Lynn Margulis
Lynn Margulis | |
|---|---|
 Lynn Margulis vào năm 2005 | |
| Sinh | 5 tháng 3 năm 1938[1] Chicago, Illinois, Mỹ |
| Mất | 22 tháng 11, 2011 (73 tuổi)[1] Amherst, Massachusetts, Mỹ |
| Quốc tịch |  Mỹ |
| Trường lớp | |
| Nổi tiếng vì | Hệ thống phân loại 5 giới của sinh vật |
| Giải thưởng | |
| Sự nghiệp khoa học | |
| Ngành | Sinh học |
| Nơi công tác | |
| Người hướng dẫn luận án tiến sĩ | Max Alfert |
Lynn Margulis có tên khai sinh là Lynn Petra Alexander,[2][3] là nhà khoa học người Mỹ chuyên nghiên cứu về tiến hoá sinh học và cũng là nhà giáo dục, tác giả khoa học, nhà phổ biến kiến thức khoa học và nổi tiếng nhất do đã xây dựng thành công lý thuyết nội cộng sinh (1968). Nhà sử học Jan Sapp đã nhận xét rằng "Tên của Lynn Margulis đồng nghĩa với thuyết cộng sinh, giống như tên của Charles Darwin đồng nghĩa với thuyết tiến hóa chọn lọc tự nhiên".[4]
Lý thuyết này của bà nói về "sự cộng sinh của tế bào nhân sơ ở bên trong tế bào nhân thực" ban đầu đã bị phản đối mạnh mẽ, không được tài trợ nghiên cứu, kết quả nghiên cứu bị hơn 10 tạp chí khoa học từ chối đăng tải,[4] nhưng sau đó đã trở thành một học thuyết được công nhận rộng rãi trong giới khoa học, mà Ernst Mayr gọi là "có lẽ là sự kiện quan trọng và kịch tính nhất trong lịch sử sự sống".[5] Ngoài ra, bà còn đồng tác giả của giả thuyết Gaia cùng với nhà hóa học người Anh James Lovelock, đề xuất rằng Trái đất hoạt động như một hệ thống tự điều chỉnh duy nhất, và bà cùng với Robert Whittaker đã sáng lập hệ thống phân loại sinh vật thành 5 giới.
Margulis được bầu là Viện sỹ Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ vào năm 1983. Tổng thống Bill Clinton đã trao tặng bà Huân chương Khoa học Quốc gia năm 1999. Hiệp hội Linnean London đã trao tặng bà Huân chương Darwin-Wallace vào năm 2008. Năm 2002, tạp chí Discover đã công nhận bà là một trong 50 phụ nữ quan trọng nhất trong khoa học Thế giới.[6]
Bà sinh ngày 5 tháng 3 năm 1938 tại Chicago và mất ngày 22 tháng 11 năm 2011 tại Massachusetts.[7]
Chú thích
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ a b Schaechter, M (2012). “Lynn Margulis (1938–2011)”. Science. 335 (6066): 302–302. doi:10.1126/science.1218027. PMID 22267805.
- ^ Weber, Bruce (ngày 24 tháng 11 năm 2011). “Lynn Margulis, Evolution Theorist, Dies at 73”. The New York Times. Truy cập ngày 25 tháng 7 năm 2014.
- ^ Lake, James A (2011). “Lynn Margulis (1938–2011)”. Nature. 480 (7378): 458–458. doi:10.1038/480458a. PMID 22193092.
- ^ a b Sagan, Dorion biên tập (2012). Lynn Margulis: The Life and Legacy of a Scientific Rebel. White River Junction: Chelsea Green. ISBN 978-1603584470.
- ^ Mayr, Ernst (2001). What Evolution Is. New York, NY: Basic Books. tr. 48. ISBN 978-0-465-04426-9.
- ^ Svitil, Kathy (ngày 13 tháng 11 năm 2002). “The 50 Most Important Women in Science”. Discover Magazine. Truy cập ngày 1 tháng 5 năm 2019.
- ^ Schaechter, M (2012). “Lynn Margulis (1938–2011)”. Science. 335 (6066): 302. Bibcode:2012Sci...335..302S. doi:10.1126/science.1218027. PMID 22267805. S2CID 36800637.