Dmitri Donskoy
| Dmitri Donskoy | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Moskova Büyük Prensi | |||||
| Hüküm süresi | 13 Kasım 1359 – 19 Mayıs 1389 | ||||
| Önce gelen | II. İvan | ||||
| Sonra gelen | I. Vasili | ||||
| Doğum | 12 Ekim 1350 Moskova, Moskova Knezliği | ||||
| Ölüm | 19 Mayıs 1389 (38 yaşında) Moskova, Moskova Knezliği | ||||
| Defin | Archangel Katedrali, Moskova Kremlini | ||||
| Eş(ler)i | Eudoxia Dmitriyevna | ||||
| Çocuk(lar)ı | Daniil Dmitriyevich Yury Vasiliyevich I. Vasili Sofiya Dmitriyevna Yury Dmitriyevich Maria Dmitriyevna Anastasia Dmitriyevna Simeon Dmitriyevich Ivan Dmitriyevich Andrey Dmitriyevich Pyotr Dmitriyevich Anna Dmitriyevna Konstantin Dmitriyevich | ||||
| |||||
| Hanedan | Rurik Hanedanı | ||||
| Babası | II. İvan | ||||
| Annesi | Alexandra Vasilyevna Velyaminova | ||||
| Dini | Ortodoks Hristiyan | ||||
Aziz Dmitri İvanoviç Donskoy (Rusça: Дми́трий Ива́нович Донско́й, ayrıca Dimitrii ya da Demetrius olarak bilinir) ya da Don'lu Dmitri, bazen basitçe Dmitri (d. 12 Ekim 1350, Moskova) - (ö. 19 Mayıs 1389, Moskova), II. İvan'ın (1326–1359) oğlu. 1359'dan itibaren Moskova Büyük Prensi ve 1363'ten itibaren Vladimir Büyük Prensi olarak ölümüne kadar hükmetmiştir. Rusya'daki Moğol otoritesine açıkça meydan okuyan ilk Moskova prensiydi. Donskoy (yani "Don'un") takma adıdır, Don Nehri üzerinde gerçekleşen Kulikovskaya Muharebesi'nde (1380) Tatarlara karşı büyük zaferini ifade eder.[1] 19 Mayıs'ta kutlanan ziyafet günüyle Ortodoks Kilisesi'nde bir Aziz olarak kabul edilmektedir.[2][3]
Erken dönem hükümdarlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Dmitri, Moskova Prensliği tahtına 9 yaşındayken yükseldi. Çocukluk döneminde Rusya Metropoliti Aleksey, hükûmeti yönetti. 1360 yılında Altın Orda Devleti Hanı ru, Rus prenslikleri arasında en değerli olan Vladimir Prensliği'ni, Nizhniy Novgorod'lu Dmitri Konstantinoviç'e devretti. 1363 yılında, Prens'in görevden alınmasından sonra, Dmitri İvanoviç, Vladimir'de taç giydi. Üç yıl sonra, Dmitri Konstantinoviç ile barış yaptı ve kızı Eudoxia ile evlendi. 1376'da, ortak orduları Volga Bulgaristan'ı harap etti.
Dmitri'nin erken dönem hükümdarlığı sırasında en önemli olay Moskova Kremlini'ni inşa etmeye başlamasıdır; 1367'de tamamlandı. Yeni kale sayesinde şehir, Litvanya-Muskovit Savaşı (1368-72) sırasında Litvanyalı Algirdas tarafından iki kere kuşatıldığında ayakta kaldı. Savaş, Lyubutsk Antlaşması ile sona erdi. 1375 yılında Dmitri, kendi yararı için, Tver'li II. Mihail ile olan çatışmasında, Vladimir'e yerleşti. Kuzey Rusya'nın diğer prensleri onun yetkisini kabul ettiler ve Altın Orda Devleti'ne karşı yaklaşmakta olan mücadeleye katkıda bulundular. Egemenliğinin sona ermesiyle Dmitri, Moskova Prensliği topraklarını ikiye katladı.
Mamay Mirza'ya karşı mücadele
[değiştir | kaynağı değiştir]
Moğol hâkimiyeti Dmitri'nin otuz yıllık hükümdarlığı sırasında Rusya'da çökmeye başladı. Altın Orda Devleti, iç savaş ve hanedan rekabetleriyle ciddi biçimde zayıfladı. Dmitri, Moğol otoritesinin çökmesinin avantajından yararlanarak Tatarlara açıkça meydan okudu.
Tüm Rusya'da vergi toplamak için Han'ın imtiyazını elinde tutmasına rağmen Dmitri, Moğollar'a karşı ilk Rus askerî zaferi kazanmasıyla ünlüdür. Bir Moğol generali ve tahta hak iddia eden Mamay Mirza, Dmitri'yi gücünü artırmaya teşebbüs etmesi üzerine onu durdurmaya çalıştı. 1378'de Mamay Mirza bir Moğol ordusu gönderdi, ancak Vodha Nehri Muharebesi'nde Dmitri'nin güçleri tarafından yenildi. İki yıl sonra Mamay şahsen Moskova'ya karşı büyük bir kuvvete liderlik etti. Dmitri ile Kulikovskaya Muharebesi'nde karşı karşıya geldi ve yenildi.
Mağlup olan Mamay Mirza o anda rakibi olan Moğol generali Toktamış Han tarafından satıldı. Han artık Moğol egemenliği olan Rusya'nın parçalarını yeniden düzenledi ve Dmitri'nin Mamay Mirza'ya direnişi için Moskova'yı geçti. Ancak Dimitri, Toktamış'a ve Altın Orda'ya sadakat sözü verdi ve Moğol'un ana vergi toplayıcısı ve Vladimir'in Büyük Dükü olarak yeniden hizmet aldı. 1389'da ölümüyle Dimitri, Han'a danışmadan oğlu Vasili'ye unvanını vereceği ilk Büyük Dük oldu.
Evliliği ve çocukları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Nizhniy Novgorod'lu Dmitri Konstantinoviç ile Rostov'lu Vasilisa'nın kızı Eudoxia ile evlendi. En az 12 çocukları oldu:
- Daniil Dmitriyeviç (y. 1370 – 15 Eylül 1379).
- I. Vasili (30 Eylül 1371 – 27 Şubat 1425).
- Sofia Dmitriyevna. Ryazan Prensi Fyodor Olegoviç (1402–1427 yılları arası hükümdar) ile evlendi.
- Yuri Dmitriyeviç, Zvenigorod ve Galich Dükü (26 Kasım 1374 – 5 Haziran 1434). Yeğeni II. Vasili'ye karşı Moskova tacını talep etti.
- Maria Dmitriyevna (ö. 15 Mayıs 1399). Lengvenis ile evlendi.
- Anastasia Dmitriyevna. Kholm Prensi İvan Vsevolodoviç ile evlendi.
- Simeon Dmitriyeviç (ö. 11 Eylül 1379).
- İvan Dmitriyeviç (ö. 1393).
- Andrey Dmitriyevich, Mozhaysk Prensi (14 Ağustos 1382 – 9 Temmuz 1432).
- Pyotr Dmitriyeviç, Dmitrov Prensi (29 Temmuz 1385 – 10 Ağustos 1428).
- Anna Dmitriyevna (d. 8 Ocak 1387). Yury Patrikiyeviç ile evlendi. Kocası, Starodub Prensi Patrikas ile karısı Helena'nın oğluydu. Kocasının baba tarafından dedesi Narimantas'tı. Bu evlilik, onun Moskova'ya bağlı Boyar rolünü güçlendirdi.
- Konstantin Dmitriyeviç, Pskov Prensi (14 Mayıs/15 Mayıs 1389 – 1433).
Galeri
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Dmitri Donskoy, Kulikovskaya Muharebesi'nde, Adolphe Yvon
-
Toktamış Han karşı Moskova savunması, 1382
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dmitri Donskoy, opera, Anton Grigoryeviç Rubenşteyn (1852).
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Asimov, Isaac. Asimov's Chronology of the World. New York: HarperCollins, 1989; p. 186.
- ^ (Yunanca) Ὁ Ἅγιος Δημήτριος ὁ μεγάλος Πρίγκιπας 2 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 19 Μαΐου. ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ.
- ^ 1 June / 19 May 11 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. HOLY TRINITY RUSSIAN ORTHODOX CHURCH (A parish of the Patriarchate of Moscow).
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Cawley, Charles, RUSSIA, Rurik, Medieval Lands database, Foundation for Medieval Genealogy
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Dimitri |
 Vladimir Büyük Prensi 1362 – 1389 |
Sonra gelen: I. Vasili |
| Önce gelen: II. İvan |
Moskova Büyük Prensi 1359 – 1389 |
Sonra gelen: I. Vasili |
