Тезлик

Тезлик
Бирлиги	м/с
Бошқа катталиклардан ҳосиласи	${\displaystyle {\vec {v}}={\frac {d{\vec {r}}}{dt}}}$

Физикада тезлик (${\displaystyle {\vec {v}}}$, инглизча: велоcитй ёки франсузча: витессе) вектор катталик бўлиб, фазода нуқтанинг берилган саноқ тизимига нисбатан ҳаракатланиш суръати ва йўналишини ифодалайди. Кундалик ҳаётда тезлик атамаси остида ушбу катталикнинг скалар қиймати тушунилади. Масалан, „соатига 60 чақирим“ — скалар, „шарқ томонга соатига 60 чақирим“ — вектордир.

Тезлик (механикада) — моддий нуқта ҳаракатининг асосий кинематик курсаткичларидан бири; вектор катталик бўлиб, в қ Қфр муносабат орқали аникланади, бунда ф* моддий нуқтанинг фазодаги ўрнини ифодаловчи радиус вектор. Т. векторнинг йўналиши ҳаракат траекториясига утказилган уринма бўйича йўналган бўлади. Текис ҳаракат тезлиги моддий нуқтанинг вақт бирлиги т да ўтган йўли с билан ўлчанади, яъни в қ |. Нотекис ҳаракат учун берилган он (момент)даги Т. катталик жиҳатдан, агар нуқта шу ондаги тезликни бундан кейин ҳам сақлаб қолган бўлса, нуқтанинг вақт бирлигида ўтадиган йўлига тенг бўлади, деб қараш мумкин.

Халқаро бирликлар тизими СИ ва Т. бирлиги килиб 1 м/с қабул килинган.

Вақт оралиғида ${\displaystyle (\Delta t)}$ кўчиш ${\displaystyle (\Delta \mathbf {d} )}$ бажарган жисмнинг ўртача тезлиги в қуйидаги формула билан ҳисобланади:

${\displaystyle \mathbf {\bar {v}} ={\frac {\Delta \mathbf {d} }{\Delta t}}.}$

хатолик бундай ҳисобланади

${\displaystyle {\frac {\Delta \mathbf {\bar {v}} }{\bar {v}}}={\frac {\Delta (\Delta \mathbf {d} )}{\Delta d}}+{\frac {\Delta (\Delta \mathbf {t} )}{\Delta t}}.}$

Вақт (с) ўтиши билан тезлик (м/с) ўзгариши тезланишдир (м/с²).

Викиомборда Тезлик ҳақида туркум мавжуд

Ушбу мақолада Ўзбекистон миллий энсиклопедияси (2000-2005) маълумотларидан фойдаланилган.

Ушбу мақола чаладир. Сиз уни бойитиб, Википедияга ёрдам беришингиз мумкин. к м т Бу андозани аниқроғига алмаштириш керак.