Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

u-chun

Aytilishi

Etimologiyasi

UCHUN ’atalganlik’, 'maqsad’ kabi maʼnolarni ifodalaydigan koʻmakchi. Sen u ch u n jonimni be— rishga ham tayyorman. Bu koʻmakchi qadimgi turkiy tilda üchün tarzida talaffuz qilingan (Devon, I, 105; ПДП, 437; DS, 622); oʻzbek tilida ü unlilarining yum — shoqlik belgisi yoʻqolgan: oʻchoʻn > uchun. Bu soʻz asli ’maqsad’ maʼnosini anglatgan oʻch otiga —(oʻ)n qoʻshimcha-sini qoʻshib hosil qilingan deb taxmin qilinadi (ЭСТЯ, I, 643).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

koʻmakchi Sabab, maqsad, atalganlik kabi maʼnolarni bildiradi, shunday maʼnoli munosabatlarni koʻrsatadi. ◆ Bu yerga Madali akaning jigʻiga tegish, rashkini keltirish uchun kirganligimni eslab, mulzam boʻldim. A. Muxtor, „Davr mening taqdirimda“ . ◆ Dunyoda toʻgʻri yashab, yurtga xizmat qilib oʻtishdan ortiq baxt bormi inson bolasi uchun! T. Ashurov, „Oq ot“ . ◆ Ota-onasi savodli kishilar boʻlganligi uchun ham yoshligidan savod chiqardi. Fan va turmush .

Sinonimlari

Antonimlari

УЧУН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ozarbayjoncha: üzrə
Turkcha: üzere, için
Yoqutcha: иһин

Ruscha _ru

uchun
послелог
1 для, ради; ◆ sen (sening) uchun для тебя, ради тебя; ◆ hamma narsa gʻalaba uchun всё для победы; ◆ umum manfaati uchun ради общей пользы; ◆ u bu yerga dam olish uchun kelgan он приехал сюда отдыхать; ◆ kulgi uchun ради (для) смеха; ◆ nima uchun ради чего?, для чего?; зачем?; ◆ nima uchun uning shoshilishi kerak? чего ради ему торопиться?;
2 за, во имя (чего-л.); ◆ sotsialistik revolyutsiya ishi uchun за дело социалистической революции; ◆ butun jahonda tinchlik uchun kurash борьба за мир во всем мире; ◆ vatan uchun jang qilmoq сражаться за родину; ◆ gʻalaba qozonish uchun во имя победы;
3 из-за, вследствие, ввиду; ◆ shuning uchun ввиду этого, вследствие этого; поэтому; ◆ yomgʻir yoqqani uchun kechindim из-за дождя я опоздал;
4 чтоб, чтобы; к; ◆ maqsadga erishish uchun intilmoq стремиться к достижению цели; ◆ mehnat va mudofaa uchun tayyor готов к труду и обороне; ◆ poyezdga kechikmaslik uchun barvaqt chiqish kerak надо выйти пораньше, чтобы не опоздать на поезд; ◆ axboringiz uchun к вашему сведению.