İtalyan yeni gerçekçiliği
İtalyan Yeni Gerçekçiliği (İtalyanca: Neorealismo), II. Dünya Savaşı sonrasında İtalya'da ortaya çıkmış bir sinema akımıdır. Bu akım kabaca 1944 ila 1952 yılları arasında etkili oldu. Genelde kabul gören kanıya göre akımı başlatan film Roberto Rossellini'nin 1945'te çektiği Roma, Açık Şehir (Roma, Città Aperta) iken akımın son filmi de Vittorio De Sica'nın 1952 tarihli Umberto D.'sidir. Kimilerine göre Federico Fellini'nin 1954 tarihli filmi Sonsuz Sokaklar (La Strada) da bu akıma dâhil edilir.
İtalyan Yeni Gerçekçilik Akımı 1930'lu ve 1940'lı yıllardaki Mussolini döneminin Beyaz Telefon Filmleri olarak da adlandırılan pembe salon filmlerine bir tepki olarak doğmuştur. Bu tür filmler savaş sonrasının ekonomik kargaşa ve belirsizlik ortamında ortaya çıkmış olan yoksulluk, işsizlik, umutsuzluk ve ahlaki çöküş gibi temaları işlerler, salon filmlerinin aksine hayal kırıklığına uğramış çalışan insanların gündelik sorunlarına eğilirler.
Akımın ortaya çıkışı
[değiştir | kaynağı değiştir]İtalyan Yeni Gerçekçilik Akımının tohumları Cinema dergisinde bir araya gelmiş bir grup sinema eleştirmeni tarafından atılmıştı. Bu eleştirmenler arasında Michelangelo Antonioni, Luchino Visconti, Gianni Puccini, Cesare Zavattini, Giuseppe De Santis ve Pietro Ingrao da vardı. Bu yazarlar politik konularda yazamıyorlardı zira derginin yazı işleri müdürü Benito Mussolini'nin oğlu olan Vittorio Mussolini'den başkası değildi. Onlar da o yıllarda film endüstrisinin başını çeken Beyaz Telefon Filmleri'ni eleştirmeye koyuldular. Bu Yeni Gerçekçiler aslında Fransız Şiirsel Gerçekçiliği'nden etkilenmişlerdi. Hem Antonioni hem de Visconti Jean Renoir ile çalışma fırsatını bulmuşlardı. İtalyan Yeni Gerçekçilik Akımı da kendisinden sonra gelen Fransız Yeni Dalga akımını etkilemiştir.
Akımın özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu tür filmler sıradan insanların gündelik yaşamlarına sempatik bir bakış açısıyla eğilirken hemen kolaycı ahlaki yargılara varmıyorlardı. Soyut fikirlerden çok duygulara vurgu yapılıyordu. Hümanist bakış açısı ön plandaydı. Kameralar stüdyodan dışarıya, sokağa taşındı. Sokaklarda yapılan çekimlerde doğal gün ışığı daha çok kullanıldı. Çekimler sessiz olarak yapılıyor, sesler filme dublajla sonradan ekleniyordu. Bu da yönetmenlere daha fazla esneklik sağlıyordu. Belgesel filmleri andırır bir kadraj tercih edildi ve yine belgesellerde olduğu gibi kameraların zaman zaman elde de taşınarak kullanılması ve serbest kamera hareketleri yönetmenlerin özgürlüğünü artırdı. Yönetmenler profesyonel olmayan oyuncularla doğaçlama oyunculuğu tercih ettiler. Zaten alışılmış şekilde klasik bir dramatik hikâye örgüsü de yoktu. Edebi diyalogların yerine doğaçlama konuşmalar vardı. Kurguda da aşırılığa kaçılmıyor mümkün olduğunca basit doğal bir kurgu tercih ediliyordu. Aynı zamanda bu filmler çok düşük bütçelerle çekiliyorlardı.
Akımın önemli filmleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Roma, Açık Şehir (Roma, Città Aperta, Roberto Rossellini, (1945)
- Sciuscià Vittorio De Sica, (1946)
- Paisà Roberto Rossellini, (1946)
- Germania Anno Zero Roberto Rossellini, (1948)
- Bisiklet Hırsızları (Ladri di biciclette) Vittorio De Sica, (1948)
- La terra trema Luchino Visconti, (1948)
- Riso amaro (Bitter Rice) (Giuseppe De Santis, (1949)
- Stromboli (Roberto Rossellini, (1950)
- Miracolo a Milano (Miracle in Milan) Vittorio De Sica, (1951)
- Umberto D. Vittorio De Sica, (1952)
- Sonsuz Sokaklar (La Strada) Federico Fellini, (1954)
Akımın önde gelen isimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Federico Fellini (yönetmen)
- Vittorio De Sica (yönetmen)
- Roberto Rossellini (yönetmen)
- Luchino Visconti (yönetmen)
- Pietro Germi (yönetmen)
- Cesare Zavattini (senarist)
