Devletşah Hatun
Devletşâh Hâtûn دولت شاه خاتون | |
|---|---|
| Doğum | Devlet 1365[1] Kütahya, Germiyanoğulları Beyliği |
| Ölüm | 1414[1] Bursa |
| Defin yeri | ? |
| Din | İslam |
| Evlilik | Yıldırım Bayezid |
| Çocuk(lar) | İsa Çelebi[2] Mustafa Çelebi (Düzmece)[3] Şehzade Büyük Musa Çelebi Han (Sultan Küçük Musa Çelebi Han ile karıştırılmamalıdır.)[1] |
| Ebeveyn(ler) | Germiyanoğlu Süleyman Şah ile Âbide Mutahhara Hâtûn |
Devletşah Hâtûn[4] (Osmanlıca: دولت شاه خاتون) veya Sultan Hatun[5] (Osmanlıca: سلطان خاتون) (doğumu: 1365 - ölümü: 1414);[1] Germiyanoğlu Süleyman Şah’ın kızı; Yıldırım Bayezid'in Üçüncü[1] eşi; Osmanlı Şehzâdeleri İsa Çelebi, (Düzmece) Mustafa Çelebi ile Büyük Musa[6] Çelebi Han’ın öz annesidir.
Kimliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Germiyanoğlu Süleyman Şah'ın kızı olarak 1365'te Kütahya, Germiyanoğulları Beyliği'nde dünyaya geldi.
Hayâtı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kütahya civarında hüküm sürmüş Germiyanoğulları Beyliği hükümdarı ve kurucusu Yakup bin Ali Şir'in 1341 yılında ölmesinden sonra yerine oğlu Mehmet Bey, onun da ölümünden sonra 1361'de büyük oğlu Süleymanşah (Şah Çelebi) hükümdar oldu. Osmanlılar'la ilk ilişkiler Süleymanşah Şah zamanında kuruldu. Şah Çelebi, Karamanoğulları'nın istilasından korkarak Osmanlılar'la uyuşmuş, kızı Devlet Şah Hâtûn'u Murad Hüdâvendîgâr'ın oğlu Yıldırım Bayezid'e vermiş, çeyiz olarak da Kütahya ile beraber Simav, Emet, Tavşanlı kazalarını Osmanlılar'a bırakmıştı. Bu izdivaçtan İsa Çelebi, Mustafa Çelebi (Düzmece), Şehzade Büyük Musa Çelebi Han[1] (Sultan Küçük Musa Çelebi Han ile karıştırılmamalıdır.) doğmuştur.
Yıldırım Bayezid ile evliliği
[değiştir | kaynağı değiştir]
Karaman ve Osmanlı Devleti gibi iki kuvvetli hükûmetin arasında kalmış olan Germiyan Devleti, bu iki hükûmetin saldırılarına daima açıktı. Bu tehlikeli vaziyeti gören ve her iki devletle de dostluk ilişkileri iyi olmayan, bilhassa Karaman oğlunun düşmanca tutumundan fevkalade tedirgin olan Süleyman Şah, kızını I. Murad'ın oğlu Yıldırım Bayezid'e vermek isteyerek Edirne'ye bir heyet gönderdi ve kızına çeyiz olarak da en güzel memleketlerini Osmanlılar'a armağan etti. Geri kalanlarının da oğlu II. Yakub Bey'de kalmasını rica etti.[7][8]
Süleyman Şah, ulemadan Cemaleddin İshak Fakih'i bir heyetle I. Murad'a gönderdi. Beraberinde meşhur Germiyan atları, Denizli'nin ak bezleri ve Alaşehir'in kızıl üzümlerinden hediyeler takdim etti.[9] I. Murad bu teklifi kabul etti. Gelini getirmek için Bursa Kadısı Koca Mahmut Efendi ve kapıkullarından Emir-i Alem Aksungur Ağa, Çavuşbaşı Demir Han,[10] Yıldırım Bayezid'in dadısı, Kadı Mahmut ve Ak Sungur'ın zevceleri ile üç binden fazla kapıkulu Kütahya'ya gittiler.[11] Bunlardan bazıları çeyiz olarak verilen şehirleri teslim alacak muhafız askerlerden oluşuyordu. Süleyman Şah, düğünün kendisine ait olanını Kütahya'da yaptı. Büyük ziyafetler verildi, hediyeler alındı-verildi ve nihayetinde gelin Ak Sungur ile Bayezid'in dadısına teslim edildi. Çeyiz olarak verilen şehirler teslim edildi ve Osmanlılar da oralar asker yerleştirdiler. Süleyman Şah, çaşnigirbaşısını ve onun zevcesini de beraberinde gönderdi. Çaşnigirbaşı ve zevcesi Devlet Hatun'un ricası üzerine geri dönmeyerek Sultan Bayezid'in hizmetinde kaldılar. Daha sonra kendisi Kütahya'yı terkederek Karahisar'a çekildi.[12] Osmanlılar'ın 1381'de yaptıkları asıl düğün çok gösterişli oldu. Düğüne Mısır hükümdarı ile etraftaki Anadolu hükümdarları davet edildi. Nişan merasiminden sonra Rumeli sıkıntıları dolayısıyla düğün gecikmiştir.[13]
Devlet-Şâh Hâtûn'un ecdâdı
[değiştir | kaynağı değiştir]Not
[değiştir | kaynağı değiştir]Devlet Şah Hâtûn'un oğullarından biri olan Büyük Musa Çelebi Han, İkinci Rumeli Sultanı Musa Çelebi Han[1] (18 Mayıs 1410 - 5 Temmuz 1413 )[14] ve Bizans Prensesi Angelina'nın oğlu Şehzâde Musa ile karıştırılmamalıdır.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bahadıroğlu, Yavuz, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları, 15inci baskısı, 2009, ISBN 978-975-269-299-2.
- Peirce, Leslie P., The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, Oxford University Press, 1993, ISBN 0-19-508677-5.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g "The Imperial House of Osman - 2". 16 Haziran 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2002.
- ^ "Diyanet İslâm Ansiklopedisi, cilt: EK-1, sayfa: 646-647, 2016". 1 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2020.
- ^ "Diyanet İslâm Ansiklopedisi, cilt: 31, sayfa: 292-293, 2006". 1 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2020.
- ^ Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. baskı, s. 61
- ^ Çiftçi, Cemil (2008). Âşıkpaşazâde Tarihi. Mostar. s. 112. ISBN 978-6-051-01018-2.
- ^ Not 1: Küçük Musa Çelebi Han ile karıştırılmamalıdır.
- ^ Neşrî, Kitâb-ı Cihannümâ.
- ^ Âşıkpaşazâde, Tevârîh-i Âl-i Osman.
- ^ ...Hemen İshak Fakihi Sültan Murada elçi gönderüp âlâ atlar ve pişkeşler saldı. Ol zamanda Anadoluda altın ve gümüş az olurdu. Muteber olan (Denizli) bezidi. Bir kimseye hil'at kiydirseler olbezden nice hil'atler diktirup hazır dururudu-munhal vaki oldukta giydirirlerdi. Bu İshak Fakih ol bezlerden mübalaga getirmişti. Murat Hana etti, Sultan eğer reva görürsen kızımızı oğlun Sultan Beyazşde karvaşlığa viriyoruz ve birkaç hisarı cihazına tuta virelümki (Kütahya) ve (Simav)ı ve (Eğri göz)ü ve (Tavşanlu) diyicek Sultan Murat dahi hoş ola deyup kabul idüp...(Neşrî, Kitab-ı Cihannüma')
- ^ Hadîdî, Tevârih-i Âl-i Osman
- ^ Hadidi, "Didi bir gün şehre erkânı devlet, Arusu almaga kimin ola hizmet, Şeh, işittikte baktı saga, sola, Didi miri alem Ak Sungur ağa, Çavuşbaşı Turanhan ağa bile, Sipahtan yarar bin kişiyle, Dahi kadii Bursa pir Efendi, Bile gitmek gerek hatunu, kendi, Suvar olsun bile hem dayi hatun, Ana tabi olup haylı kavatun, Şah emretti Çeri oldu revane, Çeri irişti şahı Germiyane
- ^ Sahîh Ahmed Dede, Mecmuat-ü`t-Tevarihi`l-Mevleviyye
- ^ Hayrullah Efendi, Tarih-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye
- ^ "The Imperial House of Osman - 3". 2 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2006.