Avalanş diyot

Avalanş diyot (Çığ diyot) elektronik devrelerde kullanılan bir yarı iletken diyot türüdür. Diyoda adını veren avalanş (avalanche) Batı dillerinde çığ anlamına gelir.

Diyotlar bir yönde akım akıtan ters yönde akım akıtmayan devre elemanlarıdır. Yani bir yönde iletken ters yönde yalıtkandırlar. Ancak özel yapılı bazı diyotlarda ters yöndeki yalıtkanlık belli bir gerilimden sonra ortadan kalkar ve diyot bu gerilimden sonra iletken olur. Bu gerilime kırılma (knee veya breakdown) noktası denilir. Piyasada bu tür diyotlar genellikle zener diyot olarak bilinmekle birlikte, gerçek zener diyot ile avalanş diyot arasında bazı farklar vardır. Bu farklar diyot iç yapısından ileri gelir.^[1]

Avalanş ve zener diyotlar arasında şu farklar vardır:^[2][3]

1. Yapısı: Avalanş diyotta geçiş bölgesi (depletion layer) kalın ve katkı (impurity) azdır. Zener diyotta ise geçiş bölgesi dar, katkı miktarı çoktur. Buna bağlı olarak kırılmayı sağlayan mekanizmalar da farklıdır.
2. Kırılma noktası: Kırılma noktasındaki gerilim avalanş diyotta zener diyottan daha yüksektir. Bu sebepten yüksek kırılma noktası gereken devrelerde avalanş diyot tercih edilir.
3. Sıcaklık katsayısı: Sıcaklık katsayısı avalanş diyotta pozitif, zener diyotta negatiftir. (Yani kırılma noktası gerilimi avalanş diyotta sıcaklık ile artar, zener diyotta sıcaklık ile azalır)
4. Karakteristik: Avalanş diyot ters gerilim karakteristiği zener diyot kadar düzgün ve kararlı değildir.
5. Gerilim düştüğü zaman: Avalanş diyot eski haline dönmez, zener diyot eski haline döner. Bu sebepten avalanş diyot devre koruyucu olarak kullanılabilir.