijn geheel niet meer dan drie sterren waard. Hoewel het een boek uit 1989 is, vind ik het wat ouderwets overkomen. Maar wellicht ligt dat niet zozeer aan het boek, maar doordat we nu in een andere tijd leven.
Mooie volzinnen, fijne details en een progressie in het zelfbeeld van de hoofdpersoon en een goede verhaallijn. De vele dialogen zijn leuk om te lezen, alleen worden soms wel erg langdradig
Niet het beste boek van Hermans. Het boek komt te laat op gang en gaat net iets te lang. Verhaallijn is daarom dan ook aan de dunne kant. De vele bijna filosofische monologen/dialogen die het eerste deel van het boek domineren worden op den duur erg vervelend. Interessante bespiegelingen af en toe tussendoor, maar een hoogvlieger is het niet.
Niet alleen vond ik het verhaal oninteressant (twintig pagina’s overpeinzingen over make-up zonder dat er meer dan drie argumenten naar boven komen verveelt wel snel) (plus, het overgrote deel van het verhaal bestaat uit Paulina die het vreemd vindt dat haar gastfamilie haar zo goed behandelt*, wat misschien wel een pagina of vijftig waard is, maar zeker geen driehonderd), de motieven en personages warrig (de karakterwhiplash tussen ijskoningin, Mary Sue en naïeve kleuter die Paulina maakt lijkt me eerder slordig dan doordacht) en het hoofdpersonage behalve amper boeiend ook nog eens onhebbelijk (oké, we snappen dat je stiekem echt heet bent wanneer je je voor de achtenvijftigste keer naakt in de spiegel bekijkt maar wat hebben we daaraan?).
En dan denk je, “het is Hermans, waarschijnlijk ben ik gewoon te dom voor dit boek”. Maar dan kijk je op DBNL en blijkt iedereen dit boek erg matig te vinden. Bovendien erg racistisch en reactionair, en normaal moet je dat in z’n tijd zien maar omdat ik nu toch al aan het shit talken ben ga ik dat toch nog even zeggen. Do better 💁♀️
*ik zou het ook vreemd vinden om iemand als Paulina zo goed te behandelen want ik had haar na week anderhalf er al buitengeknikkerd
Au pair begint als een eenvoudig verhaaltje, maar het is en blijft een roman van Willem Frederik Hermans. Horlogemakersproza, zoals dat dan heet. Om het in de beroemde woorden van de auteur te zeggen: er mag geen mus van het dak vallen, zonder dat het een gevolg heeft. En zo vervloeit het 'kleine' verhaaltje van een jonge Nederlandse studente, die als au pair haar heil zoekt in Parijs, in een complot dat zo groot is dat niemand er echt vat op lijkt te hebben. Zoals meestal het geval is bij Hermans is niemand te vertrouwen en is de romanheld gedoemd om te falen, al schuilt er heldhaftigheid in diens pogingen om ondanks alles te blijven proberen.
Niets nieuws onder de zon. Wel verrassend in Au pair: er zit een mini-metalaagje in. Subtiel komt Hermans zijn roman tweemaal binnengewandeld (zoals er wel meer dingen tweemaal gebeuren). De eerste keer om zijn hoofdpersonage, Paulina, te vertellen dat alles vanaf nu beter zal worden voor haar. Een belofte die hij helaas niet waar kan maken. In het laatste hoofdstuk keert hij nog eens terug terwijl zij Madame Bovary van Flaubert leest. De bejaarde man spreekt Paulina aan en beweert dat Emma Bovary geen zelfmoord had gepleegd als haar schepper (Flaubert) een relatie met zijn personage was begonnen. De figuur die voor Hermans moet doorgaan lijkt juist dat te proberen: hij stapt (weliswaar weinig opzichtig) zijn eigen roman binnen en zoekt toenadering tot 'zijn' creatie. Maar die is eigenzinnig geworden; Paulina is een heel eigen leven gaan leiden. Ze vermoedt dat Emma Bovary niets van Flaubert had moeten weten, en net zo wijst zij haar schepper genadeloos af. Daarom is het zo symbolisch dat dit het laatste grote werk is van Hermans. In zijn hele oeuvre probeerde hij de chaotische werkelijkheid te ordenen in de literatuur. In deze laatste grote roman keert die literaire orde zich zonder pardon tegen hem. Hij aanvaardt dat en wandelt met een kleine zucht zijn roman weer uit.
This entire review has been hidden because of spoilers.
Wat een monumentaal prachtig boek! Ik kan begrijpen dat de schrijver verliefd is op zijn eigen personage Paulina. Wat heeft hij haar, haar belevenissen en gedachten mooi beschreven. Iedere zin is een kunststukje. Met grote bewondering gelezen.
Ik ben vroeger dit boek begonnen en vond t toen veel te spannend, nu in de trein nog een keer begonnen. Ik verwachtte een soort spetterende ontknoping maar die kwam maar niet.
Au pair (1989) is niet het bekendste boek van Hermans, maar verdient zijn plaats in diens oeuvre. Kort gesteld vertrekt "de negentienjarige, 1 meter 92 lange Paulina uit Vlissingen" naar Parijs om daar Frans en kunstgeschiedenis te gaan studeren. Om rond te komen, zoekt ze een functie als au-pair. Aanvankelijk komt ze in een huis terecht waaruit elk weldenkend mens – en zeker een jonge vrouw – gillend zou wegvluchten, maar wanneer Paulina daarna intrekt bij een oude generaal in de rue Guynemer, lijkt het geluk haar toch toe te lachen.
Het verhaal kent uiteindelijk zoveel plotwendingen, dat ik me als lezer geen verwachtingen meer durfde te maken. Ik waardeer het werk van Hermans juist daarom: het is in de eerste plaats een goed en spannend verhaal. Het perspectief van de au-pair is origineel en geloofwaardig. Voor de moderne lezer zal dit werk uit de jaren tachtig soms moeilijk te verteren zijn vanwege de vele #MeToo-momenten, maar desondanks kon ik moeiteloos vergeten dat de schrijver - toen de zestig al voorbij - zelf zo ver af stond van de wereld van zijn hoofdpersoon.
In de tweede plaats speelt Hermans met de Franse cultuur en toont hij de stad waarin hij woonde in al haar pracht. Dat een groot deel van de gebeurtenissen zich in mijn buurt – het zesde arrondissement van Parijs – afspeelde, bracht het verhaal voor mij dichtbij. Au pair is voorts een ode aan de kunst: van de dweepzucht met de componist Alkan door de zoon van de generaal, tot diens eigen voorliefde voor de vergeten Nederlandse journalist en schilder Constantin Guys, die geestig omschreven is.
Een van mijn basisschoolvriendjes had een au pair die hem van een afstandje in de gaten hield tijdens het voetballen. Ik vond dat iritant, maar nu, na het lezen van Hermans' Au Pair, ben ik vooral benieuwd wat er nog meer speelde... Flink wat paranoia, maar niet zo geweldig uigewerkt als in het fenomenale Nooit meer slapen. Oh en ik wordt compleet para van alle twinstgste eeuwse Nederlandse literatuur die, ondank het melden op achter- noch voorkant, tóch gaat over de verrekte Tweede Wereldoorlog.. Laat mij gewoon lezen over Au Pairs in Parijs zonder SS!
De eerste roman van het jaar. Volledig voorgelezen: het was een plezier dit breed uitgesponnen verhaal samen te degusteren. Hermans is er sterk in aanwezig: zijn ietwat archaïsche maar steeds vloeiende stijl, zijn taalplezier, zijn gedachten over goed en kwaad, over kunst en literatuur, zijn fantasieën over jonge, blonde, lange, naïeve vrouwen.
Ondanks het feit dat hij compleet niet in staat is om de gedachten van een jonge vrouw te beschrijven, is deze roman meesterlijk. Centraal staat de relatie tussen het verhaal en de auteur. Hermans wordt verliefd op zijn eigen hoofdpersoon, Pauline. Hij is niet in staat om haar te redden van het onheil waar zij op afstevent. Hermans schrijft zichzelf zelfs het verhaal in om te vertellen dat alles goedkomt, maar zijn belofte blijkt een leugen te zijn. Hij probeert haar uit de onderwereld te redden maar hij faalt. Vervolgens maakt hij tegen het einde weer een cameo om haar te vertellen dat het zijn schuld was eigenlijk. Dit werd allemaal zo subtiel gedaan dat ik pas op de laatste pagina doorhad dat de oude man en mogelijk alle perverse mannen in dit verhaal Hermans zelf zijn.
This entire review has been hidden because of spoilers.
Er valt bij Hermans geen mus van het dak zonder dat het betekenis heeft; het zijn woorden van Hermans zelf. Het moge niet verrassend zijn dat dat ook voor Au pair geldt. Waar bijvoorbeeld De donkere kamer een meeslepend verhaal vertelt, gebeurt dat minder in Au pair. Het begin en middenstuk staat bol van de lange dialogen en filosofische uitweidingen, waarvan de relevantie niet meteen duidelijk is. Doorlezen loont, want op het einde komt - natuurlijk - alles bij elkaar. Vanwege het stugge karakter niet zo onderhoudend als de bekende werken van Hermans, maar voor een liefhebber smullen geblazen. Het boek verdient van mij mede vier sterren vanwege deze prachtige zin, waarin de gehele poëtica van Hermans vervat ligt:
"Wie niet helemaal bereikt wat hij bereiken wil, raakt niet los van de vraag, of hij niet beter elke moeite iets te bereiken zou kunnen opgeven, in plaats van te doen of iets anders bereiken hem kan troosten voor het feit dat hij niet bereikt heeft, wat hij oorspronkelijk wou."
Dit is de tweede W. F. Hermans die ik las. De eerste dateert van 't middelbaar maar die droge schrijfstijl kwam mij direct terug in de herinnering. Toch heb ik dit boek - meegenomen uit het ruilbibkastje - vlotjes uitgelezen. Na een tof begin volgen er (te) lange uitwijdingen maar ineens is daar toch het verhaal. En uiteindelijk past de stijl met zijn ranzige kantjes wel goed bij al die (vreemde) personages en de stad Parijs. Pauline heeft dat goed gedaan...
De karakters, hun ontwikkeling en vooral hoe de geschiedenis afloopt, zijn typerend voor Hermans. Ik voel mijn tenen krommen door het vooruitzicht hoe het lot van de hoofdpersonen wordt bezegeld. Door de hoeveelheid wendingen blijft het verhaal aantrekkelijk en op het laatst steeds spannender. Zeer geslaagd. JM
Niet mijn favoriete Hermans, desalniettemin briljant. Het einde met de auteur die het boek binnenstapt wanneer het over 'Madame Bovary' gaat - zalig.
--- Tijdens het lezen (quotes & spoilers galore)
72 Ik was niet vergeten hoe briljant de taal en zinnen van Hermans zijn. En hoe intens sarcastisch hij is. Maar wel hoe je destijds blijkbaar het n-woord nog bezigde alsof het niks is, ook al is het in sarcastische zin.
Maar serieus: de taal van Hermans - zo goed.
98 'Ze kwam dan wel uit Vlissingen, maar als het van haar afhing, hoefde ze nooit meer naar Vlissingen terug.' Not me, girl.
325 'Op een klein ventje verliefd worden leek haar uitgesloten. En doen alsof ze verliefd was op iemand voor wie zij niets bijzonders voelde, haast nog onmogelijker.' Het liefdesleven van een Vlissingse Miss anno 2024 gaat nog steeds niet over rozen lol.
412 'Eigenlijk waren haar oren ook niet lelijk.' In dit bizarre verhaal met nog bevreemdender plot geniet ik overigens intens van alle verwijzingen naar mode, kledij en de verandering van Paulina ten aanzien van haar eigen fysiek onder invloed van de rijkelijke verwennerij van het gezin waar zij 'au pair' is. Vooral het zich niets afvragen en meegaan in een onmogelijke verwikkeling is zo intens Hermans - heerlijk.
--- Hermans Herlezen project 'Au Pair', gelezen januari 2007 (pre-Goodreads lol). Ik scheel slechts 5 cm met Paulina en ze komt uit Vlissingen. Let's go!
Het verhaal van een Zeeuws meisje dat in Parijs gaat studeren en daar in een avontuur belandt, bevat nagenoeg geen ingewikkelde literaire trucjes, maar is juist heel recht toe recht aan geschreven. Er is weinig wat afleidt van het verhaal zelf. Hierdoor en door de korte hoofdstukken, leest het boek snel weg. Toch vond ik het taalgebruik wat archaïsch en bespeurde ik bij mezelf met name bij het lezen van dialogen of gedachtes van de hoofdpersoon Paulina wat irritaties. Ik vond lang niet al het woordgebruik goed passen bij een studente in de jaren 80/90. Het kwam soms ouderwets over en ik betrapte mezelf meerdere keren, dat ik nog eens opzocht in welke periode dit boek nu echt geschreven was. Het avontuur waar Paulina in belandt, overtuigde mij ook niet helemaal, maar ach, het was wel vermakelijk. Drie sterren.
Het is een boek met snellere stukken en slomere stukken. In totaal wel snel want ik had het in een week uit en ik had niet het idee dat ik veel had gelezen. Raar verhaal wat het interessant maakte maar sommige stukken zijn nog steeds raadselachtig voor mij. Ben wel jaloers dat ik niet een rijke familie hier in Parijs heb gevonden die mij allemaal spullen geeft, ik zou gewoon wat minder dingen voor ze doen. Ik moet zeggen dat ik dit niet zijn beste werk vind maar ik vond het leuk om te lezen.
Het boek gaat over de ervaringen die Paulina in Parijs opdoet. Au pair kent een simpele chronologische opbouw en speelt zich af in 1984 over een tijdsbestek van enkele maanden van ca. half september tot voor Kerstmis. De vertelde tijd is dus ongeveer drie maanden.
Au pair gaat ook over deze dingen - Een roman over het moderne Parijs, met al zijn studenten en gastarbeiders. - Een roman over het negentiende-eeuwse verleden van de stad. - Een roman over kunst, kunstenaars en kunstkritiek en muziek. Het zijn twee bij de generaal inwonende zoons vervullen in het boek de rol van gemankeerde kunstenaars. Zij geven Hermans, met al hun wensen en frustraties, een mooie gelegenheid tot bespiegelingen over kunst, kunstkritiek en het kunstenaarschap. - Een filosofische roman, met talloze verwijzingen naar het positivisme en nihilisme en Kant. De kleinzoon van de generaal ziet helemaal niets in cultuur; hij is meer in geld geïnteresseerd. Hij betreurt het dat de Fransen op hun scholen zoveel tijd verdoen met het bestuderen van filosofen, die al na korte tijd achterhaald zijn. Deze kleinzoon vertegenwoordigt in het boek een zuiver materialistisch standpunt en stelt dat alle theorieën en ideologieën uiteindelijk loos zijn. Theorieën zijn voor hem het geknars van een kruiwagen, het ruisen van de wind in de bomen. „Als de kruiwagen niet knarst, blijft het toch precies dezelfde kruiwagen.” - Een roman met een ethische vraagstelling. - De oneindige schoonheid van de ‘dingen’, de door mensen gemaakte objecten die Hermans bezingt: auto’s, huizen, hotels, kleding, eten, parfums etc
De roman geeft ook een beeld over de Nederlandse volksaard, die erop neer zou komen dat wij al sinds de koloniale tijd alles wat we zelf niet hebben, elders halen, en de Zeeuwen nog het meest. Vervolgens wordt er nog eens flink afgegeven over de verdorven sfeer die in Amsterdam zou heersen, waar krakers de macht hebben overgenomen en zelfs aan de universiteit geen behoorlijk Frans meer wordt gedoceerd.
Het boek is ook over boeken zoals Madam Bovary en Max Havelaar zoals in dit citaat “Schrijvers zijn net als andere mensen machteloos ten opzichte van de dingen die er in de wereld gebeuren. Maar soms vragen ze zich af of ze ook machteloos moeten toezien bij wat er gebeurt in de boeken die ze verzinnen”
Paulina’s Verhuis naar Parijs - Paulina, een 19-jarig meisje uit Vlissingen van 1,92 meter lang en dochter van de gemeentesecretaris van Vlissingen, verhuist naar Parijs om Frans en kunstgeschiedenis te studeren omdat het Nederlandse studentenleven haar niet aanspreekt. Dus niet in Amsterdam, zoals haar nichtje Klara, die in een angstaanjagend kraakpand samenwoont met de veertigjarige, drummende taalwetenschapper Bart-Bram, maar in Parijs. Klara weet niet eens wie de vader is van haar. Zoon. - Voor de vader van Paulina is studeren in Parijs een onvervulde jeugddroom gebleven. Daarom krijgt Paulina van hem vrij gemakkelijk toestemming. - Om in haar onderhoud te voorzien, werkt ze als au pair.
Eerste Werkgevers - Ze wordt door een bureau geplaatst bij het advocatenechtpaar Pauchard in de rue Verniquet. Ze krijgt een piepklein bediendenkamertje op de zevende etage van het appartement, waar ze nauwelijks haar benen kan strekken. Het appartement is het boek omslag. - Ze wordt uit de slaap gehouden door de muziek van de Arabieren aan wie de andere bediendenkamertjes zijn verhuurd, en ze wordt lastiggevallen door een zwarte huurder. - Mevrouw Pauchard gedraagt zich zo onbeschaamd en arrogant tegenover haar, dat ze het er maar een paar dagen uithoudt. Ze vertrekt daar en vraagt het bureau om een ander adres.
Familie de Lune - Onderweg naar haar tweede adres ontmoet ze een (mysterieuze)Nederlandse man die haar verwart met zijn voorspellingen. Haar nieuwe werkgever, de gepensioneerde generaal de Lune, biedt haar een luxueus leven met een prachtige kamer, financiële middelen en een garderobe. In ruil waarvoor weet ze niet, maar ze praat met hem te over de tekenaar Constantin Guys (geboren in Vlissingen) - Generaal de Lune woont op de tweede etage van het flatgebouw. Zijn butler brengt Paulina naar een luxueus ingerichte zit-slaapkamer, met een badkamer waarvan de muren en de plafonds bestaan uit in smalle gouden lijsten gevatte spiegels. - De huishoudster, mevrouw le Dantec, maakt haar attent op de tekeningen aan de wand van Constantin Guys. Ze veronderstelt dat Paulina hem wel zal kennen omdat hij in Vlissingen geboren is. - Paulina heeft nog nooit van Guys gehoord en raadpleegt later een encyclopedie. Hij blijkt een Franse tekenaar te zijn die inderdaad in 1805 in Vlissingen geboren is. Voor kranten en tijdschriften reisde hij door Europa om actuele gebeurtenissen in schetsen vast te leggen o.a. Krimoorlog vastgelegd. - Paulina vraagt zich af of het soms haar taak als 'au pair' is de generaal te helpen bij het catalogiseren van zijn verzameling. Ze studeert immers kunstgeschiedenis en bovendien komt ze uit Vlissingen. - Paulina ontmoet de oudste zoon van de generaal, Armand, die haar een kijkje geeft in de wereld van literatuur en kritiek. Ze vraagt zich af of ze bedoeld is als echtgenote voor hun zoon Edouard, die uitzonderlijk lang is. - Tijdens een gesprek met de generaal over Guys en Baudelaire's essay 'Le peintre de la vie moderne', leest ze ‘Eloge du maquillage’ van Baudelaire, wat haar aan het denken zet over de relatie tussen natuur en schoonheid. - Paulina ontmoet ook Michel, de andere zoon van de generaal, die geobsedeerd is door de muziek van Alkan. Ze leert over een moreel dilemma dat de generaal heeft: hij beheert het vermogen van een Joods echtpaar dat tijdens de oorlog is verdwenen. Dit vermogen is gegroeid door investeringen en komt nu rechtens toe aan een voormalige SS-officier. De familie wil het geld schenken aan een Joodse organisatie in Israël, en Paulina wordt gevraagd het geld illegaal naar Basel-Zwitserland te smokkelen, - Armand, de oudste zoon, is een mislukte dichter en poëziecriticus. Hij woont met zijn vrouw Jacqueline op de vijfde etage. Ze zijn alle twee aan de drank geraakt en gaan er prat op dat ze altijd de volle waarheid spreken. Ze hebben een zoon, Edouard, die zich haast nooit laat zien. Paulina krijgt de indruk dat Armand en zijn vrouw in haar een geschikte huwelijkspartner voor Edouard zien, omdat ze bijna zo lang is als hij. - Michel, de tweede zoon van de generaal, woont op de tweede etage. Hij is een mislukte pianist en een groot bewonderaar van de componist Alkan, die zeer moeilijke pianomuziek heeft geschreven. Ondanks jarenlang oefenen slaagt Michel er niet in deze muziek foutloos te spelen. - Met Edouard maakt Paulina kennis tijdens een feestje, gegeven door zijn ouders. Edouard is de enige in de familie die zich niet schaamt voor zijn rijkdom en er rond voor uitkomt dat geld verdienen zijn hoogste levensdoel is.
Het Kapitaal van de Crémieux Familie - Edouard vertelt Paulina dat de generaal het beheer heeft over een kapitaal waarvan de eigenaars, het Joodse echtpaar Crémieux, al lang dood zijn. Ze waren buren van de generaal bij het begin van de Tweede Wereldoorlog en vertrouwden hem een koffer met geld en waardepapieren toe toen ze naar Spanje vluchtten. - Na de oorlog heeft de generaal niets meer van hen gehoord en het geld nooit overgedragen aan de erfgenamen. Het kapitaal is door beleggingen vertwaalfvoudigd, maar nooit aan de belasting opgegeven. De generaal verkeert al jaren in gewetensnood over wat hij met het geld moet doen. - De wettige erfgenaam, Müller, is de niet-joodse halfbroer van mevrouw Crémieux en was betrokken bij de jodenvervolging. Daarom wil de generaal het geld niet aan hem geven. - Het plan is nu om het geld te schenken aan een Joodse organisatie voor kinderbescherming in Israël. Paulina biedt aan het geld naar Zwitserland te smokkelen.
De geheime missie - Paulina ontvangt instructies voor de geheime missie bij notaris Corde. Ze krijgt een koffer met geld en een treinkaartje naar Luxemburg in plaats van Basel.
- Bij de notaris komt Paulina mevrouw Pauchard tegen en krijgt verdere instructies. De reis verloopt echter niet zoals gepland; ze wordt geschaduwd, er is een grenscontrole en ze heeft de verkeerde sleutel voor de geldkoffer.
- Tijdens de reis wordt ze geschaduwd door een kleine man met een Duits accent. Bij de grens wordt haar bagage gecontroleerd, maar niet de geldkoffer.
- In Luxemburg wordt de koffer in ontvangst genomen door een invalide man. De sleutel blijkt niet te passen, maar een andere dame heeft de juiste sleutel. De koffer bevat inderdaad geld en effecten. - Terug in het hotel ontmoet Paulina Michel, die haar heeft nagevolgd. Hij vertelt dat de kleine man door de notaris ter bescherming was meegestuurd. - Michel en Paulina gaan samen naar Londen, waar ze verwachten samen te slapen, maar er gebeurt niets. Michel onthult dat ze het geld aan de voormalige SS-officier heeft overhandigd, waardoor Paulina zich bedrogen voelt. Michel vertrekt naar Frankrijk vanwege zijn zieke moeder, terwijl Paulina in Londen vijf dagen achter blijft in het hotel. - Paulina ontmoet een oude schoolvriendin die haar een verhaal vertelt over een Duitse au pair die overladen werd met cadeaus maar bespied bleek te zijn.
Terug in Parijs - Terug in Parijs ontdekt Paulina dat de generaal is overleden. Haar vader vertelde dat hij zijn begrafenis op televisie was. Ze huurt een kamer en bezoekt Armand en zijn vrouw, die ruzie krijgen over Edouards rol in het geldtransport. - Paulina huurt een studio in Parijs en zet haar studie voort. Op de televisie ziet ze de begrafenis van generaal de Lune. - Op een terrasje ontmoet Paulina een oude Nederlandse man, die een filosofisch gesprek met haar voert over Madame Bovary en vervolgens afscheid neemt. - Paulina ontmoet Armand en hoort van hem en zijn vrouw dat Edouard het geld aan Müller heeft gegeven. Paulina krijgt haar spullen teruggestuurd en besluit zich helemaal op haar studie te concentreren.
Over het boek -Paulina wordt vergeleken met een 'godin uit het Noorden' of 'Diana, de mythologische maangodin'. -De roman onderzoekt thema's als onschuld versus slechtheid, cultuurverschillen tussen Nederland en Frankrijk, en de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. De lengte van Paulina wordt symbolisch gebruikt om haar uitzonderlijkheid en isolement te benadrukken. Paulina's avontuur in Parijs en haar interacties met de familie De Lune illustreren haar zoektocht naar zelfstandigheid en identiteit, temidden van culturele en morele dilemma's. Ondanks haar luxe leven blijft ze een buitenstaander, nooit volledig erkend als gelijke. -Haar verblijf in Parijs als au pair wordt een reis vol ontdekkingen, morele dilemma's en culturele confrontaties. -Au pair is een diepgaand verhaal over Paulina’s zoektocht naar zelfstandigheid en identiteit in een complexe wereld vol culturele en morele uitdagingen. Ondanks haar avonturen en ontmoetingen blijft ze een buitenstaander, worstelend om haar plek te vinden tussen verschillende culturen en waarden.
“De schrijver had haar kunnen redden door zijn eigen boek binnen te stappen en een verhouding met haar te beginnen.”
Dit citaat vat eigenlijk de meesterlijke klasse van Hermans wel samen. Hoe goed moet je zijn als je in je eigen boek stapt om het hoofdpersonage duidelijk te maken dat een schrijver in een boek kan binnenstappen.
In Au Pair, het laatste werk van Hermans zijn oeuvre, laat hij de lezer gewoonlijk weer met een knoop in de maag zitten. Op z’n Hermans. Dit 417 pagina lange boek vertelt het verhaal van Paulina, een au pair in Parijs. We mogen trouwens best vaststellen dat dit verhaal over redelijk wat ups en downs beschikt, voor Paulina en voor de lezer.
Het verhaal begint fris, een nieuw avontuur en een nieuwe levensfase voor het hoofdpersonage. Na 200 bladzijden kakt het verhaal naar mijn mening een beetje in. Vele dialogen nemen de overhand. Jammer, ik snap dat sommige lezers dan afhaken. Het boek krijgt na 300 bladzijden weer een beetje tempo en dat was zeker fijn.
Voor iemand die van herhaaldelijke motieven houdt is Au Pair zeker een aanrader, maar als je Hermans voor het eerst leest en nog niet bekend bent met zijn stijl, zal ik niet beginnen met Au Pair. Voor mij vergde het op sommige stukjes wat doorzettingsvermogen. Desalniettemin is de verhaallijn uitstekend.