Kemerovo

Ezmäižen kerdan Kemerovo-külä mainitase kirjutadud purtkiš vl 1721. Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud lidnaks vn 1918 9. päiväl semendkud Ščeglov-nimenke, sid' Ščeglovsk läz vspäi 1924, ühtištadihe Ščeglovo- i Kemerovo-žiloid. Udesnimitihe lidnad Kemerovo:ks vn 1932 27. päiväl keväz'kud. Vll 1925−1943 lidn oli rajonan keskuseks, vn 1943 26. vilukuspäi — uden agjan keskuz.

Kivihilen samine, kivivoinhimižen produkcijan pästand da sömtegimišt harakterizuidas lidnad.

Lidn sijadase agjan pohjoižes, seižub Tom'-jogen da sen Iskitimk-ližajogen molembil randoil, 140 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Matkad Moskvhasai om 2997 km päivlaskmha orhal vai 3601 km avtotedme. Lähembaižed järedad lidnad oma Novokuzneck (218 km suvhe avtotedme), Novosibirsk (260 km päivlaskmha avtotedme) i Tomsk (218 km lodeheze avtotedme). Ezilidnad oma Berözovskii kahtes kilometras pohjoižpäivnouzmha i Topki kümnes kilometras päivlaskmha orhal Kemerovon röunaspäi.

Klimat om terav kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +1,3 C°, kezakun-elokun +16,2..+19,0 C°, tal'vkun-uhokun −14,5..−17,0 C°. Ekstremumad oma −48,4 C° (tal'vku, viluku) i +38,0 C° (heinku). Kezaaigan minimum om −5,7 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +6,8 C° (uhoku). Ei voi panda halad heinkus vaiše (minimum +0,5 C°). Paneb sadegid 505 mm vodes, enamba kezakus-elokus (62..72 mm), vähemba vilukus-sulakus (19..28 mm kus).

 

Kemerovo jagase videks administrativižeks rajonaks. Se om lidnümbrikon üks'jäižeks eländpunktaks.

Lidnümbrikon tobmuden pämez' om sen Administracijan pämez'. Edeline lidnan pämez' om Il'ja Seredük (heinku 2016 — sügüz'ku 2022). Lidnan Rahvahandeputatoiden nevondkundan ezimez' om Jurii Andreev vn 2021 redukuspäi. Edeline nevondkundan ezimez' om Nikolai Senčurov (uhoku 2016 — reduku 2021).

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 532 981 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 558 973 eläjad vl 2018, agjan videndez.

Rahvahad (enamba 0,5 % vl 2010): venälaižed — 94,6 %, totarlaižed — 1,3 %, ukrainalaižed — 0,7 %, armenijalaižed — 0,6 %, saksalaižed — 0,5 %, toižed rahvahad — 2,3 %.

Kemerovo om olmas avtotesol'meks. Kaks' avtotesildad da üks' raudtesild ühtenzoittas Tomin randoid. Avtobusad, trolleibusad, tramvaid da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas.

Rahvahidenkeskeine civiline Kemerovo-lendimport Aleksei Leonovan nimed^[1] (KEJ / КРВ, 512 tuh. passažiroid vl 2019) sijadase läz lidnad koumes kilometras sen suvipäivnouzmaižes rounaspäi. Sišpäi tehtas reisid Tailandha, Vjetnamha, Kirgizstanha, mugažo Moskvha, Novosibirskha, Sočihe i Simferopolihe.

Sündnuded

• Elena Mališeva (sünd. 1961) — Venäman TV-vedai, arvostadud lekar'.

Elänuded

• Aleksei Leonov (sünd. 1934) — venälaine mez', Nevondkundaližen Ühtištusen kosmonavt nomer 11, läksi kosmosan avarudehe ezmäižeks mail'mas.
• Andrei Panin (1962−2013) — oli Venäman akt'or.

•  
  Lidnan Rahvahanezitajiden Nevondkundan i Administracijan sauvuz vl 2007
•  
  Jumalanmaman «Znam»-jumalaižen kafedraline päjumalanpert', vn 2017 nägu
•  
  Kemerovon koksanhimine tegim vl 2020
•  
  Kemerovon GRES vl 2011
•  
  Kemerovon valdkundaline tehnine universitet (2008)
•  
  Kemerovon valdkundaline kul'turan institut (2016)
•  
  Kemerovon agjan dramteatr A. Lunačarskijan nimed (2018)
•  
  «Promenad»-torguimižbobuštuzkompleks i «Kristall»-adivpert' vl 2007
•  
  Kemerovo-lendimportan uz' terminal vl 2021
•  
  Kemerovo-päraudtestancijan sauvuz i L-klassan puruvedim-muštnik vl 2007

1. ↑ Kemerovon rahvahidenkeskeižen lendimportan sait (airkem.ru). (ven.)

• Lidnan Rahvahandeputatoiden nevondkundan sait (kemgorsovet.ru). (ven.)
• Lidnan Administracijan sait (kemerovo.ru). (ven.)