Fors

Fors — Eronning jan.dagi tarixiy viloyat. Qadimda Persida (yunoncha), Porso (qad. forscha; arabcha shakli — Fors). 7-asrda Forsni arablar fathidan so'ng, uning bosh shahri Istaxrni vayron qilishgan. 7-asr oxirlarida Fors — xorijiylar harakati tarqalgan hudud. Fors Buvayhiylar, Solgʻuriylar, Muzaffariylar, Zendlar davlatining oʻzagini tashkil etgan. Bu davlatlarning markazi Sheroz shahri boʻlgan. Mil.avv. VI asrda hozirgi Eron hududida Ahamoniylar sulolasiga mansub shohlar tomonidan asos solingan Fors podshohligi vujudga kelgan.

Somoniylar davlati barpo boʻlishidan boshlangan besh asrlik davr eron va tojik halqlari adabiyotining, xususan sheʼriyatining kamolot choʻqqisiga koʻtarilgan davri boʻldi. Bu davrda dariy(forsiy)tilda insoniyatning ma‘naviy boyliklari xazinasiga katta xissa qoshgan, oʻzining oʻlmas asarlari bilanjahon kitobxonlarini maftun etgan Rudakiyning lirik sheʼrlari Firdavsiyning mashhur „Shohnoma“asari Umar Hayyomning ruboyilari,Saʼdiy She‘roziyning „Guliston“ va „Bo‘ston“ asarlari Xusrav Dehlaviyning „Xamsa“si Hofizning g‘azallari Jomiyning „Haft avrangi“va boshqa bir qancha asarlar yaratildi.