Aspar Sarnıcı
 2013 itibarıyla Aspar Sarnıcı'nın bulunduğu alanın görünümü | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Tür | Sarnıç |
| Şehir | İstanbul |
| Ülke | Türkiye |
| Koordinatlar | 41°01′33″K 28°56′59″D / 41.02583°K 28.94972°D |
| Mevcut kullanan | Fatih Belediyesi |
| Tamamlanma | 457-474 |
| Yükseklik | 10-11 metre |
| Teknik ayrıntılar | |
| Zemin alanı | 23.100 m2 |
Aspar Sarnıcı (Yunanca: ἡ τοῦ Ἂσπαρος κινστέρνη i tou Asparos kinsterni) veya Büyük Sarnıç (Grekçe: μεγίστη κινστέρνη megisti kisterni), İstanbul ilinin Fatih ilçesinin Balat mahallesinde yer alan tarihi bir sarnıçtır. Karagümrük'teki Aetios Sarnıcı ve Kocamustafapaşa'daki Hagios Mokios Sarnıcı'yla birlikte İstanbul'daki üç açık hava sarnıcından biridir.
Tarihçesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Doğu Roma İmparatoru I. Leo zamanında (457-474), General Aspar tarafından inşa edilmiştir.[1] Aspar'ın 471 yılında idam edildiği göz önüne alındığında sarnıcın 471 yılı öncesi bir tarihte inşa edildiği sonucuna ulaşılabilmektedir.
Şehre su getiren sistem 7. yüzyılın başlarında devre dışı kaldığı için Aspar Sarnıcı kullanılmamaya başladı. Biriken sularla birlikte sarnıcın dibinde oluşan toprak katmanı, halk tarafından sebze-meyve yetiştirmek için kullanıldı.
Osmanlı zamanında da bostan amacıyla kullanılan alanın yanına 16. yüzyılda Yavuz Selim Camii inşa edildi. Sarnıç alanına ise zamanla küçük ölçekli bir yerleşim yeri kuruldu. Bu yerleşim yerleri bir yangında yok oldu ve alan uzun süre boş kaldı. Daha sonra Fatih Belediyesi buraya spor alanı ve park inşa etti.
Fatih Belediyesi tarafından sarnıcın restorasyonu için hazırlanan rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri 2020'de Anıtlar Kurulu tarafından onaylandı. Restorasyon çalışmaları 2022 yılında başladı.[2] Sarnıcın restorasyonu günümüzde halen devam etmektedir.[3]
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Gerçek derinliği 10 metre civarında olan, kare biçimindeki sarnıcın bir kenarı 152 metredir. Beş tuğla ve beş moloz taş dizisinden oluşan dış duvarının kalınlığı 5,20 metredir.[4][5]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Semavi Eyice, "Aspar Sarnıcı", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. ISBN 975-7306-00-2, c.1, s. 356-357
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ J. Strzygowsky-P. Forcheimer, Byzantinischen Wasserbehälter von Konstantinopel, Wien, 1893, s.47
- ^ "Fatih'teki 1600 yıllık açık hava Bizans sarnıcı restore ediliyor". www.aa.com.tr. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022.
- ^ "Aspar Sarnıcı Restorasyonu Devam Ediyor". Aspar Sarnıcı Restorasyonu Devam Ediyor. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2024.
- ^ Erdem Yücel, "İstanbul'da Bizans Sarnıçları", Arkitekt, s.325 (1969)
- ^ Hüseyin Öztürk, "İstanbul'daki Bizans Sarnıçları", Mimar Sinan Üniversitesi Yayımlanmamış Lisans Tezi, s.7 (1994)