Bulgarcanın romanizasyonu
Bulgarcanın Latin harflerine transliterasyonu, Kiril alfabesiyle yazılmış metinlerin Latin alfabesiyle gösterilmesi şeklinde olur. Bu işlem sayesinde söz konusu metnin herhangi bir ses ve anlam kaybına uğramadan okunması ve anlaşılması hedeflenir. Latin harflerine olduğu kadar diğer alfabe sistemlerine de transliterasyon mümkündür. Bulgaristan, günümüze kadar aşamalar hâlinde çeşitli Latinleştirme teknikleri denemiştir.
İşte Kiril alfabesi ile yazılmış Bulgar harfleri varyantları ile birlikte şu aşağıdaki gibi transliterasyon yapılabilir:
| Bulgar alfabesi | Bilimsel transliterasyon | Resmî Bulgar transliterasyonu;[1][2][3] Birleşmiş Milletler;[4] ABD ve İngiltere[5] |
IPA* | Harfin adı | Türkçe ses karşılığı |
|---|---|---|---|---|---|
| А а | A a | A a | /a/ ya da /ɐ/ | a | a, "armut" gibi |
| Б б | B b | B b | /b/ ya da /p/ | бъ | b, "böcek" gibi |
| В в | V v | V v | /v/ ya da/f/ | въ | v, "verem" gibi |
| Г г | G g | G g | /ɡ/ ya da /k/ | гъ | g, "gür" gibi |
| Д д | D d | D d | /d/ ya da /t/ | дъ | d, "dal" gibi |
| Е е | E e | E e | /ɛ/ | е | e, "eşek" gibi |
| Ж ж | Ž ž | Zh zh | /ʒ/ ya da /ʃ/ | жъ | j, "jandarma" gibi |
| З з | Z z | Z z | /z/ ya da /s/ | зъ | z, "zar" gibi |
| И и | I i | I i | /i/ | и | i, "iğne" gibi |
| Й й | J j | Y y | /j/ | и кратко | y, "yaprak" gibi |
| К к | K k | K k | /k/ ya da /g/ | къ |
k, "karpuz" gibi |
| Л л | L l | L l | /l/ ya da /ɫ/ | лъ |
l "kol"daki sert l gibi |
| М м | M m | M m | /m/ | мъ | m, "mart" gibi |
| Н н | N n | N n | /n/ | нъ | n, "normal" gibi |
| О о | O o | O o | /ɔ/ ya da /o/ | о | o, "orak" gibi |
| П п | P p | P p | /p/ | пъ | p, "peçete" gibi |
| Р р | R r | R r | /r/ | ръ | r, "rakı" gibi |
| С с | S s | S s | /s/ ya da /z/ | съ | s, "ses" gibi |
| Т т | T t | T t | /t/ ya da /d/ | тъ | t, "tel" gibi |
| У у | U u | U u | /u/ ya da /o/ | y | u, "uzun" gibi |
| Ф ф | F f | F f | /f/ | фъ | f, "fare" gibi |
| Х х | H h | H h | /x/ | хъ | h, "hatır" gibi |
| Ц ц | C c | Ts ts | /t͡s/ | цъ | ts, Fatsa isminde fa-ts-a sesi gibi. |
| Ч ч | Č č | Ch ch | /t͡ʃ/ | чъ | ç, "çörek" gibi |
| Ш ш | Š š | Sh sh | /ʃ/ | шъ | ş, "şerbet" gibi |
| Щ щ | Št št | Sht sht | /ʃt/ | щъ | şt, Tek hecede, arada "ı" olmadan söylenir; Almancada st-urm (şturm) gibi. |
| Ъ ъ | Ǎ ǎ | A a | /ɤ/ or /ɐ/ | ер голям | ı sesine benzer. |
| Ь ь | J j | Y y | /j/ ya da telaffuz edilmez | ер малък | y, belli belirsiz söylenir |
| Ю ю | Ju ju | Yu yu | /ju/, /jo/, /u/ ya da /o/ | ю | yu, "yumak" gibi |
| Я я | Ja ja | Ya ya | /ja/, /jɐ/, /a/ ya da /ɐ/ | я | ya, "yanak" gibi |
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ (İngilizce) L.L. Ivanov, Toponymic Guidelines for Antarctica, Antarctic Place-names Commission of Bulgaria, Sofia, 1995.
- ^ (İngilizce) L.L. Ivanov, On the Romanization of Bulgarian and English, Contrastive Linguistics, XXVIII, 2003, 2, pp. 109-118. ISSN 0204-8701; Errata, id., XXIX, 2004, 1, p. 157.
- ^ (İtalyanca) G. Selvelli. Su alcuni aspetti ideologici dei sistemi di traslitterazione degli alfabeti cirillici nei Balcani. 24 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Studi Slavistici XII (2015). pp. 159–180.
- ^ (İngilizce) Report on the Current Status of United Nations Romanization Systems for Geographical Names. 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Compiled by the UNGEGN Working Group on Romanization Systems, February 2013.
- ^ (İngilizce) Romanization system for Bulgarian: BGN/PCGN 2013 System. National Geospatial-Intelligence Agency, September 2014.