lwè
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Calcaedje do francès « loi » (minme sinse); lu-minme do tayon-bodje latén « legem » acuzatif di tayon-bodje latén « lex ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes :
- /lwɛ/ /lwa/
- (dirî cossoune, rålmint) /li.wɛ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /lwɛ/
- diferins prononçaedjes :
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
lwè | lwès |
lwè femrin
- (djustice) totes les rîles a shuve dins on payis.
- I fåt shure li lwè — Motî d’ Djivet.
- Dj' a li lwè por mi — Motî d’ Bastogne.
- Mi, dji vs el di: si les omossecsuwels deynut k’ i s’ volnut maryî n’ onk avou l’ ôte, sepoz k’ ces afwaires la n’ sont rén do tot ! N’ fåreut nén k’ li lwè l’ permete — Gabriyel & Gabriyel.
- tot çk' ene djin k' a l' povwer dit d' fé (dins l’ ratourneure : «fé li lwè»).
- C' est leye ki fwait li lwè el måjhon — Motî d’ Bastogne.
Ratourneures
[candjî]Parintaedje
[candjî]- lweyå (= fr. légal + loyal)
- lweyålmint
- lwèyålté
Mots d’ aplacaedje
[candjî]- ome di lwè
- mwaisse lwè
- sins fwè ni lwè (addj.); sins-fwè-ni-lwè (sust.)
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : C13