What do you think?
Rate this book
De donkere kamer van Damokles
De donkere kamer van Damokles vertelt het verhaal van Henri Osewoudt, sigarenhandelaar te Voorschoten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontmoet hij de verzetsman Dorbeck, die sprekend op hem lijkt op één ding na, dat hij zwart haar heeft terwijl Osewoudt blond is, en die hem opdrachten geeft die hij gewillig uitvoert.
Na de bezetting lijkt alles zich tegen hem te keren en wordt hij gekwalificeerd als fantast en landverrader. Hij tracht wanhopig het tegendeel te bewijzen.
Na de bezetting lijkt alles zich tegen hem te keren en wordt hij gekwalificeerd als fantast en landverrader. Hij tracht wanhopig het tegendeel te bewijzen.
335 pages, Hardcover
First published November 1, 1958
About the author
Willem Frederik Hermans
137 books318 followersWillem Frederik Hermans is one of the greatest post-war Dutch authors. Before devoting his entire life to writing, Hermans had been teaching Physical Geography at the University of Groningen for many years. He had already started writing and publishing in magazines at a young age. His polemic and provocative style led to a court case as early as 1952. His caustic pieces were compiled in Mandarijnen op zwavelzuur (Mandarines in Sulphuric Acid, 1963), which was reprinted with additions a number of times. It is Hermans’s belief that in order to survive people have to create their own reality. It is inevitable that all these experiences of reality will collide. Language is essential to create order out of chaos and plays an important role in this process. In his essays on Wittgenstein, Hermans studied this problem in depth. In his novels and stories Hermans places his characters in a world of certainty for themselves but equivocal for the reader. It is in this field of tension that the intrigue in De tranen der acacia’s (Acacia’s Tears, 1949) and in De donkere kamer van Damocles (The Darkroom of Damocles, 1958) develops. Although stories such as Moedwil en misverstand (Malice and Misunderstanding) and Paranoia have a surrealistic tendency, Hermans’ novels The Darkroom Of Damocles, Nooit meer slapen (Beyond Sleep), Uit talloos veel miljoenen (From Countless Millions) are more realistic or satirical and everything in his rich oeuvre is subordinate to the author’s pessimistic philosophy.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 599 reviews
March 29, 2021
“Wat is een held? Iemand die straffeloos onvoorzichtig is geweest.”
― Willem Frederik Hermans, De donkere kamer van Damokles
Can you read the above quote? Most people can't since it is written in Dutch. One big reason William Fredrick Hermans (1921-1925) isn't a well know as other authors of his generation, say, Heinrich Böll, William Trevor or Alain Robbe-Grillet.
Willem Frederik Hermans's novel of intrigue and espionage is told not in first person narrative but has the quality of first person narrative since the story follows one Henri Osewoudt so closely the reader looks over Osewoudt's shoulder throughout the entire novel. Occasionally the narrator conveys Osewoudt's thoughts and feeling, but it's the fast-paced action driving the story told in short unnumbered chapters, short chapters fueling a keen sense of urgency as the story unfolds in twists and turns. Hermans employs simple linear progression with no flash-backs or other time shifts - events happen as Osewoudt experiences them, starting when, after his mad mother murders his father, Osewoudt, a boy of thirteen, is sent to Amsterdam to live with his aunt and uncle and nineteen year old cousin.
About five years pass and Osewoudt marries his cousin, moves back to his father's tobacco shop and is pressed into becoming an active member of the Dutch underground fighting against the Nazis in 1939. Osewouldt is the opposite of a Hollywood-style handsome hero; the author describes him as follows: "A diminutive freak, a toad reared upright. His nose was more of a button than a nose. And his eyes, even when not focusing, seemed forever narrowed, as if he could only leer, not look normally. His mouth recalled the kind of orifice through which the lowest forms of life ingest their food, not a mouth that could laugh or talk." Perhaps the author wants us to experience, reflect, and consider events happening in Nazi occupied Netherlands with a cool objective clarity rather than rooting for an attractive main character.
A man named Dorbeck recruits Osewoudt into the Dutch underground. Dorbeck has a military background and gives orders as the person squarely in charge. Turns out, Dorbeck is the same height and build as Osewoudt, and, other than the black hair and a beard to shave, looks exactly like Osewouldt. Durbeck becomes the center of Osewoudt's life and identify, in a very real sense Dorbeck is Osewoudt's double, his Doppelgänger.
After years in the underground, Osewoudt tells his girlfriend, "But I can only obey Dorbeck, and no one forced me. . . . I had no skills, no ambition. It wasn't until I met Dorbeck that I felt I wanted something, if only to be like Dorbeck, if only to want the same things as he did. And wanting the same thing as someone else is a step up from not wanting anything." As the story progresses we come to see just how tight the grip Dorbeck has on Osewoudt.
Other than Dorbeck, his leader and contact (and also his idol), Osewoudt moves in a spy versus spy world where nothing is certain and there isn't a person alive who can be trusted completely: identities and names continually shift and change, indeed, Osewoudt changes names on more than one occasion and at one point dyes his fair hair black and at another point wears the uniform of a nurse..
One meaning of the book's title, The Darkroom of Damocles, can be taken as the state of an entire country under foreign military occupation: at any moment, the Damoclean sword held by a thread hanging over one's head can drop and one can find oneself interrogated under a spotlight, taken away to prison, or standing in front of a firing squad.
Toward the end of the novel when held prisoner by the Dutch authorities and exasperated in his attempt to prove his innocence, Osewoudt says, "Everything I've ever done is slipping through my fingers! The people I worked with during the war are all either dead or missing, and even the streets I used to know no longer exist. It's beyond belief. I feel I'm in a different world, where no one will believe me. What am I to do? How in God's name can I ever justify myself at this rate." What a quagmire - trying to explain and justify and prove events happening within the world of war retrospectively in a time of peace.
December 20, 2021
Surface All the Way Through
After reading the first 20 pages or so of Hermans's Darkroom of Damocles, I began to suspect a problem with the English translation. The text is spare to the point of aridity with hardly any description of people or places. Similarly, there is no psychological commentary; motives, reflections, emotions are unstated. Dialogue is presented more like a punching match than a conversation. Sentences are terse; paragraphs are short. Transitions are unexpected and somewhat discontinuous, as if in response to interview questions which have been omitted. The cadence of the writing is unremitting: this happened; then this happened; then this happened - with sometimes disconcerting non-sequiturs. No digressions, no speculation, no deviation from the determined trajectory of the story. The book often reads in English almost like one written by an aspiring teen-ager, or a policeman in his notebook, rather than an experienced author.
But Ina Rilke is one the most experienced and honoured translators of Dutch literature. To the extent any translation can express the core of the original, Rilke's can't be improved upon. In the colophon the mystery is solved. Although published in English in 2007, the book was originally published in Dutch a half-century earlier. Darkroom, in other words, is an example of a very specific, very Dutch mid-twentieth century genre of somewhat advanced, even experimental, popular literature. As far as I am aware, nothing like it exists in contemporary English-language literature. I don't know if this genre has a name inside or outside The Netherlands, but it is certainly a type with a particular character and sophistication. And a type of which Hermans's Darkroom provides a leading example.
The effect of Hermans's style is one of an abrupt but comprehensible dream-like movement from scene to scene. The writing is clearly meant to jolt, to cause an eddy in the flow of the reader's concentration. Hermans supplies little backstory or historical context. He keeps the reader in precisely the same position of ignorance as that of the young protagonist who is never adequately informed of the circumstances of his father's death or his mother's involvement in it. The repetitions appear like practice re-tellings to get the story down pat. What parts of this tale are true? What is being left out? It is as if he is insisting to the reader, "This is the situation, you don't need to know more now, deal with it."
On the other hand Holland, arguably the primary subject, is portrayed insistently as a 'twee' country. There is a certain intimacy adopted immediately between Dutch characters. There is no need to explain things because "we all know the score." Coincidence is almost a rule of this compulsive intimacy. The action shifts from city to city in Holland as if they were part of the same local neighbourhood. People keep running into each other, or their friends or acquaintances. Delivering a basket of cherries from a greengrocer in Amsterdam to a prison in The Hague is apparently no trouble at all. Zipping down to Utrecht or out to Lunteren, or up from Leiden on the spur of the moment in the middle of the war is a snap. Complex messages are breathlessly communicated to virtual strangers with an expectation of complete discretion and immediate compliance. There are occasional German-sympathisers but they are easily identified and deftly ostracised. Surprisingly, this all works quite well once the stance and rhythm of the piece is accepted. The story then becomes quite irresistible.
Perhaps the best way to characterise Hermans's rather cinematic technique is that it shares much with several films by Alfred Hitchcock, North by Northwest in particular. There is a nostalgic realism of place as in Hitchcock: the blue intercity trams, disappearing as Hermans wrote; references to places like the Ypenberg airfield, now lying under the junction of the A4 and A12 highways; the still extant 19th century burgelijke houses on the canals in Leiden as well as one or two somewhat louche but long-standing hotels in Amsterdam. The protagonist (and therefore the reader) lurches from confusion to confusion; the situation is muddled; nothing he does yields clarification but only enmeshes him more deeply in a greater mystery. The constant theme of his (and his country's) situation is ambiguity. Is he a dupe, a fool, a patriotic hero, a Walter Mitty wannabe? Hermans, like Hitchcock, isn't telling without some work by the reader. The growing suspense isn't about who-done-it? but what-does-this-all-mean? And fortunately, also like Hitchcock, Hermans ultimately delivers.
After reading the first 20 pages or so of Hermans's Darkroom of Damocles, I began to suspect a problem with the English translation. The text is spare to the point of aridity with hardly any description of people or places. Similarly, there is no psychological commentary; motives, reflections, emotions are unstated. Dialogue is presented more like a punching match than a conversation. Sentences are terse; paragraphs are short. Transitions are unexpected and somewhat discontinuous, as if in response to interview questions which have been omitted. The cadence of the writing is unremitting: this happened; then this happened; then this happened - with sometimes disconcerting non-sequiturs. No digressions, no speculation, no deviation from the determined trajectory of the story. The book often reads in English almost like one written by an aspiring teen-ager, or a policeman in his notebook, rather than an experienced author.
But Ina Rilke is one the most experienced and honoured translators of Dutch literature. To the extent any translation can express the core of the original, Rilke's can't be improved upon. In the colophon the mystery is solved. Although published in English in 2007, the book was originally published in Dutch a half-century earlier. Darkroom, in other words, is an example of a very specific, very Dutch mid-twentieth century genre of somewhat advanced, even experimental, popular literature. As far as I am aware, nothing like it exists in contemporary English-language literature. I don't know if this genre has a name inside or outside The Netherlands, but it is certainly a type with a particular character and sophistication. And a type of which Hermans's Darkroom provides a leading example.
The effect of Hermans's style is one of an abrupt but comprehensible dream-like movement from scene to scene. The writing is clearly meant to jolt, to cause an eddy in the flow of the reader's concentration. Hermans supplies little backstory or historical context. He keeps the reader in precisely the same position of ignorance as that of the young protagonist who is never adequately informed of the circumstances of his father's death or his mother's involvement in it. The repetitions appear like practice re-tellings to get the story down pat. What parts of this tale are true? What is being left out? It is as if he is insisting to the reader, "This is the situation, you don't need to know more now, deal with it."
On the other hand Holland, arguably the primary subject, is portrayed insistently as a 'twee' country. There is a certain intimacy adopted immediately between Dutch characters. There is no need to explain things because "we all know the score." Coincidence is almost a rule of this compulsive intimacy. The action shifts from city to city in Holland as if they were part of the same local neighbourhood. People keep running into each other, or their friends or acquaintances. Delivering a basket of cherries from a greengrocer in Amsterdam to a prison in The Hague is apparently no trouble at all. Zipping down to Utrecht or out to Lunteren, or up from Leiden on the spur of the moment in the middle of the war is a snap. Complex messages are breathlessly communicated to virtual strangers with an expectation of complete discretion and immediate compliance. There are occasional German-sympathisers but they are easily identified and deftly ostracised. Surprisingly, this all works quite well once the stance and rhythm of the piece is accepted. The story then becomes quite irresistible.
Perhaps the best way to characterise Hermans's rather cinematic technique is that it shares much with several films by Alfred Hitchcock, North by Northwest in particular. There is a nostalgic realism of place as in Hitchcock: the blue intercity trams, disappearing as Hermans wrote; references to places like the Ypenberg airfield, now lying under the junction of the A4 and A12 highways; the still extant 19th century burgelijke houses on the canals in Leiden as well as one or two somewhat louche but long-standing hotels in Amsterdam. The protagonist (and therefore the reader) lurches from confusion to confusion; the situation is muddled; nothing he does yields clarification but only enmeshes him more deeply in a greater mystery. The constant theme of his (and his country's) situation is ambiguity. Is he a dupe, a fool, a patriotic hero, a Walter Mitty wannabe? Hermans, like Hitchcock, isn't telling without some work by the reader. The growing suspense isn't about who-done-it? but what-does-this-all-mean? And fortunately, also like Hitchcock, Hermans ultimately delivers.
Read
February 7, 2021I was going to begin my review by babbling about Doppelgängers, but I don't think that I will now.
Instead I feel that this is much more of a clash of the genres book, obviously, as other reviews mention, the thriller, but also the spiritual quest with it's modern double the search for psychological unity or to develop into an adult self. In addition the Gothic is strongly present with themes of madness, and doubles, dreams predicting the future, as well as unnatural, incestuous sexual relationships. This is a world of the uncanny, the fever-dream. Nothing needs to be what it seems. Even identity is uncertain and in flux.
Implicitly Hermans makes the point that in the 20th century (and beyond) warfare releases all the possibilities of genre which are impossible in peace time. Of course, there are naturalistic sensible reasons for the uncertainty of identity, in wartime when perhaps you do not find it wise to be known by your own name when undertaking clandestine activities, but here this seems to be quickly taken to extremes, with the central character at times seeming to have a different name for each contact that they have which does not help him evade capture.
The narration is omniscient, but I wonder how far it can be taken at face value. Towards the end of the book the world war II, in Europe at least is coming to an end, perhaps even has ended and there is an apparent return to rationality and order - after a Gothic high point when the main character dressed as a female nurse, passes as a woman - a German officer falls in love with him opening up the alternative ending of the main character leaving Holland for Germany to live out his days as a German housewife and tells the main character about a dream that he had about her/him which foretells his/her future. This rationality is shown by the ostensible search for the verifiable truth in the narrative which we have just been reading - thus calling into question the reliability of what we have been reading for the past couple of hundred pages. However it emergences that this sensible search itself does not make a lot of sense - one character mentions the reams of paper devoted to the case despite the post war paper shortage, I began to suspect that in strictly realistic terms such a case might have been decided by shipping the main character off to Indonesia to let the course of war there decide his fate rather than to the Rankean attempt to determine wie es eigentlich gewesen. The main character is visited in turn by a Psychiatrist and a Priest - representing two possible pathways to the inner life . The Psychiatrist reveals that he, conveniently enough, is the very same psychiatrist who treated the main character's mother, and she was, he tells us, completely mad and therefore the main character too might be even more crazy, and the contents of the book so far may indeed simply be a reflection of his insane state of mind. However we learn this after learning that the character is in hospital with a fever running a high temperature - how far then can we trust that even this ostensibly rational final section of the book is 'real', even within the conceit of fiction that we know it it unreal (a fiction) but accept is as real (or realistic).
All of which gets me more or less back to where I began to get suspicious while reading this book.
The main character is an odd looking fellow by the name of Henri Osewoudt, he has a girlish face (as we are frequently reminded), a high pitched voice, he's too short for the army (we are frequently told that he is a head, sometimes a head and a half shorter than other men), and he can't grow a beard , he has been brought up by his uncle and aunt and marries their daughter - his full cousin, we are told that she is so ugly that she couldn't get another man, and that she can't get pregnant which I feel is important symbolically. Anyhow they live a boring life, owning a small cigar shop , and then WWII begins. Shortly afterwards something strange happens (and not just any of the strange things that you know happened during WWII) as Osewoudt is visited by a mysterious person who looks like a negative image of himself which is I think the first nod in the text to the title. This mysterious person is very much like the mysterious visitor who claim to be Tsar Peter in Hogg's The Private Memoirs and Confessions of a Justified Sinner, or perhaps is the Dr. Jeckyll to Osewoudt's Mr Hyde . Since I have since that film the Sixth Sense I tried to pay strict attention to the interactions of the Doppelgänger with other persons in the story - but I must stop at that for fear of anticipating what is or is not revealed in the last chapters of the book. In short, it struck after a while that what began as a WWII thriller seemed to be a reversion to the Gothic shocker : the physical strangeness of the hero, which transcends or transgresses the conventional accepted boundaries of male and female, the theme of madness, the curious sexual relationship, the Doppelgänger, the deepening mystery, I don't think there is an exotic castle in the story but there is imprisonment and weird underground rooms.
As I said above, in part this is war as breaking apart normal life and so does release genre tropes into the real world, but we can also read it as Hermans showing that WWII was an anti-Enlightenment project, we could say that it distorted space time and created a twilight zone in which The Manuscript Found in Saragossa is reality. But then again perhaps the novel is a voyage into a decaying or always distorted consciousness which needed the conditions of wartime to flower darkly.
Afterword
The title links back to that old pre-photoshop saying of the camera never lies, the taking of photographs - and developing them - is a motive that reoccurs in the story. It seems that a photograph might or might not reveal the 'truth' or otherwise of Osewoudt's story (and of the narrative that we have greedily consumed, and that potential hangs like the proverbial sword over the narrative. These days we are perhaps somewhat less trusting when it comes to photographic images.
Instead I feel that this is much more of a clash of the genres book, obviously, as other reviews mention, the thriller, but also the spiritual quest with it's modern double the search for psychological unity or to develop into an adult self. In addition the Gothic is strongly present with themes of madness, and doubles, dreams predicting the future, as well as unnatural, incestuous sexual relationships. This is a world of the uncanny, the fever-dream. Nothing needs to be what it seems. Even identity is uncertain and in flux.
Implicitly Hermans makes the point that in the 20th century (and beyond) warfare releases all the possibilities of genre which are impossible in peace time. Of course, there are naturalistic sensible reasons for the uncertainty of identity, in wartime when perhaps you do not find it wise to be known by your own name when undertaking clandestine activities, but here this seems to be quickly taken to extremes, with the central character at times seeming to have a different name for each contact that they have which does not help him evade capture.
The narration is omniscient, but I wonder how far it can be taken at face value. Towards the end of the book the world war II, in Europe at least is coming to an end, perhaps even has ended and there is an apparent return to rationality and order - after a Gothic high point when the main character dressed as a female nurse, passes as a woman - a German officer falls in love with him opening up the alternative ending of the main character leaving Holland for Germany to live out his days as a German housewife and tells the main character about a dream that he had about her/him which foretells his/her future. This rationality is shown by the ostensible search for the verifiable truth in the narrative which we have just been reading - thus calling into question the reliability of what we have been reading for the past couple of hundred pages. However it emergences that this sensible search itself does not make a lot of sense - one character mentions the reams of paper devoted to the case despite the post war paper shortage, I began to suspect that in strictly realistic terms such a case might have been decided by shipping the main character off to Indonesia to let the course of war there decide his fate rather than to the Rankean attempt to determine wie es eigentlich gewesen. The main character is visited in turn by a Psychiatrist and a Priest - representing two possible pathways to the inner life . The Psychiatrist reveals that he, conveniently enough, is the very same psychiatrist who treated the main character's mother, and she was, he tells us, completely mad and therefore the main character too might be even more crazy, and the contents of the book so far may indeed simply be a reflection of his insane state of mind. However we learn this after learning that the character is in hospital with a fever running a high temperature - how far then can we trust that even this ostensibly rational final section of the book is 'real', even within the conceit of fiction that we know it it unreal (a fiction) but accept is as real (or realistic).
All of which gets me more or less back to where I began to get suspicious while reading this book.
The main character is an odd looking fellow by the name of Henri Osewoudt, he has a girlish face (as we are frequently reminded), a high pitched voice, he's too short for the army (we are frequently told that he is a head, sometimes a head and a half shorter than other men), and he can't grow a beard , he has been brought up by his uncle and aunt and marries their daughter - his full cousin, we are told that she is so ugly that she couldn't get another man, and that she can't get pregnant which I feel is important symbolically. Anyhow they live a boring life, owning a small cigar shop , and then WWII begins. Shortly afterwards something strange happens (and not just any of the strange things that you know happened during WWII) as Osewoudt is visited by a mysterious person who looks like a negative image of himself which is I think the first nod in the text to the title. This mysterious person is very much like the mysterious visitor who claim to be Tsar Peter in Hogg's The Private Memoirs and Confessions of a Justified Sinner, or perhaps is the Dr. Jeckyll to Osewoudt's Mr Hyde . Since I have since that film the Sixth Sense I tried to pay strict attention to the interactions of the Doppelgänger with other persons in the story - but I must stop at that for fear of anticipating what is or is not revealed in the last chapters of the book. In short, it struck after a while that what began as a WWII thriller seemed to be a reversion to the Gothic shocker : the physical strangeness of the hero, which transcends or transgresses the conventional accepted boundaries of male and female, the theme of madness, the curious sexual relationship, the Doppelgänger, the deepening mystery, I don't think there is an exotic castle in the story but there is imprisonment and weird underground rooms.
As I said above, in part this is war as breaking apart normal life and so does release genre tropes into the real world, but we can also read it as Hermans showing that WWII was an anti-Enlightenment project, we could say that it distorted space time and created a twilight zone in which The Manuscript Found in Saragossa is reality. But then again perhaps the novel is a voyage into a decaying or always distorted consciousness which needed the conditions of wartime to flower darkly.
Afterword
The title links back to that old pre-photoshop saying of the camera never lies, the taking of photographs - and developing them - is a motive that reoccurs in the story. It seems that a photograph might or might not reveal the 'truth' or otherwise of Osewoudt's story (and of the narrative that we have greedily consumed, and that potential hangs like the proverbial sword over the narrative. These days we are perhaps somewhat less trusting when it comes to photographic images.
October 1, 2021
Voor de tweede keer gelezen, de eerste keer was in mijn schooltijd, lang geleden. Toen twee zestienjarigen me zeiden dat ze het een vreselijk boek vonden vond ik dat ik maar eens opnieuw moest kennismaken. Ik kan me zo voorstellen dat dit niet meer een boek is voor jongeren. Ik vond het destijds geweldig, maar nu af en toe ook wel een beetje langdradig en vreemd.
Read it for the second time, the first time was when I was in school, a long time ago. When two sixteen-year-olds told me that they thought it was a terrible book, I thought I should meet again. I can imagine that this is no longer a book for young people. I thought it was great at the time, but now it's a bit long-winded and strange at times.
Read it for the second time, the first time was when I was in school, a long time ago. When two sixteen-year-olds told me that they thought it was a terrible book, I thought I should meet again. I can imagine that this is no longer a book for young people. I thought it was great at the time, but now it's a bit long-winded and strange at times.
September 10, 2011
I must confess that I expected The Darkroom of Damocles to be a dark and difficult book. The title, the description of the author as “one of the most important Western European authors to emerge from the postwar period”, and that oh so dark cover all suggested that to me.
But I was wrong. This is a terribly readable book, simply, clearly and very well written, and it is very easy to keep turning the pages to see what happens. It’s almost a case of serious literary meets gripping thriller. And I should also mention that it’s a book to make you think, and go on thinking for some time after you’ve put it down.
The Darkroom of Damocles is the story of one man’s life, and how it is changed by the Nazi occupation of Holland.
Henri Osewoudt didn’t have the best start in life. An only child, he grew up in his parent’s tobacconist’s shop until, when he was twelve years-old, his mother killed his father and was committed to an asylum. The young Osewoudt was taken in by his aunt and uncle, and soon found himself ensnare by his older, unprepossessing cousin. She saw, in the worryingly passive young man, a chance of a husband, a business, and a home of her own.
Osewoudt was short, fair, unable to grow a beard, and he had a girlish high-pitched voice. And he continued to be utterly passive. And so, as he was half a centimetre too short for military service, when war broke out in Europe he was back in the tobacconist’s shop, with a wife he was none too sure he wanted, and his mother released into their care.
The catalyst for change is a man named Dorbeck. He has a startling resemblance to Osewoudt, save that where Osewoudt is painted in shades of grey Dorbeck is painted is vivid colours. Dorbeck didn’t let his half centimetre deficiency keep him out of the military, and he has no lack of ambition, or confidence.
He speaks of the importance of the Dutch resistance, and he draws Osewoudt in. First there are simple tasks - developing films, mailing packages – but gradually the complexity and the danger of the tasks escalates. Osewoudt is pulled away from his home and his family and into another world. And he becomes a different man. A man rather like Dorbeck …
Eventually Osewoudt falls into the hands of the Gestapo. He escapes, he is recaptured, he escapes again in the final days of the war, and manages to reach a liberated area.
He expects to be received as a hero, a brave freedom fighter, but instead he is arrested as a traitor. And he cannot prove his innocence: Dorbeck has vanished without trace, a worryingly large number of those he came into contact with have been denounced and killed, and none of the handful that are left will come forward and speak for him.
Is Osewoudt telling the truth? Are there gaps in his story? Different interpretations of events?
Might he be a double agent? Might he be an unwitting pawn of the occupying forces? Or might he be delusional, and might Dorbeck be simply a figment of his imagination?
I pondered all of these questions as Osewoudt became more and more desperate, and his situation became more and more Kafkaesque.
I changed my mind many times, and the more I think the less certain I become.
But of one thing I am certain: I can’t do it justice, but I can say that this book is more than worthy of the many plaudits it has received.
But I was wrong. This is a terribly readable book, simply, clearly and very well written, and it is very easy to keep turning the pages to see what happens. It’s almost a case of serious literary meets gripping thriller. And I should also mention that it’s a book to make you think, and go on thinking for some time after you’ve put it down.
The Darkroom of Damocles is the story of one man’s life, and how it is changed by the Nazi occupation of Holland.
Henri Osewoudt didn’t have the best start in life. An only child, he grew up in his parent’s tobacconist’s shop until, when he was twelve years-old, his mother killed his father and was committed to an asylum. The young Osewoudt was taken in by his aunt and uncle, and soon found himself ensnare by his older, unprepossessing cousin. She saw, in the worryingly passive young man, a chance of a husband, a business, and a home of her own.
Osewoudt was short, fair, unable to grow a beard, and he had a girlish high-pitched voice. And he continued to be utterly passive. And so, as he was half a centimetre too short for military service, when war broke out in Europe he was back in the tobacconist’s shop, with a wife he was none too sure he wanted, and his mother released into their care.
The catalyst for change is a man named Dorbeck. He has a startling resemblance to Osewoudt, save that where Osewoudt is painted in shades of grey Dorbeck is painted is vivid colours. Dorbeck didn’t let his half centimetre deficiency keep him out of the military, and he has no lack of ambition, or confidence.
He speaks of the importance of the Dutch resistance, and he draws Osewoudt in. First there are simple tasks - developing films, mailing packages – but gradually the complexity and the danger of the tasks escalates. Osewoudt is pulled away from his home and his family and into another world. And he becomes a different man. A man rather like Dorbeck …
Eventually Osewoudt falls into the hands of the Gestapo. He escapes, he is recaptured, he escapes again in the final days of the war, and manages to reach a liberated area.
He expects to be received as a hero, a brave freedom fighter, but instead he is arrested as a traitor. And he cannot prove his innocence: Dorbeck has vanished without trace, a worryingly large number of those he came into contact with have been denounced and killed, and none of the handful that are left will come forward and speak for him.
Is Osewoudt telling the truth? Are there gaps in his story? Different interpretations of events?
Might he be a double agent? Might he be an unwitting pawn of the occupying forces? Or might he be delusional, and might Dorbeck be simply a figment of his imagination?
I pondered all of these questions as Osewoudt became more and more desperate, and his situation became more and more Kafkaesque.
I changed my mind many times, and the more I think the less certain I become.
But of one thing I am certain: I can’t do it justice, but I can say that this book is more than worthy of the many plaudits it has received.
November 8, 2024
Ik heb dit boek voor het eerst gelezen toen ik een jaar of negentien was en later nog twee keer. Het is een intrigerend boek over de mannen Osewoudt en Dorbeck die als twee druppels op elkaar lijken en waarvan het onzeker blijft of beide mannen wel bestaan. Die onzekerheid wordt de kleinburgerlijke Henri Osewoudt steeds meer fataal. Een foto waarop Dorbeck staat is mislukt. Het zogenaamde zoekgeraakte Srebrenica- filmrolletje deed me aan deze verdwijning denken. Ik vond dat indertijd volstrekt ongeloofwaardig. ‘De donkere kamer van Damocles’ is een spannend boek. Opvallend is de naamkeuze. Bij Osewoudt denk je aan iemand die durft, bij Dorbeck eerder aan een saaie ambtenaar. De karakters zijn echter juist andersom. Maar die arme Osewoudt kan uiteindelijk niets bewijzen over het bestaan van zijn alter ego en hij wordt daarom voor een fantast uitgemaakt. De arme sigarenhandelaar uit Voorschoten ondergaat een tragisch lot.
Het boek is en blijft intrigerend en daarom lezenswaard. Een topper in de Nederlandse literatuur.
Het boek is en blijft intrigerend en daarom lezenswaard. Een topper in de Nederlandse literatuur.
March 19, 2013
De diffuse tegenstelling tussen de werkelijkheid en de schijnbare werkelijkheid komt in deze roman goed naar voren door het motief van de dubbelganger. Omdat Osewoudt wat betreft innerlijk én uiterlijk (hij verft zijn haar zwart!) steeds meer op Dorbeck gaat lijken, wordt minder duidelijk wie wat gedaan heeft en wat de werkelijkheid is. Hermans laat de lezer in verwarring, wat zijn wereldbeeld typeert. Volwassen geworden in de Tweede Wereldoorlog, is Hermans van mening dat wij in een chaotische wereld leven waarin de objectieve waarheid in feite onkenbaar is. Dit is tevens een belangrijke idee van het existentialisme dat na WOII een belangrijke culturele invloed op de Europese literatuur heeft gehad.
Juist door deze tegenstelling laat het verhaal zich op twee manieren lezen. Aan de ene kant kan ervoor gekozen worden om het boek als een thrillerroman te lezen. Osewoudt die identiteitsveranderingen ondergaat en verzetsdaden pleegt om uiteindelijk achtervolgd te worden, zorgt voor een bepaalde spanning in het boek. Aan de andere kant kan het ook een sterk psychologische roman zijn, waarbij we Dorbeck niet als de opdrachtgever van de verzetsdaden zien, maar juist als de zelfidealisering van Osewoudt, die door een minderwaardigheidsgevoel wordt gekrenkt.
De keuze is aan de lezer. De waarheid ligt immers in het midden.
Juist door deze tegenstelling laat het verhaal zich op twee manieren lezen. Aan de ene kant kan ervoor gekozen worden om het boek als een thrillerroman te lezen. Osewoudt die identiteitsveranderingen ondergaat en verzetsdaden pleegt om uiteindelijk achtervolgd te worden, zorgt voor een bepaalde spanning in het boek. Aan de andere kant kan het ook een sterk psychologische roman zijn, waarbij we Dorbeck niet als de opdrachtgever van de verzetsdaden zien, maar juist als de zelfidealisering van Osewoudt, die door een minderwaardigheidsgevoel wordt gekrenkt.
De keuze is aan de lezer. De waarheid ligt immers in het midden.
May 5, 2019
Buddy-read met Henk en Imke.
Dit was een best wel vaag boek! In het begin ging het nogal van de hak op de tak, gebeurtenissen volgden zich razendsnel op terwijl je nauwelijks besef had van de tijdsprongen. Soms erg verwarrend. Daarbij gebeuren er nogal veel vreemde dingen. Een daarvan is het feit dat Henri trouwt met een volle nicht van hem, die veel ouder is. Als kind zijnde zei hij op een gegeven moment dat hij een grote jongen was waarop hij de reactie van haar kreeg: ''Als jij al zo'n grote jongen bent, geef mij dan maar eens een kusje...'' CRINGYYYYY
De dialogen waren soms ook niet helemaal helder, alsof ze afgeraffeld waren, omdat er hoe dan ook wel dialogen in moesten. Het is in ieder geval duidelijk dat Hermans beter is in het schrijven van de verhalende elementen dan de dialogen.
Af en toe was het verhaal best spannend en je vraagt je steeds meer af hoe het zal aflopen en wat nou wel en niet klopt. Uiteindelijk blijf je verbijsterd achter...
Al met al een bijzonder boek, maar niet eentje die ik spoedig zou willen herlezen.
Dit was een best wel vaag boek! In het begin ging het nogal van de hak op de tak, gebeurtenissen volgden zich razendsnel op terwijl je nauwelijks besef had van de tijdsprongen. Soms erg verwarrend. Daarbij gebeuren er nogal veel vreemde dingen. Een daarvan is het feit dat Henri trouwt met een volle nicht van hem, die veel ouder is. Als kind zijnde zei hij op een gegeven moment dat hij een grote jongen was waarop hij de reactie van haar kreeg: ''Als jij al zo'n grote jongen bent, geef mij dan maar eens een kusje...'' CRINGYYYYY
De dialogen waren soms ook niet helemaal helder, alsof ze afgeraffeld waren, omdat er hoe dan ook wel dialogen in moesten. Het is in ieder geval duidelijk dat Hermans beter is in het schrijven van de verhalende elementen dan de dialogen.
Af en toe was het verhaal best spannend en je vraagt je steeds meer af hoe het zal aflopen en wat nou wel en niet klopt. Uiteindelijk blijf je verbijsterd achter...
Al met al een bijzonder boek, maar niet eentje die ik spoedig zou willen herlezen.
July 7, 2017
The discovery of the self and our potential is a hard journey especially when a psychological feeling of ineptness resides so deeply within. While we have our teachers and competitors to thank for such realisations, our protagonist lil ol Henri is not quite so fortunate.
Through a lone serendipitous event, like dominos set in motion to befall one another, he "becomes a new man" after taking a series of instructions, blindly I'd say, to test his mettle and thus so proving himself to be no less than the others around him.
As the story progressed it was fascinating to see him build himself up as he did. At the end though, a question remains in my mind that lays unresolved but still, I couldn't have been more pleased with picking up this parchment turner.
Through a lone serendipitous event, like dominos set in motion to befall one another, he "becomes a new man" after taking a series of instructions, blindly I'd say, to test his mettle and thus so proving himself to be no less than the others around him.
As the story progressed it was fascinating to see him build himself up as he did. At the end though, a question remains in my mind that lays unresolved but still, I couldn't have been more pleased with picking up this parchment turner.
August 21, 2023
For many this is the masterpiece of W.F. Hermans, one of the greatest Dutch writers of the 20th Century. This probably is due to the ambiguous attitude of "resistance hero and/or willy-nilly collaborator" Osewoudt, the main character. He's a weak man that gets inspired by his more heroic alter ego Dorbeck, and becomes a killing machine. Hermans himself wasn't very pleased with this book, and I think he was not entirely wrong. It's not really high quality literature and the story often seems to go in no direction at all. On the other hand, sometimes there is real suspense, and all in all it is an interesting study about morality (or lack of it) in wartime. (2.5 stars)
January 17, 2021
Wat een ontdekking! Dit is mijn eerste W.F. Hermans en nu wil ik alles van deze man lezen.
Dit boek is zo’n bijzondere mix van genres: oorlogsroman, thriller, slapstick, absurdisme... Één lange koortsdroom die in een rotvaart richting afgrond dendert. Geweldig.
Dit boek is zo’n bijzondere mix van genres: oorlogsroman, thriller, slapstick, absurdisme... Één lange koortsdroom die in een rotvaart richting afgrond dendert. Geweldig.
July 31, 2023
Natuurlijk, het is een klassieker, maar wat ben ik weggeblazen door dit boek!
De donkere kamer van Damokles kun je lezen als roman en als psychologische thriller, bij beiden mis je niets.
De psychologische diepgang vond ik fantastisch, vooral het hoofdpersonage bleef mij intrigeren. De schrijfstijl waarmee de personages omschreven werden was prachtig en enorm humoristisch. Het fantastische aan de omschrijving van de andere karakters was dat er niet alleen een innerlijk conflict vanuit het hoofdpersonage door ontstond, maar ook dat de extreme eenzaamheid van Henri erdoor uitvergroot werd. De eenzaamheid in dit boek; haast de drijfveer voor al Henri’s handelingen. Dit thema maakte de spanning om te snijden.
Alhoewel ik het plot zag aankomen, wordt de lezer toch in spanning achtergelaten; niets is meer wat het lijkt.
Juist door het plot (ik zal niets verklappen) vond ik het boek zo knap. De lezer wordt telkens opnieuw uitgedaagd om na te denken over goed en kwaad: eerst in een periode waarin moraal weinig betekent, vervolgens in een periode waarin goed of kwaad het enige oordeel kon zijn. Deze ethiek in de oorlog en de na-oorlogse periode is fantastisch uitgewerkt.
Voor de drie mensen in Nederland die dat nog niet gedaan hebben: lees dit boek!
De donkere kamer van Damokles kun je lezen als roman en als psychologische thriller, bij beiden mis je niets.
De psychologische diepgang vond ik fantastisch, vooral het hoofdpersonage bleef mij intrigeren. De schrijfstijl waarmee de personages omschreven werden was prachtig en enorm humoristisch. Het fantastische aan de omschrijving van de andere karakters was dat er niet alleen een innerlijk conflict vanuit het hoofdpersonage door ontstond, maar ook dat de extreme eenzaamheid van Henri erdoor uitvergroot werd. De eenzaamheid in dit boek; haast de drijfveer voor al Henri’s handelingen. Dit thema maakte de spanning om te snijden.
Alhoewel ik het plot zag aankomen, wordt de lezer toch in spanning achtergelaten; niets is meer wat het lijkt.
Juist door het plot (ik zal niets verklappen) vond ik het boek zo knap. De lezer wordt telkens opnieuw uitgedaagd om na te denken over goed en kwaad: eerst in een periode waarin moraal weinig betekent, vervolgens in een periode waarin goed of kwaad het enige oordeel kon zijn. Deze ethiek in de oorlog en de na-oorlogse periode is fantastisch uitgewerkt.
Voor de drie mensen in Nederland die dat nog niet gedaan hebben: lees dit boek!
November 15, 2020
A dark, tense novel set in the occupied Netherlands. Comparable in mood and style to the more substantial works of Georges Simenon – it reminded a lot of Dirty Snow, which also follows a young man’s descent into psychopathic brutality and which provides a similar exploration of the relationships between wartime occupiers and the various levels of occupied society that exist somewhere between “collaborators” and “resistance”. There is also a strongly Kafka-esque feel to things, with events following a progressively more nightmarish, paranoia-inducing course over the second half of the book. Really good stuff. Disappointing and slightly puzzling that Hermans hasn’t been translated more extensively into English.
September 30, 2017
Op een bepaald moment was het onrustwekkend gevoel dat dit boek opwekt zodanig sterk geworden dat ik echt de moed moest zoeken om nog verder te lezen. Ik zat toen op 1/3 van het boek. Want wat gebeurt er allemaal, wie heeft welke rol, waarom lijkt alles elkaar zo tegen te spreken, waarom al die gebeurtenissen zonder samenhang, hoe, waarom, waarom, hoe? Als een koortsdroom waar je niet uit geraakt, en waarvan je kleine teentje al snel voorspelt dat het nooit goed kan aflopen.
Pure waanzin in een boek.
Pure waanzin in een boek.
February 26, 2013
Milan Kundera offers a compound blurb for The Darkroom of Damocles; "I read it in a single sitting" and "a thriller during which the suspense never flags." While I agree with the first sentiment -- I read the final 270 pages in an evening -- the second claim is more elusive. Detailing the occupation/resistance dynamic in the Netherlands during WW II, W.F. Hermans unleashes a nightmare where his unsettling protagonist Osewoundt (O) takes up arms against the Germans and finds more than traces of evil in his own soul. The thriller aspect is maintained by having the enemy possess a sort of omniscience which leaves the reader puzzling as to the supergrass. How do they know O's activities so closely? There is paranoia at every turn and some sort of sudden sexuality. Ultimately O is a morally questionable figure. Insert symbols for Occupied Europe here. It is easy to be swept along by the novel. Enjoying it is a different task.
January 4, 2021
A possibly great book which unfortunately let itself get a little flabby and out of shape. I found that, after a few hundred pages, I simply stopped caring...It is written in a plain, airport thriller prose style so I was unable even to submerge myself in its language. An interesting concept, and worth a read, but I was unable to get excited about it and was (to be honest) rather glad when I had finished.
March 21, 2016
Geweldig stukje literatuur dat ik veel te laat ontdekt heb.
De manier waarop Hermans ons continue aan het denken zet, in dit geval over Henri Osewoudt, is magnifiek. Hij zet ons op het verkeerde been en is in staat een variëteit aan emoties bij de lezer op te roepen. Het leest als een literaire thriller maar het is zoveel meer dan dat. Prachtig geschreven, goed gestructureerd en een verhaal vanjewelste. Geweldig atmosferisch en er zitten beschrijvingen van ongekend niveau in.
Na het lezen van dit boek zul je niet alleen regelmatig terugdenken aan Osewoudt maar zal je ook een heftige discussie over Dorbeck willen beginnen met de persoon die kaugomknauwend naar je in de trein zit.
De manier waarop Hermans ons continue aan het denken zet, in dit geval over Henri Osewoudt, is magnifiek. Hij zet ons op het verkeerde been en is in staat een variëteit aan emoties bij de lezer op te roepen. Het leest als een literaire thriller maar het is zoveel meer dan dat. Prachtig geschreven, goed gestructureerd en een verhaal vanjewelste. Geweldig atmosferisch en er zitten beschrijvingen van ongekend niveau in.
Na het lezen van dit boek zul je niet alleen regelmatig terugdenken aan Osewoudt maar zal je ook een heftige discussie over Dorbeck willen beginnen met de persoon die kaugomknauwend naar je in de trein zit.
May 9, 2021
De donkere kamer van Damokles is een filosofische oorlogsroman. Het is een avonturenboek vol spanning en onverwachte wendingen, maar het kan tegelijkertijd ook gelezen worden als een soort filosofisch traktaat over schuld en onschuld, over (on)zekerheid en de al dan niet ultieme (on)kenbaarheid van de wereld. Bovendien geldt het als een onbetwiste klassieker binnen de Nederlandse Letteren. Hoog tijd dus om dit boek eindelijk eens te lezen. Is het zijn reputatie waard?
De donkere kamer van Damokles is zeker niet de eerste Hermans die ik lees, maar om onbestemde redenen bleef dit boek tot voor kort door mij ongelezen. Het begin knalt. Partnermoord, incest en creepy persoonsbeschrijvingen, zoals (over haar) “er was geen enkele plaats op haar lichaam waar je haar kon aanraken zonder onmiddellijk haar skelet te voelen” of (over hem) “een klein monster, een rechtopstaande pad”.
Daarna ontwikkelt de intrige zich in een rotvaart. Samenzweringen, geheimdoenerij, moorden en aanslagen struikelen over achtervolgingen, dubbelzinnigheden en geflirt. Personages krijgen schuilnamen die op hun beurt ook weer andere aliassen aannemen. Hermans schrijft helder genoeg zodat je het allemaal wel kan volgen, maar het wordt wel wat veel en halfweg het boek was het worstelen om verder te lezen en begonnen de (mis)avonturen van Henri Osewoudt me steeds minder te boeien.
Dat komt deels ook omdat die verhalen steeds ongeloofwaardiger worden. Op een bepaald moment verkleedt Osewoudt zich bij een ontsnappingspoging als verpleegster. Hij komt daarmee weg, omdat hij van nature een erg vrouwelijk type is (geen baardgroei, hoge stem), maar hoe gek kan het worden als zelfs zijn vrouw hem in dat uniform niet meer herkent?
Op het einde van de oorlog wordt Osewoudt gearresteerd, eerst door de Duitsers, daarna ook door de Britten en de Nederlanders die de ongelukkige pardoes van landverraad beschuldigen. Dan wordt het terug interessanter. Is Osewoudt een verzetsheld of een verrader? Het antwoord hangt samen met het al dan niet bestaan van een zekere Dorbeck. Die zou Osewoudts bevelgever zijn, maar bestaat die echt of is het een hersenspinsel van de onfortuinlijke Osewoudt?
Omdat het antwoord op die cruciale vraag open blijft, kan je het boek op diverse niveaus (her)lezen. Het verhaal hangt soms wat met ogen en haken aan mekaar, maar misschien is dat net de bedoeling.
You got that, Percy?
De donkere kamer van Damokles is zeker niet de eerste Hermans die ik lees, maar om onbestemde redenen bleef dit boek tot voor kort door mij ongelezen. Het begin knalt. Partnermoord, incest en creepy persoonsbeschrijvingen, zoals (over haar) “er was geen enkele plaats op haar lichaam waar je haar kon aanraken zonder onmiddellijk haar skelet te voelen” of (over hem) “een klein monster, een rechtopstaande pad”.
Daarna ontwikkelt de intrige zich in een rotvaart. Samenzweringen, geheimdoenerij, moorden en aanslagen struikelen over achtervolgingen, dubbelzinnigheden en geflirt. Personages krijgen schuilnamen die op hun beurt ook weer andere aliassen aannemen. Hermans schrijft helder genoeg zodat je het allemaal wel kan volgen, maar het wordt wel wat veel en halfweg het boek was het worstelen om verder te lezen en begonnen de (mis)avonturen van Henri Osewoudt me steeds minder te boeien.
Dat komt deels ook omdat die verhalen steeds ongeloofwaardiger worden. Op een bepaald moment verkleedt Osewoudt zich bij een ontsnappingspoging als verpleegster. Hij komt daarmee weg, omdat hij van nature een erg vrouwelijk type is (geen baardgroei, hoge stem), maar hoe gek kan het worden als zelfs zijn vrouw hem in dat uniform niet meer herkent?
Op het einde van de oorlog wordt Osewoudt gearresteerd, eerst door de Duitsers, daarna ook door de Britten en de Nederlanders die de ongelukkige pardoes van landverraad beschuldigen. Dan wordt het terug interessanter. Is Osewoudt een verzetsheld of een verrader? Het antwoord hangt samen met het al dan niet bestaan van een zekere Dorbeck. Die zou Osewoudts bevelgever zijn, maar bestaat die echt of is het een hersenspinsel van de onfortuinlijke Osewoudt?
Omdat het antwoord op die cruciale vraag open blijft, kan je het boek op diverse niveaus (her)lezen. Het verhaal hangt soms wat met ogen en haken aan mekaar, maar misschien is dat net de bedoeling.
“De warhoofdige filosofen die onze westerse beschaving gemaakt hebben, die dachten dat er verschil was tussen schuld en onschuld. Maar ik zeg: in een wereld waar iedereen de doodstraf krijgt, daar kan er geen verschil tussen onschuld en schuld bestaan.”
You got that, Percy?
August 29, 2019
”Wat is een held? Iemand die straffeloos onvoorzichtig is geweest.”
”Bewijzen. Wat ben je toch eigenlijk een lieve jongen! Dacht je dat je hier vastgehouden werd om iets tegen je te bewijzen? Je leeft in een gedachtewereld die al lang niet meer bestaat.”
Neef en nicht verhoudingen, tussen minderjarigen, in de eerste tien pagina’s van een boek verwacht je niet meteen. Sowieso gaat Hermans als een trein in de eerste paar scènes, van de moord op de vader van hoofdpersoon Henri Ossewoudt, volwassen worden, trouwen en dan de oorlog, waar zo van 1939 naar 1944 gesprongen wordt. De weinig pagina’s die het vraagt, laten het bijna slapstickachtig over (bijvoorbeeld de wijze waarop zijn tante over hem praat, dat hij na 7 maanden uitgepoept was en daarom zo klein is en niet voor grote zaken voorbestemd is).
Dan ontmoet Henri Dorbeck, een Nederlandse soldaat die op de lengte na in alles het tegendeel van hem is: hij heeft een stoppelbaard tegenover Henri zijn gebrek aan gezictsbeharing, is wel geschikt voor militaire dienst en verzet zich tegen de Duitsers.
In tegenstelling tot spanningopbouw lijkt Hermans in dialogen niet zo sterk: tussen Henri en Elly voelt het gesprek heel vreemd aan, net zoals wanneer hij met zijn oom Bart praat of met zijn geliefde. Ook dat de saaie sigarenboer opeens een soort James Bond wordt die met alle vrouwen naar bed gaat of in ieder geval wil (zelfs op zo’n wijze dat een andere vrouw tegen hem zegt dat ze bang was dat hij iemand zou verkrachten als ze er niet bij was) bevreemde me al gedurende het lezen. Of dat hij zich met een hoed en een bril probeert te verkleden en plotseling gered wordt door iemand die heel toevallig iemand anders kent; zoveel amateurisme en toeval helpt niet met het overtuigend houden van het plot.
De moorden die plaatsvinden zijn zo plotseling en scenes houden soms gevoelsmatig gewoon op, waardoor je het idee krijgt dat de verteller niet helemaal psychisch stabiel is, alsof het een koortsdroom betreft. Op mij kwam het soms ook over alsof er hele flarden gewoon missen, waaronder naar alle waarschijnlijkheid seksueel misbruik in de gevangenis.
Beetje kafkaësk is ook hoe Ossewoudt steeds fanatieker zijn onschuld aan verschillende autoriteiten tracht te bewijzen, terwijl al zijn verzets- en spioneerwerk niet vastgelegd is. Wel mooi is hoe gedreven de Nederlandse autoriteiten nazoekingen doen om zijn (on)schuld te bewijzen.
Tenslotte kwam voor mij het spreekwoordelijke zwaard van Damokles kwam voor mij, naast het constante gevaar opgepakt te worden, vreemd genoeg vooral naar voren bij de Duitsers. Zij zien het einde van hun bezetting eraan komen en op de valreep doen sommigen wat goede daden voor de Nederlanders waar ze interactie mee hebben, als zoenoffer aan de nieuwe realiteit die met rasse schreden naderbij komt.
”Bewijzen. Wat ben je toch eigenlijk een lieve jongen! Dacht je dat je hier vastgehouden werd om iets tegen je te bewijzen? Je leeft in een gedachtewereld die al lang niet meer bestaat.”
Neef en nicht verhoudingen, tussen minderjarigen, in de eerste tien pagina’s van een boek verwacht je niet meteen. Sowieso gaat Hermans als een trein in de eerste paar scènes, van de moord op de vader van hoofdpersoon Henri Ossewoudt, volwassen worden, trouwen en dan de oorlog, waar zo van 1939 naar 1944 gesprongen wordt. De weinig pagina’s die het vraagt, laten het bijna slapstickachtig over (bijvoorbeeld de wijze waarop zijn tante over hem praat, dat hij na 7 maanden uitgepoept was en daarom zo klein is en niet voor grote zaken voorbestemd is).
Dan ontmoet Henri Dorbeck, een Nederlandse soldaat die op de lengte na in alles het tegendeel van hem is: hij heeft een stoppelbaard tegenover Henri zijn gebrek aan gezictsbeharing, is wel geschikt voor militaire dienst en verzet zich tegen de Duitsers.
In tegenstelling tot spanningopbouw lijkt Hermans in dialogen niet zo sterk: tussen Henri en Elly voelt het gesprek heel vreemd aan, net zoals wanneer hij met zijn oom Bart praat of met zijn geliefde. Ook dat de saaie sigarenboer opeens een soort James Bond wordt die met alle vrouwen naar bed gaat of in ieder geval wil (zelfs op zo’n wijze dat een andere vrouw tegen hem zegt dat ze bang was dat hij iemand zou verkrachten als ze er niet bij was) bevreemde me al gedurende het lezen. Of dat hij zich met een hoed en een bril probeert te verkleden en plotseling gered wordt door iemand die heel toevallig iemand anders kent; zoveel amateurisme en toeval helpt niet met het overtuigend houden van het plot.
De moorden die plaatsvinden zijn zo plotseling en scenes houden soms gevoelsmatig gewoon op, waardoor je het idee krijgt dat de verteller niet helemaal psychisch stabiel is, alsof het een koortsdroom betreft. Op mij kwam het soms ook over alsof er hele flarden gewoon missen, waaronder naar alle waarschijnlijkheid seksueel misbruik in de gevangenis.
Beetje kafkaësk is ook hoe Ossewoudt steeds fanatieker zijn onschuld aan verschillende autoriteiten tracht te bewijzen, terwijl al zijn verzets- en spioneerwerk niet vastgelegd is. Wel mooi is hoe gedreven de Nederlandse autoriteiten nazoekingen doen om zijn (on)schuld te bewijzen.
Tenslotte kwam voor mij het spreekwoordelijke zwaard van Damokles kwam voor mij, naast het constante gevaar opgepakt te worden, vreemd genoeg vooral naar voren bij de Duitsers. Zij zien het einde van hun bezetting eraan komen en op de valreep doen sommigen wat goede daden voor de Nederlanders waar ze interactie mee hebben, als zoenoffer aan de nieuwe realiteit die met rasse schreden naderbij komt.
April 7, 2023
EINDELIJK KLAAR 1.30 uur voor de toets 😭😂
November 14, 2015
Dit boek is verontrustend, triest, verwarrend en hilarisch, zolang je over een pikzwarte humor beschikt.
Een 'normale' roman, hoe duister die ook mag zijn, verschaft de lezer meestal toch met wat sprankjes hoop. Hermans doet dat niet. Je wordt op geen enkel moment getroost. Dat is een frustrerende leeservaring totdat je twee dingen leert: 1. dat het echte leven inderdaad oneindig triest kan zijn en 2. dat dat eigenlijk geweldig grappig is.
Het taalgebruik is niet bloemrijk en de zinnen zijn doorgaans niet heel lang. Toch voel je dat ze door een taalvirtuoos zijn geschreven.
"Er was geen enkele plaats op haar lichaam waar je haar kon aanraken zonder onmiddellijk haar skelet te voelen. Haar haren hadden de kleur van pakpapier, zij had een lange spitse onderkaak en ook haar tanden waren te lang. Altijd waren haar tanden te zien, zelfs als zij niet glimlachte en dat deed zij nooit."
Een 'normale' roman, hoe duister die ook mag zijn, verschaft de lezer meestal toch met wat sprankjes hoop. Hermans doet dat niet. Je wordt op geen enkel moment getroost. Dat is een frustrerende leeservaring totdat je twee dingen leert: 1. dat het echte leven inderdaad oneindig triest kan zijn en 2. dat dat eigenlijk geweldig grappig is.
Het taalgebruik is niet bloemrijk en de zinnen zijn doorgaans niet heel lang. Toch voel je dat ze door een taalvirtuoos zijn geschreven.
"Er was geen enkele plaats op haar lichaam waar je haar kon aanraken zonder onmiddellijk haar skelet te voelen. Haar haren hadden de kleur van pakpapier, zij had een lange spitse onderkaak en ook haar tanden waren te lang. Altijd waren haar tanden te zien, zelfs als zij niet glimlachte en dat deed zij nooit."
Read
July 1, 2018I did not think I would like as much as I did. I wasn't very impressed by Nooit Meer Slapen, which is also by Hermans. This novel, however, was very interesting, and had a good pace. His style neither appealed to me nor did it put me off; it was quite factual. I like how it is at first quite a simple war story, but when I realised that Osewoudt might not be a reliable narrator, I started questioning things that happened before in the novel. Simply a good book. +1 for Dutch literature.
March 14, 2017
Los van de dieper liggende lagen van thematiek en betekenis – de mens die tobberig betekenis probeert te geven aan het leven, in een oorlogsdecor waardoor een en ander scherp reliëf krijgt – vond ik de roman ‘De kamer van Damokles’ van W. F. Hermans, toen ik ‘m voor m’n boekenlijst las, vooral zuur en spannend. Het boek heeft een onuitwisbare indruk op mij gemaakt. JM
January 6, 2022
pffff wat is dit einde, ik vond het een vermakelijk boek en ik vond het niet stom maar ook niet fantastisch ofzo
December 11, 2022
Goed boek voor een boekenclub. Iemand?
August 21, 2016
Die Niederlande & Flandern sind Ehrengäste der Frankfurter Buchmesse 2016. Dazu gibt es in diesem Herbst eine Fülle Neuausgaben, Neuübersetzungen und Wiederauflagen niederländischer/flandrischer Romane. Hierzu gehört auch „Die Dunkelkammer des Damokles“ von Willem Frederick Hermans (1921 – 1995), der – in Deutschland kaum bekannt – zu den großen niederländischen Nachkriegsautoren gezählt werden kann.
Südholland 1940, deutsche Besatzungszeit. Mehr oder weniger zufällig schließt sich der junge Henri Osewoudt dem charismatischen Widerstandskämpfer Dorbeck an. Osewoudt hat nichts zu verlieren - der öde Beruf, die ungeliebte Ehefrau geben ihm kaum Perspektive und Halt.
Willem F. Hermans erzählt sehr, sehr spannend von den nun folgenden geheimen Partisanenaufträgen an Osewoudt, er hinterfragt dabei nichts, führt alles wunschgemäß aus und vertraut dem bewunderten Dorbeck blind.
Leider hat dieser gut konstruierte Roman ab etwa der Hälfte doch einige Längen, Hermans verstrickt sich hier in zu detailreiche Schilderungen des physischen und psychischen Kampfes gegen die deutschen Besatzer. Und nach und nach kommen Zweifel auf: Kämpft der Protagonist Osewoudt wirklich auf der „richtigen Seite“ oder ist er längst durch die deutsche SS instrumentalisiert worden?
„Die Dunkelkammer des Damokles“ – bietet ein spannendes Spiel mit Doppelgänger- und Agentenmotiven, dem Roman sind viele neue Leser/innen zu wünschen, von mir gibt es dazu eine klare Leseempfehlung.
Südholland 1940, deutsche Besatzungszeit. Mehr oder weniger zufällig schließt sich der junge Henri Osewoudt dem charismatischen Widerstandskämpfer Dorbeck an. Osewoudt hat nichts zu verlieren - der öde Beruf, die ungeliebte Ehefrau geben ihm kaum Perspektive und Halt.
Willem F. Hermans erzählt sehr, sehr spannend von den nun folgenden geheimen Partisanenaufträgen an Osewoudt, er hinterfragt dabei nichts, führt alles wunschgemäß aus und vertraut dem bewunderten Dorbeck blind.
Leider hat dieser gut konstruierte Roman ab etwa der Hälfte doch einige Längen, Hermans verstrickt sich hier in zu detailreiche Schilderungen des physischen und psychischen Kampfes gegen die deutschen Besatzer. Und nach und nach kommen Zweifel auf: Kämpft der Protagonist Osewoudt wirklich auf der „richtigen Seite“ oder ist er längst durch die deutsche SS instrumentalisiert worden?
„Die Dunkelkammer des Damokles“ – bietet ein spannendes Spiel mit Doppelgänger- und Agentenmotiven, dem Roman sind viele neue Leser/innen zu wünschen, von mir gibt es dazu eine klare Leseempfehlung.
September 30, 2017
Claudia de Breij schrijft in het voorwoord dat je dit boek het beste kunt lezen als je zeventien bent. Ze had ook beter het advies kunnen geven dat je dit boek het beste op een regenachtige herfstavond of koude winteravond had kunnen lezen. Ik las dit boek hartje zomer, terwijl ik op vakantie was in Barcelona. Hoewel ik van het boek genoten heb, vond ik het niet echt passen bij de sfeer waarin ik zat. Het boek gaat over de Tweede Wereldoorlog. Over moorden, verduisteringen en gevangenschap. Zo'n verhaal past qua sfeer beter bij een donkere avond dan een zonnige dag.
Het verhaal gaat over Henri Osewoudt, die door een legerofficier gevraagd wordt een filmrolletje te ontwikkelen. En zo rolt hij langzaam in het verzet. Tegen het einde krijgt het boek een andere draai en dat vind ik juist wel leuk. Het is verrassend. Ik kan er niet te veel over zeggen, want dan zou ik het plot verklappen.
Als je houdt van een boek met iets meer diepgang of van oorlogsverhalen, dan is dit zeker een aanrader.
Het verhaal gaat over Henri Osewoudt, die door een legerofficier gevraagd wordt een filmrolletje te ontwikkelen. En zo rolt hij langzaam in het verzet. Tegen het einde krijgt het boek een andere draai en dat vind ik juist wel leuk. Het is verrassend. Ik kan er niet te veel over zeggen, want dan zou ik het plot verklappen.
Als je houdt van een boek met iets meer diepgang of van oorlogsverhalen, dan is dit zeker een aanrader.
June 11, 2018
Dit boek van Willem Frederik Hermans speelt zich af in Nederland tijdens de tweede wereldoorlog, wanneer Henri Osewoudt een beetje stommelings via een dubbelganger betrokken raakt bij het verzet tegen de Duitsers. In het eerste deel van het boek deed het me sterk denken aan "De aanslag" van Harry Mulisch. Maar niets blijkt wat het lijkt wanneer Osewoudt gevangen genomen wordt in bevrijd Nederland en zijn rol heel erg ter discussie staat. Al zijn daden vallen in beide richtingen uit te leggen en het individu blijkt, los van wat de waarheid dan wel moge zijn, niet in staat zich te verzetten tegen een veel grotere macht van het perspectief, die elke daad in een bepaald daglicht plaatst. De wending die het verhaal neemt, mag dan enigszins verrassen, het is natuurlijk een concretisatie door de auteur van het abstractere idee dat daden beoordeeld worden in een context en er eigenlijk niet los van kunnen gezien, laat staan begrepen worden.
September 16, 2016
Misschien wel Hermans bekendste boek maar ik ben hier toch minder van onder de indruk dan Nooit Meer Slapen.
Henri Osewoudt is de hoofdfiguur in deze roman die verhaalt over het verzet in de Tweede Wereld oorlog. Veel paranoia. Wie is te vertrouwen en wie niet. Het is net een achtbaan dit verhaal. Maar echt spannend wil het maar niet worden. De laatste 70 bladzijden spelen zich af net na de oorlog wanneer Henri wordt ondervraagt. Stond hij aan de goede kant? Je kun je niet wachten om te weten hoe het afloopt. De gebeurtenissen die we dan als lezer al kennen worden steeds opnieuw samengevat. Zodat ik er ook paranoia van werd. Dat was vast ook de opzet van Hermans. Maar ik vond het allemaal nogal onbevredigend.
Henri Osewoudt is de hoofdfiguur in deze roman die verhaalt over het verzet in de Tweede Wereld oorlog. Veel paranoia. Wie is te vertrouwen en wie niet. Het is net een achtbaan dit verhaal. Maar echt spannend wil het maar niet worden. De laatste 70 bladzijden spelen zich af net na de oorlog wanneer Henri wordt ondervraagt. Stond hij aan de goede kant? Je kun je niet wachten om te weten hoe het afloopt. De gebeurtenissen die we dan als lezer al kennen worden steeds opnieuw samengevat. Zodat ik er ook paranoia van werd. Dat was vast ook de opzet van Hermans. Maar ik vond het allemaal nogal onbevredigend.
February 18, 2016
'De warhoofdige filosofen die onze westerse beschaving gemaakt hebben, die dachten dat er verschil was tussen schuld en onschuld. Maar ik zeg: in een wereld waar iedereen de doodstraf krijgt, daar kan er geen verschil tussen onschuld en schuld bestaan.'
Aan bed gekluisterd drie volle dagen voor het Hermans-peloton staan: dan kun je geen kant meer op! Vijf sterren.
Aan bed gekluisterd drie volle dagen voor het Hermans-peloton staan: dan kun je geen kant meer op! Vijf sterren.
Displaying 1 - 30 of 599 reviews