Millî Mücadele'nin Son Kongresi: Yayladağı Kongresi, Müstakil Ordu ve Cebel-i Akra Kaymakamlığı ve En Güney Cephe'nin Kurulması

Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2023

Savaşların insanlık üzerinde ki yıkıcı etkilerinin en bariz gözlendiği ve sonuçlarıyla yüzyıl boyunca etkisini hissettiren I. Dünya Savaşı, Osmanlı Devleti açısından yeni bir mücadele dönemini ortaya çıkarmıştır. Uzun süren savaş boyunca maddi ve manevi olarak güç kaybeden ve yokluk içine giren devletin yanı sıra halkta yetersiz kaynaklarla baş başa kalmıştır. Millî Mücadele Döneminde Güney Cephesinde iaşe ve ikmal çalışmalarını mücadelenin seyrine etkisi yönünden ele alan bu çalışmada Adana, Antep, Urfa ve Maraş bölgelerindeki insan, silah ve cephane, iaşe ve çeşitli sıhhi ihtiyaçların sağlanmasındaki idari ve ekonomik yapılanma incelenmektedir. Bir halk savaşı olması nedeniyle tüm kaynakların da yerinden ve halktan karşılandığı bu savaşta Mustafa Kemal ve Heyet-i Temsiliye'nin hızlı ve yerinde müdahaleleri ise mücadeleyi millî ve topyekûn bir hareket konuma getirmiştir. Çalışmanın temel varsayımı savaş öncesi ve savaş sırasında bu birliklerin ve cephe gerisinde kalan halkın kontrollü ve sistematik iaşe faaliyetlerinin Mustafa Kemal ve Heyet-i Temsiliye'nin öncülüğünde yerel güçler tarafından idare edildiği üzerinedir. Çalışmanın temel dayanağını arşiv belgeleri, yerel kaynaklar, anı ve hatıralar, resmi kaynakların yanında yabancı kaynaklar ve konu ile ilgili yazılmış araştırma inceleme eserleri oluşturmaktadır.

2011

Haziran 1941’de donemin Milli Egitim Bakani Hasan-Ali Yucel baskanliginda toplanan Birinci Cografya Kongresi’nde “Turk Cografya Kurumu” ismiyle bir dernek kurulmasi karari alinmistir. 30 Ocak 1942’de Ankara Valiligine bir dilekce verilmis ve 1,5 ay gibi kisa bir surede 12 Mart 1942’de Turk Cografya Kurumu Ankara’da resmen kurulmustur. Turk Cografya Kurumu kurucu baskani ve donemin Milli Egitim Bakani Hasan-Ali Yucel ve ekibinin ozverili, basarili calismalari nedeniyle 24 Temmuz 1947’de Bakanlar Kurulu karariyla kamu yararina dernek statusu kazanmis, 1949 yilinda Uluslararasi Cografya Birligi’nin (IGU) uyesi olmustur. IGU’nun 94 uyesinden biri olan Turk Cografya Kurumu, bugune kadar 26 kongre ve 29 cografya meslek haftasi duzenlemistir. Bu yazida, Turk Cografya Kurumu’nun 70 yillik faaliyetleri kisaca ozetlenmistir. Anahtar kelimeler: Hasan Âli Yucel, Turk Cografya Kurumu, Birinci Cografya Kongresi, cografya.

Atatürk Yolu Dergisi , 2022

1By the end of 1918, when the Turkish National Struggle began, there was a military resistance, as well as many organizations in a political sense. While these organizations could make military decisions to organize the National Struggle, they also managed this struggle in a political sense. One of them was the representative committee (Heyet-i Temsiliye) established at the Erzurum Congress. On December 27, 1919, the representative committee that came to Ankara with Mustafa Kemal Pasha carried out its works from here. During this time, Istanbul was occupied by the Entente Forces and the Ottoman Assembly was disbanded. The Grand National Assembly was opened on April 23, 1920, for this reason. Mustafa Kemal Pasha, the leader of the National Struggle, was elected for the speakership of the Assembly. After Mustafa Kemal Pasha became the speaker of the assembly, Lieutenant Ismail Hakkı came to him from Ardahan as a companion officer. Lieutenant First Lieutenant İsmail Hakkı had establishe... 1918 yılı sonuna doğru Türk Millî Mücadelesi başladığı zaman askerî bir direnişin yanında siyasal anlamda da birçok teşkilatlanma meydana getirilmişti. Bu teşkilatlanmalar, Millî Mücadele'yi organize etmek adına askerî kararlar alabilirken siyasi anlamda da bu mücadeleyi yönetmişlerdi. Bunlardan biri Erzurum Kongresi'nde kurulan Heyet-i Temsiliye idi. 27 Aralık 1919'da Mustafa Kemal Paşa ile Ankara'ya gelen Heyet-i Temsiliye çalışmalarını buradan yürütmüştü. Bu süre zarfında İtilaf Kuvvetleri tarafından İstanbul işgal edilmiş ve Osmanlı Mebusan Meclisi dağıtılmıştı. Bu minvalde 23 Nisan 1920'de Büyük Millet Meclisi açılmıştı. Meclis başkanlığına ise Millî Mücadele'nin önderi Mustafa Kemal Paşa seçilmişti. Meclis'in açılmasından sonra 18 Temmuz 1920'de Meclis Muhafız Taburu kurulmuştu. Bu tabur, teşkil edildikten sonra kimi zaman Ankara'da Meclis'i ve Mustafa Kemal Paşa'yı koruma görevi yapmış kimi zaman da Batı Cephesi'nde ihtiyat birliği olarak o cephe bu cephe demeden muharebelere katılmıştı. Bu çalışmada Türk İstiklal Harbi başladıktan sonra 23 Nisan 1920'de açılmış olan Büyük Millet Meclisi'nin ilk koruma taburu olan Meclis Muhafız Taburu'nun Batı Cephesi'ndeki faaliyetleri ele alınmıştır. Söz konusu çalışmanın ana kaynaklarını Milli Savunma Bakanlığı (MSB) Arşiv ve Askerî Tarih Daire Başkanlığı Arşivi'nden temin edilen belgeler oluşturmaktadır. Ayrıca literatürde yer alan çeşitli çalışmalardan da yararlanılmıştır. Söz konusu belge ve bilgiler, nitel ve nicel yöntemi ile analiz edilerek çalışma ortaya konulmuştur.

2012

Abstract Mütareke döneminde Kuvâ-yı Milliyelerin ihtiyaçlarının sağlıklı bir şekilde karşılanabilmesi için Batı Anadolu'da Balıkesir, Nazilli ve Alaşehir kongreleri toplanmış ve özellikle Alaşehir Kongresinde, Batı Anadolu'daki direnişi tek bir merkezden idare etmek maksadıyla fevkalade önemli kararlar alınmıştır. Batı Anadolu'da gerçekleştirilen kongrelerde Heyet-i Merkeziyeler oluşturulup, Menzil Müfettişlikleri kurulmuştur. Bu müfettişlikler mali meselelerde büyük sorumluluklar üstlenmişlerdir.

Millî Mücadele’nin Yerel Tarihi 1918-1923 (C. 1): İzmir-Aydın-Manisa-Uşak-Kütahya-Afyonkarahisar-Eskişehir, 2023

Bu makalede Millî Mücadele’ye katkısının büyüklüğü sürekli vurgulanan, fakat belirtilen katkının ne olup ne olmadığı netleşmeyen Batı Anadolu eşrafı konu edilmektedir. Makale boyunca bölge eşrafının Millî Mücadele’deki faaliyetlerine ağırlık verileceğinden, bu grubun statüsündeki değişim ile yaşanan hukuki ve idari süreçler üzerinde kısaca durulacaktır. Ayrıca makalenin ilgi alanı olarak, günümüz coğrafi taksimatında Ege bölgesinin tamamıyla Marmara bölgesinin güneyi, Akdeniz bölgesinin batısı ve İç Anadolu bölgesinden de Eskişehir’i kapsayan Batı Anadolu’nun seçilmesinin nedeni, buraların kurtuluş mücadelesinin kaderinin tayin edildiği alan olmasındandır.

Murat UYSAL, 2021

1. Dünya Savaşı Osmanlı Devleti'nin savunma cephesi olan Çanakkale Cephesi hakkında hazırlanmıştır. Çeşitli kaynaklardan alınan bilgiler ile yeniden oluşturulmuş bir belgedir.

MILLÎ MÜCADELE’NIN BAŞLANGICININ 100. YILDÖNÜMÜNDE 1919, 2019

İlk toplantılarından itibaren Son Osmanlı Meclisinin genel havası, memleketin içinde bulunduğu şartlar ve dolayısıyla meb’ûsların üzerindeki büyük sorumluluklar dikkate alınırsa, hayli sakin ve uyumlu görünmektedir. Bunda hiç şüphesiz, Meclisin çoğunlukla müdafaa-i hukukçu meb'uslardan oluşması hayli müessir olmuştur. Gerçi müdafaa-i hukukçu çizgide yer alan bütün meb’ûsların aynı zihniyete sahip olduklarını ve çözüm arayışlarında da hep benzer düşüncelerde birleştiklerini söylemek İmkânı yoktur. Onları, düşüncelerinden ziyade millî his ve heyecanları" birleştirmektedir. Bu his ve heyecan da ülkenin kurtuluş davasına teksif olunmuş bulunmaktadır. Kurtuluş sonrası için ihtiyatlı, hele köklü değişimler söz konusu olduğunda, hırçındırlar. Tecrübe edilmiş, belli bir alışkanlık yaratmış İmparatorluk geleneğinden, millî bir devlet sistemine geçişin sıkıntıları, onların omuzlarındadır. Son Osmanlı Meclisi, bu tür sıkıntıların henüz hissedildiği, Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi ise hesaplaşmanın yapıldığı ve herkesin kendi temayüllerinin, belki de inatlaşmalarının, o günkü şartlarda diyetini ödediği müesseseler olmuştur.