Пародонтит

Пародонтит
Зыян китерә	пародонт[d]
Саклык белгечлеге	Пародонтология[d] һәм Стоматология
Дәвалануда кулланыла торган дару	Гидроперит[d][1], миноциклин[d][2], хлоргексидин[d], амоксициллин[d] һәм метронидазол[d]
Генетик бәйләнеш	NKAIN2[3], TIMP2[4], ACTN2[d][5], IGF2R[d][6], WDR73[7], PARP15[8], CSMD1[9], ETNK2[10], ERGIC1[11], LRP1B[12], KDM4B[d][13], GPN1[14], HLA-DOA[d][15], ITGA8[16], NLGN1[17], CCDC13[18], LBP[19], KCNJ16[d][20], SCN2A[d][21], TGIF1[22], GRIK1[d][23], Сурвивин[d][24], CDH13[25], FAM126A[26], HS6ST2[d][27], PTPRT[28], ROCK1P1[d][29], SMURF2[d][30], THSD4[31], ZNF579[32], PSMA8[d][33], ERC2[34], ACTN1[d][35], FAM135B[36], ROBO2[37], NKAIN3[d][38], GLT6D1[d][39] һәм CTSC[d][40][41]
WordLift сылтамасы	data.wordlift.io/wl01714/entity/periodontitis[42]
ICPC 2 идентификаторы	D82
NCI Thesaurus идентификаторы	C34918[43] һәм C34918[44]
Пародонтит Викиҗыентыкта

Пародонт тукымаларының ялкынсынуы (пародонтит) периодонталь бәйләвечләр һәм казналарның сөяк тукымалары деструкциясе белән характерлана. Бу патологик процесс алдан сиздермичә генә башланып китә. Күбрәк урта яшьтәге кешеләрдә күзәтелә, шулай ук яшьләрдә дә очрый.

Авыруның төп билгесе — уртта еш каный торган (бигрәк тә тешләрне чистартканда, ашаганда) ялкынсыну учаклары барлыкка килү. Бераздан урт кабара, шешенә, тешләр селкенә, урт утыра, тешләрнең муентыгы ачыла, соңрак тамырлары да ачыла башлый. Кайчак урттан эрен бүленеп чыга. Кагыйдә буларак, авыру авыздан начар ис килү белән характерлана.

Әгәр чирне дәваламасаң, ул алга таба үсеш ала: тешне әйләндереп алган сөяк әкренләп суырыла, тешләр селкенеп төшә башлый. Авырулар өчен ашау да авыртулы процесска әйләнә, әлбәттә, бу аларның гомуми хәленә тискәре йогынты ясый.

Пародонтит (теш тамыры тирәсендәге тукымалар ялкынсынуы), стоматит (авыз эченең лайлалы тышчасы ялкынсынуы), гингивит (урт ялкынсынуы) авырулары кыш ахырында, яз башында көчәеп китә.

Бу вакытта кешеләрнең иммун системасы салкын тиюләр, туңулар, витаминнар җитешмәүчелеге аркасында, көчсезләнә һәм авыруларга җиңел бирешә торган була. Ашау рационында аңкауның нормаль эшчәнлеге өчен кирәк җимешләр, яшелчәләр кими. Хәзерге заман кешеләрендә авыз эче авырулары күбәеп китүенең тагын бер сәбәбе — алдан эшкәртелгән йомшак ризыклар ашаганлыктан, тешләргә йөкләнеш кимү. Кызганычка каршы, аңкау мондый тискәре йогынтыларга түзми һәм бик тиз зарарлана башлый. Пародонтит авыруы үз чиратында, теш казналарының эренләвенә, тешләрнең селкенә башлавына, үз вакытында дәвалау чараларын күрмәсәң, тешләрнең төшүенә дә китерергә мөмкин.

Мондый тискәре нәтиҗәләрдән ничек котылырга соң? Моның өчен авыруларның үзләренә аңкауга массаж ясарга киңәш ителә. Бу чара дәва өчен дә, профилактика уздыру йөзеннән дә эшләнә һәм аның аңкауны ныгыту өчен әһәмияте бик зур. Процедураны тешләрне чистартканнан соң уздыралар. Имән бармакка бераз теш пастасын сылап, массажны теш ; казнасының уртасыннан ян-ягына таба ясап баралар. Өске теш казналыгына 5 массаж ясаганда, бармакны өстән аска (аңкаудан тешләргә кадәр), ә аскы теш казналыгын массажлаганда астан өскә таба йөртәләр. Иртән массажны сәгать теле юнәлешендә, ә кичен каршы юнәлештә ясарга кирәк. Уртларга басым авырттырмыйча, тигез итеп ясалырга тиеш. Иртән көчлерәк басарга, кич белән басымны киметергә кирәк. Массаж ясау вакыты — 5-7 минут.

Процедураны тәмамлаганнан соң, авызны 2-3 минут дәвамында дару : ромашкасы, мәтрүшкә, шалфей төнәтмәләре белән чайкагыз.

Уртларның ялкынсынуына һәм канавына каршы имән кабыгы, сары мәтрүшкә, диңгез кәбестәсе, меңьяфрак, бака яфрагы; гөлҗимеш, аю баланы чәчәкләренең төнәтмәсе белән чайкау йә аппликация ясаулар ярдәм итә. Моның өчен 1 аш кашыгы катнашмага бер стакан кайнар су салып төнәтергә кирәк һәм авызны 5-10 минут чайкарга киңәш ителә. Иртән һәм кичен авызны көнбагыш мае белән чайкау, майны авыз эчендә тоту да сәламәтләнүгә ярдәм итә. Пародонтиттан котылу өчен, эфир мае һәм нарат ылысы эремәсе кушылган бал белән уртны ышкысаң, файдасы була.

Уртларны ныгытыр өчен мондый ысул ярдәм итәргә мөмкин. 25 г про­ полисны ваклап, караңгы пыялалы шешәгә салырга һәм 10 мл спирт йә 150 мл аракы өстәргә кирәк. Прополис эреп бетсен өчен, яхшы итеп болгатырга.

Прополис эремәсенә 50 г киптерелгән сары мәтрүшкә салып, әледән-әле болгатып 15 көн төнәтергә кирәк. Төнәтмә әзер булгач, сөзәләр. 0,5 стакан суга 20-30 тамчы салып, шуның белән көненә 4-5 тапкыр авызны чайкыйлар.