joy

JOY Bu ot ПРСda [dja] va [djay] shakllarida (143), ТжРСda ҫoy shaklidan ҫo shakliga havola bilan (517, 516) keltirilgan; oʻzbek tiliga joy shaklida olingan boʻlib, 'ishgʻol kilinadigan yuza' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 284). Bu ot bilan oʻzbek tilida joyla- feʼli yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. — makon, manzil

1 Bi-

ror kimsa yoki narsa ishgʻol qilib turgan yer, yuza, fazo; oʻrin, makon. ◆ Zolimning joyi — jahannam. Maqol . m ◆ Bozor kupi boʻlganiga qaramay, bozor joyi butunlay boʻsh edi. S. Ayniy, „Qullar“ . ◆ Miltigʻini joyiga qoʻydi-yu.. kitob mutolaa qilib oʻtirgan Elmurod oldiga keldi. Shuhrat, „Shinelli yillar“ . ◆ Otabek rahmat aytib, joyidan qoʻzgʻalma-di. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

2 Maʼlum bir voqea-hodisa roʻy bergan yer; ish-harakat, jarayon oʻrni. ◆ Xizmat joyi. Avtobus toʻxtaydigan joy. n ◆ Sidiqjon bolaligi oʻtgan.. tor koʻchalarni, qishloq, an-hor boʻylarini, sigir boqqan joylarini borib koʻrdi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

3 Maʼlum bir narsa yoki ish-harakat uchun eng qulay, mos yer, oʻrin. ◆ Mutaxassis-larni tanlash va joy-joyiga qoʻyish. Ogʻriq joyini topsa, olti oy qishlaydi. Maqol . a ◆ Bu yer hazilning joyi emas. A. Qahhor, „Ogʻaynilar“ .

4 Yer yuzining, fazoning belgili, bi-ror xususiyati bilan ajralib turadigan yeri, nuqtasi. ◆ Pastqam joy. Bahavo joy. Past-baland joylar. Tor joyda tomosha. Maqol . ■■ ◆ Erta kuz jalasi togʻlik joy-larga juda hafsala bilan quyar edi. A. Qahhor, „Oltin yulduz“ . ◆ Soʻqmoq katta yoʻlga tu-tashgan joydan bepoyon dala boshlanar edi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ Bu joydan boyning butun paxta dalasi koʻzga tashla-nib turar edi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

5 Geografik yoki maʼmuriy hudud; taraf, tomon, oʻlka; yurt. ◆ Bizning joylarda anor koʻp. m ◆ Yoʻq, u [Elmurod] bu joylarni tu-shida ham, oʻngida ham koʻrgan emas. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Bu joyni xalq qadim zamon-lardan beri Kultepa deb atar edi. Sh. Rashidov, „Gʻoliblar“ .

6 Biror narsaning ayrim qismi, yeri, boʻlagi. ◆ Goʻshtning yogʻli joyi. Kosaning darz ketgan joyi. Ipning tugilgan joyi. n ◆ Biror joying ogʻriydimi, Kumush ? A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

7 Badiiy asar, musiqa va shu kabilarning biror kerakli, qiziqarli yeri, oʻrni. ◆ Abdishu-kur.. boyvachchaning qoʻlidan kitobni.. olib, kerakli joyini topdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Baʼzan sevgan qizlaridan kelgan xatning qalbga borib tekkan joylarini bir-birlariga oʻqib berardilar. Shuhrat, „Shinelli yillar“ .

8 Gap, ish, xatti-harakat yoki belgi-larning shaxsiy baho berish uchun asos, das-tak boʻladigan yeri, oʻrni. ◆ Bu ishning hech qs-yin joyi yoʻq. Mening qoʻrqadigan joyim yoʻq. n ◆ Men sizga aytsam, qiyomatli oʻrtoqmiz-u, mendan xafa boʻlgan joyi bor. A. Muxtor, „Opa-singillar“ .

9 Yashash, hayot kechirish, yotish-turish uchun xizmat qiladigan yer; uy-joy, hovli-joy, boshpana. ◆ Joy olma, qoʻshni ol. Maqol . nsh ◆ Ioʻlchi biznikiga ishlagani kelgan, ishla-sin. Puli yoʻq, joyi yoʻq.. xotinni nima qila-di. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

10 Oʻtirish yoki yotish uchun qilingan, solingan, toʻshalgan oʻrin; oʻrindiq. ◆ Vagonda beshta boʻsh joy qoldi. Bugungi seanslarga joy yoʻq. m ◆ Hojimirsiroj avtobusda joy talashib, bolali bir xotin bilan aytishib qoldi. A. Qahhor, „Yillar“ . ◆ Xolida kichik qizi Ranoni uyga yotqizib, eriga joy solgani ayvonga chiqdi. I. Rahim, „Chin muhabbat“ .

11 Meros sifatida qolgan, biror kim-saga tegishli yer-mulk, hovli-joy. ◆ "Rakat" mavzeida otadan qolgan uch tanob joy bor edi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Mana shu joylar burun Abduvaqqos degan bir eshonga qarashli ekan. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

12 Ish, xizmat, vazifa, oʻrin. ◆ U yaxshi joyda ishlaydi. n ◆ Jonfigʻon.. xotiniga necha-necha tavba-tazarrular qilib, endi bi-ron joyga kirib ishlashga.. soʻz beribdi. A. Qahhor, „Jonfigʻon“ .

13 Oila, xonadon. ◆ Bir kun tuz ichgan joyga qirq kun salom ber. Maqol . ◆ yat Iqbo-lingga koʻp yaxshi joydan qalliq chiqdi, bolam. Hammalari biram sipo, biram salobat-li odamlar ekan. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

Gapni (yoki soʻzni) bir joyga qoʻymoq q. ran 1. Gap (yoki soʻz, fikr) bir joydan chikdi q. ran 1. Joy qilmoq Yotish, oʻtirish uchun oʻrin hozirlamoq. ◆ U [Asrorqul\ atrofga suv sepib, supaga joy qildi. A. Qahhor, „Asror bobo“ . Joyini topdi s. t. 1) joyiga tushdi; 2) ish-latib, hazm qilib yuborildi, egalik boʻlib ketdi. Joyiga keltirmoq (yoki qoʻymoq) Oʻrinlatmoq, oʻrniga qoʻymoq, tegishlicha ado etmoq, bajo keltirmoq. ◆ Hurmatini joyiga keltirmoq. yat [ ◆ Muxlis:\ Durust, hamma ishni joyiga qoʻydim. Qadrli mehmonlarimizning koʻngillariga putur yetmasa, bas. 3. Said, „N“ . Safarov, Tarix tilga kirdi. Kutmagan (yoki kutilmagan) joyda Kutilmagan paytda, kutmagan holda. ◆ Boiglanishda anchayin hazilga oʻxshab koʻringan bu ginaxonlik kutilmagan joyda jiddiy bir tuye olib ketdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . Koʻngli joyiga tushmoq q. koʻngil. Koʻnglidan (yoki yuragidan, qalbidan) joy olmoq Koʻnglida qolmoq, yuragidan, qalbidan oʻrin olmoq: koʻnglida chuqur iz, asar qoldirmoq. ◆ Men xotinim bilan ancha yildan beri turib, undan koʻp yaxshiliklar koʻrganman, bu yaxshiliklarning har qaysisi koʻnglimdan alohida-alohida joy olgan. A. Kahx, „or, Oltin yulduz“ . Oʻtirgani (yoki oʻzini qoʻygani) joy topolmay qolmoq Hayajondan, kutilmaganlikdan tipirchilab, nima qila-rini bilmay qolmoq, sarosimaga tushmoq. ◆ Gʻulomjon hokimni kutgani bormadi. Uning kelishini eshitgandan beri nafrati qoʻzgʻab, oʻzini qoʻygani joy topolmay qoldi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . Oʻtqizgani joy topolmay qolmoq Juda katta hurmat bilan kutib olmoq. ◆ Oftob oyimni boʻlsa Oʻzbek oyim oʻtqizgani joy topolmas, "quda" soʻzi oʻrniga "singlim" deb xitob qilar, oshni ham uning raʼyini soʻramasdan buyurmas edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . Hushini joyiga keltirmoq Kekkayib, oʻziga ishonib, haddidan oshib ketgan kishini tartibga chaqirib qoʻymoq.

joy

rvsh. shv. Bafurja, bamaylixo-tir; kech, keyin; aniq. ◆ Bugun ishga joyroq boraman. Dam olish kuni ertalab joyroq turishadi. m ◆ Boʻlgan ishni joyroq gapirish kerak, toki haqiqat yuzaga chiqsin. H. Gʻulom, „Toshkentliklar“ .

ЖОЙ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

joy

joy

xursandchilik, shodlik