Wolf-Lundmark-Melotte
| Wolf-Lundmark-Melotte | |
|---|---|
 VLT tarafından görüntülenen Wolf-Lundmark-Melotte (WLM) gökadası | |
| Gözlem verisi (Dönem J2000) | |
| Takımyıldız | Balina |
| Sağ açıklık (α) | 00sa 01d 58.1s[1] |
| Dik açıklık (δ) | -15° 27′ 39″[1] |
| Galaksi sınıfı | IB(s)m[1] |
| Görünür büyüklük (V) | 11.0[1] |
| Görünür boyut (V) | 11,5′ × 4,0′[1] |
| Özellikler | |
| Kırmızıya kayma (z) | -0,000408 ± 0,000004[1] |
| Helyo dikey hız () | (-122 ± 1) km/s[1] |
| Mesafe | 3,04 ± 0,11 Mly (930 ± 30 kpc)[2] |
| Katalog belirtmeleri | |
UGCA 444 • PGC 143 • MCG -03-01-015 • 2MASS J00015816-1527397 • DDO 221 • WISEA J000158.16-152739.8 | |
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |
Wolf-Lundmark-Melotte (WLM), Balina takımyıldızı yönünde Yerel Grup'un dış kenarlarında yaklaşık olarak 3 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu düzensiz gökadadır.[2] 1909 yılında Max Wolf tarafından keşfedilen gökadanın yapısı, 1926'da Knut Lundmark ve Philibert Jacques Melotte tarafından anlaşıldı.
Özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Wolf-Lundmark-Melotte, yandan görülen dönen bir disktir. Yerel Grup'un geri kalanından nispeten izoledir ve diğer gökadalarla etkileşime dair fazla kanıt göstermez. Bununla birlikte, Wolf-Lundmark-Melotte'un dönüş eğrisi asimetriktir; yani gökadanın bizden uzaklaşan ve bize yaklaşan tarafları farklı şekillerde dönmektedir.[3]
İzole olmasına rağmen, ram basıncı soyulmasının kanıtlarını göstermektedir. Samanyolu'nun virial yarıçapının oldukça dışındadır, bu nedenle Wolf-Lundmark-Melotte'un şu an nispeten yoğun bir ortamın içinden geçiyor olması mümkündür.[4]
Yıldız oluşumu
[değiştir | kaynağı değiştir]1994 yılında A. E. Dolphin, Hubble Uzay Teleskobu'nu kullanarak WLM için bir renk-büyüklük diyagramı oluşturdu. Bu diyagram, gökadadaki yıldız oluşumunun yaklaşık yarısının, ~13 milyar yıl önce başlayan bir starburst (yıldız sayısında artış - yıldız patlaması) sırasında gerçekleştiğini gösterdi. Yıldız patlaması boyunca WLM'nin metalliği [Fe/H] ~ −2,2'den [Fe/H] −1,3'e yükseldi. A. E. Dolphin, yatay-kol popülasyonu bulunmadığından 12 ila 15 milyar yıl önceki dönemde, milyar yılda en fazla ~20 M☉ yıldız oluşumu meydana gelmiş olabileceği sonucuna varmıştır. 2,5 ila 9 milyar yıl önce ise ortalama yıldız oluşum hızı, yılda 100 ila 200 M☉ civarındaydı.[5] Yerel Grup'un kenarında olması, WLM'yi diğer gökadalarla etkileşimlerden ve birleşmelerden koruyarak, karşılaştırmalı çalışmalar için oldukça yararlı hale getiren "bozulmamış" bir yıldız popülasyonuna ve duruma sahip olmasını sağlamıştır.[6]
WLM, morötesi ışıkta görülebilen yeni oluşmuş yıldız kümelerinin de gösterdiği gibi, şu anda yıldız oluşturmaktadır. Bu kümelerin boyutları yaklaşık 20 ila 100 ışık yılı (7 ila 30 parsek) arasındadır. En genç kümeler, daha fazla yıldız oluşumuna sahip olan gökadanın güney kısmında bulunur.[7]
Küresel yıldız kümesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
WLM, 00sa 01d 29,5s sağ açıklık ve -15° 27′ 51″ yükselim konumunda bilinen tek küresel yıldız kümesi olan WLM-1'e sahiptir. Hodge ve ark. (1999) bu kümenin mutlak büyüklüğünü -8,8, metallliğini -1,5 ve yaşını yaklaşık 15 milyar yıl olarak belirlemiştir. Bu küme, tüm küresel kümelerin ortalamasının biraz üzerinde bir aydınlatma gücüne sahiptir. Soluk ve düşük kütleli küresel kümelerin yokluğu, WLM sisteminin zayıf gelgit kuvvetleriyle açıklanamamaktadır.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g "NED results for object WLM". NASA/IPAC EXTRAGALACTIC DATABASE. 11 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024.
- ^ a b McConnachie, A. W.; Irwin, M. J.; Ferguson, A. M. N.; Ibata, R. A.; ve diğerleri. (2005). "Distances and metallicities for 17 Local Group galaxies". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 356 (4). ss. 979-997. arXiv:astro-ph/0410489 $2. Bibcode:2005MNRAS.356..979M. doi:10.1111/j.1365-2966.2004.08514.x.
- ^ Khademi, M.; Yang, Y.; Hammer, F.; Nasiri, S. (2021). "Kinematical asymmetry in the dwarf irregular galaxy WLM and a perturbed halo potential". Astronomy & Astrophysics. Cilt 654. ss. A7. arXiv:2107.02928 $2. Bibcode:2021A&A...654A...7K. doi:10.1051/0004-6361/202140336. ISSN 0004-6361.
- ^ Yang, Yanbin; Ianjamasimanana, Roger; Hammer, Francois; Higgs, Clare; Namumba, Brenda; Carignan, Claude; Józsa, Gyula I. G.; McConnachie, Alan W. (2022). "Evidence of ram-pressure stripping of WLM, a dwarf galaxy far away from any large host galaxy". Astronomy & Astrophysics. Cilt 660. ss. L11. arXiv:2204.03662 $2. Bibcode:2022A&A...660L..11Y. doi:10.1051/0004-6361/202243307.
- ^ a b van den Bergh, Sidney (Nisan 2000). "Updated Information on the Local Group". The Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 112 (770). ss. 529-536. arXiv:astro-ph/0001040 $2. Bibcode:2000PASP..112..529V. doi:10.1086/316548.
- ^ ESO Basın Bülteni - "The Wilds of the Local Group", 23 Mart 2016 (Erişim tarihi 11 Mart 2024) http://www.eso.org/public/news/eso1610/ 2 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Mondal, Chayan; Subramaniam, Annapurni; George, Koshy (2021). "A tale of two nearby dwarf irregular galaxies WLM and IC 2574: As revealed by UVIT". Journal of Astrophysics and Astronomy. 42 (2). s. 50. arXiv:2105.13048 $2. Bibcode:2021JApA...42...50M. doi:10.1007/s12036-021-09761-z.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- WikiSky'da Wolf-Lundmark-Melotte: DSS2, SDSS, GALEX, IRAS, Hidrojen α, X-Ray, Astrofoto, Gök Haritası
