Liselere Geçiş Sistemi

Liselere Geçiş Sistemi, Liselere Giriş Sınavı ya da kısaca LGS, Türkiye'de Millî Eğitim Bakanlığı tarafından 2017-2018 eğitim öğretim yılı ile uygulanmaya başlanan ve her yıl yapılan liseye geçiş sınavı sistemidir.

LGS, TEOG sınavının yerine geçmiştir.^[3][4] Liseye Geçiş Sistemi, PISA ve TIMSS soruları esas alınarak beceri temelli mantık muhakeme yeteneğini ölçen bir sınavdır.^[5] Öğrenciler sınavdan aldıkları puan ile; Fen Lisesi, Anadolu Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi, Anadolu İmam Hatip Lisesi ve Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi türündeki liselere yerleştirme hakkı elde ederler. Sınavda belirli başarı eşiğine ulaşamayan öğrenciler adrese dayalı okul tercihinde bulunabilir ve merkezi sınavla öğrenci almayan okullarda okumayı tercih edebilir.^[6][7][8][9] Sınava girmek zorunlu değildir.^[10]

Liselere Geçiş Sistemi (LGS) için başvurular merkezî olarak bakanlık tarafından yapılmaktaydı fakat 2023-2024 eğitim öğretim yılından itibaren yine ücretsiz olmak ile birlikte kişinin kendi başvurması gerekmektedir. Kişi sonrada okul idaresinde velisi ile onaylanmalıdır. Başvurular genel olarak Nisan ayında yapılmaktadır. Sınav giriş yerleri ise Mayıs ayında e-Okul veli bilgilendirme sisteminden ilan edilmektedir.^[11]

Başvuru işlemleri elektronik ortamda gerçekleştirileceğinden bilgileri güncel olmayan öğrenciler bu durumu, kayıtlı oldukları okul müdürlüklerine bildireceklerdir. Okul müdürlükleri, öğrencilerin bilgilerini (fotoğraf, MERNİS-nüfus kayıtları, zorunlu yabancı dil, muafiyet durumları, denklik kayıtları, sınav tedbir hizmeti gibi) sınav başvuru tarihinin sonuna kadar kontrol ederek gerekli güncelleme işlemlerini tamamlayacaklardır. Öğrencilerin elektronik ortamdaki bilgilerinin güncelliğinden okul müdürlükleri sorumlu olacaktır.^[11]

Milli Eğitim Bakanlığı öğrencilere yardımcı kaynak olabilmesi amacıyla 2018-2019 eğitim öğretim yılından itibaren her ay işlenilen müfredata kadar olan kısmı kapsayan LGS'ye yönelik örnek sorular yayımlamıştır. Fakat 2023-2024 eğitim öğretim yılından itibaren artık her ay değil, düzensiz olarak bütün müfredatı kapsayan örnek soruları yayımlamıştır. (2024-2024 eğitim öğretim yılında şu ana kadar 3 kez yayımlanmıştır.) Milli Eğitim Bakanlığı tarafından paylaşılan örnek sorularda Türkçe, Matematik ve Fen Bilimleri derslerinden 10'ar soru, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Yabancı Dil ve Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi derslerinden ise 5'er soru bulunmaktadır. 2018 yılından 2022 yılının sonuna kadar Milli Eğitim Bakanlığı toplamda 1440 adet örnek soru yayımlamıştır.^[12]

Bu sisteme göre altı temel ders için -Türkçe, Matematik, Fen Bilimleri, T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük, Yabancı Dil ve Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi- 8. sınıfın sonunda tek günde iki oturum hâlinde bir sınav yapılır.^[13][14][15]

• LGS, 8. sınıf öğretim programları esas alınarak hazırlanmaktadır. Sabah oturumunda uygulanan sözel bölümde 50, öğlen uygulanan sayısal bölümde 40 olmak üzere sınavda toplam 90 soru bulunmaktadır.^[13][14][15]
• LGS'nin ilk oturumu Türkiye saatiyle saat 09.30'da, ikinci oturumu ise saat 11.30'da başlamaktadır.
• Sözel derslerde soru başına 1.5 dakika, sayısal derslerde ise soru başına 2 dakika zaman verilmiştir.^[16]
• Sözel bölüm 50 soru olup 75 dakika, Sayısal bölüm 40 soru olup 80 dakika sürmektedir.^[13][14][15]
• Sınavda 1 yanlış ⅓ net kaybettirir ve mazeret sınavı bulunmamaktadır.^[17][18]
• Bir önceki sistem olan TEOG sistemine göre sorular daha seçicidir ve öğrencilerin genel kanaatine göre LGS daha zordur.^[19][20]
• Öğrenciler sınava gelirken yanlarında geçerli kimlik belgesi (T.C. kimlik numaralı nüfus cüzdanı veya T.C. kimlik kartı veya geçerlilik süresi devam eden pasaport, yabancı uyruklu öğrenciler için İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından verilen resimli, mühürlü kimlik belgesi) ile en az iki adet koyu siyah ve yumuşak kurşun kalem, kalemtıraş ve leke bırakmayan yumuşak silgi bulunduracaktır. (Geçerli kimlik belgesi yanında olmayan öğrenciler sınava alınmayacaktır.)^[11]
• Öğrenciler sınava e-Okul Veli Bilgilendirme Sisteminden öğrenecekleri sınav giriş yeri, salonu, sıra numarası gibi bilgilerle sınava girecektir. (Koronavirüs tedbirleri kapsamında getirilen "Kendi okulunda sınava girme" uygulaması 2020' de getirilmiş olup, 2024 yılında kaldırılmıştır.)
• Öğrenciler, sınav salonlarına alınırken üzerlerinde kullanımı doktor raporu ile belirlenen hasta veya engellilere ait cihazlar (işitme cihazı, insülin pompası, şeker ölçüm cihazı ve benzeri) hariç; çanta, cüzdan, cep telefonu, telsiz, radyo, saat, bilgisayar, kamera ve benzeri iletişim araçları ile depolama kayıt ve veri aktarma cihazları, kablosuz iletişim sağlayan cihazlar ve kulaklık, kolye, küpe, bilezik, yüzük, broş ve benzeri eşyalar ile her türlü elektronik ve/veya mekanik cihazlar, databank sözlük, hesap makinesi, kâğıt, kitap, defter, not vb. dokümanlar, pergel, açıölçer, cetvel vb. araçlar, delici ve kesici aletlerle sınav binasına alınmayacaktır. Öğrenciler, bu araçlarla sınava alınmayacağı gibi sınav anında yanında bulunduğu tespit edilirse sınav kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle sınavı tutanakla geçersiz sayılacaktır.^[11]
• Öğrenciler sınav salonlarına marka bandı çıkarılmış şeffaf pet şişe içerisinde su getirebileceklerdir.^[11]
• Ortaöğretim kurumlarına yapılacak olan tercihler yerel ve merkezi tercihler olarak iki türde yapılacaktır. Merkezi yerleştirmede sınavla öğrenci alan fen, sosyal, özel program ve proje uygulayan eğitim kurumları ile meslek liseleri puanlama üstünlüğü baz alınacak. Yerel yerleştirme ise okulların türü, kontenjanı, öğrencilerin bulundukları yere göre ikamet adresi, okul başarı puanı, devam-devamsızlık gibi kriterler göz önünde tutularak yapılacaktır.

• Başvuru şartlarını taşımadığı hâlde öğrencinin sınava girmesi,
• Cevap kâğıdının, sınav evrakı dönüş zarfından çıkmaması, eksik çıkması veya zarar görmüş olması,
• Öğrencinin herhangi bir öğrenciden ya da dokümandan kopya çektiğinin veya kopya verdiğinin sınav görevlilerince tespit edilmesi,
• Cevap kâğıdının okunmasını engelleyecek gereksiz karalamalardan dolayı optik okuyucu tarafından okunamaması,
• Geçerli kimlik belgesinin ibraz edilmemesi,
• Başka öğrencinin sınav evrakının kullanılması,
• Öğrencinin yerine başkasının sınava girmesi,
• Öğrenci tarafından sınav evrakına zarar verilmesi (soru kitapçığını ve/veya cevap kâğıdını yırtmak, teslim etmemek ve benzeri) durumlarında Millî Eğitim Bakanlığı Merkezî Sistem Sınav Yönergesinde belirtilen sınav kuralları ihlal edildiği için sınav görevlilerince hazırlanmış tutanaklar da dikkate alınarak öğrencinin sınavı geçersiz sayılacaktır.^[11]
• Öğrencinin sınava getirilmesi yasak eşya ve maddeler ile görülürse sınavı tutanakla geçersiz sayılacaktır.

LGS puan hesaplama yapılırken her bir öğrencinin, her bir derse ait ham puanı doğru cevap sayısından yanlış cevap sayısının üçte biri çıkarılarak hesaplanmaktadır.^[21] MEB kılavuzunda geçen ham puan ifadesi aslında derslerden yapılan net sayısı demektir. Her dersten yapılan net sayıları hesaplandıktan sonra ilgili dersin katsayı ile çarpılır. Daha sonra MEB tarafından verilen taban puan eklenir ve LGS puanı elde edilir. LGS puanına OBP eklenmez. Taban puanı ve derslere ait katsayılar her sene yapılan sınavın zorluğuna göre değişir. Daha önceki yıllara ait katsayılar tabloda verilmiştir.