Bonus (patrici)
Bonus (Grekçe: Βῶνος or Βόνος,[1] ö.627), İmparator Herakleios'un (h. 610-641) en yakın arkadaşlarından biri olup, imparatorluk başkenti Konstantinopolis'in Avar-Pers ittifakı tarafından 626 kuşatması sırasında şehrin başarılı savunmasında öncü rol oynayan Bizans devlet adamı ve generaliydi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bonus'un kökeni veya özel hayatı hakkında neredeyse hiçbir şey bilinmemektedir. 626'da Bonus'a adanmış bir methiyede Georgios Pisidis, ona Herakleios'un "silah arkadaşı" diyerek muhtemelen Bonus'un, İmparator Phocas'ı (h. 602-610) devirmek için 610'da kendisine Afrika'dan gelirken eşlik ettiğini ima etmektedir. 622'de Avarlara rehin olarak gönderilen gayri meşru bir oğlu İoannis'in da olduğu bilinmektedir.[2]
O zamanlar, Bizans İmparatorluğu, doğuda büyük hasmı Sasani İmparatorluğu ile uzun zamandır süren bir mücadeleyle meşguldü. Geçmiş yirmi yıl boyunca, Pers orduları zafer kazandıktan sonra Bizans Levant'ının çoğunu ele geçirdiler. 622'de, Balkanlar'da Avarlar'la barışı sağladıktan sonra, Herakleios Persler'e karşı şahsen bir sefer başlattı. Bonus, Konstantinopolis'te İmparatorun vekili ve genç oğullarının koruyucusu olarak, Patrik I. Sergios ile birlikte kaldı.[2][3] Herakleios ertesi yıllar boyunca seferler yüzünden yokluğunda Bonus, Bizans İmparatorluğu'nun etkin naibi olarak hareket etti.[4]
Bonus'un bulunduğu tam makamlar belli değildir; Patrikios rütbesine sahipti ve kaynaklarda genellikle sadece "magistros" olarak anılmaktadır. Her ne kadar genellikle magister officiorum makamını ifade etmekle birlikte, Theodore Synkellos ona "general" (strategos) demiştir ve muhtemelen magister militum praesentalis görevini yaptığını ima ediyor.[5] Modern bilimsel görüş iki durum arasında bölünmüştür; Prosopography of the Later Roman Empire ve Walter Kaegi sonraki tezi desteklerken,[2][3] John Haldon açıkça öncekini destekler.[6]
626'ya gelindiğinde, Herakleios Doğu'da birkaç zafer kazandı ve stratejik durumu kendi lehine tersine çevirdi, Pers generali Şahrbaraz hala Konstantinopolis'e yakın olan Küçük Asya'nın batısında ordusuyla kamp yapıyordu. Bu noktada, Persler, Avarlar'la bir anlayışa girdiler; böylece, Kostantinopolis'in birleşik bir kuşatma ihtimali yükseldi. Bu amaçla, Persler, Bizans'ın başkentinin karşısında Kalkedon alıp yıktılar ve Avarların gelmesini beklediler.[7] Başkentine yönelik tehdidi öğrenen İmparator Herakleios, şahsen geri dönmeme kararı aldı; Bunun yerine, şehir surlarını güçlendirmeye ve tedarik toplamaya devam eden Bonus'a tavsiye ve takviye gönderdi.[5][8]
Avar Ordusu, Temmuz 626'da Konstantinopolis şehri önünde geldi. Avar kağanının teslim olmaya yönelik önerileri Bonus tarafından reddedildi ve kuşatma 29 Temmuz'da başladı.[5] Bonus savununan kuvvetlerin genel komutanıydı. Kuşatmanın ilk beş günü boyunca, kağanın geri çekilmesine ikna etmek için tekrarlanan elçilikler gönderdi, geri çekilmesi karşılığında para teklif edildi.[9][10] Beşinci gün Bizans elçileri, Kağan'ın çadırında bir Pers elçiliği ile karşılaştılar; bu durum, Avarların Slav müttefiklerinin, Boğaziçi boğazında Pers ordusunu karşı kıyıya taşımayı başarırlarsa kentin içinde olacağı tehlikenin altını çizdi. Böylece, Avar saldırısı zirveye ulaşan kuşatmanın onuncu gününde Bonus, Slavları bir tuzağa düşürdü: Bizans, Slav filosunun boğazı geçmek ve Kalkedon'daki Pers güçleriyle bir buluşma sinyalinin büyük bir şenlik ateşi aydınlatması olduğunu öğrenmişti. Bu nedenle, Bizanslıların kendileri Blakernai'de bir işaret feneri yaktılar ve Slavlar geçişi gerçekleştirdikçe, Haliç'in içinde duran Bizans filosu ileri gitti ve onları mutlak şekilde yendi.[9][11]
Bu başarıyı ve Avar'ın duvarlardan çekilmesini takiben, Bonus, kadın ve çocukları da içeren ve düşman kuşatma silahlarını ele geçirmek isteyen aşırı istekli insanları dizginlemek zorunda kaldı.[11][12] Bunun yerine, 8 Ağustos'ta Avarlar geri çekilmeye başladığında; Bonus, Patrik Sergius ve birçok kişi, Avarların geri çekilişlerini ve kendileri tarafından ateşe verilen kuşatma kulelerinin yanmasını izlemek için Altın Kapı'ya geldiler.[11] İmparatorun kardeşi Theodorus, kısa bir süre sonra bir ordunun başında geldi ve başkentte işlerin yürütülmesini devraldı.[11][12] Bundan kısa süre sonra, Mayıs 627 başlarında Bonus öldü ve Studios Manastırı'nda (11 Mayıs) gömüldü.[13]
Bonus sarnıcı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bonus, ayrıca, kendi evinin bulunduğu bölgeye yakın kubbeli bir çatı ile kaplı büyük bir sarnıç (Yunanca: Grekçe: κινστέρνα Βῶνου) inşa etti. Şehrin en havalı kısmında, Kutsal Havariler Kilisesi'nin kuzeydoğusundadır. Bu nedenle İmparator I. Romanos (h. 920-944) orada bir saray inşa etti; "Yeni Bonus Sarayı".[14] İmparator VI. Leon'nin (h. 886-912) ilk karısı olan Theofano, sarnıcın yakınlarında, Bonus Sarnıcının Aziz Konstantin kilisesini inşa ettirmiştir ve muhtemelen 1204 yılında kentin yağmalanmasından sonra Theofano'nun bedeni bu kiliseye nakledilmiştir.[15] Bu saray kompleksi, 21 Mayıs günü yapılan kentin kurucusu Büyük Konstantin'in yıllık anma töreninde önemli bir rol oynadı, bu törende imparatorluk ailesi Saray'dan Kutsal Havariler'daki Anıt mezara gider ve dönerlerdi.[16]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Günah Çıkartıcı Theofanis yanlış olarak Bonosus (Βώνοσος) olarak adlandırır. Martindale, Jones & Morris 1992, s. 242
- ^ a b c Martindale, Jones & Morris 1992, s. 242.
- ^ a b Kaegi 2003, s. 112.
- ^ Kaegi 2003, s. 120.
- ^ a b c Martindale, Jones & Morris 1992, s. 243.
- ^ Haldon 1984, ss. 444–446.
- ^ Kaegi 2003, ss. 133–134.
- ^ Kaegi 2003, ss. 134–135, 138–139.
- ^ a b Kaegi 2003, s. 137.
- ^ Martindale, Jones & Morris 1992, ss. 243–244.
- ^ a b c d Martindale, Jones & Morris 1992, s. 244.
- ^ a b Kaegi 2003, s. 138.
- ^ Kaegi 2003, s. 149.
- ^ van Millingen 1899, ss. 23–25.
- ^ Dagron 2003, ss. 202, 204, 206.
- ^ Dagron 2003, ss. 204–205.
- Genel
- Dagron, Gilbert (2003). Emperor and Priest: The Imperial Office in Byzantium. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-80123-2.
- Haldon, John F. (1984). Byzantine Praetorians: An Administrative, Institutional and Social Survey of the Opsikion and Tagmata, c. 580–900. R. Habelt. ISBN 3-7749-2004-4. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2017.
- Kaegi, Walter Emil (2003). Heraclius, Emperor of Byzantium. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 0-521-81459-6. 27 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2017.
- Martindale, John Robert; Jones, Arnold Hugh Martin; Morris, J., (Ed.) (1992). The Prosopography of the Later Roman Empire, Volume III: A.D. 527–641. Cambridge, United Kingdom: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-20160-5. 1 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2017.
- van Millingen, Alexander (1899). Byzantine Constantinople: The Walls of the City and Adjoining Historical Sites. Londra, United Kingdom: John Murray. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2017.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Pearse, Roger (2007). "Theodore the Syncellus, Homily on the siege of Constantinople in 626 AD (English Translation)". The Tertullian Project. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2012.