Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Vikipediya foydalanuvchilari tomonidan barpo etilayotgan Vikipediya logotipi. Logotip muallifi Giulia Forsythedir. Shuningdek, ushbu logotipning faqat ayollardan iborat versiyasi ham mavjud
„Tasavvur qiling-a, sayyoramizdagi har bir odamga insoniyat bilimlari yigʻindisidan erkin foydalanish huquqi berilgan. Biz shunday qilyapmiz“ Jimmy Wales

Vikipediya — bu bepul onlayn ensiklopediya boʻlib, uni har kim yaxshi niyat bilan tahrir qilishi mumkin va millionlab tahrirchilar esa allaqachon mavjud.

Vikipediyaning maqsadi bilimning barcha sohalari boʻyicha maʼlumotlarni oʻz ichiga olgan holda oʻquvchilarga foyda keltirishdir. Vikipediya Vikimedia Jamgʻarmasi tomonidan tashkillashtirilgan boʻlib, u erkin tahrirlash imkoni mavjud. Uning maqolalarida oʻquvchilarni qoʻshimcha maʼlumotga yoʻnaltirish uchun koʻplab havolalar ham mavjud.

Koʻpincha anonim koʻngillilar tomonidan hamkorlikda yozilgan Vikipediya maqolalarini Internetga kirish imkoniga ega (va hozirda chetlanmagan) har bir kishi tahrir qilishi mumkin. 2001-yil 15-yanvarda asos solinganidan beri Vikipediyaga har oy milliarddan ortiq tashrif buyurishlar boʻlib, dunyodagi eng yirik maʼlumot veb-saytiga aylandi. Hozirda Vikipediyada 300 dan ortiq tilda 61 milliondan ortiq, jumladan, ingliz tilida 6,696,979 ta maqola mavjud.

Vikipediyaning asosiy tamoyillari uning beshta ustunida jamlangan. Vikipediya hamjamiyati koʻplab qoidalar va koʻrsatmalar ishlab chiqdi. Lekin tahrirchilar hissa qoʻshishdan oldin ular bilan tanishishlari shart emas.

Har kim Vikipediya matni, havolalari va rasmlarini tahrirlashi mumkin. Kim yozganidan koʻra nima yozilgani muhimroq. Mazmun Vikipediya siyosatiga mos kelishi, jumladan, nashr etilgan manbalar tomonidan tasdiqlanishi kerak. Tahrirlovchilarning betaraf fikrlari, eʼtiqodlari, shaxsiy tajribalari, mustaqil tadqiqotlar, tuhmatli materiallar va mualliflik huquqi buzilishi kabi holatlar Vikipediyada qoldirilmaydi va oʻchiriladi yoki tahrir ortga qaytariladi. Vikipediya dasturiy taʼminoti xatolarni osonlik bilan oʻzgartirish imkonini beradi. Tajribali tahrirchilar esa istalgan tahrirlarni kuzatadi va nazorat qiladi.

Vikipediya bosma havolalardan muhim jihatlari bilan farq qiladi. Unda doimiy ravishda maqolalar yaratiladi va yangilanadi. Shuningdek, yangi voqealar haqidagi ensiklopedik maqolalar oylar yoki yillar ichida emas, balki bir necha daqiqada paydo boʻladi. Har kim Vikipediyani yaxshilashi mumkinligi sababli, u boshqa ensiklopediyalarga qaraganda kengroq, aniq va muvozanatlidir. Uning tahrirchilari maqolalar sifati va miqdorini yaxshilaydi, shuningdek, notoʻgʻri maʼlumotlar, xatolar va vandalizmni yoʻq qiladi. Har qanday oʻquvchi xatoni tuzatishi yoki maqolalarga qoʻshimcha maʼlumot qoʻshishi mumkin (qarang: Vikipediya bilan tadqiqot qilish).

Boshlash uchun har qanday himoyalanmagan sahifa yoki boʻlimning tepasida, oddiygina [tahrir] yoki [manbasini tahrirlash] tugmalari yoki qalam belgisi  tugmasini bosing.

Vikipediya 2001-yildan beri aholining donoligini sinab koʻrdi va u muvaffaqiyatga erishdi.