Lintelekamalül

Lintelekamalül: ! < binon bal malülas cifik in püks mödik. Malon stuni, vokädi, fäki levemik, e reti. In püks mödikün komädon suviküno pö fin seta. Volapük labon nomis lönik tefü geb lintelekamalüla.

Volapüko lintelekamalül komädon:

• pö geb büdabidira u vipabidira;
• pö malam vokäda, samo po set, kel pespikon lelaodiko e fäkädiko;
• pö geb linteleka;
• pö geb vokatifa sonemik, efe lüspikota^[1].

Subsat in vokatif sonemik, sevabo lüspikot binädöl me lintelek: o! sa lönanem u nem dina alseimik, keli lüspikoy, ai pasökon fa lintelekamalül. Lüspikot somik kanon baibinön set. If lüspikot komädon primü u zänodü set, tän lintelekamalül pakipon e vöd, kel no primon kösömo me mayud, po lintelekamalül papenon me minud. Tapladü natapüks mödik, Volapüko lintelekamalül po lüspikot neai pamoükon u paplaädon dub liunül igo ninü säkaset, kel labon säkamalüli pö fin. Too lüspukot, leigoäsä in natapüks mödik, ai pabefoon fa liunül, üf no papladon pö prim seta e no pabefoon fa lintelek u fa värb in büda- u vipabidir. Sams:

• O cils! vero no desinob ad cödön fati edeadiköl olsik…^[2]
• Benö! o cils oba! ekanols-li dilön jepi ad kotenükam olas?^[3]
• Sagolös obe, o fat! lio dagetoy-li püdi?^[4]
• O ols valik! töbidolsös!^[5]
• Lio mögosöv-li, das stadoböv votiko? o reg!^[6]
• Ab din bal, o flen yunüpa obik! nog defon pö ob.^[7]
• O Volapükaflens palestümöl!^[8] (primot peneda, set defik)
• O söl! osagol-li kludo neai sones olik, kiöpao ekömol?^[9]
• Benö! liö! o söl: ‘Bastonnat’! binol-li malädik?^[10]
• No badocedolös! o söl! das smilob so vemo; ab lio tikod et edavedon-li pö ol?^[11]

Noet. Hiel ‘Johann Schmidt’ no äfölom nomi at in tidabuk okik tiädü ‘Lehrbuch der Weltsprache Volapük für Deutschland und die deutschsprachigen Länder’ (pepübon balidnaedo ün yel: 1933). Kanoy tuvön in buk at setis somik: “Si, o mot, reinos”^[12]; “Si, o söl, ab binos vemo hitik”^[13]. Ye vödems valik se “Volapükagased pro Nedänapükans” jonülons gebädi noma löpo pebepenöla.

Lintelek ai pasökon fa lintelekamalül. If lintelek no binon vöd lätik seta, tän vöd po lintelekamalül primon me minud. Sams:

• Ab nu, liedö! lelilob, das reg oba stadom in pöf levemikün.^[6]
• Ag! ag! kiobisariks danüdans et äbinoms!^[14]
• Verätö! Mat at pävipon fa pals de flans bofik.^[15]
• Dü nifüp e dü hitüp äblibom us, e vö! äjinos, äsva no äsevom lifamodi votik.^[16]

Noet. Vöd: si! < paträiton as lintelek^[17], e vöd ko siäm taädik: no — as ladvärb^[18]. Zuo ladvärb: sio e lintelek: nö! dabinons.

Volapüko linteleks^[19] e vöds ko lim balid: kio- (keninükamü pönops vokädik) soelöls ai pasökons fa lintelekamalül. Kludo lintelekamalül ai papladon po vöds somik in vödabuks e vödaliseds. Sams anik: si! ekö! kio! kion! kiogretik! liö!

In vödems petradutöl ma vödem rigädik set tio valik kanon binön vokädik e labön lintelekamalüli pö fin oka, as sam:

• Äbinos klülabik: milag ijenon!^[3]
• No labob igo timi ad lüjutedon: ekö! jevod dovegon cili!

Ab nö!… no dovegon oni!^[20]

Ye Volapük labon setasotis anik, kels binons natöfo vokädiks. Lü ats dutons:

1. sets defik, kels no labons värbi as predikat e ninädons subsati in kusatif. Me sets somik notodoy vipis;
2. sets, kels ninädons vödis labü lim balid: “kio-”.

Ekö! sams anik:

• Deli gudik!
• Yelami läbik! (pö set lölöfik lintelekamalül nezesüdon: “Vipob ole yelami läbik.”)
• Glidis!
• Dani demü yuf!
• Valikosi gudikün!
• Menefe bal, püki bal!

• Kio lekläros!^[21]
• O fred kion!^[21]
• Kiogretik gud Goda binon!^[21]
• Man kioküpädik!^[22]
• Kio ebalugiköls spikastamäds nutimik obsik ibo lüjinons lü obs leigodü vödidafomam fa bidäds balugikün se tim vönik!^[23]

Lintelekamalül zesüdon, üf set labon värbi, kel stadon in büdabidir u vipabidir. Sams:

• Blinolöd obe asoaro kaloti uta, keli mutob pelön!^[24]
• Sumolös onis, o söl! e gebolös onis so lunüpo, äsä vilol!^[24]

If büda- u vipabidir komädon nemediko fo vokatif, tän liunül no pagebon e värb in büda- u vipabidir pasökon fa lintelekamalül; ön jenet at malül finik seta kanon binön pün u malül votik plä lintelekamalül. Sams:

• Seilolös! o lesonil obik! ibä ogivob ole yunöfi nen bäldöf e lifi nen dead.^[25]
• Stopedolöd! o ‘Fat-Frumos’! ibä eblinädob ole nosi badik.^[26]
• No badocedolös! o söl! das smilob so vemo; ab lio tikod et edavedon-li pö ol?^[11]
• No dredolöd! o ‘Zacharias’! ibä plek olik pelilidon.^[27]

Ön jenets somik geb liunüla fo vokatif sonemik i binon mögik, as sam:

• Palelobolös, o ‘Hom’! bijut in lotud!^[28]
• Ab büdolös, o ‘Khonsu’ sublimik! büä omogolol, das plin ela ‘Bekhten’ lonom deli, kel pededieon obe!^[29]
• No pölolsöd, o svists palöföl obik!^[30]
• No dredolöd, o ‘Maria’! ibä etuvol göni lä God.^[31]

Lintelekamalül defon, üf pluset labü büdabidir u vipabidir binon tu komplitik ud üf siämo vipabidir vemo sümon ad mögabidir, sevabo nendoto no notodon begi, ab notodon samo speli. Sams:

• Redak dönuon begi dranik oka, das liman alik Vpakluba valemik Nedänik e diläda valemik feda Vpaklubas kevobonös ad dagetön limanis nulik pro klubs bofik.^[32] (pluset, värb in vipabidir pegebon in sekidaset)
• Steifolsös ad süükön in kosädanef lomanas e flenas olsikas nitedäli pro Volapük obsik, e steifolsös ad slüdön onis ad lüyumön lü obs ed ad vedön limans feda obsik.^[5] (set tu komplitik)
• Tüi düp lulid presidan äfärmükom kobikami, notodölo speli, das kolkömobsös dönu odis pö kobikam sököl.^[33]
• Pö bevob vödabuka gevoyös käläli gretikün noe vödes Volapükik, abi vödes natapükik, dat vödabuks Volapükik kanons pagebön noe pö stud Volapüka, abi pö stud natapükas.^[34]
• El ‘Nabsiah’ ägespikom, das ya lunüpo älabom vipi ad logön lekevi: ‘Dahar’, ibä nog neai ilogom niliko lekevi et; sekü kod at ägolomös naedilo vilöfo pädugädölo fa ‘Kjahi Soerti’ lü et.^[35] (vipabidir binon in setistuk nestedöfik)
• Sevolöd kludo, das sol binon el ‘deuta’ ü göd läna obik, kel dugolon aldeliko sili su vab, güflekölo zü bel goldik di ‘Meruwa’; das, if grahanon, kod atosa binon, das penüslugon fa sneks: ‘Ragu’ e ‘Ketu’, e das te palibükon de atos dub pleks Lindänanas len jol ela ‘Ganges’.^[36]
• Sagolöd söle olik, das ut, kel eyufon oli pö atos, äbinon dog: nim süperiko fiedik ä sagatik, penemöl ‘Joie’.^[37]
• Logolöd! fanäb us plekom vo devodiko dat poldan no dofalomös de jevod omik.^[38]
• Täno cils päblinons lü om, dat äsuiseitomös plekölo namis sui ons.^[39]

Too lintelekamalül kanon pakipön pö set go vemo komplitik vipa- u büdabidiri ninädöl, as sam:

• Utan, kel juiton liti ini leval pepaköli Goda, klu no ludigidonös lukredani, kel küpon te strali smalik ata in lugod oka, ni igo Godinoani, kel löliko nelabon ati, in dred, das, as pönod demü pleidäl oka, no utos reifonös oni, kelos ereifon folosopani pemäniotöl, kel ävilöl dütön oke liti sola, ävedom bleinik, e kel pädränom pö dugäd oka, ad gebön lampadili nägära!^[40]
• Betikolöd, das gretälikünans su taled ebinons utans, kels lölöfiko jäfälons ko dediet lü kemens oksik ed in dün onas!^[41]
• Klopot binon vo gretik, ab vobans binons nemödiks; plekolsöd kludo söle klopota, das sedomös vobanis ad klopön pro om!^[42]
• Menamödots äsukons omi, äkömons lä om ed ästöpädons omi, das no degolomös de ons!^[43]

Semikna pluset, büdabidiri u vipabidiri ninädöl e no binöl lölöfiko vokädik, pateilon ad dils anik, sodas te dil labü büda- u vipabidir pasökon fa lintelekamalül. Sams:

• Sukolöd me vil fümik uti, keli sukol! e suk ola no obinon nensekik.^[44]
• Sevolöd! das sol binon glöp fila, kel sülöpikon aldeliko se mel, e kel modonikon alsoariko in vesüd, ini bels Sumatreäna.^[36]
• Ven äbinom blümik ad mosumön nog kapi bal, el ‘Scorpie’ älebegof drenölo, das opardomös ofe! bi no plu öblinädof ome bosi badik; e dat okonfidomös ofi! ägivof ome zöti me blud okik pipenöli.^[45]
• Logolöd! fanäb us plekom vo devodiko dat poldan no dofalomös de jevod omik.^[38]

Klülos, das pö geb lintelekamalüla in plusets labü vipa- u büdabidir (pato in plusets ko setistuk nestedöfik) mödikos sekidon de tikodayumät e de mod, ön kel set at poreidonöv mudöfo.

Volapüko säkaset no kanon paträitön as set vokädik, klu no daloy gebön otüpo lintelekamalüli e säkamalüli pö set bal, sevabo no kanoy pladön lintelekamalüli po säkamalül, u säkamaluli po lintelekamalül, u säkamalüli fo e lintelekamalüli po set^[46]. Lintelekamalül kanon pagebön kobü debreikamalül. Ön jenet at malül nonik pabrefükon e pün nonik pamoükon, klu logamo püns fol pubons balposvotiko. Sams:

• He!… ol usik!… stopö! nämätü lon…!^[47]
• Seidolös oli nu naedilo, e dilobsös snatiko…!^[48]
• Dö atos no dotob, o läd!… Dalob-li nu säkön ole…^[49]

In vödems dasamik Volapükik telam lintelekamalüla (ad malön lemödi stunüköl gretota) ekomädon te balna, sevabo: “Fe vilons zepön demü lindiyanapüks zuo nog pükatribütis mödo plu tumis!!”^[23] Klülos, das atos binon patöf stüla pösoda bal ud igo vödema bal. Kösömo dönuam telna, kilna, … lintelekamalüla paproibonöd!

1. ↑ Arie de Jong. El “Gramat Volapüka”, bagaf: 28.
2. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1933, pad: 9
3. ↑ ^{3.0 3.1} El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1933, pad: 10
4. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1933, pad: 13
5. ↑ ^{5.0 5.1} El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1934, pad: 2
6. ↑ ^{6.0 6.1} El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1934, pad: 17
7. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1934, pad: 18
8. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1934, pad: 32
9. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1935, pad: 40
10. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1938, pad: 5
11. ↑ ^{11.0 11.1} El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1941, pad: 14
12. ↑ Johann Schmidt. El ‘Lehrbuch der Weltsprache Volapük für Deutschland und die deutschsprachigen Länder’ : pübot leäktronik redakü hiel ‘Hermann Philipps’, 2013. Bagaf: 10, pad: 17.
13. ↑ Johann Schmidt. El ‘Lehrbuch der Weltsprache Volapük für Deutschland und die deutschsprachigen Länder’ : pübot leäktronik redakü hiel ‘Hermann Philipps’, 2013. Bagaf: 21, pad: 28.
14. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1936, pad: 42
15. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1950, pad: 2
16. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1933, pad: 12
17. ↑ Arie de Jong. El “Gramat Volapüka”, bagaf: 114.
18. ↑ Arie de Jong. El “Gramat Volapüka”, bagaf: 106.
19. ↑ Arie de Jong. El “Gramat Volapüka”, bagaf: 113.
20. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1936, pad: 2
21. ↑ ^{21.0 21.1 21.2} Arie de Jong. El “Gramat Volapüka”, bagaf: 85
22. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1936, pad: 35
23. ↑ ^{23.0 23.1} El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1938, pad: 45
24. ↑ ^{24.0 24.1} Arie de Jong. El “Gramat Volapüka”, bagaf: 256
25. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1940, pad: 29
26. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1940, pad: 32
27. ↑ Gospul ma ‘Lucas’, 1:13.
28. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1939, pad: 52
29. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1941, pad: 32
30. ↑ pened de ‘Iacobus’, 1:16
31. ↑ Gospul ma ‘Lucas’, 1:30
32. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1933, pad: 18
33. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1935, pad: 28
34. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1935, pad: 36
35. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1947, pad: 10
36. ↑ ^{36.0 36.1} El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1937, pad: 27
37. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1946, pad: 26
38. ↑ ^{38.0 38.1} El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1960, pad: 12
39. ↑ Gospul ma ‘Matthaeus’, 19:13
40. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1937, pad: 29
41. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1942, pad: 14
42. ↑ Gospul ma ‘Matthaeus’, 9:37, 38
43. ↑ Gospul ma ‘Lucas’, 4:42
44. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1933, pad: 30
45. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1940, pad: 33
46. ↑ Logolsös konsäli gramatik tefik fa hiel ‘Arie de Jong’ tiädü “Säks e linteleks” (“Vög Volapüka”, 2016, pad: 28; se konlet konsälas, fa hiel ‘Brian Bishop’ pedepenölas)!
47. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1937, pad: 41
48. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1947, pad: 3
49. ↑ El “Volapükagased pro Nedänapükans”, 1950, pad: 3