Kunduz
| Kunduz | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Türler | |||||||||||||||
| C. canadensis – Yeni Dünya kunduzu C. fiber – Eski Dünya kunduzu †C. californicus †C. praefiber †C. neglectus | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
Kunduz, kunduzgiller (Castoridae) familyasından Castor cinsine mensup, Kuzey yarımküre su kıyılarında yaşayan kemiricilerin ortak adıdır. Yaşayan iki türü vardır: Eski Dünya kunduzu (Castor fiber) ile Yeni Dünya kunduzu (Castor canadensis).
Fiziksel özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Şişman, kamburumsu görünüşlü, yuvarlak başlı, kısa kulaklıdırlar. Kuyruk hariç ortalama 71 santimetre uzunluğunda ve 23 kilogram ağırlığındadırlar. Geniş ve yassı kuyrukları ortalama 38 santimetre uzunluğunda olup, pullu bir deriyle kaplıdır. Bu kuyrukları yüzerken dümen vazifesi görür. Kuyruklarını, bent ve yuva yaparken çamur ve toprağı sıkıştırmak ve düzlemek için duvarcı malası gibi kullanırlar.
Davranış
[değiştir | kaynağı değiştir]Kunduzlar tek eşlidir. Koloni hayatı yaşarlar. Genelde gececil hayvanlardır. Geceleri üretken bir şekilde çalışırlar.
Kunduz yuvası
[değiştir | kaynağı değiştir]Yuvalarını, adacıklarda ağaç dallarını kubbe şekline getirip çamurla sıvayarak oluştururlar. Tipik bir yuva 2m yüksekliğinde ve 6m çapındadır. Bu barınaklara girişler su altından, tünellerle gerçekleşir. Her barınak en fazla sekiz kunduzdan oluşan geniş aileye ev sahipliği yapar.
 |
 |
Kunduz barajı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kunduzlar ağaç dallarını, bitki örtüsünü, kayaları ve çamuru kullanarak barajlar inşa ederler. Yuvalarına yakın mesafede, mansap yönünde inşa edilen bu setler, suyun akışını yavaşlatır, tortuyu yakalar. Barınağın çevresindeki suyun derinliğini artırır, erozyonu azaltır.[2] Suyun akış basıncını azaltmak için akışın yönünü değiştirerek inşaata başlarlar. Ön pençeleriyle çamur, dişlerinin arasında da ahşap taşırlar. Oluşan baraj göleti çakal, kurt ve ayı gibi yırtıcı hayvanlara karşı koruma sağlar. Kış aylarında yiyeceklerini barındırmalarına yardımcı olur. Bu yapılar doğal çevreyi değiştirerek, genel ekosistemin bu değişim üzerine inşa edilmesine yol açar. Meydana gelen sulak alanların ekosistemdeki diğer organizmalar üzerindeki etkileri nedeniyle kunduzlar kilittaşı tür olarak kabul edilirler. Yaşam alanı oluşturan, önemli ölçüde değiştiren, sürdüren veya yok eden bir tür oldukları için ekosistem mühendisi olarak anlandırırlar. Bilinen en büyük kunduz barajı Kanada'nın Alberta kentindeki Wood Buffalo Ulusal Parkı'ndadır ve uzunluğu 775 metredir.[3]
Korunma
[değiştir | kaynağı değiştir]Eskiden Asya'nın kuzey memleketlerinde, Kanada'nın ve Avrupa'nın Tuna gibi büyük nehirlerin kıyılarında bol bulunurlardı. Britanya adalarındaki bireylerin nesli tükenmek üzeredir. Avrupalılar Kuzey Amerika'ya ayak bastıklarında kunduzlar, hemen hemen bütün orman nehirlerinde bulunurdu. Kolay avlandıklarından nesilleri azaldı. Bugün Don ve Elbe nehirlerinin bazı yerlerinde, Polonya ve Rusya'nın hızlı akan sularında nesilleri korunmaya çalışılmaktadır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Castor". paleobiodb.org. 10 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2021.
- ^ "Beaver dams without beavers?". Science Magazine. 21 Haziran 2024. 9 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Beaver Gallery". Parks Canada. 28 Mayıs 2024. 11 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2024.
Kitap
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hayvanlar Ansiklopedisi. Parıltı Yayıncılık. 2013. ss. 134-135. ISBN 978-605-100-090-9.
 Wikimedia Commons'ta Kunduz ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
|
 Wikispecies'te Kunduz ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.
|
 | Kemiriciler ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
