Mosasaurus
| Mosasaurus | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 M. hoffmannii türünün Maastricht Doğa Tarihi Müzesi'nde sergilenen yeniden inşa edilmiş iskeleti. | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||
| †Mosasaurus hoffmannii Mantell, 1829 | |||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||
Sinonimlerin listesi
| |||||||||||||||
Mosasaurus ("Maas Nehri kertenkelesi"), sucul pulluların soyu tükenmiş bir grubu olan mosasaurların tip cinsidir. Bundan yaklaşık 82 ila 66 milyon yıl öncesine tekabül eden Geç Kretase'nin Kampaniyen ve Maastrihtiyen dönemlerinde yaşamıştır.[8][9][10][11]
En eski fosilleri 1700 yıllarda Hollanda'nın Maastricht kenti yakınlarındaki bir tebeşir ocağında bulunmuştur. Bu fosillerin başlarda bir timsaha veya balinaya ait olduğu düşünülüyordu. 1780 yılında keşfedilen bir kafatası, Fransız Devrim Savaşları'nın yaşandığı sırada bilimsel değeri nedeniyle Paris'e götürülmüş ve "Maastricht'in dev hayvanı" olarak ünlenmiştir. 1808 yılında doğa bilimci Georges Cuvier, bu hayvanın monitör kertenkeleleri ile benzerlik taşıyan ancak bugün var olan hiçbir hayvana benzemeyen, dev bir sucul kertenkele olduğu sonucuna varmıştır. Vardığı bu sonuç o zamanlar devrim niteliğindeydi ve gelişmekte olan, canlıların soyunun tükenebileceği görüşünü destekliyordu. Ancak Cuiver bu yeni hayvana bilimsel bir ad vermemiştir. Latince Mosa (Saint Peter Dağı'ndan geçen Meuse Nehri'nin Latince çevirisi) ve Saurus ("kertenkele" anlamına gelen Antik Yunanca σαῦρος kelimesi) kelimelerinin birleşmesinden oluşmuş Mosasaurus ismi, 1822 yılında William Daniel Conybeare tarafından, fosilin bulunduğu tortulların yakınından geçen Meuse Nehri'ne atfen verilmiştir. Mosasaurus ve modern kertenkeleler arasındaki ilişki tartışmalıdır; bilim adamları, genelde en yakın yaşayan akrabalarının Varanoidler olduğunu kabul ederler.[12]
17.6 metre uzunluğa sahip olduğu tahmin edilen Mosasaurus, Mosasaurların en büyük cinslerinden biridir. Türe bağlı olarak geniş veya incelen kafatası, ileri geri hareket edebilen, avı parçalamak için düzinelerce büyük dişlerle ve güçlü kaslarla donatılmış bir çeneye sahiptir. Dört uzvu da su altında hareket edebilmesini sağlamak için kürek şeklini almıştır. Ucu aşağıya doğru bükülen uzun bir kuyruğa sahipti. Mosasaurus, zayıf koku alma duyusunu telafi etmek için mükemmel bir görüşe ve endotermik ("sıcakkanlı") olduğunu düşündüren yüksek metabolizma hızına sahip bir avcıydı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Halle P. Street; Michael W. Caldwell (2017). "Rediagnosis and redescription of Mosasaurus hoffmannii (Squamata: Mosasauridae) and an assessment of species assigned to the genus Mosasaurus". Geological Magazine. 154 (3): 521-557. Bibcode:2017GeoM..154..521S. doi:10.1017/S0016756816000236.
- ^ Joseph Leidy (1864). Cretaceous Reptiles of the United States. 14. Smithsonian Contributions to Knowledge. ss. 30-120. 12 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
- ^ Halle P. Street (2016). A re-assessment of the genus Mosasaurus (Squamata: Mosasauridae) (PDF) (PhD). University of Alberta. doi:10.7939/R31N7XZ1K. 30 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
- ^ T. L. Harrell Jr.; J. E. Martin (2014). "A mosasaur from the Maastrichtian Fox Hills Formation of the northern Western Interior Seaway of the United States and the synonymy of Mosasaurus maximus with Mosasaurus hoffmanni (Reptilia: Mosasauridae)". Netherlands Journal of Geosciences. 94 (1): 23-37. doi:10.1017/njg.2014.27.
- ^ Takuya Konishi; Michael Newbrey; Michael Caldwell (2014). "A small, exquisitely preserved specimen of Mosasaurus missouriensis (Squamata, Mosasauridae) from the upper Campanian of the Bearpaw Formation, western Canada, and the first stomach contents for the genus". Journal of Vertebrate Paleontology. 34 (4): 802-819. doi:10.1080/02724634.2014.838573.
- ^ M. W. Caldwell; G. L. Bell Jr. (2005). "Of German princes and North American rivers: Harlan's lost mosasaur snout rediscovered". Netherlands Journal of Geosciences. 84 (3): 207-211. doi:10.1017/S0016774600020989.
- ^ T. Ikejiri; S. G. Lucas (2014). "Osteology and taxonomy of Mosasaurus conodon Cope 1881 from the Late Cretaceous of North America". Netherlands Journal of Geosciences. 94 (1): 39-54. doi:10.1017/njg.2014.28.
- ^ J. G. Ogg; L. A. Hinnov (2012). Cretaceous. The Geologic Time Scale 2012. ss. 793-853. doi:10.1016/B978-0-444-59425-9.00027-5. ISBN 9780444594259.
- ^ William B. Gallagher (2005). "Recent mosasaur discoveries from New Jersey and Delaware, USA: stratigraphy, taphonomy and implications for mosasaur extinction". Netherlands Journal of Geosciences. 84 (3): 241-245. doi:10.1017/S0016774600021028.
- ^ William B. Gallagher (1984). "Paleoecology of the Delaware Valley region, Part II: Cretaceous to Quaternary". The Mosasaur. 2 (1): 9-43. 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
- ^ Christian C. Obasi; Dennis O. Terry Jr.; George H. Myer; David E. Grandstaff (2011). "Glauconite Composition and Morphology, Shocked Quartz, and the Origin of the Cretaceous(?) Main Fossiliferous Layer (MFL) in Southern New Jersey, U.S.A.". Journal of Sedimentary Research. 81 (1): 479-494. Bibcode:2011JSedR..81..479O. doi:10.2110/jsr.2011.42.
- ^ Caldwell, Michael W.; Carroll, Robert L.; Kaiser, Hinrich (14 Eylül 1995). "The pectoral girdle and forelimb of Carsosaurus marchesetti (Aigialosauridae), with a preliminary phylogenetic analysis of mosasauroids and varanoids". Journal of Vertebrate Paleontology. 15 (3): 516-531. doi:10.1080/02724634.1995.10011245. ISSN 0272-4634.
 | Tarih öncesi Sürüngenler ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |