Peter Finch
Peter Finch | |
|---|---|
 Peter Finch. I Thank a Fool filminden (1962) | |
| Doğum | 29 Eylül 1916 Londra, İngiltere |
| Ölüm | 14 Ocak 1977 (60 yaşında) Beverly Hills, Los Angeles, Kaliforniya, ABD |
| Etkin yıllar | 1934 – 1977 |
| Evlilik | Tamara Tchinarova (1943-1959) Yolande Turner (1959-1969) Eletha Finch (1973-1977) |
| Çocuk(lar) | 4 çocuk |
Peter Finch (tam adı: Frederick George Peter Ingle Finch; d. 29 Eylül 1916 – ö. 14 Ocak 1977), Akademi Ödülü sahibi Avustralya kökenli İngiltere doğumlu İngiliz ve Avustralyalı tiyatro ve film oyuncusu.[1][2]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Gençliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Babası Avustralyalı bir araştırma kimyacısı ve annesi bir İngiliz olarak Londra'da doğdu. Ama iki yaşında iken babası ile annesi boşandılar ve Peter'in babası onun vasisi oldu. Ama babaannesi ile yaşamaya başladı. Çocukluğunu önce babaannesi ile Fransa ve Hindistan'da ve en son olarak 1926'dan itibaren büyük amcası yanında Avustralya'da, Sidney şehrinde geçirdi. Okul eğitimin tamamladıktan sonra önce bir gazetede çalışamaya başladı ise de tiyatro aktörlüğüne çok merak sarmıştı.
Avustralya'da kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]1933'ten itibaren tiyatrolarda aktörlük yapmaya başladı; vodvilci olarak da roller alıp 19 yaşında iken vodvilci olarak gezi bir trup ile turneye çıktı. Yeni kurulmuş olan milli Avustralya radyosu sisteminin yapımcılarının ilgisini çekti. 1935'ten itibaren (özellikle 1939-1940 arasında) radyo dramları, çocuk temsilleri, popüler serilerde ve diğer radyo temsillerinde roller alıp kendine bir radyo aktörü olarak isim yaptı..[3]
Finch'in katıldığı ilk film 1935'te çevrilen kısa metrajlı "Külkedisi" hikâyesinden mülhem olan "The Magic Shoes (Sihirli Ayakkabılar)" adlı bir filmdi. Uzun metrajlı ilk filmi 1938'de Dad and Dave Come to Town (Babası ve Dave Şehre Geldiler) adlı yönetmen Ken G. Hall tarafından yapılan bir filmde yardımcı erkek aktör rolü idi. Sonar 1939'da yine yardımcı aktör olarak Mr. Chedworth Steps Out (Mr. Chedworth Dışarı Çıkar) adlı filmde rol aldı.[3]
II. Dünya Savaşı sırasında Peter Finch Avustralya Ordusunda, Avustralya'da ve Orta Doğu'da, askerlik yaptı ve savaş sonunda çavuş olarak terhis oldu.[4] Bu askerliği sırasında Avustralya'da bulunmakta iken resmi propaganda filmleri yapmış ve radyo ve aktörlük kariyerine de devam etme izini almıştı. 1944'te "Rats of Tobruk (Tobruk Fareleri)" adlı filmde başrol aldı. Avustralya'da bulunan askerleri eğlendirmek için kurulan kuruma bağlı olarak da ülkede bir trupla tiyatro turlar yapıp özellikle "Terence Rattigan"'ın komedi piyesleri için yapımcılık yaptı.[3]
Savaştan sonra Peter Finch Avustralya radyosunda çok geniş tecrübe ve isim kazandı ve 1956 ve 1947 bu medya için en önemli Avustralya ödülünü (Macquarie Ödülü) kazandı. Ayrıca konferans sunucusu, tiyatro yazarlığı ve yönetmenlik de yaptı. 1946'da Sidney'de, sonradan birçok tiyatro temsili veren ve bir tiyatro işleten, "Mercury Tiyatro Şirketi"'nin iki kurucusundan biri oldu.[5] 1948'de Avustralya'da turnede bulunan İngiliz "Old Vic Tiyatrosu" gezici trupu üyeleri olan İngiliz aktör ve aktrisi Laurence Olivier ile karısı Vivien Leigh'in dikkatini çekti ve onlar onu İngiltere'ye gelmeye davet ettiler. Böylece 1948'de Avustralya'dan ayrıldı.
İngiltere'de kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Peter Finch İngiltere'ye geldikten sonra Laurence Olivier ile uzun süreli bir kontrat imzaladı. Tiyatro aktörü olarak ilk büyük süksesi "Old Vic Tiyatrosu"'nda baş kadın oyuncu "Edith Evans"'a yardımcı erkek oyuncu olarak "James Bridie"'nin "Daphne Laureola" oyununda oynadığı bir Polonyalı rolü ile oldu.
1949'da çevrilen "Train of Events (Olayların Arkaarkaya Gelişi)" adlı filmde bir katil cani olarak başrolü oynaması İngiltere'deki film kariyerinin başlangıcı oldu. Sonra İngiltere savaş içindeyken yapımlanmış ve başarı kazanmış olan "Mrs. Miniver" filminin takipçisi olarak yapımlanan ve başrolünü oynadığı "Miniver Hikayesi" adlı film film tenkitcileri tarafından hiç tutulmadı. Aynı yıl çevrilen ve popüler olan İngiliz harp esirlerinin kamplardan bir jimnastik sandığı altında tüneli saklayarak kaçmalarını hikâye eden "The Wooden Horse (Tahta At)" adlı filmde Avutralyalı bir harp esiri rolü oynadı.
Bu sıralarda Peter Finch "Laurence Olivier" ve karısı "Vivien Leigh"'ye çok yakındı. Vivien Leigh'nin 1948'den sonra geçirdiği büyük psiklolojik buhranlar sırasında birkaç yıl onunla bir aşk hayatı ilişkisi yaşamaya başladı. Bu aşk ilişkisi Vivian Leigh'nin iyice akıl gücünü kaybetmesine kadar sürdü.[6]
1951'de Peter Finch tiyatroda Orson Welles ile Skakespeare'in klasik Otello oyunda İago rolünü oynadı. Ama tiyatro sahnesine çıkmakta çektiği korkular dolayısıyla bundan sonra oyuncu olarak film rolleri almayı tercih etti.
İngiliz filmlerinde oynadığı roller gittikçe prestij bakımından daha önemli olmaya başladı. 1954'te "Father Brown" adlı filmde başrolü oynadı. Aynı yıl Amerikan Hollywood stüdyoları için de "Elephant Walk (Fil Yuruyusu) adlı film yaparak uluslararası bir yıldız olmaya başladı.
Uluslararası film aktörü kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]
1954'te Peter Finch'in Laurence Olivier ile imazaladığı uzun kontratın dönemi sona erdi. Onun yerine İngiliz film stüdyo şirketi olan "Rank Organısation" ile 7-yıllık bir uzun kontrat imzaladı. Bu şirketin çevirdiği ve Peter Finch başrolünü oynadığı filmlerin ilkleri (Passage Home (Eve Geliş Pasajı), Make Me an Offer (Bana Bir Teklif Yap), Josephine and Men (Josfın ve Adam), Simon and Laura (Simon ve Laura) gayet ortalama filmler oldu. 1956'da çevrilen İkinci Dünya Savaşı konularını işleyen 2 film ise gayet başarılı oldu: . A Town Like Alice (Alice Gibi Bir Kasaba) ve The Battle of the River Plate|Plate Nehri Deniz Savaşı). Sonra iki film yapmak için Avustralya'ya gitti; bunların adları Robbery Under Arms (Silahlarla Hırsızlık) ve The Shiralee (Shirali) idi.
1959'da başrolünü oynadığı The Nun's Story (Rahibenin Hikayesi) adlı film Peter Finch'i bir uluslararası film yıldızına dönüştürdü. Bundan sonra, yine Londra'daki evini değiştirmemekle beraber, yıl içinde uzun zaman ABD'de Hollywood'da çalışıp yaşamaya başladı. 1963'te Rex Harrison'un başrolünü oynadığı büyük yapım bütçeli Kleopatra filmi, asıl olarak Peter Finch için hazırlanmıştı ama o bu rolü oynamaktan sonradan kaçınmıştı. 1960'lı ve 1970'li yıllarda çok başarılı bir film aktörlüğü kariyeri geliştirdi: 1960'ta "Trials of Oscar Wilde (Oscar Wilde Yargılamaları)", 1961'de "No Love for Johnnie (Johnnie İçin Hiç Sevgi Yok)" ve 1971'de "Sunday Bloody Sunday (Pazar Lanetli Pazar)" adlı filmlerle BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü aldı ve 1971'deki filmi ise En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü Oscar'a adaylık kazandı.
Diğer kayda değer filmleri 1964'te çevrilen The Pumpkin Eater (Balkabağı Yeyicisi) ve 1967'de Far from the Madding Crowd (Çılgın Kalabalıktan Uzak) adlı filmlerdi. 1977'de Peter Finch öldüğünde Network adlı filmi çekimi bitmiş ve aktör promosyson için tur yapmaya hazırlanmakta idi. Bu filmi için Peter Finch'e ölümünden sonra En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü Oscar'ı verildi ve dul karısı Eletha Finch Oscar töreninde bu ödül heykelini aldı.
Özel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Peter Finch üç defa evlendi. İlk evliğini Rus asıllı balerina Tamara Tchinarova ile yaptı; ikinci defa evliğini Güney Afrika asıllı oyuncu Yolande Turnbull ("Turner") yaptı ve bu iki evlilik de boşanma ile sona erdi. Son evliliğini ise "Eletha Barrett" ile yaptı. Bu evliliklerinden 4 çocuğu oldu; bunlardan biri Tamara Tchinarova ve diğerleri Yolande Türnbull'dan idi. Peter Finch çok çapkın olmakla ve birkaç iyi bilinen aktris ile aşk ilişkileri kurmakla da tanınmıştı: Vivien Leigh, Kay Kendall, Mai Zetterling ve Shirley Bassey ile aşk ilişkileri olduğu iyi bilinmektedir.
14 Ocak 1977'de "Beverly Hills Oteli" lobisindeyken bir ciddi kalp krizi geçirdi ve 60 yaşındayken hayata gözlerini yumdu. Mezarı "Hollywood Forever Cemetery" mezarlığındadır.
Filmografi
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıl | Orijinal İsim | Rol | Notlar |
|---|---|---|---|
| 1935 | The Magic Shoes | Prince Charming | Kısa metrajlı film. Film kayıptır fakat fotolar mevcuttur.[7] |
| 1938 | Dad and Dave Come to Town | Bill Ryan | Finch'in ufak yardımcı rolü Australian Screen Online14 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. |
| 1939 | Mr. Chedworth Steps Out | Arthur Jacobs | Finch'in ufak yardımcı rolü Australian Screen Online14 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
| 1941 | The Power and the Glory | Frank Miller | |
| 1941 | While There is Still Time | Jim | II. Dünya Savaşı sırasında çevrilen kısa metrajlı bir Avustralya propaganda filmi |
| 1943 | South West Pacific | Jim | II. Dünya Savaşı sırasında yapımlanan kısa metrajlı bir Avustralya propaganda filmi |
| 1944 | The Rats of Tobruk | Peter Linton | Linton'un ölümünü gösteren son sahne için bkz. Australian Screen Online15 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
| Red Sky at Morning | Michael | Kayıp | |
| Jungle Patrol | Konuşmacı | ||
| 1945 | Sons of the Anzacs | Konuşmacı | II. Dünya Savaşı sırasında yapımlanan Avustralya Ordusu dokümanter filmi.[8] |
| 1946 | A Son Is Born | Paul Graham | |
| Indonesia Calling | Konuşmacı | ||
| 1949 | Train of Events | Philip (Aktör) | |
| Eureka Stockade | Humffray | ||
| Primitive Peoples | Konuşmacı, kamera asistanı | Arnhem Land halkı hakkında dokümanter film | |
| 1950 | The Miniver Story | Polonyalı subay | |
| The Wooden Horse | Hastane'de Avustralyalı harp esiri | ||
| 1952 | The Story of Robin Hood and His Merrie Men | Nottingham Şerifi | |
| 1953 | The Heart of the Matter | Peder Rank | |
| The Story of Gilbert and Sullivan | Richard D'Oyly Carte | ||
| 1954 | Father Brown | Flambeau | |
| Elephant Walk | John Wiley | Elizabeth Taylor'la birlikte | |
| Make Me an Offer | Charlie | ||
| 1955 | Josephine and Men | David Hewer | |
| Passage Home | Kaptan Lucky Ryland | ||
| Simon and Laura | Simon Foster | ||
| The Dark Avenger | Comte De Ville | Errol Flynn'le birlikte | |
| 1956 | The Battle of the River Plate | Kaptan Langsdorff, Alman Admiral Graf Spee cep zırhlısı kaptanı | |
| A Town Like Alice | Joe Harman | BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü | |
| 1957 | Windom's Way | Alec Windom | BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü Adaylık |
| Robbery Under Arms | Captain Starlight | ||
| The Shiralee | Jim Macauley | Bu filmin klipleri için bknz Australian Screen Online15 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. | |
| 1959 | The Nun's Story | Dr. Fortunati | BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü Adaylık |
| Operation Amsterdam | Jan Smit | ||
| 1960 | The Trials of Oscar Wilde | Oscar Wilde | BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü Moskova Enternasyonal Film Festivali En İyi Erkek Oyuncu Ödülü |
| Kidnapped (1960 film) | Alan Breck Stewart | ||
| The Day | Kısa metrajlı film. Senaryo yazarı ve yönetmeni | ||
| 1961 | No Love for Johnnie | Johnnie Byrne | BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü 11. Berlin Film Festivali Gümüş Ayi.[9] |
| The Sins of Rachel Cade | Albay Henry Derode | ||
| 1962 | I Thank a Fool | Stephen Dane | |
| 1963 | In the Cool of the Day | Murray Logan | |
| 1964 | First Men in the Moon | İcra Memurunun adamı | Bu filmde Finch sadece kısaca görünür |
| Girl with Green Eyes | Eugene Gaillard | ||
| The Pumpkin Eater | Jake Armitage | ||
| 1965 | The Flight of the Phoenix | Kaptan Harris | |
| 1966 | 10:30 P.M. Summer | Paul | |
| Judith | Aaron Stein | ||
| 1967 | Come Spy with Me | Bu filmde Finch sadece kısaca görünür | |
| Far from the Madding Crowd | William Boldwood | Milli Review Board Ödülü En Iyi Erkek Oyuncu | |
| 1968 | The Legend of Lylah Clare | Lewis Zarken | |
| 1969 | The Greatest Mother of Them All | Sean Howard | |
| The Red Tent | General Umberto Nobile | ||
| 1971 | Sunday Bloody Sunday | Dr. Daniel Hirsh | BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Milli Film Kritikleri Cemiyeti Ödülü - En Iyi Erkek Oyuncu Altın Küre En İyi Erkek Oyuncu – Film Dram style="text-align:center;background: #ffcccc;vertical-align: middle;" class="table-no2"| Adaylık |
| 1972 | Something to Hide | Harry Field | |
| 1973 | England Made Me | Erich Krogh | |
| Bequest to the Nation | Amiral Lord Horatio Nelson | ||
| Lost Horizon | Richard Conway | ||
| 1974 | The Abdication | Kardinal Azzolino | |
| 1976 | Network | Howard Beale | En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Sinema Dalında En İyi Erkek OyuncuAltın Küre Ödülü – Motion Picture Drama |
| 1977 | Raid on Entebbe | Yitzhak Rabin | TV filmi<br /Mini dizi ya da Filmlerde En İyi Erkek Oyuncu Emmy Ödülü TV Filmi |
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]- Akademi Ödülü (Oscar)
| Yıl | Kategori | Film | Sonuç |
|---|---|---|---|
| 1971 | En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü | Domingo | Adaylık |
| 1976 | En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü | Network | Kazandı |
| Yıl | Kategori | Film | Sonuç |
|---|---|---|---|
| 1976 | En İyi Erkek Oyuncu Altın Küre Ödülü - Drama (Sinema) | Network | Adaylık |
| Yıl | Film | Sonuç |
|---|---|---|
| 1956 | A Town Like Alice | Kazandı |
| 1957 | Windom's Way | Adaylık |
| 1959 | The Nun's Story | Adaylık |
| 1960 | The Trials of Oscar Wilde | Kazandı |
| 1961 | No Love for Johnnie | Kazandı |
| Yıl | Film | Sonuç |
|---|---|---|
| 1971 | Sunday Bloody Sunday | Kazandı |
| 1976 | Network | Kazandı |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Obituary Variety, 19 Ocak 1977, say. 94.
- ^ "Finch, Frederick George Peter Ingle (1916–1977)". Australian Dictionary of Biography Online Edition. adb.online.anu.edu.au. 25 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2008.
- ^ a b c Richard Lane (1994) The Golden Age of Australian Radio, Melbourne:Melbourne University Press (İngilizce)
- ^ "World War 2 Nominal Roll for Peter Finch". 5 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2012.
- ^ Stephen Vagg, "Finch, Fry and Factories: A History of the Mercury Theatre" Australasian Drama Studies Apr 2007[1][ölü/kırık bağlantı]
- ^ Richard Brooks (7 Ağustos 2005). "Olivier Worn Öüt by Love and Lust of Vivien Leigh". The Sunday Times. timesonline.co.uk. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2008.
- ^ "'Lost Treasure Trove' at AFC Archive". 14 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2012.
- ^ ""Sons of the Anzacs"". The Mercury (Hobart, Tas. : 1860 - 1954). Hobart, Tas.: National Library of Australia. 10 Şubat 1945. s. 9. Erişim tarihi: 11 Şubat 2012.
- ^ "Berlinale 1961: Prize Winners". berlinale.de. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2010.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- IMDb Film verileri 13 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Dundy, Elaine (1980) Finch, Bloody Finch: A Biography of Peter Finch. New York:Holt, Rinehart & Winston. ISBN 0-03-041796-1 (10). ISBN 978-0-03-041796-2 (13). (İngilizce)
- Faulkner, Trader (1979), Peter Finch: A Biography. Londra:Angus & Robertson, ISBN 0-207-95831-9 (10). ISBN 978-0-207-95831-1 (13). (İngilizce)
- Finch, Yolande. (1980) Finchy: My Life with Peter Finch. Londra: Random House|Arrow Books. ISBN 0-09-924190-0 (10). ISBN 978-0-09-924190-4 (13). İkinci karısının hatıraları (İngilizce)
- Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20140307234142/http://adb.anu.edu.au/biography/finch-frederick-george-peter-ingle-10179 arşivlendi. Peter Finch, Australian Biyografi Ansiklopedisi (İngilizce)
- BFI - Britanya Film Akademisi "Screenonline" websitesi "Peter Finch" maddesi 20 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- 1916 doğumlular
- 1977 yılında ölenler
- Avustralyalı erkek sinema oyuncuları
- İngiliz sinema oyuncuları
- Avustralyalı tiyatro oyuncuları
- En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahipleri
- BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü sahipleri
- BAFTA Ödülü kazananlar
- En İyi Erkek Drama Filmi Oyuncusu Altın Küre Ödülü sahipleri
- En İyi Erkek Oyuncu National Board of Review Ödülü sahipleri
- Gümüş Ayı En İyi Erkek Oyuncu Ödülü sahipleri