malåde
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje patwès latén «male habitus» (e-n ene måle estance).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ma.ˈlɔːt/ /ma.ˈlaːt/ /ma.ˈlãt/ /ma.ˈloːt/ /ma.ˈlat/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ma.ˈlɔːt/
- Ricepeures : ma·låde
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin et femrin |
malåde | malådes |
malåde omrin et femrin (come addjectif djondrece, todi metou padrî l’ no)
- (mot d’ medcén) ki s' santé est måle, tot djåzant d' ene djin, d' ene biesse, d' ene plante, d' èn organe.
- I n a des djins ki sont rade malåde — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
- Ele n' a nén abeli dispoy k' elle a stî malåde — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
- I fåt do coraedje po viker avou ene djin malåde.
- Ni djondoz nén m' djambe malåde, målureus, vos !
- Trop malåde po mète mi pèneûse narène
Al cwahante bîhe qui m’bouh’reût so l’costé,
Dji n’vou nin portant qu’on dèye qui m’vèye pène
Brogne ås deûs Walons qu’on vint dè flotch’ter
— Émile Wiket, Fruzions d' cour, p.83.
- tchôd et pezant tot djåzant d' on tins d' esté, todi dins l’ ratourneure fé malåde.
Ratourneures
[candjî]- si fé malåde : mindjî dtrop d' èn amagnî.
- toumer malåde
Parintaedje
[candjî]- maladeye
- malårder, malårdieus
- malådreye (ospitå des lepreus)
- Loukîz a : « maladeye »
Sinonimeye
[candjî]Contråve
[candjî]Dizotrins mots
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : C13 (mins "malade" dins les fråzes)
Ratournaedjes
[candjî]ki s' santé est mwaijhe
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
malåde | malådes |
malåde omrin et femrin
- onk (ene) ki n' va nén bén.
- I fåt viziter les malådes.
- Sovint, les malådes savnut wai d’ tchoi so ciste operåcion la, ey adon, esse dins les transes — José Schoovaerts, Lucyin Mahin, Gama-coûte.
- A l' ospitå, gn a tant d' malådes
Qui n' ont nou some, trovant l' tins lon ;
— Henri Van Cutsem, "Clairs di lune" p. 60 (fråze rifondowe).
Sinonimeye
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant d' on patwès do latén
- Mots avou l' betchfessî å
- Mots do walon di deus pîs
- Addjectifs do walon
- Addjectifs ås cwate cognes ortografikes
- Addjectifs do walon ki l' omrin et l' femrin sont pareys
- Addjectifs do walon todi metous padrî
- Motlî do walon po les docteurs
- Mots todi eployîs dins l' minme ratourneure
- Mots ki sont dins l' ALW15
- Mots ki l' rifondowe est dins l' ALW15
- Sustantifs do walon
- Sustantifs do walon ki l' omrin et l' femrin sont pareys