Ibiza (eiland)

Ibiza (Kataloans: Eivissa [əjˈvisə]; Spoans: [iˈβiθa]) es e Spoans eiland, e stik van de Baleoarn. Me een ippervlakte va 575 km² es Ibiza 't dertienste grotste eiland in de Middellandsche Zêe. Ibiza wordt tope me 't eiland Formentera de Pitiuusn genoemd. Ten nôordôostn va 't eiland liggn Majorca en Minorca. De belangrykste plekkn zyn Ibiza-stad en Sant Antoni de Portmany. In 't zuudwestn ligt 't klêene rotseiland Es Vedrà. 't Ôogste punt es de berg Sa Talaiassa.

De Kataloansche noame es Eivissa; Ibiza es de Kastilioansche noame. By widder wordt Ibiza geweunlyks uutgesprookn lik [iˈbit͡sa], woabie de z klienkt lik in pizza. In 't Spoans wordt de letter uutgesprookn lik e stemlôze dentoale frikatief (de th in 't Iengelsche think). D'inweuners va Ibiza èn under eign dialect va't Kataloans, 't Eivissenc.

't Eiland es e populaire vakansebestemmienge vo joenge menschn, metda 't gekend is vo 't nachtleevn ip 't eiland. Olle joare goan d'r styf gekende DJ's noa Ibiza, woa daze vele hêel de zommer an êen diskotheke verboendn zyn.

Ibiza-stad stoat sedert 1999 ip de Weirelderfgoedlyste. D'oede ogger geleegn ommeurde binnstad woarin de kathedroale en 't archeologisch museum de mêest belangryke beziensweirdigkeitn zyn, noemt Dalt Vila. Tien kilomèters noa 't westn liggn de ruienes va de Fenicische nederzettienge Sa Caleta.

Acht miljoen joar geleedn wierdn de Baleoarn boovn de zêespegel omogegedoown. D'êeste menschelyke beweunienge wos roend 5000 v.Chr. Va de vroegste periode zyn d'r moa letter resten overgebleevn en ipgegroavn. Van achter 654 vô Christus zyn d'r echte historische feiten gekend. Ton èn de Fenisjers d'ôofdstad van Ibiza gesticht en èn ze zidder d'oavnstad de noame Ibossim gegeevn, genoemd achter d'Egyptische god Bes. De noame Ibiza en de Kataloansche versie Eivissa zyn olle twêe van Ibossim ofgeleid. Beist de Fenisisje periode èn de Griekn wok 't eiland bezocht en 't wos de Griek Diodoros va Sicilië da voe d'êeste kjê de noamn va d'eilandn Formentera en Ibiza in 't schrift zettigde en under de Pitiussn, oftewel d'eilandn bedekt me dennebôomn, a genoemd.

D'Ollandske film Verliefd op Ibiza (2013) en de tillevizjefeuilletong va de zelste noame speeln under of ip 't eiland, juste lik d'Iengelske kluchtfilm Kevin & Perry Go Large. Wok de videoclip va Que sí que no va Jody Bernal wierd ip Ibiza ipgepakt.

Ibizoansche ploas zyn bullit de peix (e sôorte visstoofpotje), arròs de matança (zwinnevlêes me riest), sofrit pagès (gekokte patatn me zwinnevlêes), arròs a la marinera, e visploa, en de fláo, e tartje.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Ibiza van Wikimedia Commons.