Арманлар
Арманлар ҳай (Հայ) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Умумий аҳоли сони | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
10-12 миллионгача | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Катта аҳолига эга минтақалар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Тиллар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Арман тили | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Динлар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Масиҳийлик | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Қариндош этник гуруҳлар | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Юнонлар |
Арманлар (арманча: հայեր, ўзларини ҳай деб аташади) — халқ, Арманистоннинг асосий аҳолиси (3,08 миллион киши, 1992). Шунингдек Россия Федерацияси (532 минг киши), Грузия (437 минг киши), АҚСҲ (700 минг киши), Франсия (270 минг киши), Эрон (200 минг киши), Сурия (170 минг киши), Тоғли Қорабоғ (146 минг киши), Ливан ва Туркия (150 минг кишидан) ва бошқа мамлакатларда ҳам яшайдилар. Умумий сони — 6,55 млн. киши. Арман тилида сўзлашади. Диндорлари — асосан христиан-миафисийлар.[1]
Алепподаги арманлар
[edit | edit source]Ҳалаб шаҳарининг христианлари арман қочқинлари келганда кўпайган. (1915-йилги арман геноциди). Биринчи арман қочқинлари келганда (1915-1922) Ҳалаб аҳолиси 1922-йили 156 748-киши бўлди, шулардан: мусулмонлар 97 600-киши (62,26 %), христиан-католиклар — 22 117 (14,11 %), иудайлар — 6 580 (4,20 %), эвропаликлар шу вақтда — 2 652 (1,70 %), Арман қошқинлари — 20 007 (12,76 %) ва бошқалари — 7 792 (4,97 %)[2][3]. Екінші армян босқиндари 1923 жили келді.[4]. 1923-1925-йиллари шаҳарга 40 000-арман келди, Алеппо аҳолиси 1925-йилининг охирларида 210 000-кишига кўпайди. Уларнинг ичида: арманлар 25 %[5]. 1944-йили Алеппо аҳолиси 325 000-киши бўлди, уларнинг-112 110 (34,5 %) христианлар (арманлар — 60 200). Алеппо христианларининг ярми 1947-йилгача арманлар бўлди. Айтиш жойизки ундан кейин арман репатриацияси даврида арманларнинг кўпчилиги Совет Арманистонига кўчди (1946-1967).
Арман мусиқаси
[edit | edit source]Бизга ҳозир қадимги ва ўрта асрлик арман мусиқасининг мазмунини кўз олдимизга келтиришимиз қийин. Бироқ сақланиб қолган ҳужжатлар у даврнинг мусиқаси майин ва ёқимли бўлганлигидан далолат беради.
Миллий асбоблари
[edit | edit source]Арман миллий асбобларининг тарихи қадимдан сақланиб ҳозиргача этиб келган. Арман халқ асбоблари: Сибизғилар, сурнай, тара ва бошқалари.
Манбалар
[edit | edit source]- ↑ ЎзМЕ. Биринчи жилд. Тошкент, 2000-йил
- ↑ Алепппо ин Оне Ҳундред Еарс 1850-1950, вол.3 паге 26, 1994 Алеппо. Аутҳорс: Моҳаммад Фуад Айнтаби анд Нажwа Отҳман
- ↑ Тҳе Голден Ривер ин тҳе Ҳисторй оф Алеппо, (арабча: نهر الذهب في تاريخ حلب), вол.1 (1922) паге 256, публишед ин 1991, Алеппо. Аутҳор: Шеикҳ Камел Ал-Гҳаззи
- ↑ Тҳе Голден Ривер ин тҳе Ҳисторй оф Алеппо (арабча: نهر الذهب في تاريخ حلب), вол.3 (1925) пагес 449-450, публишед ин 1991, Алеппо. Аутҳор: Шеикҳ Камел Ал-Гҳаззи
- ↑ Ҳованнисиан, Ричард Г.. Тҳе Армениан Пеопле Фром Анcиэнт то Модерн Тимес, Волуме ИИ: Фореигн Доминион то Статеҳоод: Тҳе Фифтеэнтҳ Cентурй то тҳе Тwентиэтҳ Cентурй. Неw Ёрк: Палграве Маcмиллан, 2004 — 425-бет. ИСБН 1-4039-6422-Х.
Ушбу мақолада Ўзбекистон миллий энсиклопедияси (2000-2005) маълумотларидан фойдаланилган. |