Ethel ve Julius Rosenberg

Ethel Greenglass Rosenberg (d. 25 Eylül 1915 – ö. 19 Haziran 1953) ve Julius Rosenberg (d. 12 Mayıs 1918 – ö. 19 Haziran 1953), Amerikan vatandaşı ve Amerika Birleşik Devletleri Komünist Partisi (CPUSA) üyesiydiler. Sovyetler Birliği adına casusluk yapmakla ve atom bombasıyla ilgili bilgileri Ruslara vermekle suçlanıp yargılandılar, suçlu bulundular ve idam edildiler.

SSCB'ye atom içerikli gizli bilgiler sızdırmakla ilgili suçlamaların doğruluğu o zamanlarda tartışmalıdır. On yıllarca sonra Sovyet haberleşmeleri Venona projesi ile deşifre edilmiş ve kamuya açılmıştır. Bu haberleşmelerde Julius Rosenberg'in aktif olarak casusluk yaptığı yer almakta ancak, suçlu bulunduğu casuslukla ilgili ya da Ethel Rosenberg'in ilgisi olduğuna dair herhangi bir delil bulunmamaktadır. Çift Ethel Rosenberg'in kardeşi David Greenglass'ın çalıştığı New Mexico'daki araştırma merkezinden edindikleri nükleer silah sırlarını Rus ajanlara ileten casuslar olarak suçlanmışlardı. İdam kararına bütün dünya tepki gösterdi. Amerikan yetkilileri "yalan söyledik" diye ifade verin idamınızı 30 yıla hapis cezasına indirelim diye teklif götürmüş fakat kabul görmemiştir. Daha sonra yapılan 20 yıl teklifi de kabul edilmedi. Sanıklar yalan söylemediklerini ifade etmişlerdir. Son yapılan teklif ise, Bayan Rosenberg'in bütün suçu eşine yüklemesi karşılığında serbest bırakılması şeklindeydi ancak bu da reddedildi. Bu teklifler idam gününe kadar devam ettirildi. İdamlarının 18 Haziran tarihinde gerçekleştirileceğinin bildirilmesi üzerine çift, 18 Haziran'ın evlilik yıl dönümleri olmasını gerekçe göstererek idamı, 19 Haziran tarihine aldırdı. Çift, elektrikli sandalyede idam edildi.

Venona projesi kapsamında yayınlanan haberleşmelerin Amerika Birleşik Devletleri tarafından yayınlandığı ve bu davada Amerika Birleşik Devletleri'nin taraf olduğu gerçeği suçlamalar ve dava sonucu hakkındaki tartışmaları sürdürmektedir.

Julius Rosenberg, 12 Mayıs 1918'de New York'ta Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. 1939'da City College of New York'tan elektrik mühendisi derecesi ile mezun oldu. 1940'ta "Ordu İşaret Alayı"na katıldı, orduda radar ekipmanları üzerinde çalıştı. Genç Komünist Derneği'nde lider oldu ve 1936'da orada, üç yıl sonra evleneceği Ethel ile tanıştı.

Ethel Greenglass, 25 Eylül 1915'te New York'ta Yahudi bir ailenin çocuğu olarak doğdu. Oyuncu ve şarkıcı olmayı çok arzuluyordu ancak sonunda bir nakliye firmasında sekreter olarak çalışmaya başladı. İşçi anlaşmazlıkları ile ilgilendi ve Genç Komünist Derneği'ne katıldı ve ilk kez Julius ile tanıştı. Rosenberglerin iki oğlu vardı.

Şair Melih Cevdet Anday'ın Rosenberg'ler için yazdığı ve Zülfü Livaneli tarafından bestelenen "Bir Çift Güvercin Havalansa" adlı bir şiiri de vardır.

Wikimedia Commons'ta Ethel ve Julius Rosenberg ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.