Dominica

Thịnh vượng chung Dominica
Tên bằng ngôn ngữ chính thức Commonwealth of Dominica Commonwealth de la Dominique
Quốc kỳ Huy hiệu
Bản đồ Vị trí của Dominica (xanh) trên thế giới Vị trí Dominica (đỏ) trong khu vực
Tiêu ngữ
Après le Bondie, C'est la Terre (tiếng Pháp: "")
Quốc ca
Isle of Beauty, Isle of Splendour
Hành chính
Chính phủ	Cộng hòa dân chủ nghị viện đơn nhất
Tổng thống	Sylvanie Burton
Thủ tướng	Roosevelt Skerrit
Lập pháp	Quốc hội Dominica
Thủ đô	Roseau 15°18′B 61°23′T / 15,3°B 61,383°T / 15.300; -61.383
Thành phố lớn nhất	Roseau
Địa lý
Diện tích	739 km² (hạng 184)
Diện tích nước	1,6 %
Múi giờ	Đông Caribe (UTC-4)
Lịch sử
Độc lập
Ngày thành lập	3 tháng 11 năm 1978
Ngôn ngữ chính thức	Tiếng Anh
Dân số (2016)	72.324 người
Mật độ	105 người/km² (hạng 95)
Kinh tế
GDP (PPP) (2016)	Tổng số: 808 triệu USD[1] Bình quân đầu người: 11.429 USD[1]
GDP (danh nghĩa) (2016)	Tổng số: 521 triệu USD[1] Bình quân đầu người: 7.362 USD[1]
HDI (2014)	0,724[2] cao (hạng 94)
Đơn vị tiền tệ	Đô la Đông Caribe (XCD)
Thông tin khác
Tên miền Internet	.dm
Lái xe bên	trái

Dominica, quốc hiệu là Thịnh vượng chung Dominica (tiếng Anh: Commonwealth of Dominica) là một quốc đảo trong vùng Biển Caribê. Dominica là một trong những đảo trẻ nhất vùng Tiểu Antilles, và nó vẫn đang được thành tạo bởi hoạt động địa nhiệt của núi lửa. Đây là một hòn đảo có nhiều núi non và những khu rừng mưa, nơi sinh sống của nhiều loài thực vật, động vật và chim quý hiếm. Tại một số vùng ở bờ biển phía tây có những vùng khí hậu khô, nhưng trong sâu trong đất liền lượng mưa khá lớn. Vẹt Sisserou là loài động vật được vẽ trên quốc kỳ Dominica. Nền kinh tế Dominica phụ thuộc nhiều vào cả du lịch và nông nghiệp.

Trong tiếng Latinh tên của quốc gia này có nghĩa là "Chủ Nhật", đó là ngày hòn đảo được Cristoforo Colombo khám phá. Tên của Dominica thời tiền Colombo là Wai'tu kubuli, có nghĩa "người cô ta cao". Người thổ dân Kalinago trên hòn đảo, thường bị gọi sai thành người 'Carib', có một vùng lãnh thổ giống với vùng lãnh thổ dành riêng cho người da đỏ của Canada. Vì hòn đảo này đã trải qua một giai đoạn chiếm đóng của Pháp và năm giữa hai lãnh thổ hải ngoại của Pháp (Guadeloupe ở phía bắc và Martinique ở phía nam), nên thỉnh thoảng nó được gọi là "Dominica thuộc Pháp". Nó cũng có tên hiệu "Hòn đảo thiên nhiên của vùng Caribê" vì vẻ đẹp tự nhiên chưa bị xâm phạm.

Dominica lần đầu tiên được người châu Âu, gồm cả Cristoforo Colombo, quan sát thấy năm 1493. Họ đã gặp những người thổ dân thuộc bộ tộc Carib, nhưng nhanh chóng rời hòn đảo này sau khi bị người Carib đánh bại. Truyện kể rằng khi được yêu cầu miêu tả hòn đảo ấy ở "Thế giới Mới," Colombo đã bóp một mảnh giấy da lởm chởm và ném lên trên bàn. Ông giải thích, đó chính là hình dáng của Dominica - được bao phủ bởi toàn những núi và hầu như không có nơi nào bằng phẳng. Năm 1627 Anh Quốc cũng đã tìm cách xâm chiếm Dominica nhưng thất bại. Năm 1635 Pháp tuyên bố chủ quyền với hòn đảo và gửi các nhà truyền giáo tới đó, nhưng họ không thể lấy Dominica từ tay người Caribs. Họ đã rời bỏ hòn đảo này, cùng với đảo Saint Vincent, trong những năm 1660.

Trong vài trăm năm tiếp sau Dominica tiếp tục ở tình trạng cô lập, và thậm chí còn có thêm nhiều người Caribs tới sống ở đây sau khi họ bị những người châu Âu đuổi khỏi những hòn đảo lân cận trong vùng. Pháp đã chính thức chấm dứt chủ quyền với Dominica và nhường lại cho Anh Quốc năm 1763. Sau đó người Anh đã thiết lập ở đây một chính phủ và biến hòn đảo thành thuộc địa năm 1805. Công cuộc giải phóng nô lệ châu Phi diễn ra trên toàn Đế chế Anh năm 1834, và tới năm 1838, Dominica đã trở thành thuộc địa đầu tiên của Anh tại Caribe có cơ quan lập pháp do người da đen kiểm soát. Năm 1896, Anh Quốc tái chiếm quyền kiểm soát chính phủ Dominica và biến nước này thành một thuộc địa hoàng gia. Nửa thế kỷ sau, từ năm 1958 tới năm 1962, Dominica trở thành một tỉnh của nhà nước tồn tại ngắn ngủi Liên bang Tây Ấn. Năm 1978 Dominica cuối cùng trở thành một quốc gia độc lập. Sự giàu mạnh của Dominica đã có bước phát triển năm 1980 khi chính quyền cai trị độc tài và tham nhũng bị thay thế bởi chính quyền Mary Eugenia Charles, nữ thủ tướng đầu tiên vùng Caribe, người đã giữ chức vụ trong 15 năm. Năm 1995 Charles từ chức và được thay thế bởi Edison James.

Dominica là một nước theo chế độ dân chủ nghị viện bên trong Khối thịnh vượng chung. Tổng thống là nguyên thủ quốc gia, quyền lực hành pháp nằm trong tay Nội các, do Thủ tướng lãnh đạo. Quốc hội Dominica gồm 32 thành viên Quốc hội, 21 người là nghị viên thông qua bầu cử và 9 người là các nhà lãnh đạo địa phương, Chủ tịch Quốc hội và Bộ trưởng Tư pháp đương nhiên là thành viên thứ 2 trong tổng số 32 ghế của Quốc hội.

Không giống các cựu thuộc địa khác của Anh trong vùng, Dominica chưa từng là một vương quốc thịnh vượng chung (Commonwealth realm) với Quân chủ Anh là nguyên thủ quốc gia của họ, bởi vì nước này đã trở thành một nền cộng hòa độc lập. Dominica là một thành viên đầy đủ của Cộng đồng Caribe (CARICOM) và Tổ chức các quốc gia đông Caribe (OECS). Dominica cũng là một thành viên của Tòa án Tội phạm Quốc tế với một Thỏa thuận Miễn trừ Song phương bảo vệ cho quân đội Hoa Kì (như được quy định trong Điều 98).

Dominica là một đảo quốc và là quốc gia không có biên giới trong vùng biển Caribe, phía cực nam Quần đảo Leeward. Kích thước quốc gia này khoảng 754 km² (291 dặm vuông). Thủ đô là Roseau.

Dominica phần lớn bao phủ bởi rừng mưa và là nơi có hồ sôi lớn thứ hai thế giới. Dominica cũng có rất nhiều thác nước, sông, suối. Một số loài thực vật và động vật dù đã tuyệt chủng trên các hòn đảo lân cận vẫn được tìm thấy trong những khu rừng Dominica. Trạng thái núi lửa của hòn đảo và sự thiếu vắng các bãi biển cát khiến Dominica trở thành một địa điểm lặn biển nổi tiếng. Dominica cũng là quốc gia có nhiều vùng bảo vệ, gồm cả Công viên quốc gia Cabrits.

Dominica đang có tranh cãi từ lâu với Venezuela về việc Venezuela tuyên bố chủ quyền vùng biển quanh Isla Aves (Đảo Chim), một hòn đảo nhỏ cách 70 dặm (110 km) phía tây đảo Dominica.

Kinh tế Dominica phụ thuộc vào cả du lịch và nông nghiệp. Bốn mươi phần trăm lao động Dominica làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp, xuất khẩu nông nghiệp chính của Dominica gồm thuốc lá, chuối, rau, cam quýt, cùi dừa, dầu dừa, và dầu tinh chất như dầu nguyệt quế. Các ngành công nghiệp của đất nước, ngoài du lịch, gồm xà phòng, đồ nội thất, bê tông đúc sẵn, và giày dép. Dominica được hưởng lợi thế có một trường y hải ngoại, Đại học Ross, tại thị trấn phía bắc Portsmouth. Khoảng 900 sinh viên đang sống và học tập tại Portsmouth.

Kinh tế Dominica có tỷ lệ nghèo khổ (30%), thất nghiệp (23%) cao, và mức GDP trên đầu người thấp (US$5.400). Kinh tế Dominica đã bị ảnh hưởng mạnh vì các vấn đề trong ngành công nghiệp chuối. Toàn bộ nền kinh tế bị tác động khi thời tiết làm thiệt hại sản lượng thu hoạch chuối, hay khi giá chuối giảm. Liên minh châu Âu dần bãi bỏ ưu đại tiếp cận thị trường của sản phẩm chuối từ nước này khiến nhu cầu giảm sút. Đối mặt với điều đó, chính phủ Dominica đã tư nhân hóa công nghiệp chuối. Tương tự, chính phủ tìm cách đa dạng hóa nền kinh tế và bãi bỏ các biện pháp kiểm soát giá cả trong nỗ lực nhằm cải thiện nền kinh tế phát triển chậm chạp. Chính phủ cũng tìm cách phát triển du lịch, đặc biệt là du lịch sinh thái. Vì thiếu một cảng hàng không quốc tế cùng những bãi biển cát, đặc điểm tự nhiên với nhiều rừng mưa nhiệt đới cũng như cảnh quan thiên nhiên đẹp đẽ được bảo vệ tốt chính là những ưu thế phát triển du lịch sinh thái quốc gia. Quả vậy, cần nhớ rằng trong số toàn bộ những hòn đảo vùng Caribe, Dominica là nơi duy nhất Christopher Columbus vẫn có thể nhận ra được.

Tính đến năm 2016, GDP của Dominica đạt 524 USD, đứng thứ 184 thế giới và đứng thứ 11 khu vực Caribe.

Hầu như toàn bộ 70.000 người dân Dominica hiện nay đều là con cháu của những người nô lệ, được các chủ đồn điền thực dân đưa tới đây từ thế kỷ XVIII. Tuy nhiên, Dominica là một trong số ít hòn đảo vùng Đông Caribe có một số dân là người da đỏ Carib thời tiền Columbo, khoảng 3000 người trong số đó sống ở bờ biển phía đông hòn đảo trên lãnh thổ của riêng họ. Chưa tới 200 người trên hòn đảo này là người da trắng.

Tốc độ tăng trưởng dân số Dominica rất thấp, chủ yếu vì sự di cư tới những nơi phát triển hơn Anh Quốc, Hoa Kỳ, hay Canada. Tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức của Dominica và được sử dụng rộng rãi; tuy nhiên, vì có lịch sử đô hộ của Pháp, "Patois", một loại ngôn ngữ creole dựa trên tiếng Pháp, là tiếng mẹ đẻ của 80% dân Dominica và đây là một trong những lý do khiến Dominica gia nhập Cộng đồng các nước nói tiếng Pháp (Francophonie). Khoảng 80% dân số theo Thiên chúa giáo, dù trong những năm gần đây một số Nhà thờ tin lành đã được thành lập.

Dominica là nơi sinh sống của nhiều tộc người. Trong lịch sử tồn tại của nhiều bộ tộc thổ dân ở đây, chỉ bộ tộc Carib còn sót lại khi những người định cư châu Âu đầu tiên tới hòn đảo. Những người định cư Pháp và Anh đều tuyên bố chủ quyền với hòn đảo này, và đã nhập khẩu nô lệ từ Châu Phi. Những người Carib bản xứ có một khu dành riêng để tiếp tục sống theo cách truyền thống. Sự hòa trộn các nền văn hóa này là một yếu tố quan trọng của Dominica.

Nhà văn nổi tiếng Jean Rhys sinh ra và lớn lên tại Dominica. Hòn đảo này đã được gián tiếp miêu tả trong cuốn sách nổi tiếng nhất của bà, Wide Sargasso Sea. Người bạn của Rhys, nhà hoạt động chính trị và tác gia Phyllis Shand Allfrey, đã viết cuốn tiểu thuyết, The Orchid House ISBN 0-8135-2332-X, tại Dominica.

Thổ ngữ Dominica bao gồm cả Cocoy và Patois Pháp. "Cocoy", chủ yếu là ngôn ngữ pha trộn giữa tiếng Anh London do người định cư Anh mang sang và kiểu phát âm châu Phi. Cocoy chủ yếu được dùng ở vùng phía đông bắc đảo. Tiếng patois Pháp được dùng nhiều hơn có nguồn gốc từ những người định cư Pháp sống ở các hòn đảo Guadeloupe và Martinique lân cận.

• Viễn thông Dominica
• Quan hệ nước ngoài Dominica
• Quân đội Dominica
• Vận tải Dominica
• Âm nhạc Dominica
• Danh sách nhân vật Dominica
• Hiệp hội hướng đạo sinh Dominica

Tìm hiểu thêm về Dominica tại các dự án liên quan
	Từ điển từ Wiktionary
	Tập tin phương tiện từ Commons
	Tin tức từ Wikinews
	Danh ngôn từ Wikiquote
	Văn kiện từ Wikisource
	Tủ sách giáo khoa từ Wikibooks
	Tài nguyên học tập từ Wikiversity

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Dominica.

Tin tức

• Latest news from Dominica Lưu trữ 2021-07-04 tại Wayback Machine

Chỉ dẫn

• Dominica's history & culture Lưu trữ 2015-11-06 tại Wayback Machine
• Videos and Photos of Dominica, above and under the waves

Du lịch

Wikivoyage có cẩm nang du lịch về Dominica.

• Official tourism website
• Dominica World Creole Music Festival Lưu trữ 2017-09-18 tại Wayback Machine
• In-depth travel & tourism site
• Travel and tourism guide for Dominica Lưu trữ 2014-04-10 tại Wayback Machine
• Dominica's Radio Stations Lưu trữ 2007-02-12 tại Wayback Machine

Ảnh

• mydominica.org: Extensive photographs of Dominica's towns, villages, landscape and scenery Lưu trữ 2006-10-12 tại Wayback Machine
• pembo13.com: Some photographs from around Dominica Lưu trữ 2006-11-29 tại Wayback Machine
• Scuba Diving photos Lưu trữ 2007-09-07 tại Wayback Machine