FIFA U-20 Jahon chempionati

FIFA U-20 Jahon chempionati

Ushbu kubok 2013-yildan beri gʻolib jamoaga topshirilmoqda.
Asos solindi	1977 (47 yil avval) (1977)
Hudud	Dunyo boʻyicha
Jamoalar soni	24 (ishtirokchi)
Hozirgi chempionlar	Urugvay (1 ta)
Eng muvaffaqiyatli jamoa(lar)	Argentina (6 ta)
Vebsayt	fifa.com/u20worldcup
FIFA U-20 Jahon chempionati 2023

FIFA U-20 Jahon chempionati – FIFA aʼzolarining erkaklar terma jamoalari oʻrtasida 20 yoshgacha boʻlgan futbolchilar oʻrtasida ikki yilda bir marta oʻtkaziladigan futbol boʻyicha jahon chempionati. Musobaqa 1977-yilda Tunis mezbonligi ostida ilk turnir oʻtkazilgan^[1]. Musobaqa 2005-yilgacha FIFA yoshlar oʻrtasidagi jahon chempionati turniri nomi ostida, har ikki yilda bir marta oʻtkazib kelingan. 2007-yildan turnir nomi hozirgi shakliga oʻzgartirilgan. FIFA vakillari ushbu musobaqani „kelajak yulduzlari turniri“ deb hisoblaydi^[2]. Ushbu turnirda Diego Maradona, Lionel Messi va Paul Pogba turnirning eng yaxshi oʻyinchisi sovrinining gʻoliblari boʻlgan, Erling Haaland esa 2019-yilgi turnirda toʻpurar boʻlgan. Musobaqaning amaldagi gʻolibi, 2023-yil Argentinada oʻtgan turnirda ilk bor chempionlik unvonini qoʻlga kiritgan Urugvay yoshlar terma jamoasi hisoblanadi.

Yigirma uch marotaba oʻtkazilgan turnirda oʻn ikkil mamlakat chempionlik unvonini qoʻlga kiritgan. Argentinaning 20 yoshgacha boʻlgan terma jamoasi oltita chempionlik unvonini qoʻlga kiritgan eng muvaffaqiyatli jamoa boʻlsa, beshta chempionlik unvoniga ega Braziliya U20 jamoasi turnirda gʻolib boʻlish boʻyicha ikkinchi oʻrinda turadi. Portugaliya U20 va Serbiya U20 jamoalari ikkita chempionlikni qoʻlga kiritgan (Serbiya dastlabki gʻoliblikni Yugoslaviya U20 terma jamoasi sifatida gʻalaba qozongan), Gana U20, Germaniya U20, Ispaniya U20, Fransiya U20, Angliya U20, Ukraina U20 va Rossiya U20 (SSSR U20 kabi) gʻalaba qozongan.

Ayollar jamoalari oʻrtasidagi shu yosh toifasidagi turnir, FIFA U-20 ayollar oʻrtasidagi jahon chempionati 2002-yilda „FIFA U-19 ayollar oʻrtasidagi jahon chempionati“ nomi ostida boshlangan. 2006-yilgi FIFA U-20 ayollar oʻrtasidagi jahon chempionatidan boshlab ayollar musobaqasi uchun yosh chegarasi 20 yoshga oʻzgartirilgan. Turnir 2007-yilda „Jahon kubogi“ deb oʻzgartirilgan. Navbatdagi turnir 2025-yilda Chilida boʻlib oʻtishi rejalashtirilgan.

Final turnirida 24 ta terma jamoa ishtirok etadi. 23 mamlakat, jumladan amaldagi chempion ham oltita sarlash turniridan oʻtishi kerak. Mezbon mamlakat avtomatik ravishda saralanadi.

T.r	Yil	Mezbon	Final			Uchinchi oʻrin oʻyin			N° jamoalar
			01 ! Chempion	Hisob	02 ! Ikkinchi oʻrin	03 ! Uchinchi oʻrin	Hisob	Toʻrtinchi oʻrin
1	1977	Tunis	Sovet Ittifoqi	2-2 (q.v) (9-8 p)	Meksika	Braziliya	4-0	Urugvay	16
2	1979	Yaponiya	Argentina	3-1	Sovet Ittifoqi	Urugvay	1-1 (q.v) (5-3 p)	Polsha	16
3	1981	Avstraliya	Gʻarbiy Germaniya	4-0	Qatar	Ruminiya	1-0	Angliya	16
4	1983	Mexico	Braziliya	1-0	Argentina	Polsha	2-1 (q.v)	Janubiy Koreya	16
5	1985	Sovet Ittifoqi	Braziliya	1-0 (q.v)	Ispaniya	Nigeriya	0-0 (q.v) (3-1 p)	Sovet Ittifoqi	16
6	1987	Chili	Yugoslaviya	1-1 (q.v) (5-4 p)	Gʻarbiy Germaniya	Germaniya Demokratik Respublikasi	2-2 (q.v) (3-1 p)	Chili	16
7	1989	Saudiya Arabistoni	Portugaliya	2-0	Nigeriya	Braziliya	2-0	AQSh	16
8	1991	Portugaliya	Portugaliya	0-0 (q.v) (4-2 p)	Braziliya	Sovet Ittifoqi	1-1 (q.v) (5-4 p)	Avstraliya	16
9	1993	Avstraliya	Braziliya	2-1	Gana	Angliya	2-1	Avstraliya	16
10	1995	Qatar	Argentina	2-0	Braziliya	Portugaliya	3-2	Ispaniya	16
11	1997	Malayziya	Argentina	2-1	Urugvay	Irlandiya	2-1	Gana	24
12	1999	Nigeriya	Ispaniya	4-0	Yaponiya	Mali	1-0	Urugvay	24
13	2001	Argentina	Argentina	3-0	Gana	Misr	1-0	Paragvay	24
14	2003	BAA	Braziliya	1-0	Ispaniya	Kolumbiya	2-1	Argentina	24
15	2005	Niderlandiya	Argentina	2-1	Nigeriya	Braziliya	2-1	Marokash	24
16	2007	Kanada	Argentina	2-1	Chexiya	Chili	1-0	Avstriya	24
17	2009	Misr	Gana	0-0 (q.v) (4-3 p)	Braziliya	Vengriya	1-1 (q.v) (2-0 p)	Kosta Rika	24
18	2011	Kolumbiya	Braziliya	3-2 (q.v)	Portugaliya	Meksika	3-1	Fransiya	24
19	2013	Turkiya	Fransiya	0-0 (q.v) (4-1 p)	Urugvay	Gana	3-0	Iroq	24
20	2015	Yangi Zelandiya	Serbiya	2-1 (q.v)	Braziliya	Mali	3-1	Senegal	24
21	2017	Janubiy Koreya	Angliya	1-0	Venesuela	Italiya	0-0 (q.v) (4-1 p)	Urugvay	24
22	2019	Polsha	Ukraina	3-1	Janubiy Koreya	Ekvador	1-0 (q.v)	Italiya	24
—	2021	Indoneziya	COVID-19 pandemic tufayli bekor qilindi[3]						24
23	2023	Argentina	Urugvay	1–0	Italiya	Isroil	3–1	Janubiy Koreya	24
24	2025	Chile							24

Jamoalar	Gʻoliblar	Ikkinchi oʻrin	Uchinchi oʻrin	Toʻrtinchi oʻrin
Argentina	6 (1979, 1995, 1997, 2001, 2005, 2007)	1 (1983)		1 (2003)
Braziliya	5 (1983, 1985, 1993, 2003, 2011)	4 (1991, 1995, 2009, 2015)	3 (1977, 1989, 2005)
Portugaliya	2 (1989, 1991)	1 (2011)	1 (1995)
Serbiya1	2 (1987, 2015)
Urugvay	1 (2023)	2 (1997, 2013)	1 (1979)	3 (1977, 1999, 2017)
Gana	1 (2009)	2 (1993, 2001)	1 (2013)	1 (1997)
Ispaniya	1 (1999)	2 (1985, 2003)		1 (1995)
Rossiya2	1 (1977)	1 (1979)	1 (1991)	1 (1985)
Germaniya3	1 (1981)	1 (1987)
Angliya	1 (2017)		1 (1993)	1 (1981)
Fransiya	1 (2013)			1 (2011)
Ukraina	1 (2019)
Nigeriya		2 (1989, 2005)	1 (1985)
Meksika		1 (1977)	1 (2011)
Janubiy Koreya		1 (2019)		2 (1983, 2023)
Qatar		1 (1981)
Yaponiya		1 (1999)
Chexiya		1 (2007)
Venesuela		1 (2017)
Mali			2 (1999, 2015)
Polsha			1 (1983)	1 (1979)
Chili			1 (2007)	1 (1987)
Italiya			1 (2017)	1 (2019)
Ruminiya			1 (1981)
Germaniya Demokratik Respublikasi			1 (1987)
Irlandiya			1 (1997)
Misr			1 (2001)
Kolumbiya			1 (2003)
Vengriya			1 (2009)
Ekvador			1 (2019)
Isroil			1 (2023)
Avstraliya				2 (1991, 1993)
AQSh				1 (1989)
Paragvay				1 (2001)
Marokash				1 (2005)
Avstriya				1 (2007)
Kosta Rika				1 (2009)
Iroq				1 (2013)
Senegal				1 (2015)

1 = Yugoslaviyani ifodalovchi natijalarni oʻz ichiga oladi

2 = Sovet Ittifoqini ifodalovchi natijalarni oʻz ichiga oladi

3 = Gʻarbiy Germaniyani ifodalovchi natijalarni oʻz ichiga oladi

OFC (Okeaniya)dan tashqari barcha qitʼa konfederatsiyalari musobaqaning final uchrashuvida maydonga tushishdi. Bugungi kunga kelib, KONMEBOL (Janubiy Amerika) oʻn bir chempionlik bilan peshqadamlik qilmoqda, uchinchi oʻrinda UEFA (Yevropa) oʻnta va CAF (Afrika) bitta chempionlik unvoniga ega. OFK (Osiyo) va KONKAKAF (Shimoliy Amerika, Markaziy Amerika, Karib havzasi) jamoalari toʻrt marta turnir finaliga chiqishgan, biroq UEFAning kuchli tomonlari tomonidan magʻlubiyatga uchragan. Hozirda OFC aʼzolaridan hech biri yarim finalga chiqmagan; Avstraliya 1991 va 1993-yillarda OFC aʼzosi sifatida yarim finalga chiqdi va har ikki holatda ham toʻrtinchi oʻrinni egalladi, mamlakat 2006-yilda OFKga qoʻshildi.

1 = Yugoslaviya kabi (1987).

2 = OFC tarkibida (hozirda 2006-yildan beri OFKda).

Endi quyidagi mukofotlar taqdim etiladi:

• "Oltin toʻp" turnirning eng qimmat oʻyinchisiga beriladi;
• "Oltin butsa" turnirning eng yaxshi toʻpurariga beriladi;
• "Oltin qoʻlqop" turnirning eng qimmat darvozaboniga beriladi;
• FIFA Fair Play kubogi turnirda eng yaxshi intizomga ega boʻlgan jamoaga topshiriladi.

Turnir	Oltin toʻp	Oltin butsa	Gol	Oltin qoʻlqop	FIFA Fair Play mukofoti
1977 Tunisia	Vladimir Bessonov	Guina	4	Not Awarded	Braziliya
1979 Japan	Diego Maradona	Ramón Díaz	8		Polsha
1981 Australia	Romulus Gabor	Geovani	6		Avstraliya
1983 Mexico	Geovani	Geovani	6		Janubiy Koreya
1985 Soviet Union	Paulo Silas	Sebastián Losada	3		Kolumbiya
1987 Chile	Robert Prosinečki	Marcel Witeczek	7		Gʻarbiy Germaniya
1989 Saudi Arabia	Bismarck	Oleg Salenko	5		AQSh
1991 Portugal	Emílio Peixe	Sergei Sherbakov	5		Sovet Ittifoqi
1993 Australia	Adriano	Henry Zambrano	3		Angliya
1995 Qatar	Caio	Joseba Etxeberria	7		Yaponiya
1997 Malaysia	Nicolás Olivera	Adaílton	10		Argentina
1999 Nigeria	Seydou Keita	Pablo Couñago	5		Xorvatiya
2001 Argentina	Javier Saviola	Javier Saviola	11		Argentina
2003 United Arab Emirates	Ismail Matar	Eddie Johnson	4		Kolumbiya
2005 Netherlands	Lionel Messi	Lionel Messi	6		Kolumbiya
2007 Canada	Sergio Agüero	Sergio Agüero	6		Yaponiya
2009 Egypt	Dominic Adiyiah	Dominic Adiyiah	8	Esteban Alvarado	Braziliya
2011 Colombia	Henrique Almeida	Henrique Almeida	5	Mika	Nigeriya
2013 Turkey	Paul Pogba	Ebenezer Assifuah	6	Guillermo de Amores	Ispaniya
2015 New Zealand	Adama Traoré	Viktor Kovalenko	5	Predrag Rajković	Ukraina
2017 South Korea	Dominic Solanke	Riccardo Orsolini	5	Freddie Woodman	Meksika
2019 Poland	Lee Kang-in	Erling Haaland	9	Andriy Lunin	Yaponiya
2021 Indonesia	COVID-19 pandemic tufayli bekor qilindi[3]
2023 Argentina	Aniqlanishi uchun

• FIFA U-17 Jahon chempionati

Vikiomborda FIFA U-20 Jahon chempionati haqida turkum mavjud

• Rasmiy sayti (English)
• Tournament archive at Fifa.com (English)
• World Youth Cup (U-20) Overview at the RSSSF (English)