Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

Foça

Koordinatlar: 38°40′7″K 26°45′10″D / 38.66861°K 26.75278°D / 38.66861; 26.75278
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başlığın diğer anlamları için Foça (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Eski Foça'nın girişindeki yazı
Foça
İlçe
İzmir'deki yeri
İzmir'deki yeri
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlİzmir
Coğrafi bölgeEge Bölgesi
İdare
 • KaymakamMehmet Türköz[1]
 • Belediye başkanıSaniye Bora Fıçı (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam251 km²
Rakım10 m
Nüfus
 (2018, 2019)
 • Toplam33.131, 32,264
 • Kır
-
 • Şehir
33.227
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu35680
İl alan kodu0232
İl plaka kodu35

Foça, İzmir il merkezinin yaklaşık 69 km kuzeybatısındaki İzmir'in bir ilçesidir. İlçenin ayrıca Foça merkezden 20 km uzaklıkta, Yeni Foça adında bir mahallesi vardır. Bu nedenle Foça'nın kendisine yerel olarak günlük dilde "Eski Foça" denilir. Foça, Phocaea (Yunanca: Φώκαια) antik kentinin bulunduğu yere kurulmuştur.

Foça'nın doğusunda Aliağa, güneyinde Menemen ilçeleri, batısında ve kuzeyinde Ege Denizi vardır. Kent Antik Çağda İyon yerleşimi olarak ortaya çıktığında denizde yaşayan foklardan dolayı Phokaia adını almış, günümüze Foça olarak gelmiştir.

Foça'daki tarihi evler
Foça'da 18. yüzyıla ait eski bir rüzgar değirmeni
Foça körfezinde gün batımı

Türk Donanması, iki özel harekat biriminin, Su Altı Savunma (SAS) ve Su Altı Taarruz (SAT) ana üssünü Foça'da sürdürmektedir.

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]
Elektron Sikke
Foça'da reha midilli no:56’daki bir rum evinin kapı üstü. ΔΕΚΕΜ ΒΡΙΟΥ 5 1866 yazısı 5 Aralık (Δεκέμβριος) 1866 tarihini belirtir.

Foça Adaları'nda yaşayan foklardan adını alan Phokaia (Yunanca: Φώκαια, "Phocaea"), Aiollar tarafından MÖ 11. yüzyılda kuruldu. O zamanlarda en önemli İyonya'nın yerleşim yerlerinden biri olan Phokaia'de İyon yerleşimi MÖ 9. yüzyıl da başlamıştır. Tarihte usta denizci olarak bilinen Phokaialılar, ayrıca mühendislikteki gelişmişlikleri ve başarıları ile Ege, Akdeniz ve Karadeniz'de birçok sayıda koloni kurmuşlardır. Foçalıların tarihte bilinen kurmuş olduğu önemli kolonilerden bazıları: Karadeniz'deki Amisos (şimdiki Samsun); Çanakkale Boğazı'ndaki Lampsakos (günümüzde Lapseki); Midilli Adası'nda Methymna (günümüzde Molyvoz); ve Avrupa'daki Elea -günümüzde Velia- (İtalya); Alalia (Korsika); Massalia -günümüzde Marsilya- (Fransa) bunlardan bazılarıdır.

Denizfeneri kulesi, 1897

Phokaialılar İyonya'da doğal altın-gümüş alaşımını kullanarak "elektron" sikkeyi tarihte ilk defa bastıranlardan biri olarak bilinir. Elbette bu medeni ilerleme o zamanın birçok uygarlıklarını da etkilemiş ve onları Anadolu'ya çekmiştir.

Phokaia'nın şap madenleri daha önce Bizanslılar tarafından 1267'de Phocaea Lordluğu'nu kuran Cenevizli kardeşler Benedetto ve Manuele Zaccaria'ya verildi.[3]

Cenevizler, 1275 yılında Bizanslılardan aldıkları kira nedeniyle Osmanlı döneminde bile şehri kontrol ettiler. Phokaia, 1275'te Bizans imparatoru'ndan tımar olarak Cenevizliler tarafından alındı ve esasen bölgenin zengin şap rezervleri nedeniyle Orta Çağ sırasında aktif bir limandı.

1346'da Foça limanı ve hemen yakınındaki Sakız Adası, Cenevizlilere ait bir maona tarafından yönetilmekteydi. Maona, kısa sürede Sakız'da yerleşimci olan Giustiniani ailesine satılmıştı.[4] Cenevizliler günümüzdeki Yenifoça'yı ilk kuranlardandır.

Bizans'ın çeyiz yoluyla Cenevizlilere verdiği bir diğer önemli imtiyaz, 1355'te Francesco I Gattilusio ile Bizans imparatoru V. İoannis ‘un kızkardeşi Maria Palaiologina arasındaki evlilik sonucunda Gattilusio ailesi'ne verilen yakındaki Lesbos adasıydı. Gattilusio ailesinin mülkleri sonunda diğerlerinin yanı sıra Imbros, Samothrace, Lemnos ve Thasos adalarını ve Aenos şehrini (Türkiye'deki modern Enez) içerecek şekilde büyüdü.[5] Bu konumdan, tekstil üretiminde yararlı olan ve Cenevizliler tarafından kontrol edilen ve karlı ticareti olan şap madenciliği ve pazarlamasıyla yoğun şekilde ilgilendiler.[6]

Ardından Foça, 11. yüzyılda Çaka Bey tarafından alınarak Çaka Bey'in yönetimine, daha sonra ise Saruhanoğulları Beyliği yönetimine geçti.

1455'te ise Osmanlı Padişahı II. Mehmed, İstanbul'un fethin sonra Foça'yı alarak Osmanlı topraklarına kattı.

Bu gibi medeniyetlere ve topluluklara merkez oluşturduğudan Foça önemli bir arkeolojik merkez haline geldi. 1953 yılında başlayıp ve günümüze kadar aralıksız devam eden kazılarda Helenistik dönemden kalma tiyatro, Athena Tapınağı ve Kutsal Alanı, Liman Kutsal Alanı (Kibele'ye ait olduğu düşünülmekte) ile Pers Anıt Mezarı (Foça'nın 7 km doğusundaki "Taş Ev" olarak bilinen) ortaya çıkarıldı. Pers Anıtı bölgeyi MÖ 492 yılında istila eden Ahamenid-Pers Ordusu komutanları için bir anıt olarak yapılmış daha sonra mezar, ağıl, gözetleme noktası, mola yeri gibi amaçlar için kullanılmıştır. Anıt; Anadolu'da bulunan ender Pers yapılarındandır.

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]
Foça yakınlarındaki sahil şeridi

İzmir ilinin kuzeyinde yer alan Foça'nın doğusunda Aliağa, güneyinde Menemen ilçeleri, batısında ve kuzeyinde Ege Denizi vardır.

İlçenin yüzölçümü 251 km2'dir.[7] Foça Adaları ilçeye bağlıdır.

Foça manzarası

Foça, Türk Riviera'sı olarak bilinen Mersin, Antalya'dan başlayıp İzmir'e kadar uzanan bölgenin içindedir. Bu yüzden turistler için mavi tur ve diğer gezilerin durağıdır. Foça'nın denizi çok berrak ve temizdir ve halka açık plajı vardır. Foça pek çok dalış noktası ile İzmir ilindeki gözde dalış sporu duraklarındandır.

İzmir'de doğal kalmış ilçelerdendir.

Foça'da yılın büyük bölümünde poyraz estiğinden temiz bir havası vardır.

Eski Foça, Büyükdeniz adlı büyük bir koy ve bu büyük koyda Orta Çağ kalesinin de bulunduğu Küçükdeniz adlı daha küçük bir koy olmak üzere iki koy boyunca uzanır.

Flora ve faunanın değeri ve özellikle Foça ile Yenifoça arasındaki küçük koy ve koyların güzelliği nedeniyle ilçenin birçok bölgesi sıkı çevre koruması altındadır. Bu nedenle ilçeyi tanımanın mantıklı bir yolu, ilçe merkezinden düzenli olarak düzenlenen tekne turları olacaktır. Koruma önlemleri nedeniyle ilçenin birçok yerinde yeni inşaatlara izin verilmemekte ve Foça, esas olarak eski evlerden oluşan kendine has özelliğini korumaya çalışmaktadır.

Deniz ulaşımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ağustos 2015'ten beri ilçeye yaz sezonunda İZDENİZ vapurları sefer düzenlemektedir.[8]

Foça'da 280 tekne kapasiteli marina inşaat projesinin ihalesi yakın zamanda başlamış olup, tamamlanmasının ardından ilçenin daha aktif uluslararası turizme açılması beklenmektedir.

Fauna

[değiştir | kaynağı değiştir]

Foça, sayıları giderek azalan akdeniz fokunun yaşam alanlarından biridir. Akdeniz fokları kentte her yıl yaz aylarında düzenlenen festivallerin de önemli bir sembolüdür.

Foça'da soylarını tükenmekten korumak amacıyla devletin ve üniversitelerin araştırma merkezleri mevcuttur. Avlanılması kesinlikle yasak olan fokun balıkçılar tarafından da çok defa korunduğu bilinmektedir.

Foça, nesli tehlikede deniz memelisi türü Akdeniz foku'nun korunması için Türkiye'de kurulmuş üç deniz koruma alanından biridir.[9]

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

1893 yılında nüfusun çoğunluğunu Osmanlı tebaası dışındaki yabancılar oluşturmaktaydı.

Yıl Toplam Şehir Kır
1927[10] 8.901 3.827 5.074
1935[11] 8.648 2.752 5.896
1940[12] 10.125 3.728 6.397
1945[13] 10.278 3.484 6.794
1950[14] 9.069 1.738 7.331
1955[15] 10.059 1.711 8.348
1960[16] 9.973 1.762 8.211
1965[17] 11.793 2.953 8.840
1970[18] 11.784 3.323 8.461
1975[19] 13.185 4.829 8.356
1980[20] 16.505 6.576 9.929
1985[21] 19.197 9.035 10.162
1990[22] 25.222 12.057 13.165
2000[23] 36.107 14.604 21.503
2007[24] 30.549 13.257 17.292
2008[25] 29.018 25.581 3.437
2009[26] 30.779 27.074 3.705
2010[27] 44.500 40.592 3.908
2011[28] 32.476 28.629 3.847
2012[29] 32.141 27.987 4.154
2013[30] 32.534 32.534 veri yok
2014[31] 30.002 30.002 veri yok
2015[32] 28.647 28.647 veri yok
2016[32] 28.591 28.591 veri yok
2017[32] 31.061 31.061 veri yok
2018[32] 33.131 33.131 veri yok
2019[32] 32.264 32.264 veri yok
2020[32] 33.227 33.227 veri yok
2021[32] 33.611 33.611 veri yok
2022[32] 34.946 34.946 veri yok

Not: 2008 yılında bazı belde ve köyler mahalle statüsüne geçtiğinden şehir nüfusu artıp kır nüfusu azalmıştır. 2013 yılında ise Büyükşehir yasası nedeniyle köylerin tamamı mahalle statüsüne geçtiğinden kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Kültür

[değiştir | kaynağı değiştir]
Foça Merkez

Foça'da çok uzun zamandan beridir yapılan festivaller son yıllarda ayrı bir boyut alarak uluslararası düzeye taşınmıştır. 2004 yılından günümüze kadar yapılan festivaller artık Uluslararası Foça Festivali olarak bilinir. Genelde üç gün devam eden festivaller birçok ünlüyü ve ziyaretçileri Foça'ya getirmektedir.

Foça çeşitli dönemlerden pek çok tarihi ve turistik gezi yerlerine sahiptir. Taş evleri mevcuttur. Sadece yaz değil kışında gelen turist sayısı da fazladır.

Osmanlı döneminden kalma 1455 tarihli Fatih Sultan Mehmet'in yaptırdığı ve Kanuni Sultan Süleyman'ın tekrar inşa ettirdiği Fatih Camii ve Foça Kayalar Camii bunlar arasındadır.

Homeros'un bahsettiği Siren Kayalıkları Foça'da yer almaktadır. Ona göre oradan gecen denizciler için bu kayalıklar birçok rivayetlere konu olmuştur çünkü Foça kıyıları irili ufaklı birçok adanın serpilmiş görüntüsüne sahiptir.

Yönetim

[değiştir | kaynağı değiştir]
Belediye başkanları
Belediye başkanları, partileri ve aldıkları oy oranları
Yıllar Belediye Başkanı Parti Oy oranı (%)
2024 Saniye Bora Fıçı Cumhuriyet Halk Partisi 49,60
2019 Fatih Gürbüz Cumhuriyet Halk Partisi 56,22
2014 Gökhan Demirağ Cumhuriyet Halk Partisi 42,05
2009 Gökhan Demirağ Cumhuriyet Halk Partisi 60,09
2004 Gökhan Demirağ Cumhuriyet Halk Partisi 44,13
1999 Ali İlçan Cumhuriyet Halk Partisi 29,56
1994 Ahmet Nihat Dirim Sosyaldemokrat Halkçı Parti 41,80
1989 Ahmet Nihat Dirim Sosyaldemokrat Halkçı Parti 53,70
1984 Serdar Mersin Anavatan Partisi 32,24
1977 Mehmet Reha Midilli Cumhuriyet Halk Partisi 62,93

Eğitim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Foça'da devletin ve hayırsever vatandaşların katkıları ile kurulan 4 tane ilköğretim okulu, Anadolu Lisesi, Lise, Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri ile okuma - yazma oranı %95'in üzerindedir.

Sağlık

[değiştir | kaynağı değiştir]

Foça'da ilçe merkezinde bir adet devlet hastanesi bulunmakta olup kış aylarında belli branşlarda haftanın belli günlerinde uzman hekim gelmekte, nüfusun çok arttığı yaz döneminde ise 8-10 adet branştan hekim bulunmaktadır. Hastanenin acil servisi 24 saat hizmet vermekte ve gerektiğinde ağır hastalık geçirenler İzmir merkezdeki hastanelere ambulans ile sevk edilmektedirler. Ayrıca Yenifoça, Gerenköy, Ilıpınar ve Bağarası'nda aile sağlığı merkezleri ve yine Yenifoça'da 112 acil istasyonu ile Menemen Devlet Hastanesi'nin semt polikliniği bulunmaktadır.

Turistik yerleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Günümüz Foça'sı yabancı kitlesel turizmden korunmuştur ve onun yerine İzmir sakinleri için popüler bir hafta sonu ve tatil yeridir. Bunun temel nedeni, Türk Donanması'nın bölgede konuşlanmış olmasıdır. Yeni limana doğrudan bitişik koy, böylece şehrin kıyı boyunca genişlemesini büyük ölçüde engeller.

Foça'nın kendisinde son yirmi yılda tatil evleri, bazı misafir evleri ve iki otel inşa edilmiş olmasına rağmen asıl hava korunmuştur.

Pitoresk limanda birbiri ardına balık restoranları vardır. Burası, büyük şehrin koşuşturmacasından kaçmak isteyen İzmir yerlilerinin hafta sonları buluştuğu yerdir. Tipik izleyici kitlesi üst Türk orta sınıfından oluşur. Öğretmenler, sanatçılar, müzisyenler, mühendisler burada buluşur.

Daha uzun tatil yapanlar, yaklaşık 20 km kuzeyde, manzara açısından o kadar muhteşem olmayan ancak yerli ve yabancı turistler için yeterli sayıda otel ve tatil köyü sunan Yenifoça'yı tercih eder.

Foça, Homer'in Odyssey'de zaten tanımladığı Siren kayalıklarıyla (adalarıyla) da tanınır. Ancak bugün, Akdeniz'deki son keşiş foku bazılarına ev sahipliği yapmalarıyla daha iyi bilinir. Bu nedenle Siren Adaları ancak uzaktan izlenebilir. Buralar ıssızdır ve yerel halk tarafından, adaların doğal su kaynakları olmadığı için çok çorak bitki örtüsü ve sabah çiyiyle sıvı olarak beslenebilen az sayıda keçiyi serbest bırakmak için kullanılır.

Literatür

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Ayşem Kiliç-Ünlü: Heritage, Economy and Development of Historic Towns after the “Tourism Explosion”: Foça in Western Turkey. In: Elena Korka (Hrsg.): The Protection of Archaeological Heritage in Times of Economic Crisis. Cambridge Scholars Publishing, 2015, ISBN 978-1-4438-7411-3, S. 330–354.
  • Şablon:PECS
  • George Ewart Bean: Kleinasien, Band 1: Die ägäische Türkei von Pergamon bis Didyma. 5. Auflage. Kohlhammer, Stuttgart u. a. 1987, ISBN 3-17-009678-8, S. 117–125.
  • Ernst Langlotz: Die kulturelle und künstlerische Hellenisierung der Küsten des Mittelmeers durch die Stadt Phokaia (= Arbeitsgemeinschaft für Forschung des Landes Nordrhein-Westfalen. Geisteswissenschaften. H. 130, ISSN 0570-5649). Westdeutscher Verlag, Köln u. a. 1966.
  • Vera Hell: Istanbul, Ankara und die antiken Stätten an der Westküste der Türkei. Hopfer, Tübingen 1959,  Bu makale şu anda kamu malı bir yayından metin içerir: Dictionary of National Biography. Londra: Smith, Elder & Co. 1885–1900.  .
  • Michael Neumann-Adrian, Christoph K. Neumann: Türkei, Westküste. Gräfe und Unzer, München 1997, ISBN 3-7742-0345-8.
  • Ömer Özyiğit: Phokaia I: Phokaia kazıları tarihi ile Foça yarımadasını çeviren kent duvarları ve restorasyonu (Phokaia Kazı ve Araştırmaları). Ege Yayınları, Istanbul 2017, ISBN 978-605-9680-44-8
  • Zeki Arikan: Phokaia II: Tarihsel Süreç İçinde Foça. Şap Ticaretinden Tuz Ticaretine. 9. yüzyıldan 19. yüzyılın sonuna kadar (Phokaia Kazı ve Araştırmaları). Ege Yayınları, Istanbul 2017, ISBN 978-605-9680-41-7
  • Ömer Özyiğit: Phokaia III: Arkaik Dönem Athena Tapınağı (Phokaia Kazı ve Araştırmaları). Ege Yayınları, Istanbul 2020, ISBN 978-605-7673-38-1
  • Eski Foça, eski şehir üzerinden Siren Adaları'na bakış
    Eski Foça, eski şehir üzerinden Siren Adaları'na bakış
  • Foça Manzarası
    Foça Manzarası
  • Foça Limanı
    Foça Limanı
  • Foça çarşısı
    Foça çarşısı

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Foça Kaymakamı". 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2022. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012. 
  3. ^ "Latins and Greeks in the Eastern Mediterranean after 1204" 26 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Benjamin Arbel, Bernard Hamilton and David Jacoby. Published by Routledge, August 1, 1989. (0714633720.) (978-0714633725.) Page 161.
  4. ^ Vito Antonio Vitale, Maona 4 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Enciclopedia Italiana, vol. 22, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1934. (İtalyanca)
  5. ^ Kenneth M. Setton (1978). The Papacy and the Levant, 1204-1571: Volume II, The Fifteenth Century. American Philosophical Society. ISBN 0871691272.  Page 188.
  6. ^ Kenneth M. Setton (1978). The Papacy and the Levant, 1204-1571: Volume II, The Fifteenth Century. American Philosophical Society. ISBN 0871691272.  Page 239.
  7. ^ "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Müdürlüğü. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  8. ^ "İzmir'den Foça'ya vapur seferleri başladı". Hürriyet. 1 Ağustos 2015. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2015. 
  9. ^ "Monk Seal Fact File". 20 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2022. 
  10. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  11. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  12. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  13. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  14. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  15. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  16. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  17. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  26. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  29. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  30. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  31. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2015. 
  32. ^ a b c d e f g h
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Foça Nüfusu - İzmir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "İzmir Foça Nüfusu". nufusune.com. 
Wikimedia Commons'ta Foça ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Foça&oldid=33511878" sayfasından alınmıştır