Beti-pahuin
Beti-Pahuin — Kamerun, Kongo Respublikasi, Ekvatorial Gvineya, Gabon va San-Tome va Prinsipi tropik oʻrmonlari boʻylab tarqalib ketgan qarindosh xalqlar guruhi. Ular oʻzlarini bir necha alohida qabilalarga boʻlishsa-da, ularning barchasi bitta umumiy kelib chiqishi, tarixi va madaniyatiga ega. XXI-asrning boshlarida ularning soni 3 milliondan oshib, Markaziy Kamerun va uning poytaxti Yaunde, Gabon va Ekvatorial Gvineyadagi eng yirik etnik guruhni tashkil qiladi[1].
Tavsif
[tahrir | manbasini tahrirlash]Beti Pahuinlar 20 dan ortiq turli xalqlardan iborat. Ular shimolda Sanaga daryosidan janubda Ekvatorial Gvineya va shimoliy Gabon va Kongoga, gʻarbda Atlantika okeanidan sharqda Dya daryosigacha choʻzilgan oʻrmon va tepaliklarda yashaydi. Beti-pahuin qabilalariga Beti, Fang, Bulu va boshqa qabilalar kiradi.
Til
[tahrir | manbasini tahrirlash]Beti tili Bantu tillari oilasining Niger-Kongo kichik guruhiga kiradi.
Din
[tahrir | manbasini tahrirlash]Beti Pahuinning aholisi 1939-yilga kelib xristianlashtirilgan. Biroq, ularning aksariyati oʻzlarining anʼanaviy kultlarining marosimlarini bajarishda davom etmoqdalar. Fang- bieri anʼanaviy dini — bu ajdodlarga sigʻinishning bir turi. Bieri asta-sekin Fang mahalliy pigmey qabilalaridan qarz olgan Bwiti bilan almashtiriladi. Bwiti, alandan koʻra kuchliroq enteogen boʻlgan ibogainni olishga asoslangan. Ajdodlarga sigʻinish, animizm, evurning shaxssiz gʻayritabiiy kuchi haqidagi gʻoyalar (managa oʻxshagan) ham keng tarqalgan.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Philippe Laburthe-Tolra. Les seigneur de la forêt: Essai sur le passé historique, l'organisation sociale et les normes éthiques des anciens Beti du Cameroun. Editions L'Harmattan, 2009-03-01. ISBN 9782296212473.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ngoh, Victor Julius (1996) History of Cameroon Since 1800.
- Андрианов Б. В., Попов В. А. Фанг // Народы и религии мира / Глав. ред. В. А. Тишков. М.: Большая Российская Энциклопедия, 1999. С.575-576.
- Андрианов Б. В., Попов В. А. Фанг // Народы мира. Историко-этнографический справочник / Глав. ред. Ю. В. Бромлей. М.: Советская Энциклопедия, 1988. С. 477—478