José Mourinho
 | |||
| Kişisel bilgileri | |||
|---|---|---|---|
| Tam adı | José Mário dos Santos Mourinho Félix | ||
| Doğum tarihi | 26 Ocak 1963 | ||
| Doğum yeri | Setúbal, Portekiz | ||
| Boyu | 1,76 m (5 ft 9+1⁄2 in) | ||
| Mevkii | Orta saha | ||
| Kulüp bilgileri | |||
| Kulübü | Fenerbahçe (teknik direktör) | ||
| Profesyonel kariyeri* | |||
| Yıllar | Takım | Maç | (Gol) |
| 1980-1982 | Rio Ave | 16 | (2) |
| 1982-1983 | Belenenses | 16 | (2) |
| 1983-1985 | Sesimbra | 35 | (1) |
| 1985-1987 | Comércio | 27 | (8) |
| Toplam | 94 | (13) | |
| Teknik direktörlük kariyeri | |||
| 1992-1993 | Sporting (yardımcı antrenör) | ||
| 1993-1996 | Porto (yardımcı antrenör) | ||
| 1996-2000 | Barcelona (yardımcı antrenör) | ||
| 2000 | Benfica | ||
| 2001-2002 | Leiria | ||
| 2002-2004 | Porto | ||
| 2004-2007 | Chelsea | ||
| 2008-2010 | Inter | ||
| 2010-2013 | Real Madrid | ||
| 2013-2015 | Chelsea | ||
| 2016-2018 | Manchester United | ||
| 2019-2021 | Tottenham Hotspur | ||
| 2021-2024 | Roma | ||
| 2024- | Fenerbahçe | ||
|
* Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir. | |||
José Mário dos Santos Mourinho Félix (Portekizce telaffuz: [ʒuˈzɛ moˈɾiɲu]; d. 26 Ocak 1963), Portekizli teknik direktör ve eski profesyonel futbolcudur. Süper Lig ekiplerinden Fenerbahçe'yi çalıştırmaktadır. İngiliz medyası tarafından "The Special One" (Türkçe: Özel Biri) olarak adlandırılan Mourinho, gelmiş geçmiş en donanımlı teknik direktörlerden biridir ve yaygın olarak tüm zamanların en iyi teknik direktörleri arasında kabul edilmektedir.[1]
Portekiz liglerindeki sıradan bir orta saha oyuncusu olarak Mourinho, 24 yaşında futbol kariyerini sonlandırdı[2] ve önce Sporting ve Porto'da Sir Bobby Robson'ın tercümanlığını yaptı, ardından da hem Robson hem de halefi Louis van Gaal yönetimindeki Barcelona'da yardımcı antrenör olarak çalıştı. Benfica ve União de Leiria'daki kısa süreli görevlerinin ardından 2002 yılında Porto'ya teknik direktör olarak dönen Mourinho, iki kez Primeira Liga, bir Taça de Portugal, UEFA Kupası ve Porto'nun 1987'den bu yana ilk Avrupa Kupası şampiyonluğu olan UEFA Şampiyonlar Ligi'ni kazandı. Bu başarıların ardından Premier League ekibi Chelsea'nin teknik direktörü oldu. Kulüpte geçirdiği üç sezonda iki Premier League şampiyonluğu, bir FA Cup ve iki Lig Kupası kazandı. 2007 yılında kulübün sahibi Roman Abramoviç ile yaşadığı anlaşmazlıklar nedeniyle görevinden ayrıldı.[3]
2008 yılında İtalyan kulübü Inter Milan'a geçen Mourinho, burada Serie A'yı iki kez kazandı ve 2010 yılında bir İtalyan kulübü için ilk olan Serie A, Coppa Italia ve UEFA Şampiyonlar Ligi'nden oluşan Avrupa üçlüsünü elde etti. Bu onu iki kulüple Avrupa Kupası'nı kazanan beş teknik direktörden biri yaptı[4] ve aynı yıl ona ilk FIFA Dünyada Yılın Teknik Direktörü ödülünü kazandırdı.[5] Mourinho daha sonra İspanya'da Real Madrid'e geçti ve 2011-12 sezonunda rekor bir puanla La Liga'yı kazanarak dört ülkede lig şampiyonluğu kazanan beşinci teknik direktör oldu.[6][7] Ayrıca bir Copa del Rey ve bir Supercopa de España kazandı.
Mourinho, 2013 yılında Real Madrid'den ayrılarak Chelsea'ye geri döndü ve burada bir lig şampiyonluğu ve Lig Kupası daha kazandı ancak kötü sonuçların ardından 2015 yılında görevine son verildi.[8] İngiltere'de kalarak sırasıyla Manchester United ve Tottenham Hotspur'un başına geçti,[9] ancak her iki kulüpte de görev süresi nispeten kısa sürdü ve hırçın bir şekilde sona erdi. Buna rağmen Mourinho, Manchester United'daki ilk sezonunda UEFA Avrupa Ligi, Lig Kupası ve FA Community Shield'i kazandı ve Tottenham'ı Lig Kupası'nda finale taşıdı, ancak finalin oynanmasına bir haftadan az bir süre kala kovuldu. Kısa süre sonra Roma tarafından işe alındı ve ilk kez düzenlenen UEFA Avrupa Konferans Ligi'ni kazandı - bu onu dört kulüple büyük bir Avrupa yarışmasını kazanan ilk teknik direktör ve üç ana UEFA kulüp yarışmasını kazanan üçüncü teknik direktör yaptı.[10]
Portekiz Futbol Federasyonu (FPF) tarafından 2015 yılında Yüzyılın Portekizli Teknik Direktörü seçildi[11] ve transferlere 1 milyar £'dan fazla harcayan ilk teknik direktör oldu.[12] Taktik bilgisi, karizmatik ve tartışmalı kişiliği ve çekici futboldan ziyade sonuçlara öncelik vermesiyle tanınması nedeniyle hem hayranları hem de eleştirmenler tarafından Arjantinli teknik direktör Helenio Herrera ile karşılaştırıldı.[13][14]
İlk yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Mourinho, 1963 yılında Portekiz'in Setúbal kentinde orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak, Félix Mourinho adıyla bilinen José Manuel Mourinho Félix ve eşi Maria Júlia Carrajola dos Santos'un oğlu olarak dünyaya geldi.[15][16] Babası Belenenses ve Vitória de Setúbal takımlarında profesyonel olarak futbol oynadı ve kariyeri boyunca Portekiz adına bir kez kaptanlık yaptı. Annesi varlıklı bir geçmişe sahip bir ilkokul öğretmeniydi;[17] amcası Vitória de Setúbal futbol stadyumunun yapımını finanse eden kişiydi. Nisan 1974'te António de Oliveira Salazar'ın Estado Novo rejiminin yıkılmasına yol açan Karanfil Devrimi, ailenin yakınlardaki Palmela'da bulunan tek bir mülk dışında tüm mülklerini kaybetmesine yol açtı.[18]
Mourinho babasının izinden gitmek istedi ve Belenenses'in genç takımına katıldı. Üst seviyeye yükseldikten sonra 1980'de kulüpten ayrılarak Rio Ave'ye transfer oldu ve burada yedek takımda oynadı. 1981'de A takım menajerliğine getirilen babasının yanına geçti. Burada tecrübeli forvet Mário Reis ile verimli bir ortaklık kurdu. Eski takım arkadaşı Baltemar Brito'ya göre (Mourinho'nun menajerlik kariyerinin başlarında yardımcısı olacaktı), ikili yaklaşık 100 gol attı ve Mourinho kırk yedi kez fileleri havalandırdı.[19] Yedek kulübesinde oynamanın yanı sıra, Mourinho genellikle babası için diğer takımları keşfetmekle görevlendirilirdi.[20] Babası tarafından nadiren seçildi, ancak kulüp için ilk maçına Taça de Portugal'ın üçüncü turunda Salgueiros'a karşı uzatmalarda 2-1 kazanılan maçta çıktı. Sezonun son gününde şampiyon Sporting'ye karşı oynanan maç öncesi ısınmada bir savunma oyuncusu sakatlandı ve kendisine üzerini değiştirmesi söylendi. Kulüp başkanı José Maria Pinho, kayırmacılık tehdidinden korkarak bu kararı iptal etti; bu olay üzerine ikili yazın Belenenses'e katılmak üzere takımdan ayrıldı.[21]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Benfica
[değiştir | kaynağı değiştir]20 Eylül 2000'de Mourinho, Primeira Liga'nın dördüncü haftasından sonra menajer Jupp Heynckes'in yerine Benfica'nın teknik direktörlüğüne getirildi.[22] Benfica hiyerarşisi Jesualdo Ferreira'yı yeni yardımcı antrenör olarak atamak istedi ama Mourinho bunu reddetti ve onun yerine Benfica'nın emekli savunma oyuncusu Carlos Mozer'i sağ kolu olarak seçti.[23]
Van Gaal ile Benfica'da asistanlık yapmak üzere Portekiz'e dönme konusunu konuştuğumda bana şöyle dedi: "Hayır, gitme. Benfica'ya söyle, eğer A takım antrenörü istiyorlarsa gideceksin; asistan istiyorlarsa kalacaksın."[24]
Mourinho, ilk kez ISEF'te hocası olarak karşılaştığı Ferreira'yı çok eleştirdi ve daha sonra "Bu, 30 yıl boyunca çalışmış ama asla at olamamış bir eşeğin hikayesi olabilir" diyerek tecrübeli antrenöre yüklendi. Benfica'daki görevinden sadece haftalar sonra Mourinho'nun akıl hocası Bobby Robson ona Newcastle United'da yardımcı antrenörlük teklif etti.[25] Robson, Mourinho'nun kendisine katılmasını o kadar çok istiyordu ki, iki yıl görev yaptıktan sonra istifa etmeyi ve dizginleri Mourinho'ya devretmeyi teklif etti. Mourinho teklifi geri çevirdi ve Robson'ın sevdiği kulüpte asla istifa etmeyeceğini bildiğini söyledi.[26]
Porto
[değiştir | kaynağı değiştir]Mourinho, 23 Ocak 2002'de Octávio Machado'nun yerine Porto teknik direktörlüğüne getirildi.[27] O sırada Porto, ligde Sporting, Boavista, União de Leiria ve Benfica'nın arkasında, beşinci sıradaydı. Ayrıca Taça de Portugal'dan elenmişti ve UEFA Şampiyonlar Ligi ikinci grup aşamasında son sıradaydı. Mourinho, aynı yıl içinde 15 maçlık güçlü bir serinin ardından üçüncü sıraya taşıdı ve "Porto'yu gelecek yıl şampiyon yapma" sözü verdi.
Mükemmel bir Porto takımı olacağına inandığı takımın bel kemiği olarak gördüğü birkaç kilit oyuncuyu çabucak belirledi: Vítor Baía, Ricardo Carvalho, Costinha, Deco, Dmitri Aleniçev ve Hélder Postiga. Kaptan Jorge Costa'yı Charlton Athletic'e altı aylığına kiraladıktan sonra geri çağırdı. Diğer kulüplerden yapılan transferler arasında União de Leiria'dan Nuno Valente ve Derlei; Vitória de Setúbal'dan Paulo Ferreira; Boavista'dan Pedro Emanuel ve Benfica'da sözleşmeleri sona eren Edgaras Jankauskas ve Maniche vardı.
2002-03: Lig şampiyonluğu ve Avrupa üçlemesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Sezon öncesi dönemde Mourinho, takımın antrenmanlarıyla ilgili ayrıntılı raporları kulübün internet sitesine koydu. Raporlar resmî kelimelerle doluydu, örneğin 20 kilometrelik (12 mil) bir koşuyu genişletilmiş bir aerobik egzersiz olarak adlandırıyordu. Mourinho dönemi Porto'sunun en önemli özelliklerinden biri, hücum hattında başlayan ve "pressão alta" (yüksek baskı) olarak adlandırılan baskılı oyundu. Takımın savunma ve orta saha oyuncularının fiziksel ve mücadeleci yetenekleri Porto'nun hücum hatlarından baskı uygulamasına ve rakiplerini ya topu kaptırmaya ya da daha uzun, belirsiz paslar atmaya zorlamasına olanak sağladı.
2003 yılında Mourinho ilk Primeira Liga şampiyonluğunu 27-5-2'lik bir dereceyle, iki yıl önce ayrıldığı Benfica'nın 11 puan önünde kazandı. Mümkün olan maksimum 102 puan üzerinden toplam 86 puan, galibiyet başına üç puan kuralı getirildiği için Benfica'nın kazandığı 2015-16 sezonuna kadar (88 puan) Portekiz rekoruydu. Mourinho ayrıca finalde eski kulübü Leiria'yı yenerek Taça de Portugal'ı ve Mayıs 2003'te Celtic'e karşı UEFA Kupası finalini kazandı.
2003-04: Mucize sezon ve UEFA Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]Ertesi sezona Portekiz Süper Kupası'nı Leiria'yı 1-0 yenerek kazanan Mourinho'nun takımı, UEFA Süper Kupası'nı Milan'a 1-0 kaybettiler ve tek golü Andriy Şevçenko attı. Takım Primeira Liga'yı domine etti ve sezonu mükemmel bir iç saha rekoru, sekiz puanlık bir avantaj ve sezon başından Gil Vicente'ye kaybettikleri Nisan başına kadar süren 27 maçlık yenilmezlik serisiyle tamamladı; sezonun bitiminden beş hafta önce şampiyonluğu garantilediler. Porto, 2004 Taça de Portugal finalini Mayıs 2004'te Benfica'ya kaybetti, ancak iki hafta sonra Mourinho daha büyük bir ödül kazandı: Almanya'da Monaco'yu 3-0 yenerek UEFA Şampiyonlar Ligi. Kulüp, Manchester United, Lyon ve Deportivo de La Coruña'yı eledi ve turnuvadaki tek yenilgisini grup aşamasında Real Madrid'e karşı aldı.
Manchester United ile Porto arasındaki ilk maçta, Roy Keane'in Vítor Baía'ya yaptığı müdahale nedeniyle kırmızı kart görmesinin ardından United menajeri Alex Ferguson, Mourinho ile karşı karşıya geldi. Old Trafford'daki ikinci maçta Porto, deplasmanda gollü bir yenilginin eşiğindeyken Costinha 89. dakikada attığı golle beraberliği getirdi. Mourinho golü yedek kulübesini terk ederek gösterişli bir şekilde kutladı, kutlama yapan oyuncularının yanına koşarken yumruklarını havaya kaldırdı - bu dramatik kutlama Mourinho'nun kendini oyuna duyurduğu an olarak kabul edilir.[28] Mourinho'nun Ferguson'un United'ına karşı Porto galibiyeti, iki adamın rekabetçi ama saygılı bir ilişkinin tadını çıkaracağı Chelsea'yi yönetmek üzere Premier League'e geçişinin bir ön göstergesiydi. 2005 yılında Chelsea'nin Premier League şampiyonluğunu kazanmasının ardından Ferguson, Chelsea'nin Old Trafford'daki bir sonraki maçında oyuncularına bir şeref kıtası oluşturttu.[29] 2007 yılında Ferguson'un takımı lig şampiyonu olduktan sonra Mourinho da Stamford Bridge'de bu iyiliğe karşılık verdi.[30][31]
Liverpool herkesin ilgisini çeken bir takım ve Chelsea beni çok fazla ilgilendirmiyor çünkü çok fazla para yatırılan yeni bir proje. Bence bu öyle bir proje ki, eğer kulüp her şeyi kazanamazsa [Roman] Abramovich emekli olabilir ve parayı kulüpten çekebilir. Bu belirsiz bir proje. Bir teknik direktör için kaliteli oyuncuları kiralayabilecek paraya sahip olmak ilginçtir ama böyle bir projenin başarı getirip getirmeyeceğini asla bilemezsiniz.[32]
Liverpool teknik direktörlük pozisyonunu Rafael Benítez'e teklif etti ve Mourinho bunun yerine Roman Abramovich'ten gelen büyük bir teklifi kabul ederek yakın geleceğini Chelsea'ye bağladı.
Chelsea
[değiştir | kaynağı değiştir]2 Haziran 2004'te Mourinho, Porto ile 1,7 milyon sterlinlik bir tazminat paketi üzerinde anlaşmaya varılmasının ardından üç yıllık bir sözleşme ile Chelsea'nin başına geçti ve Premier League'deki ilk Portekizli teknik direktör oldu.[33] İngiliz ekibine katıldıktan sonra bir basın toplantısı düzenleyen Mourinho, Chelsea'nin referanslarından bahsederek şunları söyledi: "En iyi oyunculara sahibiz ve kibirli olduğum için özür dilerim ama en iyi teknik direktöre sahibiz" dedi ve ekledi;
Lütfen bana kibirli demeyin ama ben Avrupa şampiyonuyum ve özel biri olduğumu düşünüyorum.[34][35]
Bu yorum medyanın onu "Özel Kişi"[36][37] olarak adlandırmasına neden oldu ve kibirli tavrı, teknik direktörlük kariyerinin ilk dönemlerinde geniş çapta kabul gördü. Mourinho, yardımcı antrenör Baltemar Brito, kondisyoner Rui Faria, baş scout André Villas-Boas ve kaleci antrenörü Silvino Louro'dan oluşan arka oda ekibini Porto'dan işe aldı. Chelsea'de uzun süre forma giyen ve kulüpte daha önceki teknik direktörler döneminde yardımcı antrenörlük görevi de üstlenmiş olan Steve Clarke'ı takımda tuttu. Harcamalar açısından Mourinho, selefi Claudio Ranieri'nin bıraktığı yerden devam etti ve Roman Abramovich tarafından finanse edilen, Benfica'dan Tiago, Lyon'dan Michael Essien, Marsilya'dan Didier Drogba, PSV'den Mateja Kežman ve Porto'dan Ricardo Carvalho ve Paulo Ferreira gibi oyuncular için toplamda 70 milyon £'dan fazla transfer ücreti harcadı.
2004-05: İngiltere'deki ilk şampiyonlukları
[değiştir | kaynağı değiştir]Mourinho yönetimindeki Chelsea, bir önceki sezon geliştirdiği potansiyelin üzerine inşa etti. Aralık ayının başlarında Premier League tablosunun zirvesindeydiler ve UEFA Şampiyonlar Ligi'nin eleme aşamalarına ulaşmışlardı. Cardiff'te Liverpool'a karşı Lig Kupası'nı 3-2 kazanarak ilk kupasını aldı. Maçın sonlarına doğru Mourinho, Liverpool öndeyken, beraberlik golünden önce kendisine yöneltilen sataşmalara bir yanıt olarak parmağını Liverpool taraftarlarına doğru ağzına götürdükten sonra taç çizgisinden çıkarıldı.
Chelsea, Şampiyonlar Ligi son 16 turunda Barcelona ile karşılaştı ve oldukça çekişmeli geçen maçta Maviler ilk ayağı deplasmanda 2-1 kaybetti ancak kendi evinde 4-2 kazanarak toplamda tur atladı. Bayern Münih'e karşı oynanan çeyrek final maçında, stadyuma girmesi yasaklanan Mourinho, maçtan önce soyunma odasında oyuncularıyla konuşmak için bekledi, ardından stadyumu terk etmek için bir çamaşır sepetine saklandı. Daha sonra, Chelsea'nin yarı finalde son şampiyon Liverpool tarafından tartışmalı bir golle turnuvadan elenmesiyle arka arkaya Şampiyonlar Ligi başarısı şansını kaçırdı. Mourinho yönetimindeki Chelsea, 50 yıl sonra ilk yerel lig şampiyonluğunu elde etti ve bu süreçte Premier League'de şimdiye kadar elde edilen en fazla puan (95) ve yenilen en az gol (15) de dahil olmak üzere bir dizi İngiliz futbol rekoru kırdı.
2005-06: İkinci Premier League şampiyonluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]Chelsea bir sonraki sezona iyi başladı: Arsenal'i 2-1 mağlup ederek 2005 FA Community Shield'i kazandılar ve 2005-06 sezonunun ilk hafta sonundan itibaren Premier League'in zirvesinde yer aldılar. Chelsea rakibi Manchester United'ı 3-0 yenerek üst üste ikinci Premier League şampiyonluğunu ve Mourinho'nun üst üste dördüncü yerel şampiyonluğunu kazandı. Şampiyonluk madalyasının takdim edilmesinin ardından Mourinho madalyasını ve ceketini kalabalığın içine fırlattı. Birkaç dakika içinde kendisine ikinci bir madalya verildi ve o da kalabalığa fırlatıldı.[38]
2006-07: Devam eden yerel başarılar
[değiştir | kaynağı değiştir]2006-07 sezonu, Mourinho'nun sezon sonunda kulübün sahibi Roman Abramovich ile olan kötü ilişkileri ve sportif direktör Frank Arnesen ve Abramovich'in danışmanı Piet de Visser ile yaşadığı güç mücadelesi nedeniyle kulüpten ayrılacağına dair medyada artan spekülasyonlara sahne oldu. Mourinho daha sonra Stamford Bridge'deki geleceğine ilişkin şüpheleri gidererek Chelsea'den ayrılmasının sadece iki yolu olduğunu belirtti: Chelsea'nin Haziran 2010'da mevcut anlaşmasının sona ermesinden önce kendisine yeni bir sözleşme teklif etmemesi veya Chelsea'nin kendisini kovması.[39]
Didier Drogba o yıl kariyerinin en golcü sezonunu geçirdi ve bu da yeni imzaladığı forvet partneri Andriy Şevçenko'nun sezon sonuna doğru Mourinho tarafından ilk 11'den çıkarılmasına yol açtı. Özellikle Anfield'da Liverpool'a karşı oynanan Şampiyonlar Ligi yarı final maçında Şevçenko yedek kulübesinde bile yer almadı. Şevçenko'nun yanı sıra diğer yüksek profilli transfer ise orta sahayı güçlendirmek için Bayern Münih'ten serbest oyuncu olarak transfer edilen Alman kaptan Michael Ballack oldu. İzlandalı forvet Eiður Guðjohnsen, Barcelona'ya gitmek üzere kulüpten ayrıldı.
Kargaşaya rağmen Chelsea, Milenyum Stadyumu'nda Arsenal'i yenerek Lig Kupası'nı tekrar kazandı. Dörtlü final ihtimali, 1 Mayıs 2007'de Liverpool'un Chelsea'yi Anfield'da 1-1'lik beraberliğin ardından penaltılarla Şampiyonlar Ligi'nden elemesiyle sona erdi. Günler sonra Chelsea, Emirates'te Arsenal ile 1-1 berabere kalarak Manchester United'ın Premier League şampiyonluğunu garantiledi. Bu, Mourinho'nun beş yıldır lig şampiyonluğu kazanamadığı ilk sezon oldu. Mourinho, 2007 FA Cup finalinde Chelsea'yi Manchester United karşısında 1-0'lık galibiyete taşıdı ve yeniden inşa edilen Wembley'de oynanan ilk finalde kazandı. Bu onun ilk FA Cup zaferiydi ve bir Premier League teknik direktörü için mevcut olan tüm yerel kupaları kazandığı anlamına geliyordu.
Mourinho'nun itirazlarına rağmen Avram Grant futbol direktörlüğüne atandığında Mourinho ve Abramovich arasında daha fazla sürtüşme yaşandı. Grant'ın pozisyonu, yönetim kurulunda bir koltuk verilerek daha da güçlendirildi. Bu gerginliklere rağmen 2007-08 transfer sezonu Hollandalı kanat oyuncusu Arjen Robben'in Real Madrid'e gidişine ve Lyon'dan Fransız orta saha oyuncusu Florent Malouda'nın gelişine tanık oldu.
2007-08: Ayrılışı
[değiştir | kaynağı değiştir]2007-08 sezonunun ilk maçında Chelsea, Birmingham City'yi 3-2 yenerek kendi sahasında üst üste 64 lig maçını yenilgisiz tamamlayarak yeni bir rekora imza attı. Liverpool'un 1978 ve 1981 yılları arasında kırdığı rekoru geçmesine rağmen,[40] 2007-08 sezonunun başlangıcı önceki başlangıçlara göre daha az başarılı oldu. Takım, Aston Villa deplasmanında kaybetti ve bunu evinde Blackburn Rovers ile golsüz berabere kalarak takip etti. UEFA Şampiyonlar Ligi'ndeki açılış maçlarında Norveç ekibi Rosenborg'a karşı sadece 24,973 (neredeyse yarısı boş bir stadyum) seyirci önünde 1-1'lik bir beraberlik elde edebildiler ve takımın sahibi Roman Abramovich de bu durumdan pek etkilenmedi.[41]
Mourinho, sahibi Abramovich ile bir dizi anlaşmazlık yaşamasına rağmen 20 Eylül 2007'de beklenmedik bir şekilde Chelsea'den "karşılıklı anlaşmayla" ayrıldı. Chelsea yönetim kurulu acil bir toplantı yaptı ve teknik direktörleriyle yollarını ayırma zamanının geldiğine karar verdi. Mourinho, üç yıl içinde kulübe altı kupa kazandırarak Chelsea tarihinin en başarılı teknik direktörü olarak ayrıldı. Ayrıca iç sahada oynadığı tüm lig maçlarında yenilmedi. Avram Grant, Chelsea teknik direktörü olarak Mourinho'nun yerini aldı ancak görevde kaldığı bir yıl boyunca hiçbir kupa kazanamadı ve 2007-08 sezonunun sonunda görevden alındı. Grant'ın takımı Şampiyonlar Ligi'nde finale yükselmeyi başardı (Mourinho'nun Chelsea'deki üç yılında başaramadığı bir şey), Lig Kupası'nda finale yükseldi ve Stamford Bridge'deki yenilmezlik serisini sürdürdü. Grant'ın Chelsea'si Premier League de ikinci sırada tamamladı.
Inter
[değiştir | kaynağı değiştir]Mourinho, 2 Haziran 2008'de Inter Milan'da Roberto Mancini'nin yerine üç yıllık bir sözleşmeyle göreve getirildi ve hem Chelsea hem de Porto'da kendisine hizmet etmiş olan teknik ekibinin çoğunu da beraberinde getirdi.[42][43] Eski bir Inter oyuncusu ve gençlik akademisinin eski teknik direktörü olan Giuseppe Baresi'yi yardımcısı olarak seçti.[44] Inter'in patronu olarak ilk basın toplantısında sadece İtalyanca konuştu ve bunu "üç haftada" öğrendiğini iddia etti.[45] Mourinho yaz aylarında sadece birkaç önemli transfer yapmayı planladığını belirtti.[46] Transfer döneminin sonuna kadar takıma üç yeni oyuncu kazandırdı: Brezilyalı kanat oyuncusu Mancini,[47][48] Ganalı orta saha oyuncusu Sulley Muntari[49] ve Portekizli kanat oyuncusu Ricardo Quaresma.[50]
2008-09: İlk Serie A şampiyonluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]
Inter teknik direktörü olarak ilk sezonunda Mourinho, Roma'yı penaltılarla yenerek Supercoppa Italiana'yı kazandı ve Serie A'yı zirvede bitirdi.[51] Inter, UEFA Şampiyonlar Ligi'nin ilk eleme turunda Manchester United'a toplamda 2-0 elendi ve yarı finalde Sampdoria'ya toplamda 3-1 yenilerek Coppa Italia'yı da kazanamadı.[52] UEFA üst liglerdeki büyük kulüpleri daha fazla yerli oyuncu oynatmaya zorlamaya başladığında, Mourinho düzenli olarak 18 yaşındaki İtalyan forvet Mario Balotelli'yi oynattı ve akademi defans oyuncusu Davide Santon'u kalıcı olarak A takıma terfi ettirerek daha önce çoğunlukla yabancı oyunculardan oluşan bir takıma İtalyan birliğini yerleştirdi. Her iki genç de Serie A'nın kazanıldığı sezonda rol aldı ve ilk üst düzey kupalarını kazanmak için yeterli sayıda maç oynadı.
Serie A'yı 10 puan farkla kazanan Mourinho'nun İtalya'daki ilk sezonu, selefi Roberto Mancini'nin Şampiyonlar Ligi'ndeki performansını geliştiremediği için bazı Inter taraftarları tarafından hayal kırıklığı olarak görüldü. Inter, Panathinaikos'a evinde 1-0'lık şok bir mağlubiyet ve Kıbrıslı küçük takım Anorthosis Famagusta ile deplasmanda berabere kaldığı bir dizi sönük grup aşaması performansı sergiledi. Inter, Şampiyonlar Ligi'nin eleme aşamalarına katılmaya hak kazandı ancak Manchester United'a yenilerek çeyrek finale çıkamadı. 16 Mayıs 2009 tarihinde, ikinci Milan'ın Udinese'ye kaybetmesinin ardından Inter matematiksel olarak Serie A şampiyonluğunu kazandı. Bu mağlubiyet sonucunda Serie A'da sadece iki maç kala ezeli rakiplerinin yedi puan üzerinde yer aldı. Sezon sonunda ligi, Milan'ın 10 puan önünde bitireceklerdi.
2009-10: UEFA Şampiyonlar Ligi şampiyonluğu ve tarihi üçleme
[değiştir | kaynağı değiştir]28 Temmuz 2009'da Mourinho'nun Alex Ferguson emekli olduğunda Manchester United'ın başına geçmeye ilgi gösterdiği bildirildi. Mourinho, "Manchester United'a gitmeyi düşünürüm ama United, Sir Alex Ferguson'un yerine geçmemi isteyip istemediklerini düşünmek zorunda. Eğer istiyorlarsa, o zaman elbette." dedi.[53]
Adriano, Nisan 2009'da Inter'den ayrıldı ve Brezilyalı forvetin ayrılışını Arjantinli ikili Julio Cruz ve Hernán Crespo izledi. Efsanevi Portekizli hücumcu orta saha oyuncusu ve emektar Luís Figo emekli oldu. Figo, Mancini döneminde forma şansı bulamadığı için Inter'den ayrılmanın eşiğine gelmişti ancak son sezonunda Mourinho onu sıkça kullandı. Mourinho, orta sahayı güçlendirmek için Genoa ile gol krallığı ödülünü kazanmaktan sadece bir gol eksik kalan Arjantinli forvet Diego Milito'nun yanı sıra Thiago Motta ve Wesley Sneijder ile anlaştı. İkinci sezonunun yazında yaptığı belki de en önemli transfer, Barcelona'nın Kamerunlu forveti Samuel Eto'o ve 35 milyon Sterlin karşılığında Zlatan Ibrahimović'in takas edilmesiydi. Bu transfer, Cristiano Ronaldo'nun yaz başında Manchester United'dan Real Madrid'e geçmesinin ardından transfer piyasası tarihinin en pahalı ikinci transferi oldu. Eto'o sezonun ilk iki maçında iki gol atarak Inter ile umut verici bir başlangıç yaptı.
Mourinho'nun eski kulübü Porto'dan transfer edilen Ricardo Quaresma'nın Inter kadrosunda daha önce eksik olan bir halkayı tamamlayacağı düşünülüyordu ancak Quaresma'nın oyunu kulübü hayal kırıklığına uğrattı ve sezon ortasında, ironik bir şekilde Mourinho'nun diğer eski kulübü Chelsea'ye kiralanmasına neden oldu. Mancini orta sahada da hakimiyet kuramadı ve transfer piyasasında bu eksiklikleri gidermek Inter için bir öncelik haline geldi. Inter'in yaratıcı bir oyun kurucuya ya da trequartista'ya sahip olmaması Şampiyonlar Ligi başarısızlığından sorumlu tutuluyordu. Bu sorunu çözmek için Inter, Real Madrid'den Hollandalı orta saha oyuncusu Wesley Sneijder ile anlaştı.[54]
Inter yeni sezonun ilk iki maçında zorlandı. Takım Supercoppa'yı Lazio'ya 2-1 kaybetti ve San Siro'da yeni terfi eden Bari ile 1-1 berabere kaldı. Bundan sonra Mourinho'nun takımı, Sneijder'in merkezinde olduğu ve yeni transfer Thiago Motta ile tecrübeli oyuncular Javier Zanetti ve Dejan Stanković'in de yer aldığı müthiş bir orta saha kurarak çarpıcı bir şekilde gelişti. Inter, Kasım ayı bitmeden 30'dan fazla gol atmaya devam etti, derbi rakipleri Milan'ı yeni transferler Diego Milito ve Motta'nın golleriyle 4-0 yendi ve o sezon Serie A'daki en büyük galibiyet farkı olan Genoa'yı 5-0 mağlup etti. Mourinho, Aralık ayındaki İtalya Derbisi deplasmanında, Juventus'a verilen şüpheli bir serbest vuruş için hakemi alaycı bir şekilde alkışladıktan sonra ihraç edildi ve Inter, ikinci yarıda Claudio Marchisio'nun galibiyetiyle 2-1 kaybetmeye devam etti.[55]
Mourinho, Inter'in eski takımı Chelsea'yi her iki maçta da yenerek (San Siro'daki 2-1'lik galibiyetin ardından Stamford Bridge'deki 1-0'lık galibiyet) Şampiyonlar Ligi çeyrek finaline yükselmesinin ardından kariyerinin en önemli başarılarından birini elde etti.[56] Genç forvet Mario Balotelli ile olan zorlu ilişkisi ve Inter'in altı maçta sadece yedi puan almasına neden olan takımın form kaybı (bu maçlardan üçü, Sicilya'nın küçük takımı Catania karşısında alınan 1-3'lük şok yenilgi de dahil olmak üzere, Mourinho'nun yasağı sırasında gerçekleşti) medya ve uzmanlar tarafından ağır bir şekilde eleştirildi.
Mourinho, 6 Nisan 2010 tarihinde, Inter'in Rusya'da CSKA Moskova'yı 1-0 mağlup ettiği ve toplamda 2-0 biten çeyrek final eşleşmesinin ikinci ayağında Wesley Sneijder'in altıncı dakikada attığı golün belirleyici olduğu maçın ardından tarihte üç farklı takımı Şampiyonlar Ligi'nde yarı finale taşıyan ilk teknik direktör oldu (bu rekor bir gün sonra Bayern Münih teknik direktörü Louis van Gaal tarafından egale edildi). Böylece Inter yedi yıl sonra ilk kez turnuvada yarı finale yükselmeyi başardı.[57] 13 Nisan'da Inter, Fiorentina'yı deplasmanda 1-0 (toplamda 2-0) yenerek Mourinho yönetiminde ilk kez Coppa Italia finaline ulaşarak sezondaki başarısını sürdürdü.[58] 28 Nisan 2010'da José Mourinho, Inter'in Camp Nou'da 1-0 kaybetmesine rağmen (Mourinho bunu "hayatımın en güzel yenilgisi" olarak nitelendirdi) ev sahibi Barcelona'yı toplamda 3-2 yenmesiyle kariyerinde ikinci kez Şampiyonlar Ligi finaline ulaştı. Böylece Inter, son finalinden (Ajax yenilgisi) 38 yıl sonra yeniden bir Avrupa Kupası finaline yükselmiş oldu.[59] Mourinho, Inter kutlamalarına katılmaya çalışırken Barcelona kalecisi Víctor Valdés ile kısa süreli bir tartışma yaşadı. Mourinho daha sonra Barça taraftarlarını "anti-Madridismo"nun motive ettiğini belirterek, finale ulaşmayı ve turnuvayı ezeli rakiplerinin sahasında kazanmayı takıntı haline getirdiklerini öne sürdü. Marca'ya göre Mourinho, Real Madrid'in bir sonraki teknik direktörü olmak için sınavı geçmişti.[60]
2 Mayıs'ta Roma'da Lazio'yu deplasmanda 2-0 yenen Inter, Serie A şampiyonluğunu neredeyse garantiledi. 5 Mayıs 2010'da takım Roma'yı 1-0 yenerek Coppa Italia'yı kazandı ve 16 Mayıs 2010'da Inter, Siena'yı 1-0 yenerek Serie A'da bir teknik direktör için mevcut olan tüm kupaları kazanma başarısını elde etti.[61] 22 Mayıs 2010'da Inter, Bayern Münih'i 2-0 yenerek 2010 UEFA Şampiyonlar Ligi'ni kazandı ve böylece üçlemeyi tamamlayan ilk İtalyan kulübü oldu ve Mourinho kişisel olarak teknik direktörlük kariyerindeki ikinci Şampiyonlar Ligi şampiyonluğunu kutladı.[62]
Şampiyonlar Ligi'ni kazandıktan bir gün sonra Mourinho, "üzgünüm, çünkü neredeyse kesin olarak bu Inter ile son maçım" dedi. Ardından da "Real Madrid'i çalıştırmazsanız kariyerinizde her zaman bir boşluk olacaktır" diye ekledi.[63] Real Madrid ve Inter arasında günlerce süren görüşmelerin ardından 28 Mayıs 2010 tarihinde dünya rekoru kıran bir tazminat paketi üzerinde anlaşmaya varıldı ve Mourinho, Inter tarafından serbest bırakıldı.[64][65]
Real Madrid
[değiştir | kaynağı değiştir]28 Mayıs 2010 tarihinde Mourinho'nun Santiago Bernabéu'da Manuel Pellegrini'den görevi devralacağı doğrulandı.[66] 31 Mayıs 2010'da Mourinho dört yıllık bir sözleşme imzalayarak Real Madrid'in yeni teknik direktörü olarak açıklandı ve kulübün son yedi yıldaki on birinci teknik direktörü oldu.[67] Mourinho öncesi dönemde Real Madrid, Kaká ve Cristiano Ronaldo gibi Galácticos'a rekor transfer ücretleri ödemesine rağmen düşük performans gösterdi. Mourinho, 2010 FIFA Dünya Kupası'nın ardından transfer döneminin sonuna kadar takıma dört yeni oyuncu kazandırdı: Sami Khedira, Mesut Özil, Ricardo Carvalho ve Ángel Di María.
2010-11: İspanya'da ilk sezonu
[değiştir | kaynağı değiştir]
29 Ağustos 2010'da Real Madrid, Mourinho'nun teknik direktör olarak çıktığı ilk La Liga maçında Mallorca ile 0-0 berabere kaldı.[68] La Liga'da Levante ve Şampiyonlar Ligi'nde Auxerre karşısında kaçırılan fırsatlar sorulduğunda Mourinho, "Bir gün zavallı bir rakip bugün kaçırdığımız şansların bedelini ödeyecek" dedi. Bernabéu'daki bir sonraki maç Deportivo de La Coruña karşısında alınan 6-1'lik galibiyetle sona erdi. Sonraki lig maçlarında Málaga'yı 4-1 ve Racing Santander'i 6-1 yendiler ve Mourinho'nun açıklamasını doğruladılar. 29 Kasım 2010'da Mourinho'nun Madrid'i Barcelona'ya karşı oynadığı ilk El Clásico karşılaşmasında mağlup oldu. Camp Nou'da oynanan karşılaşma 5-0 ev sahibi ekibin üstünlüğüyle sona ererken Real Madrid yöneticisi Florentino Pérez, karşılaşmayı Real Madrid tarihinin en kötü maçı olarak değerlendirdi.[69] Sportif direktör Jorge Valdano da Mourinho'yu "oyuna büyük bir düzeltme getirememesi" ve "maçın büyük bir bölümünde yedek kulübesinden çıkmaması" nedeniyle eleştirdi.[70] Bir medya muhabirinin sorusu üzerine Mourinho, mağlubiyeti bir aşağılanma olarak nitelendirmeyi reddetti.[71]
30 Kasım 2010'da Mourinho, Ajax'a karşı alınan 4-0'lık Şampiyonlar Ligi galibiyetinde Xabi Alonso ve Sergio Ramos'a taktiksel ikinci sarı kartı almaya çalışmaları için talimat verdiği gerekçesiyle 33.500 £ para cezasına çarptırıldı.[72] Ayrıca iki Şampiyonlar Ligi maçından men edildi.[73] 22 Aralık 2010'da Mourinho, Copa del Rey çeyrek finalinin ilk ayağında yine La Liga takımlarından Levante'ye karşı 8-0 kazanarak kariyerinin en farklı maçını kazandı.[74]
20 Nisan 2011'de Real Madrid'in Valensiya'daki Mestalla Stadyumu'nda düzenlenen Copa del Rey finalinde ezeli rakibi Barcelona'yı 1-0 yenerek Real Madrid'in 18 yıllık Copa del Rey hasretine son vermesiyle Mourinho İspanyol futbolundaki ilk kupasını kazandı.[75] Bu aynı zamanda Real'in 2007-08 La Liga şampiyonluğundan bu yana kazandığı ilk kupaydı. Bir hafta sonra, iki takım Şampiyonlar Ligi yarı finalinin ilk ayağında tekrar karşılaştı ve Real Madrid 2003 yarı finalinden bu yana turnuvadaki en uzak ilerlemesini kaydetti. 2004 çeyrek finalinde elenen kulüp, 2005'ten 2010'a kadar üst üste altı kez 16 turunda elenmişti. Bernabéu'da Real'den Pepe 61. dakikada oyundan atıldı ve Mourinho protesto ettiği için tribüne gönderildi; ardından Barça'dan Lionel Messi iki gol atarak beraberliğin kontrolünü ele geçirdi. Camp Nou'daki ikinci ayak 1-1 bitti ve Real turnuvadan elendi.[76][77]
2011-12: Rekor puanla La Liga şampiyonluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]Real Madrid, 7 Aralık 2011 tarihinde Ajax'ı 3-0'lık skorla mağlup ederek Şampiyonlar Ligi grup aşamasını altı galibiyetle tamamladı[78] ve Şampiyonlar Ligi tarihinde bunu başaran beşinci takım oldu.[79] Bu galibiyet takımın üst üste 15. galibiyeti oldu ve 50 yıl önce 1961'de kırılan kulüp rekorunu egale etti.[80] 21 Nisan 2012'de Real Madrid, Camp Nou'da oynanan El Clásico'da Barcelona'yı 2-1 yenerek La Liga'da bitime dört maç kala liderliğini yedi puana çıkardı. Bu Real Madrid'in La Liga'da ezeli rakibine karşı 2008'den beri ilk, Camp Nou'da ise 2007'den beri ilk galibiyetiydi. Ayrıca bu maçta Real Madrid 109 golle şampiyonada en çok gol atan takım rekorunu kırdı.[81][82] Barça teknik direktörü Pep Guardiola, şampiyonluğu Real Madrid'e kaptırdı.[83]
Mourinho'nun takımı üst üste ikinci kez Şampiyonlar Ligi'nde yarı finale yükseldi. Deplasmandaki ilk maç Bayern Münih'in 2-1'lik galibiyetiyle sona erdi. İkinci maçta Real Madrid, Cristiano Ronaldo'nun iki golüyle 2-0 öne geçti ancak Bayern'den Arjen Robben (Mourinho'nun daha önce Chelsea'de teknik direktörlüğünü yaptığı eski Real oyuncusu) penaltıyı gole çevirerek skoru 3-3'te eşitledi ve Madrid, Ronaldo, Kaká ve Ramos'un penaltı atışlarını gole çevirememesiyle elendi.[84] Bayern teknik direktörü Jupp Heynckes, Mourinho'nun "maçtan sonra oyuncularımı ve teknik ekibimi tebrik etmek için soyunma odasına geldi. Bu çok asilceydi" dedi.[85][86]
2 Mayıs 2012'de Real Madrid, Athletic Bilbao'yu 3-0 yenerek dört yıl sonra ilk kez Liga şampiyonu oldu.[87] 13 Mayıs 2012'de Real Madrid sezonun son lig maçında Mallorca'yı 4-1 mağlup ederek bir La Liga sezonunda en çok maç kazanma (32), en çok deplasman galibiyeti (16), Avrupa'nın en üst liglerinde en çok puan toplama (100), daha önce kırdığı en çok gol atma rekorunu geliştirme (121) ve sezonu en yüksek gol farkıyla (+89) bitirme rekorlarını kırdı.[88][89] Real Madrid ligi ikinci Barcelona'nın dokuz puan önünde zirvede tamamladı.
2012-13: Madrid'de son sezonu
[değiştir | kaynağı değiştir]
22 Mayıs 2012 tarihinde Mourinho, 2016 yılına kadar Real Madrid teknik direktörü olarak kalmak üzere dört yıllık yeni bir sözleşme imzaladı.[90] 2012 Supercopa de España'nın ilk ayağında Barcelona'ya 3-2 kaybeden Real Madrid, Madrid'deki rövanşı 2-1 kazandı. Real Madrid, toplamda 4-4'lük eşitliğin ardından deplasman golleri kuralına göre yarışmayı kazandı. Bu, Mourinho'nun iki yıl içinde İspanya'nın en üst liginde bir teknik direktör için mevcut olan tüm yerel şampiyonlukları kazandığı anlamına geliyordu. Dört Avrupa ülkesinde ulusal süper kupaları kazanan tek teknik direktör oldu.[91] Bu aynı zamanda Mourinho'yu dört Avrupa liginde tüm yerel şampiyonlukları, lig şampiyonluğunu, kupayı, süper kupayı ve lig kupasını (varsa) kazanan tarihteki ilk teknik direktör yaptı.
Real Madrid, Mourinho yönetiminde üst üste üçüncü kez Şampiyonlar Ligi'nde yarı finale yükseldi. Kulüp ilk maçta Borussia Dortmund'a deplasmanda 4-1 mağlup oldu. Evindeki ikinci maçta Real son 10 dakikada iki gol atmayı başardı ancak takım toplam skoru eşitleyecek ve deplasman golleriyle turu geçmesini sağlayacak üçüncü golü bulamadı.[92] Dortmund ile oynanan ikinci maçın ardından düzenlenen basın toplantısında Mourinho, Real Madrid ile 2012-13 sezonunun son sezonu olacağını ima ederek, "Bazı kulüpler tarafından seviliyorum, özellikle de bir tanesi tarafından. İspanya'da durum farklı, bazı insanlar benden nefret ediyor, çoğunuz bu (basın) odasındasınız." dedi. Mourinho'nun Sergio Ramos ve kulüp kaptanı Iker Casillas ile olan gergin ilişkileri, "Mourinhistas" ve "Madridistas" (daha geleneksel Real Madrid taraftarları) kamplarındaki taraftarlar arasında bölünmelere neden oldu.[93] Cristiano Ronaldo ile ilişkisi zorlaştı çünkü Mourinho'ya göre oyuncu "belki de her şeyi bildiğini ve teknik direktörün artık onu geliştiremeyeceğini düşünüyordu", bu yüzden yapıcı eleştirileri kabul etmek istemiyordu.[94] Mourinho ayrıca, bir arbede sırasında Tito Vilanova'nın (o zamanlar Barcelona'da yardımcı antrenördü) gözüne yumruk atması, hakemlerin taraflı davrandığına dair sürekli şikayetler, gazeteciler ve Real yetkilileriyle çatışmalar ve Barça'nın UEFA'dan ayrıcalıklı muamele gördüğüne dair sık sık yapılan imalar gibi tartışmalı olaylar nedeniyle de eleştirildi.[95]
Mourinho, 17 Mayıs'ta Atlético Madrid'e kaybedilen 2013 Copa del Rey finalinin ardından 2012-13 sezonunu "kariyerimin en kötü sezonu" olarak nitelendirdi.[96] Üç gün sonra Real Madrid başkanı Florentino Pérez, Mourinho'nun sözleşmesini 2016'ya kadar uzattıktan bir yıl sonra, sezon sonunda "karşılıklı anlaşma" yoluyla kulüpten ayrılacağını açıkladı.[97]
Chelsea'ye dönüşü
[değiştir | kaynağı değiştir]
3 Haziran 2013 tarihinde Chelsea, Mourinho'yu dört yıllık bir sözleşme ile ikinci kez teknik direktör olarak görevlendirdi.[98] Mourinho, kulüp televizyonunda verdiği demeçte, "kariyerimde iki büyük tutkum oldu - Inter ve Chelsea - ve Chelsea benim için çok daha önemli" dedi. 10 Haziran 2013'te Mourinho, Stamford Bridge'de düzenlenen bir basın toplantısıyla ikinci kez Chelsea menajeri olarak resmen onaylandı.[99]
2013-14: Geri dönüşü
[değiştir | kaynağı değiştir]Mourinho'nun Chelsea'nin başına geri döndüğü ilk müsabaka 18 Ağustos 2013'te Hull City karşısında alınan 2-0'lık galibiyetle sonuçlandı.[100] Mourinho, 30 Ağustos'ta UEFA Şampiyonlar Ligi'ni kazanan Bayern Münih ile UEFA Süper Kupası'nda karşılaştı.[101] Chelsea öne geçmesine rağmen Romelu Lukaku'nun penaltı atışını kaçırmasıyla maçı Bayern Münih kazandı. Maçın ardından Mourinho, "Kupayı aldılar ama en iyi takım kaybetti. On kişiyken bile harika oynadık. Gururluyuz ama kaybettik." dedi.[102]
29 Ocak 2014'te West Ham United ile kendi sahalarında 0-0 berabere kaldıktan sonra Mourinho, Hammers'ı "19. yüzyıl futbolu" oynamakla itham etti. Mart ayında, kulübe yaptığı katkılardan dolayı Mourinho'ya Stamford Bridge'in mülkiyetini elinde bulunduran Chelsea Saha Sahipleri Derneği tarafından 1 numaralı hisse verildi.[103] 19 Nisan 2014'te Mourinho, Stamford Bridge'de Sunderland'e 2-1 mağlup olarak Chelsea teknik direktörü olarak ilk lig yenilgisini aldı.[104] Sezon boyunca Chelsea'nin şampiyonluk şansını sürekli olarak küçümsedi ve bu sezonu bir geçiş sezonu olarak nitelendirdi,[105] kadrosunu yavaşça şekillendirdi ve en önemlisi Chelsea'nin önceki iki sezonda yılın oyuncusu seçilen Juan Mata'yı kadro dışı bıraktı.[106] Chelsea, 2013-14 Premier League'ni şampiyon Manchester City'nin dört puan gerisinde üçüncü olarak tamamladı ve 2013-14 Şampiyonlar Ligi yarı finalinde Atlético Madrid'e elendi.
2014-15: Üçüncü Premier League şampiyonluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]
Chelsea, 2014-15 Premier League sezonuna 18 Ağustos'ta Turf Moor'da Burnley karşısında aldığı 3-1'lik galibiyetle başladı. Bu maç yeni transferler Diego Costa, Cesc Fàbregas ve Thibaut Courtois için ilk müsabaka oldu ve Courtois, Atlético Madrid'deki üç yıllık kiralık döneminin ardından kaleye geçti. Didier Drogba da ikinci yarıda yedek kulübesinden gelerek Chelsea kadrosuna geri döndü.
24 Ocak 2015'te Chelsea, League One ekibi Bradford City'ye 2-4 yenilerek FA Cup'ın dördüncü turunda sürpriz bir şekilde elendi. Mourinho bu yenilgiyi "utanç verici" olarak nitelendirdi.[108] 1 Mart 2015'te Chelsea, Lig Kupası finalinde Tottenham Hotspur'u 2-0 mağlup ederek sezonun ilk kupasını ve Mourinho'nun Chelsea'ye döndüğünden beri ilk kupasını aldı.[109] 11 Mart 2015'te Chelsea, deplasmanda Paris Saint-Germain'e yenilerek UEFA Şampiyonlar Ligi son 16 turunda elendi.[110]
3 Mayıs 2015'te Chelsea, Crystal Palace'ı üç maç kala yenerek Premier League şampiyonu oldu.[111] Mourinho daha sonra Premier League'de Sezonun Teknik Direktörü seçildi ve Chelsea tüm sezon boyunca sadece üç maç kaybetti.[112]
2015-16: İkinci ayrılış
[değiştir | kaynağı değiştir]7 Ağustos 2015 tarihinde Mourinho, Chelsea ile kendisini 2019 yılına kadar Stamford Bridge'de tutacak olan dört yıllık yeni bir sözleşme imzaladı.[113] 29 Ağustos'ta Mourinho, Chelsea'deki 100. Premier League iç saha maçına çıktı ve bu maç Crystal Palace'a 2-1 mağlubiyetle sonuçlandı.[114] Chelsea sezona Premier League'deki ilk on iki maçında sadece on bir puan toplayarak başladı. Ayrıca 27 Ekim'de Stoke City'ye penaltılarla yenilerek Lig Kupası'nın dışında kaldılar.[115][116]
17 Aralık 2015'te, 16 Premier League maçının 9'unu kaybettikten sonra Chelsea, Mourinho ile "karşılıklı anlaşma ile" yollarını ayırdıklarını açıkladı. Kulüp açıklamasına şöyle devam etti: "Kulüp, Jose'nin bizden iyi şartlarda ayrıldığını ve Chelsea'de her zaman çok sevilen, saygı duyulan ve önemli bir figür olarak kalacağını açıkça belirtmek ister."[117]
Manchester United
[değiştir | kaynağı değiştir]2016-17: UEFA Avrupa Ligi şampiyonluğu ve double
[değiştir | kaynağı değiştir]27 Mayıs 2016'da Mourinho, Manchester United ile en az 2020 yılına kadar kulüpte kalma opsiyonuyla birlikte üç yıllık bir sözleşme imzaladı.[118] 7 Ağustos 2016'da Mourinho, son Premier League şampiyonu Leicester City'yi 2-1 yenerek ilk kupası olan FA Community Shield'i kazandı.[119] Mourinho, United'ın teknik patronu olarak çıktığı ilk Premier League maçında, 14 Ağustos 2016'da AFC Bournemouth'u deplasmanda 3-1 yenerek galip geldi.[120]
11 Eylül 2016'da Mourinho, Manchester City'ye 2-1 yenilerek teknik direktör olarak ilk Manchester derbisini kaybetti; bu aynı zamanda Real Madrid'deyken eski Barça teknik direktörü Pep Guardiola'ya karşı aldığı sekizinci mağlubiyetti.[121]
23 Ekim 2016'da Mourinho, Aralık 2015'teki ayrıldığından bu yana ilk kez Chelsea'ye döndü. Karşılaşma 4-0'lık yenilgiyle sonuçlandı ve takım masanın üst sıralarından altı puan uzaklaştı.[122] Mourinho teknik direktör olarak ikinci Manchester derbisini 26 Ekim 2016'da EFL Cup'ta Old Trafford'da 1-0'lık galibiyetle kazandı. Juan Mata, 54. dakikada maçın tek golünü atarken, bu galibiyet Mourinho'nun Guardiola'ya karşı dördüncü galibiyeti oldu (dört galibiyet, altı beraberlik, sekiz mağlubiyet).[123][124]
Mourinho'nun hakem Anthony Taylor hakkındaki yorumları nedeniyle FA tarafından yapılan suçlamaların ardından Mourinho,[125] 29 Ekim'de Burnley ile evlerinde 0-0 berabere kaldıkları maçta Mark Clattenburg tarafından tribünlere gönderildiğinde bir kez daha hakemle başı derde girdi.[126] 29 Ocak 2017'de Hull City'ye deplasmanda 2-1 kaybedilen ikinci maça rağmen Mourinho'nun United'ı toplamda 3-2'lik galibiyetle EFL Cup'ta finale yükseldi.[127] Manchester United, Wembley'de oynanan EFL Cup finalinde Southampton'ı 3-2 mağlup etti. Bu zaferle birlikte, ilk sezonunda büyük bir kupa kazanan ilk United teknik direktörü oldu.[128]
24 Mayıs 2017 tarihinde Manchester United, Ajax karşısında aldığı 2-0'lık galibiyetle UEFA Avrupa Ligi'ni kazandı.[129] Bu, Mourinho'nun Manchester United teknik direktörü olarak ilk sezonundaki ikinci büyük kupasıydı. Ayrıca teknik direktör olarak oynadığı her büyük Avrupa Kupası finalini kazanma konusundaki %100'lük rekorunu da korumuş oldu.[129]
2017-18: Premier League ve FA Cup ikinciliği
[değiştir | kaynağı değiştir]
Mourinho, 2017 yazında Belçikalı forvet Romelu Lukaku, defans oyuncusu Victor Lindelöf ve orta saha oyuncusu Nemanja Matić'i kadrosuna katarak takımını daha da güçlendirdi.[130] United sezona güçlü bir başlangıç yaptı ancak zorlu kış fikstürü, rakipleri Manchester City ile aralarındaki farkı açtı.[131]
Mourinho, Manchester United'ın UEFA Şampiyonlar Ligi'nde son 16 turunda Sevilla'ya elenmesinden dolayı eleştirildi ve bu da Mourinho'nun United kariyerini savunan on iki dakikalık sürpriz bir konuşmasına neden oldu.[132] Manchester United, West Bromwich Albion'a kendi sahasında 1-0 yenilerek Manchester City'nin on dokuz puan gerisinde ligi tamamlamasının ardından, Sir Alex Ferguson'un 5 yıl önceki ayrılığından bu yana kulübün aldığı en iyi sonuç olan ikinci sırada yer aldı.[133] United ayrıca 2018 FA Cup finalini, Eden Hazard'ın penaltısıyla Mavilerin 1-0 kazanmasının ardından Mourinho'nun eski kulübü Chelsea'ye kaybetti.[134]
2018-19: Manchester'da son sezonu
[değiştir | kaynağı değiştir]2018-19 sezonuna kötü bir başlangıç yapan United, 26 yıl sonra ilk kez, ilk üç lig maçının ikisini kaybetti. Ardından Tottenham Hotspur'a evinde 3-0 kaybeden United'da Mourinho, eleştirilerin odağı oldu. Mourinho, eleştirel gazetecilerden "saygı" talep etti ve üç parmağını havaya kaldırarak (teknik direktör olarak kazandığı her Premier Lig kupası için bir tane) ekledi: "Tek başıma, ligdeki diğer 19 teknik direktörün toplamından daha fazla Premier League kazandım." Dört gün sonraki basın toplantısında ise şunları söyledi: "Ben dünyanın en büyük kulüplerinden birinin teknik direktörüyüm ama aynı zamanda dünyanın en büyük teknik direktörlerinden biriyim."
"Elbette. Filozof Hegel'i okumak için hiç zaman harcamadınız mı? O şöyle der: 'Gerçek bütünün içindedir. Gerçeği her zaman bütünün içinde bulursunuz."
— Mourinho'nun Manchester United ile Premier League şampiyonluğunu kazanamaması halinde hala büyük bir teknik direktör olup olmayacağı sorusuna verdiği yanıt.[135]
Manchester United'ın 20 Ekim 2018'de Mourinho'nun eski kulübü Chelsea ile oynadığı lig maçının sonunda Mourinho bir tünel olayına karıştı. Chelsea'den Ross Barkley 96. dakikada skoru eşitleyen golü atarken, Chelsea antrenörlerinden Marco Ianni, Manchester United yedek kulübesine doğru koşarak ve yumruklarını Mourinho'nun yüzüne doğru sıkarak golü kutladı.[136] Öfkelenen Mourinho ayağa fırladı ve Ianni'yi tünelden aşağı kovalamaya çalıştı, güvenlik araya girdi. Mourinho yerine otururken, bazı Chelsea taraftarları Mourinho aleyhine tekrar tekrar (ve yüksek sesle) tezahürat yapmaya başladı.[137] Maç bitiminde Mourinho United taraftarlarının yanına giderek onları alkışladı ve tünele geri dönerken Chelsea taraftarlarına doğru üç parmağını kaldırarak kulüple üç Premier League şampiyonluğu kazandığını hatırlattı.[136][137]
2018-19 sezonuna ilk 17 Premier Lig maçında sadece yedi galibiyet alarak başlayan ve Manchester United'ı lig liderinin 19 puan gerisinde bırakan Mourinho, 18 Aralık 2018'de kulüp tarafından görevden alındı.[138]
Tottenham Hotspur
[değiştir | kaynağı değiştir]2019-20: Tottenham'da ilk sezonu
[değiştir | kaynağı değiştir]
20 Kasım 2019 tarihinde Mourinho, görevden alınan Mauricio Pochettino'nun yerine dört yıllık bir sözleşme ile Tottenham Hotspur'un teknik direktörlüğüne getirildi.[139][140]
23 Kasım 2019'da Mourinho, Tottenham Hotspur ile ilk maçını West Ham United'a karşı deplasmanda alınan 3-2'lik galibiyetle yönetti.[141] Daha sonra 26 Kasım 2019'da top toplayıcı Callum Hynes'ın UEFA Şampiyonlar Ligi'nde Olimpiakos'u 4-2 yendikleri maçta Spurs'ün ikinci golünün 'asistini' yaptığını iddia ederek medyanın dikkatini çekti.[142] Şampiyonlar Ligi 16. turunda Tottenham Hotspur iki maçı da kaybederek RB Leipzig karşısında toplamda 0-4 mağlup oldu.[143]
Mourinho, Tottenham'ın 23 Haziran 2020'de West Ham United'ı 2-0 yendiği maçta İngiliz futbolundaki 300. galibiyetini kaydetti.[144] Teknik direktör olarak St James' Park'taki ilk galibiyetini ise 15 Temmuz 2020'de Tottenham'ın Newcastle'ı 3-1'lik skorla mağlup ettiği karşılaşmada elde etti.[145] Mourinho, Tottenham Hotspur ile ilk sezonunu Premier Lig'de altıncı sırada tamamladı.[146]
2020-21: Kupa finali ve ayrılışı
[değiştir | kaynağı değiştir]4 Ekim 2020'de Mourinho, Tottenham Hotspur'u Old Trafford'da eski kulübü Manchester United'a karşı 6-1'lik bir galibiyete taşıdı.[147] 6 Aralık 2020'de Arsenal karşısında alınan 2-0'lık galibiyet Tottenham'ı Premier League'in zirvesine taşıdı ve Mourinho'nun kulübün ilk iki Kuzey Londra derbisini kazanan ikinci teknik direktörü olduğu anlamına geliyordu.[148] Anfield'da Liverpool'a son dakikada aldıkları 2-1'lik yenilgiyle zirveden üç puan uzaklaşarak ikinci sıraya düştüler.
10 Şubat 2021'de Tottenham, çeyrek finalde Everton'a uzatmaların ardından 5-4 yenilerek FA Cup'tan elendi; 2010'dan bu yana José Mourinho liderliğindeki bir takım ilk kez bir maçta beş gol yedi.[149] 23 Şubat 2021'de Tottenham, Chelsea'ye 1-0 yenildi ve Mourinho kariyerinde ilk kez üst üste iki iç saha maçını kaybetmiş oldu.[150] 18 Mart'ta Tottenham, 2020-21 UEFA Avrupa Ligi son 16 turunun ikinci ayağında uzatmaların ardından Dinamo Zagreb'e 3-0 yenilerek toplamda 3-2 ile turnuvadan elendi.[151]
19 Nisan 2021'de Mourinho, Tottenham Hotspur'un başında geçirdiği 17 ayın ardından, Manchester City ile oynanan EFL Cup finalinden günler önce kulüp tarafından görevden alındı.[152] Böylece Mourinho 2002'den bu yana ilk kez bir kulüpten kupa kazanamadan ayrılmış oldu. Yerine geçici menajer olarak eski Tottenham oyuncusu Ryan Mason getirildi.[153][154]
Roma
[değiştir | kaynağı değiştir]2021-22: UEFA Konferans Ligi şampiyonluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]4 Mayıs 2021'de Mourinho, vatandaşı Paulo Fonseca'nın yerine 2021-22 sezonunun başından itibaren Roma'nın teknik direktörlüğüne getirildi.[155] Roma'daki ilk transfer döneminde Mourinho, yaz aylarında birçok önemli transfere imza attı. Transfer piyasasındaki ilk hamlesi 1 Temmuz'da Atalanta defans oyuncusu Roger Ibañez'i 8 milyon Avro karşılığında kalıcı olarak kadrosuna katmak oldu.[156] Ayrıca takımın gelişmesi gereken bazı alanları tespit ederek, Roma'nın Portekizli kaleci Rui Patrício (11,5 milyon €),[157] Uruguaylı defans oyuncusu Matías Viña (13 milyon €)[158] ve iki forvet oyuncusu Özbek Eldar Şahmuradov (17,5 milyon €)[159] ve İngiliz Tammy Abraham (40 milyon €) ile anlaşmasını sağladı.[160] Bu harcamaları dengelemek ve UEFA Finansal Fair Play düzenlemelerine uymak için Mourinho, as takım oyuncuları Juan Jesus,[161] Edin Džeko,[162] Pedro[163] ve Javier Pastore[164] de dahil olmak üzere birçok oyuncunun ayrılmasına izin verirken, Pietro Boer, Edoardo Bove ve Nicola Zalewski gibi akademi oyuncularını da as takıma dahil etti.
Mourinho, 19 Ağustos 2021'de UEFA Avrupa Konferans Ligi play-off turunun ilk ayağında Trabzonspor'a karşı deplasmanda alınan 2-1'lik galibiyetle Roma ile ilk maçını yönetti.[165] Üç gün sonra, on bir yıl sonra Serie A'ya dönüş yaptı ve Roma Olimpiyat Stadı'nda Fiorentina'ya karşı 3-1'lik bir iç saha galibiyeti yönetti.[166] 26 Ağustos'ta Mourinho, play-off ikinci ayağında Trabzonspor'a karşı evinde aldığı 3-0'lık galibiyetin ardından Avrupa Konferans Ligi'ne katılmayı garantiledi.[167] Mourinho, 12 Eylül 2021'de Sassuolo karşısında alınan 2-1'lik galibiyetle teknik direktör olarak 1.000 maça ulaştı.[168] 26 Eylül'de Lazio karşısında Roma 2-3 kaybetti ve Mourinho, 2011'de Luis Enrique'den bu yana Serie A'daki ilk Roma derbisini kaybeden ilk Roma teknik direktörü oldu.[169] 21 Ekim'de Bodø/Glimt ile oynanan Konferans Ligi maçında Roma 1-6'lık aşağılayıcı bir yenilgi aldı ve Mourinho'nun takımlarından biri ilk kez tek bir maçta 6 gol yedi; Mourinho yenilgiyi 'çok iyi bir kadroya sahip olmamakla' suçladı.[170] On gün sonra Milan karşısında Mourinho, İtalya'daki lig maçlarında ilk yenilgisini aldı; bu maçtan önce üst üste 43 maçta yenilmemişti.[171][172]
4 Aralık'ta Inter karşısında 3-0 mağlup olan Roma, kariyerinde ilk kez Mourinho'nun takımlarından birinin devre arasına 3-0 geride girdiğine işaret ediyordu; maçtan sonra Inter'in 'normal koşullarda Roma'dan daha güçlü olduğunu, normal olmayan koşullarda ise çok daha güçlü olduklarını' söyledi.[173][174][175] Sezonun ikinci bölümü için takımı güçlendirmek amacıyla, kış transfer döneminde Roma sırasıyla Arsenal ve Porto'dan Ainsley Maitland-Niles ve Sérgio Oliveira'yı kiralık olarak kadrosuna kattı.[176][177] 20 Mart 2022'de Mourinho, Lazio karşısında aldığı 3-0'lık galibiyetin ardından ilk Roma derbisini kazandı.[178]
5 Mayıs'ta Mourinho, UEFA Avrupa Konferans Ligi yarı finalinde Leicester City'yi toplamda 2-1 yenerek Roma'yı 1991'den bu yana ilk Avrupa finaline taşıdı ve böylece üç büyük Avrupa turnuvasında da finale çıkan ilk teknik direktör ve dört farklı kulüple büyük bir Avrupa finaline çıkan ilk teknik direktör oldu.[179] 24 Mayıs'ta Mourinho, 2022 UEFA Avrupa Konferans Ligi finalinde Feyenoord'u yenerek Roma ile ilk şampiyonluğunu kazandı.[180] Bu, Roma'nın 11 yıl sonra kazandığı ilk kupaydı ve Mourinho'yu Udo Lattek ve Giovanni Trapattoni'den sonra Avrupa'nın mevcut üç büyük kupasını da kazanan üçüncü teknik direktör ve Şampiyonlar Ligi, UEFA Kupası/Avrupa Ligi ve Avrupa Konferans Ligi'ni (feshedilen UEFA Kupa Galipleri Kupası'nın yerine) kazanarak UEFA üçlüsüne ulaşan ilk teknik direktör yaptı.[181] Aynı zamanda, Inter Milan'ın 2009-10 UEFA Şampiyonlar Ligi'ni Mourinho'nun teknik direktörlüğünde kazanmasından bu yana ilk kez bir Serie A takımı kıtasal bir şampiyonluk kazandı.[182]
2022-23: UEFA Avrupa Ligi finalisti
[değiştir | kaynağı değiştir]UEFA'nın Finansal Fair Play düzenlemeleri gereğince 2022-23 sezonuna hazırlanan Roma, Lille'den Türk defans oyuncusu Zeki Çelik, Sırplar Nemanja Matić ve Mile Svilar ile İtalyan forvet Andrea Belotti ve Paris Saint-Germain'den kiralık Hollandalı orta saha oyuncusu Georginio Wijnaldum da dahil olmak üzere serbest transferler ve kiralık oyuncularla imzaladığı gelirlerle piyasada sadece 7 milyon Avro harcadı. Roma'nın transfer döneminin en dikkat çekici transferi, Juventus ile sözleşmesi sona eren Arjantinli forvet Paulo Dybala'yı serbest transfer yoluyla kadrosuna katması oldu.[183][184][185]
Kulüp, lig sezonuna 14 Ağustos 2022'de Salernitana karşısında deplasmanda aldığı 1-0'lık galibiyetle başladı.[186] Ardından dört maçlık yenilmezlik serisi yakalayan Roma, sezonun ilk yenilgisini 4 Eylül'de Udinese karşısında 4-0'lık skorla alarak Mourinho'nun Serie A kariyerindeki en farklı yenilgisini aldı ve kariyerinde üçüncü kez üst düzey bir lig maçını dört golden fazla farkla kaybetti. Maçtan sonra "dört maçı 1-0 kaybetmektense bir maçı 4-0 kaybetmeyi tercih ettiğini" söyledi.[187][188] 1 Ekim'de Roma, Şubat 2017'den bu yana Inter'e karşı ilk galibiyetini aldı.[189]
Wijnaldum'un sakatlanması ve Matías Viña ile Nicolò Zaniolo'nun kulüp hiyerarşisiyle anlaşmazlığa düşerek takımdan ayrılmasının ardından Roma, kış transfer piyasasına girerek Norveçli forvet Ola Solbakken'i serbest transferle,[190] Gineli orta saha oyuncusu Mady Camara'yı Olimpiakos'tan kiralık olarak[191] ve İspanyol savunma oyuncusu Diego Llorente'yi Leeds United'dan kiralık olarak kadrosuna kattı.[192] 1 Şubat 2023'te Roma, evinde Cremonese'ye 2-1 yenilerek Coppa Italia'dan elendi.[193] 28 Şubat'ta Roma yine Cremonese'ye yenildi ve Cremonese 27 yıl sonra Serie A'daki ilk galibiyetini aldı.[194] Sezonun başlarında Juventus ile berabere kaldıktan sonra, 5 Mart'ta Olimpiyat Stadyumu'nda Juventus'u 1-0 yenen Roma, 2003-04 sezonundan bu yana ilk kez bir Serie A sezonunda Juventus'a karşı yenilmedi.[195]
Tutarsızlıklar ve kilit oyuncuların sakatlıkları nedeniyle Mourinho için zorlu bir sezon olmasına rağmen, 18 Mayıs'ta Roma'yı üst üste ikinci Avrupa finaline taşıdı ve eski Real Madrid oyuncusu Xabi Alonso'nun Bayer Leverkusen'ini Avrupa Ligi yarı finalinde toplamda 1-0 yenerek Porto'daki 2003 ve 2004 yıllarında arka arkaya Avrupa finallerine ulaşma başarısını tekrarladı.[196] Serie A'da Salernitana ile evlerinde 2-2 berabere kaldıktan sonra Roma'nın sportif direktörü Tiago Pinto'nun Şampiyonlar Ligi'ne katılmanın Roma'nın bu sezonki ana hedefi olduğu yönündeki yorumlarına katılmayan Mourinho, Roma için "Şampiyonlar Ligi'ne katılmanın mucizeden de öte bir şey olacağını" itiraf etti ve ekledi: "Tarih yazabiliriz ve bunu yapmaya devam etmek istiyoruz ama transfer piyasasında 7 milyon Avro harcarken Şampiyonlar Ligi'ne katılmak tarihten de öte, mucizeden de öte bir şey. Bu İsa Mesih'in Roma'ya gelip Vatikan'da dolaşması gibi bir şey."[197]
Corriere dello Sport'a göre, Mourinho ve Roma yöneticileri arasındaki ilişki, iki tarafın kulübün geleceği konusunda farklı görüşlere sahip olması nedeniyle soğuk bir hal almıştı. Mourinho, kulübün Finansal Fair Play kısıtlamaları nedeniyle Roma'da mali destek eksikliği nedeniyle giderek daha fazla hayal kırıklığına uğradı ve Mourinho'nun Paris Saint-Germain'in yeni teknik direktörü olmak için ön görüşmelerde bulunduğu haberleri arasında, geleceğini kulübe adamadan önce Roma sahiplerinden güvence istediği için potansiyel transferler konusunda bazı anlaşmazlıklara yol açtı.[198]
Mourinho, 31 Mayıs'taki Avrupa Ligi finalinde Roma'nın Sevilla ile karşılaştığı ve uzatmalarda 1-1 berabere kaldıktan sonra penaltılarda 4-2 kaybettiği altıncı Avrupa finalini yönetti. Bu Mourinho'nun bir Avrupa finalindeki ilk yenilgisi oldu.[199] İkincilik madalyasının takdiminden sonra Mourinho, madalyasını genç bir Roma taraftarına verdi.[200] Maçtan sonra düzenlenen basın toplantısında Mourinho, Roma'da "kalmak istediğini" ancak "menajerlik, iletişim direktörlüğü yapmaktan ve hakem kararlarından şikayet etmekten yorulduğu" için "daha iyi koşullarda çalışmak istediğini" söyledi.[201]
2023-24: Kötü gidişatı ve Roma'dan ayrılışı
[değiştir | kaynağı değiştir]Üçüncü sezonunda, Finansal Fair Play düzenlemeleri nedeniyle Roma'nın sınırlı transfer bütçesi nedeniyle, bir önceki sezonla aynı transfer politikasını izleyerek, Arjantinli orta saha oyuncusu Leandro Paredes ve Paris Saint-Germain'den Renato Sanches, serbest transferler Houssem Aouar ve Evan Ndicka ve Mourinho'nun daha önce Manchester United'da teknik direktörlüğünü yaptığı Romelu Lukaku'nun Chelsea'den kiralanması da dahil olmak üzere çeşitli oyuncularla serbest transfer veya kiralık olarak sözleşme imzalandı.
Sezona zor bir başlangıç yapan ve küme düşme hattına yaklaşan Mourinho, 17 Eylül'de Roma'nın Empoli'yi evinde 7-0 mağlup ettiği Nisan 1961'den bu yana Serie A'daki en farklı galibiyetini elde etti.[202] Roma'yı UEFA Şampiyonlar Ligi elemelerinin beş puan gerisinde dokuzuncu sırada bırakan olumsuz sonuçlar dizisinin ve 2023-24 Coppa Italia çeyrek finalinde Lazio'ya ve ligde Milan'a karşı üst üste alınan iki mağlubiyetin ardından Roma, 16 Ocak 2024'te Mourinho ile yollarını derhal ayırdığını açıkladı.[203][204][205]
Fenerbahçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Roma döneminin sonlanmasının ardından Mourinho'nun Fenerbahaçe'ye geleceği tartışmaları 2023-24 Süper Lig sezonunu sonrası takımda Haziran ayı başında yapılacak seçimli kongrenin yaklaşmasıyla hız kazandı. Bu konuda ilk açıklama, Fenerbahçe eski başkanı ve başkan adayı Aziz Yıldırım tarafından "Jose Mourinho'yla 3 seneliğine anlaşmaya varıldığını" açıklamasıyla başladı (Daha sonra Jose Mourinho, bu iddiaları yalanlamıştır). Bunun üzerine sportif direktör Mario Branco, Londra'ya tecrübeli teknik adamın yanına giderek onunla bir görüşme gerçekleştirmiş ve ona takım ve lig hakkında detaylı bir rapor sunarak Mourinho'yu Fenerbahçe'ye gelmeye ikna etmiş ve neticede dünyaca ünlü Portekizli teknik adamla iki yıllığına anlaşmaya varılmıştır. Ardından Fenerbahçe, 1 Haziran 2024 tarihinde Kamuyu Aydınlatma Platformu'na yaptığı açıklamada, Mourinho'nun kulüple teknik direktörlük görevi için görüşmelere başladığını duyurdu.[206][207] Tecrübeli teknik adamı Londra'dan getiren uçak 2 Haziran 2024 günü saat 14.47'de İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı'na iniş yaptı. İmza töreni ise aynı gün saat 19.00'da Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nda yapıldı.[208][209][210] Taraftarın yoğun katılımının olduğu imza töreni için törenden önceki gün satışa açılan biletler 0,1 saniyede tükenmiştir. 2+1 yıllık kontratın imzalanmasıyla ve yıllık 10 milyon € maaşla Mourinho, Fenerbahçe'nin resmen yeni teknik direktörü oldu.
Mourinho, Fenerbahçe'yle ilk maçına 29 Haziran 2024 tarihinde Petrolul Ploieşti ile çıkmış ve maçı 2-1'lik skorla Fenerbahçe kazanmıştır. Jose Mourinho Şükrü Saraçoğlu Stadı'ndaki ilk maçına ise 18 Temmuz 2024'te Hull City AFC ile oynanan hazırlık maçında çıkmış ve maçı 5-1'lik skorla Fenerbahçe kazanmıştır. Mourinho, Fenerbahçe'deki ilk resmi maçına 2024-25 UEFA Şampiyonlar Ligi 2. ön eleme turu kapsamında İsviçre Süper Ligi takımlarından FC Lugano ile çıkmıştır. İsviçre'de oynanan ilk maçı 4-3 ve İstanbul'da oynanan rövanş maçını 2-1'lik skorla Fenerbahçe kazanarak 3. ön eleme turuna yükselerek Ligue 1 takımlarından Lille OSC'nin rakibi olmuştur. İsviçre'deki maçla beraber Mourinho, Fenerbahçe'deki ilk resmi maç galibiyetini almıştır. Ancak daha sonra oynanan Lille maçlarında alınan 2-1 ve 1-1'lik skorlar Fenerbahçe'nin turu atlamasına yetmemiş ve Mourinho kariyerinde ilk kez eleme turlarında tur atlayamamıştır. Ayrıca Fransa'da oynanan ilk maçta alınan 2-1'lik skor Mournho'nun Avrupa kupası elemelerinde aldığı ilk yenilgidir. Bu sonuçlar neticesinde Fenerbahçe doğrudan UEFA Avrupa Ligi grup aşamasına katılmıştır. 2024-25 Süper Lig sezonu 1. haftasındaki Fenerbahçe - Adana Demirspor karşılaşmasıyla Jose Mourinho, Fenerbahçe'deki ilk lig maçına çıkmış ve Kadıköy'deki maçı Edin Džeko'nun golüyle Fenerbahçe 1-0 kazanmış ve Mourinho Fenerbahçe'yle ilk lig galibiyetini almıştır. Ligin 2. haftasında Süper Lig'e bir kez daha çıkmayı başaran Göztepe'yle deplasmana çıkan Mourinho'nun öğrencileri maçta ilk yarıyı Džeko ve Yusuf en-Nesyri'nin golleriyle 2-0 önde tamamlasada ikinci yarıda Göztepe'nin gollerine engel olamayarak maçı 2-2 berabere tamamlamıştır. İzmir'deki 2 puan kaybının ardından 3. hafta takım için kritik öneme sahip Çaykur Rizespor deplasmanına giden Fenerbahçe maçı 5-0'lık skorla kazanarak rahat bir galibiyet almış ve maç fazlasıyla liderliğe yükselmiştir. Rahat geçen Rize maçının ardından 4. hafta evinde Alanyaspor'u ağırlayan Mourinho'lu Fenerbahçe, her ne kadar Alanyaspor teknik direktörü Fatih Tekke'nin daha önce Fenerbahçe'yle Şükrü Saraçoğlu'nda oynanan maçlarda hiç yenilgisi olmamasına rağmen 3-0'lık skorla yine rahatça galibiyete uzanmış ve milli araya liderliği koruyarak girmiştir.
Tepkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Mourinho yaygın olarak dünyanın en iyi teknik direktörlerinden birisi olarak kabul edilir. Önde gelen futbolcular ve teknik direktörler tarafından da kabul edilmektedir. Bayern Munih teknik direktörü Pep Guardiola Mourinho hakkında Dünyanın belki de en iyi teknik direktörü demiştir. Chelsea'nin orta saha futbolcusu Frank Lampard da bu güne kadar çalıştığı en iyi teknik direktör olduğunu açıklamıştır.
Mourinho; Johan Cruyff, Morten Olsen, Arjen Robben, Xavi, Cristiano Ronaldo ve Raymond Domenech dahil olmak üzere birçok futbolcu ve antrenörler tarafından olumsuz yönde eleştirilmiştir. Johan Cruyff Mourinho'yu şöyle ifade etmiştir: Jose Mourinho negatif bir teknik direktör. Sadece sonucu önemser ve iyi futbol oynayıp oynamadığı umurunda değil. Bir maç sonra Cruyff: Mourinho futbol antrenörü değildir. Olsen'de: Onun kişiliğini ve kötü futbolunu beğenmiyorum. demiştir.
Mourinho ise bütün bu söylenenlerin karşısında düşüncelerini şu sözlerle dile getirmiştir: Dünyanın en iyi teknik direktörü ben değilim ama benden daha iyi bir teknik direktör de yok.
İstatistikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Teknik direktörlük
[değiştir | kaynağı değiştir]- 20 Eylül 2024 itibarıyla
| Kulüp | Başlangıç | Bitiş | Kayıt | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| M | G | B | M | A | Y | Av. | G% | |||
 Benfica
|
20 Eylül 2000 | 5 Aralık 2000 | 11 | 6 | 3 | 2 | 17 | 9 | +8 | 54.55 |
| União de Leiria
|
1 Temmuz 2001 | 23 Ocak 2002 | 23 | 12 | 8 | 3 | 34 | 20 | +14 | 52.17 |
| Porto
|
23 Ocak 2002 | 2 Haziran 2004 | 127 | 91 | 21 | 15 | 254 | 96 | +158 | 71.65 |
 Chelsea
|
2 Haziran 2004 | 20 Eylül 2007 | 185 | 124 | 40 | 21 | 330 | 119 | +211 | 67.03 |
 Inter Milan
|
2 Haziran 2008 | 28 Mayıs 2010 | 108 | 67 | 26 | 15 | 185 | 94 | +91 | 62.04 |
 Real Madrid
|
31 Mayıs 2010 | 1 Haziran 2013 | 178 | 128 | 28 | 22 | 475 | 168 | +307 | 71.91 |
| Chelsea
|
3 Haziran 2013 | 17 Aralık 2015 | 136 | 80 | 29 | 27 | 245 | 121 | +124 | 58.82 |
| Manchester United
|
27 Mayıs 2016 | 18 Aralık 2018 | 144 | 84 | 32 | 28 | 244 | 121 | +123 | 58.33 |
| Tottenham Hotspur
|
20 Kasım 2019 | 19 Nisan 2021 | 86 | 44 | 19 | 23 | 166 | 103 | +63 | 51.16 |
| Roma
|
1 Temmuz 2021 | 16 Ocak 2024 | 110 | 55 | 25 | 30 | 167 | 113 | +54 | 50.00 |
 Fenerbahçe
|
2 Haziran 2024 | 9 | 6 | 2 | 1 | 21 | 9 | +12 | ||
| Toplam | 1.108 | 697 | 233 | 187 | 2.138 | 973 | +1165 | 62.26 | ||
Detaylı lig karnesi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kaynak: Transfermarkt José Mourinho teknik direktör istatistikleri
- Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir.
| Profesyonel Kariyeri | Ulusal Lig | İstatistik | Not | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sezon | Kulüp | Lig kademesi | Puan | Poz | Maç | G | B | M | AG | YG | Av | % G | MBP | Açıklama | ||||
| Portekiz |
Lig | Genel | Başarı | |||||||||||||||
| 2001-02 | Porto | Primeira Liga | 35 | 3. | 15 | 11 | 2 | 2 | 35 | 16 | +19 | 73,33 | 2.33 | UEFA Kupası'na katılım. | ||||
| 2002-03 | 86 | 1. | 34 | 27 | 5 | 2 | 73 | 26 | +47 | 79,41 | 2.53 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||||
| 2003-04 | 82 | 1. | 34 | 25 | 7 | 2 | 63 | 19 | +44 | 73,53 | 2.41 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||||
| Toplam | 83 | 63 | 14 | 6 | 171 | 61 | +110 | 75,90 | 2.45 | |||||||||
| İngiltere |
Lig | Genel | Başarı | |||||||||||||||
| 2004-05 | Chelsea | Premier League | 95 | 1. | 38 | 29 | 8 | 1 | 72 | 15 | +57 | 76,32 | 2.50 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||
| 2005-06 | 91 | 1. | 38 | 29 | 4 | 5 | 72 | 22 | +50 | 76,32 | 2.39 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||||
| 2006-07 | 83 | 2. | 38 | 24 | 11 | 3 | 64 | 24 | +40 | 63,16 | 2.18 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||||
| 2007-08 | 11 | 3. | 5 | 3 | 2 | 0 | 7 | 4 | +3 | 60,00 | 2.20 | |||||||
| Toplam | 119 | 85 | 25 | 9 | 215 | 65 | +150 | 71,43 | 2.35 | |||||||||
| İtalya |
Lig | Genel | Başarı | |||||||||||||||
| 2008-09 | Inter | Serie A | 84 | 1. | 38 | 25 | 9 | 4 | 70 | 32 | +38 | 65,79 | 2.21 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||
| 2009-10 | 82 | 1. | 38 | 24 | 10 | 4 | 75 | 34 | +41 | 63,16 | 2.16 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||||
| Toplam | 76 | 49 | 19 | 8 | 145 | 66 | +79 | 64,47 | 2.18 | |||||||||
| İspanya |
Lig | Genel | Başarı | |||||||||||||||
| 2010-11 | Real Madrid | La Liga | 92 | 2. | 38 | 29 | 5 | 4 | 102 | 33 | +69 | 76,32 | 2.42 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||
| 2011-12 | 100 | 1. | 38 | 32 | 4 | 2 | 121 | 32 | +89 | 84,21 | 2.63 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||||
| 2012-13 | 85 | 2. | 38 | 26 | 7 | 5 | 103 | 42 | +61 | 68,42 | 2.24 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||||
| Toplam | 114 | 87 | 16 | 11 | 326 | 107 | +219 | 76,32 | 2.43 | |||||||||
| İngiltere |
Lig | Genel | Başarı | |||||||||||||||
| 2013-14 | Chelsea | Premier League | 82 | 3. | 38 | 25 | 7 | 6 | 71 | 27 | +44 | 65,79 | 2.16 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||
| 2014-15 | 87 | 1. | 38 | 26 | 9 | 3 | 73 | 32 | +41 | 68,42 | 2.29 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||||
| 2015-16 | 15 | 16. | 16 | 4 | 3 | 9 | 18 | 26 | −8 | 25,00 | 0.94 | |||||||
| Toplam | 92 | 55 | 19 | 18 | 162 | 85 | +77 | 59,78 | 2.00 | |||||||||
| 2016-17 | Manchester United | Premier League | 69 | 6. | 38 | 18 | 15 | 5 | 54 | 29 | +25 | 47,37 | 1.82 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||
| 2017-18 | 81 | 2. | 38 | 25 | 6 | 7 | 68 | 28 | +40 | 65,79 | 2.13 | UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılım. | ||||||
| 2018-19 | 26 | 6. | 17 | 7 | 5 | 5 | 29 | 29 | +0 | 41,18 | 1.53 | |||||||
| Toplam | 93 | 50 | 26 | 17 | 151 | 86 | +65 | 53,76 | 1.89 | |||||||||
| 2019-20 | Tottenham Hotspur | Premier League | 45 | 6. | 26 | 13 | 6 | 7 | 43 | 30 | +13 | 50,00 | 1.73 | UEFA Avrupa Ligi'ne katılım. | ||||
| 2020-21 | 50 | 7. | 32 | 14 | 8 | 10 | 54 | 37 | +17 | 43,75 | 1.56 | |||||||
| Toplam | 58 | 27 | 14 | 17 | 97 | 67 | +30 | 46,55 | 1.64 | |||||||||
| İtalya |
Lig | Genel | Başarı | |||||||||||||||
| 2021-22 | Roma | Serie A | 63 | 6. | 38 | 18 | 9 | 11 | 59 | 43 | +16 | 47,37 | 1.66 | UEFA Avrupa Ligi'ne katılım. | ||||
| 2022-23 | 63 | 6. | 38 | 18 | 9 | 11 | 50 | 38 | +12 | 47,37 | 1.66 | UEFA Avrupa Ligi'ne katılım. | ||||||
| 2023-24 | 29 | 9. | 20 | 8 | 5 | 7 | 32 | 24 | +8 | 40,00 | 1.45 | |||||||
| Toplam | 96 | 44 | 23 | 29 | 141 | 105 | +36 | 45,83 | 1.61 | |||||||||
| Türkiye |
Lig | Genel | Başarı | |||||||||||||||
| 2024-25 | Fenerbahçe | Süper Lig | 17 | 4. | 8 | 5 | 2 | 1 | 18 | 7 | +11 | 62,50 | 2.13 | |||||
| Toplam | 8 | 5 | 2 | 1 | 18 | 7 | +11 | 62,50 | 2.13 | |||||||||
Başarıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Teknik direktör olarak
[değiştir | kaynağı değiştir]- Porto (6 Kupa)
- UEFA Şampiyonlar Ligi (1): 2004
- UEFA Avrupa Ligi (1): 2003
- Primeira Liga (2): 2003, 2004
- Taça de Portugal (1): 2003
- Supertaça (1): 2003
- Chelsea (8 Kupa)
- Premier League (3): 2005, 2006, 2015
- FA Cup (1): 2007
- EFL Cup (3): 2005, 2007, 2015
- FA Community Shield (1): 2005
- UEFA Süper Kupası İkinciliği (1): 2013
- Inter (5 Kupa)
- UEFA Şampiyonlar Ligi (1): 2010
- Serie A (2): 2009, 2010
- Coppa Italia (1): 2010
- Supercoppa (1): 2008
- Real Madrid (3 Kupa)
- La Liga (1): 2012
- Copa del Rey (1): 2011
- Supercopa (1): 2012
- Copa del Rey İkinciliği (1): 2013
Manchester United (3 Kupa)
- FA Community Shield (1): 2016
- EFL Cup (1): 2017
- UEFA Avrupa Ligi (1): 2017
- FA Cup İkinciliği (1): 2017-18
- UEFA Super Kupası İkiciliği (1): 2017
Roma (1 Kupa)
- UEFA Konferans Ligi (1): 2022
- UEFA Avrupa Ligi İkinciliği (1): 2023
Bireysel
[değiştir | kaynağı değiştir]- UEFA tarafından Avrupa'nın en iyi teknik direktörü ödülü[211] (5): 2003, 2004, 2005, 2010, 2013
- IFFHS tarafından Dünya'nın en iyi teknik direktörü ödülü (4): 2004, 2005, 2010, 2012
- İki ayrı takımda UEFA Şampiyonlar Ligi'ni kazanan 3. teknik direktör (2): 2004, 2010
- World Soccer tarafından en iyi teknik direktörü ödülü (3): 2004, 2005, 2010
- FIFA Ballon d'Or tarafından en iyi teknik direktörü ödülü (1): 2010
- Serie A en iyi teknik direktörü ödülü (Oscar del calcio AIC) (2): 2009, 2010
- Premier League'in en iyi teknik direktörü ödülü. (2): 2005, 2006
- 2004: Taça de Portugal finalisti
- 2007: Premier League 2.'si.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Rubio, Alberto; Clancy, Conor (23 Mayıs 2019). "Guardiola on his way to becoming the most successful coach of all time". Marca. 24 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2019.
- ^ Alves, Marcus. "'Great Ability' but 'A Bit Lazy': Remembering Jose Mourinho's Playing Days". Bleacher Report (İngilizce). 7 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
- ^ "Mourinho makes shock Chelsea exit". BBC Sport. 20 Eylül 2007. 13 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2012.
- ^ Harrold, Michael. "2009/10: Inter back on top at last". UEFA. 4 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2010.
- ^ "Jose Mourinho congratulated by Spanish Coaches Committee after being named Fifa World Coach of the Year Award". Goal.com. 13 Ocak 2011. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2016.
- ^ "José Mourinho's mission accomplished as Real Madrid seal title". The Guardian. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2012.
- ^ "Eric Gerets champion". l'Equipe.fr. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2017.
- ^ "Jose Mourinho sacked as Chelsea manager". BBC Sport. 17 Aralık 2015. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2015.
- ^ "Mourinho appointed United manager". ManUtd.com. Manchester United. 27 Mayıs 2016. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2016.
- ^ Honeyman, Sam (25 Mayıs 2022). "Roma 1–0 Feyenoord: Zaniolo strike wins the first Europa Conference League final". UEFA.com. Union of European Football Associations. 26 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022.
- ^ "Giants of Portuguese football honoured at centenary of FPF". Euronews.com. 15 Mayıs 2015. 14 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2016.
- ^ "Mourinho becomes first manager to spend £1billion". Football365. 7 Ağustos 2017. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2018.
- ^ Williams, Richard (29 Nisan 2010). "In José Mourinho Inter finally have a true heir to Helenio Herrera". The Guardian. Londra. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2016.
- ^ Formica, Federico. "Helenio Herrera, or Josè Mourinho 40 years before". SerieAddicted. 19 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Jose Mourinho's father Felix dies at the age of 79". Sky Sports. 26 Haziran 2017. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2019.
- ^ "Man United manager Jose Mourinho's father dies in Portugal". USA Today. 26 Haziran 2017. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2019.
- ^ Cowley, Jason (19 Aralık 2005). "NS Man of the year – Jose Mourinho". New Statesman. 31 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2008.
- ^ "Sitting pretty". The Observer. Londra. 1 Ağustos 2004. 17 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2008.
- ^ Alves, Marcus (6 Mart 2020). "'Great Ability' but 'A Bit Lazy': Remembering Jose Mourinho's Playing Days". Bleacher Report. 25 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2022.
- ^ Wallace, Sam (8 Mayıs 2015). "Mourinho's invaluable lesson from his dad". The Independent. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2019.
- ^ Barclay, Patrick (2011). "Born into football". Mourinho: Further Anatomy of a Winner. Hachette UK. ISBN 9781409134213.
- ^ "Mourinho replaces Heynckes at Benfica". BBC Sport. 20 Eylül 2000. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016.
- ^ "Mozer fired as InterClube coach". BBC Sport. 1 Mayıs 2008. 18 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2008.
- ^ Menicucci, Paolo. "The Master And His Apprentice on UEFA.COM" 9 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UEFA, Milan, 17 Mayıs 2010. Erişim tarihi: 1 Eylül 2010.
- ^ Sinnott, John (18 Eylül 2007). "Low down on Porto". BBC Sport. 12 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2008.
- ^ "Mourinho rejected Newcastle role". BBC Sport. 30 Kasım 2004. 19 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2008.
- ^ "Mourinho ready for Porto challenge". UEFA. 23 Ocak 2002. 19 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016.
- ^ "José Mourinho on his Porto touchline run at Old Trafford". 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2018 – YouTube vasıtasıyla.
- ^ "Chelsea snatch record from United". The Daily Telegraph. 11 Mayıs 2005. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2018.
- ^ "Terry braced for guard of honour". BBC Sport. 8 Mayıs 2007. 9 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012.
- ^ "Ferguson pays tribute to Mourinho". BBC Sport. 21 Eylül 2007. 23 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2012.
- ^ Wallace, Sam (22 Nisan 2004). uk/sport/football/2377496/Mourinho-would-prefer-Liverpool.html "Mourinho Liverpool'u tercih eder"
|url=değerini kontrol edin (yardım). The Daily Telegraph. Londra. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2008. - ^ "Chelsea appoint Mourinho". BBC Sport. 2 Haziran 2004. 12 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016.
- ^ Walker, Ron. com/football/story-telling/12040/12838761/the-day-jose-mourinhos-special-one-tag-was-born-when-the-enigma-announced-himself-to-the-premier-league "'Ben özel biriyim': Jose Mourinho'nun kendisini Premier Lig'e duyurduğu gün"
|arşivurl=değerini kontrol edin (yardım). Sky Sports. 19 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2023. - ^ uk/sport1/hi/football/teams/c/chelsea/3769431.stm "What Mourinho said"
|url=değerini kontrol edin (yardım). BBC Sport. 2 Haziran 2004. 22 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2008. - ^ "Why is Jose Mourinho the Special One?". The Telegraph. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2018.
- ^ "Jose Mourinho: The world according to the 'Special One'". BBC Sport. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2018.
- ^ "Blues revel in title celebrations". BBC Sport. 29 Nisan 2006. 14 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2022.
- ^ "Jose:Respect for fans; Respect for Carling Cup". Chelsea. 24 Şubat 2007. 3 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2007.
- ^ "Mourinho thrilled to break record". BBC Sport. 12 Ağustos 2007. 18 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2008.
- ^ "Chelsea 1-1 Rosenborg". BBC. 22 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2018.
- ^ "Josè Mourinho joins Inter". Inter Milan. 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2008.
- ^ "Inter confirm Mourinho". Sky Sports. 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2008.
- ^ "Mourinho takes over as Inter boss". BBC Sport. 2 Haziran 2008. 27 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2008.
- ^ "E' subito Mourinho-show. "Né speciale, né pirla"" (İtalyanca). La Gazzetta dello Sport. 3 Haziran 2008. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2008.
- ^ Brown, Oliver (2 Temmuz 2008). "Jose Mourinho Charms the Italians after joining Inter". The Daily Telegraph. Londra. 7 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2008.
- ^ "Trasferimento a Titolo Definitivo Del Diritto Alle Prestazioni Sportive Del Calciatore Amantino Faioli Alessandro" (PDF) (İtalyanca). A.S. Roma. 15 Temmuz 2008. 8 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2016.
- ^ "Mourinho makes Mancini first major signing". Reuters. 16 Temmuz 2008. 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2008.
- ^ "Inter rule out Lampard after Muntari signs". The Independent. Londra. 28 Temmuz 2008. 31 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2008.
- ^ Carminati, Nadia (1 Eylül 2008). "Inter agree Quaresma fee". Sky Sports. 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2008.
- ^ "Inter Milan wins Italian Super Cup". International Herald Tribune. 24 Ağustos 2008. 14 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2008.
- ^ "Inter suffer Italian Cup KO". Agence France-Presse. 23 Nisan 2009. 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2009.
- ^ "United appeals to Mourinho". Evening Standard. 12 Nisan 2012. 25 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2022.
- ^ "European Round-up: Samuel Eto'o scores on Inter Milan debut". The Daily Telegraph. 24 Ağustos 2009. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2016.
- ^ "Jose Mourinho sent off as Inter Milan are defeated by Juventus". The Guardian. Londra. 5 Aralık 2009. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2010.
- ^ "Chelsea 0–1 Inter Milan (agg 1–3)". BBC Sport. 16 Mart 2010. 1 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2010.
- ^ "CSKA Moscow 0–1 Inter Milan (agg 0–2)". BBC Sport. 6 Nisan 2010. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2022.
- ^ "Inter in finale di Coppa Italia grazie al gol di Eto'o" [Inter into final of Coppa Italia thanks to goal from Eto'o]. 14 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ ".: Inter volta à final 38 anos depois – Liga dos Campeões – Jornal Record :". Record.xl.pt. 4 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2014.
- ^ "Barcelona's Champions League exit celebrated by Real Madrid – Sid Lowe". Sports Illustrated. 30 Nisan 2010. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2010.
- ^ "Inter claim first gong of the treble". ESPNsoccernet. ESPN. 6 Mayıs 2010. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- ^ "Bayern Munich 0–2 Internazionale". ESPNsoccernet. ESPN. 22 Mayıs 2010. 16 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2010.
- ^ "Mourinho admits Inter exit likely". BBC Sport. 22 Mayıs 2010. 25 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2010.
- ^ "Moratti e Perez, accordo per Mourinho" (İtalyanca). Inter Milan. 28 Mayıs 2010. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016.
- ^ "Real Madrid to unveil Jose Mourinho as coach". BBC Sport. 28 Nisan 2010. 30 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2010.
- ^ Tynan, Gordon (28 Mayıs 2010). "Mourinho to be unveiled at Madrid on Monday after £7m compensation deal". The Independent. Londra. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2010.
- ^ "Real Madrid unveil Jose Mourinho as their new coach". BBC Sport. 31 Mayıs 2010. 12 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016.
- ^ "Mallorca 0–0 Real Madrid". ESPN Soccernet. 29 Ağustos 2010. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2010.
- ^ "Florentino Perez Admits The Loss To Barcelona Was The Worst in Real Madrid History". Goal.com. 2 Aralık 2010. 11 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2011.
- ^ "Jorge Valdano Insists Real Madrid And Barcelona Do Not Have A Gulf in Class". Goal.com. 29 Kasım 2010. 12 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2011.
- ^ "Real boss Jose Mourinho denies humiliation by Barcelona". BBC Sport. 29 Kasım 2010. 8 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2011.
- ^ "UEFA ban and fine Mourinho". ESPN. 30 Kasım 2010. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2010.
- ^ "Uefa bans Real coach Jose Mourinho for improper conduct". BBC Sport. 30 Kasım 2010. 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2010.
- ^ "Mourinho consegue maior goleada da sua carreira @ Clix". Desporto. 21 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2014.
- ^ "Madrid clinch Copa del Rey". Sky Sports. 23 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2011.
- ^ Chowdhury, Saj (27 Nisan 2011). "Real Madrid 0–2 Barcelona". BBC Sport. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2014.
- ^ "Barcelona 1–1 Real Madrid (3–1)". BBC Sport. 3 Mayıs 2011. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2013.
- ^ "Reserves keep Real perfect". FIFA. Press Association. 7 Aralık 2011. 30 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2011.
- ^ "Real Madrid wins 3–0 to send Ajax out". Sports Illustrated. Associated Press. 7 Aralık 2011. 30 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2011.
- ^ Jabalquinto, Diego (7 Aralık 2011). "Real Madrid equals own record of 15 consecutive victories". Real Madrid CF. 7 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2011.
- ^ "Real Madrid win in Barcelona, Virtual Champions". The New Age. 21 Nisan 2012. 31 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2012.
- ^ "Mourinho gets 1st win at Barcelona in 10th try". The Times of India. 21 Nisan 2012. 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2012.
- ^ "Pep Guardiola concedes title to Real Madrid and focuses on Chelsea". The Guardian. Londra. 22 Nisan 2012. 14 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2016.
- ^ Sid Lowe. "Real Madrid 2–1 Bayern Munich (BM win 3–1 on pens)". The Guardian. 5 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016.
- ^ Peck, Brooks (26 Nisan 2012). "Jose Mourinho went to Bayern's dressing room to offer his congratulations after defeat". Sports.yahoo.com. 15 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2014.
- ^ "Bayern coach exacts revenge against Madrid". The Times of India. 30 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Liga – Real Madrid win Liga title in Bilbao". Yahoo!. 22 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2012.
- ^ "100 veces Real". as.com (İspanyolca). 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2012.
- ^ "Un Real Madrid de 'récords'". vavel.com (İspanyolca). 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2012.
- ^ "Jose Mourinho". The Times of India. 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2012.
- ^ "Mourinho is the only coach who has won the Super Cup in four different European countries". Real Madrid CF. 31 Ağustos 2012. 1 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Lowe, Sid (1 Mayıs 2013). "José Mourinho braced for a bitter parting from Real Madrid". The Guardian. Londra. 18 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2016.
- ^ Rogers, Iain (1 Mayıs 2013). "Mourinho exit would leave Real president in a hole". Reuters. 5 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Corrigan, Dermot (5 Haziran 2013). "Jose: Ronaldo thinks he knows it all". ESPN FC. 18 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2014.
- ^ "Sir Bobby Charlton Criticism Of Jose Mourinho". 17 Mayıs 2013. 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2017.
- ^ "Jose Mourinho: Real Madrid season worst of my career". BBC. 17 Mayıs 2013. 7 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2013.
- ^ "Jose Mourinho: Real Madrid boss to leave next month". BBC Sport. 20 Mayıs 2013. 2 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016.
- ^ "Jose Mourinho returns as Chelsea manager on four-year deal". BBC Sport. 3 Haziran 2013. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2016.
- ^ Gibbs, Thom (11 Haziran 2013). "Jose Mourinho returns to Chelsea, first Stamford Bridge press conference: as it happened". Daily Telegraph. Londra. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2013.
- ^ Winter, Henry (18 Ağustos 2013). "Chelsea 2 Hull City 0". Daily Telegraph. Londra. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013.
- ^ "José Mourinho irked by Pep Guardiola rivalry before European Super Cup". The Guardian. 29 Ağustos 2013. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021.
- ^ UEFA.com (30 Ağustos 2013). "2013 Super Cup: Neuer puts an end to Chelsea hopes | UEFA Super Cup". UEFA.com. 26 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2021.
- ^ Pasztor, David (9 Mart 2014). "Jose Mourinho joins Chelsea Pitch Owners with special CPO share number one". SB Nation. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Chelsea 1–2 Sunderland". BBC. 19 Nisan 2014. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2014.
- ^ McNulty, Phil (3 Şubat 2014). "Jose Mourinho: Chelsea are not title contenders". BBC Sport. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
- ^ Burt, Jason (21 Eylül 2013). "Jose Mourinho defiant over Chelsea outcast midfielder Juan Mata, who 'does not work hard enough'". The Telegraph. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
- ^ "Eden Hazard in swipe at former Chelsea boss Jose Mourinho after claiming it took Antonio Conte a week to improve him". The Independent. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2018.
- ^ Emmons, Michael (24 Ocak 2015). "Chelsea 2–4 Bradford City". BBC Sport. British Broadcasting Corporation. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2015.
- ^ McNulty, Phil (1 Mart 2015). "Chelsea 2–0 Tottenham Hotspur". BBC Sport. British Broadcasting Corporation. 7 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2015.
- ^ McNulty, Phil (11 Mart 2015). "Chelsea 2–2 Paris St-Germain (aet)". BBC Sport. British Broadcasting Corporation. 7 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2015.
- ^ "Chelsea secured the Premier League title by beating Crystal Palace at an ecstatic Stamford Bridge". BBC Sport. 3 Mayıs 2015. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2015.
- ^ "Chelsea: Jose Mourinho and Eden Hazard win award double". BBC Sport. British Broadcasting Corporation. 22 Mayıs 2015. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2015.
- ^ "Mourinho signs new contract". Chelsea FC. 7 Ağustos 2015. 8 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2015.
- ^ "Crystal Palace claim shock win over Chelsea at Stamford Bridge". ESPN. 29 Ağustos 2015. 28 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2016.
- ^ Wallace, Sam (27 Ekim 2015). "Stoke City 1 Chelsea 1 (Stoke wins 5-4 on penalties) match report: More misery for Mourinho as Hazard fluffs lines". Daily Telegraph. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2015.
- ^ "Chelsea News and Scores - ESPN FC". www.espnfc.com. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2015.
- ^ "Club statement on Mourinho". www.Chelseafc.com. 17 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2015.
- ^ "Mourinho appointed United manager". Manchester United. 27 Mayıs 2016. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2016.
- ^ "Jose Mourinho began his reign as Manchester United manager with a trophy". BBC Sport. 7 Ağustos 2016. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2018.
- ^ "Official Site of the English Premier League". www.premierleague.com. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2016.
- ^ Cox, Michael (11 Eylül 2016). "Pep Guardiola wins tactical battle with José Mourinho in Manchester derby". The Guardian. ISSN 0261-3077. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2016.
- ^ "N'Golo Kanté seals Chelsea rout of Manchester United to ruin Mourinho return". Guardian. 24 Ekim 2016. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2016.
- ^ "Mata edges derby for Man Utd". Sky Sports. 26 Ekim 2016. 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2016.
- ^ "Mourinho vs Guardiola". Sky Sports. 26 Ekim 2016. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2016.
- ^ "Jose Mourinho charged by FA over Anthony Taylor comments". Sky Sports. 27 Ekim 2016. 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2016.
- ^ "Jose Mourinho sent to stands at half time of Burnley clash". SkySports. 29 Ekim 2016. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2016.
- ^ "Hull City 2–1 Manchester United (Agg: 2–3)". BBC Sport. 27 Ocak 2017. 11 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2017.
- ^ Sealey, Louis (26 Şubat 2017). "Jose Mourinho makes Manchester United history as Red Devils clinch EFL Cup". 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2018.
- ^ a b "Ajax 0–2 Manchester United". BBC Sport. 24 Mayıs 2017. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2017.
- ^ "Romelu Lukaku: Man Utd sign Everton striker for initial £75m on five-year deal". BBC Sport. 10 Temmuz 2017. 10 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2022.
- ^ Bysouth, Alex (30 Aralık 2017). "Manchester United 0–0 Southampton". BBC Sport. 2 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2022.
It means Mourinho's side will head into 2018 in third place after Chelsea beat Stoke 5-0 earlier in the day, while Manchester City have the chance to increase their lead to 16 points when they visit Crystal Palace on Sunday.
- ^ "Man Utd: Jose Mourinho's 12-minute defence of Champions League record". BBC Sport. 16 Mart 2018. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2019.
- ^ "Manchester United 0–1 West Bromwich Albion". BBC Sport. 15 Nisan 2018. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2019.
- ^ McNulty, Phil (19 Mayıs 2018). "Chelsea 1–0 Manchester United". BBC Sport. 18 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2018.
- ^ "Jose Mourinho: Man Utd boss says he is 'one of greatest menages in the world'". BBC Sport. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2018.
- ^ a b "Jose Mourinho: Manchester United manager says he is not to blame for Chelsea scuffle". BBC. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2018.
- ^ a b "Jose Mourinho Reveals Aftermath Of Astonishing Touchline Fracas". Balls.ie. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2018.
- ^ "Jose Mourinho: Manchester United sack manager". BBC Sport. 18 Aralık 2018. 16 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2018.
- ^ Aarons, Ed (20 Kasım 2019). "Tottenham Hotspur: José Mourinho named new manager of Spurs". The Guardian. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2019.
- ^ "Jose Mourinho appointed new Head Coach". Tottenham Hotspur. 20 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2019.
- ^ "West Ham United 2–3 Tottenham Hotspur". BBC Sport. 23 Kasım 2019. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020.
- ^ "EPL news: Tottenham; Spurs ball boy, Jose Mourinho, Harry Kane, Son Heung-min, video, watch, Champions League". Fox Sports. 1 Aralık 2019. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2019.
- ^ "Leipzig leave Lloris squirming and hurry Mourinho's stale Spurs to the exit". The Guardian. 10 Mart 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ McNulty, Phil (23 Haziran 2020). "Tottenham Hotspur 2:0 West Ham United". BBC Sport. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020.
- ^ "Jose Mourinho praised the "incredible" Harry Kane after the Tottenham striker passed 200 goals at club level with a double in Wednesday's 3-1 win against Newcastle". BBC Sport. 15 Temmuz 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.
- ^ "Tottenham manager Jose Mourinho says Spurs finishing sixth in Premier League was 'a miracle'". CBS Sports. 24 Ağustos 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ "Mourinho proud of 'super-confident' Tottenham". BBC Sport. 4 Ekim 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
- ^ "Tottenham 2–0 Arsenal: 'We're entering our prime' - Kane". BBC Sport. 6 Aralık 2020. 2 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.
- ^ "Everton 5–4 Tottenham: Bernard goal sees Everton edge classic". BBC Sport. 10 Şubat 2021. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2021.
- ^ "Tottenham 0-1 Chelsea". BBC Sport. 23 Şubat 2021. 20 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.
- ^ "Tottenham lose to Dinamo Zagreb: Mourinho 'sorry' and Lloris calls exit 'a disgrace'". BBC Sport. 18 Mart 2021. 25 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2021.
- ^ "Jose Mourinho sacked as Tottenham manager days before cup final". euronews.com. 19 Nisan 2021. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2021.
- ^ "Jose Mourinho: Tottenham sack manager after 17 months". BBC Sport. 19 Nisan 2021. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2021.
- ^ "Club statement". tottenhamhotspur.com (Basın açıklaması). Tottenham Hotspur F.C. 19 Nisan 2021. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2021.
- ^ "Club statement: José Mourinho". AS Roma. 4 Mayıs 2021. 8 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2021.
- ^ "Roma complete Ibanez addition". A.S. Roma. 27 Ocak 2020. 16 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021.
- ^ "Rui Patricio completes Roma move". A.S. Roma. 13 Temmuz 2021. 2 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2021.
- ^ "Matias Vina completes Roma move!". A.S. Roma. 8 Ağustos 2021. 12 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
- ^ "Eldor Shomurodov completes Roma move!". A.S. Roma. 2 Ağustos 2021. 27 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2021.
- ^ "Tammy Abraham is Roma's new No. 9!". A.S. Roma. 17 Ağustos 2021. 14 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2021.
- ^ "Ufficiale, Juan Jesus lascia la Roma: il difensore non rinnova" [Official, Juan Jesus leaves Roma: no contract renewal]. Goal (İtalyanca). 28 Mayıs 2021. 14 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021.
- ^ "Exit confirmed for Edin Dzeko". A.S. Roma. 14 Ağustos 2021. 14 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2021.
- ^ "Pedro Rodriguez leaves the club". A.S. Roma. 14 Ağustos 2021. 14 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.
- ^ "Pastore's contract ended by mutual consent". A.S. Roma. 14 Ağustos 2021. 19 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021.
- ^ Carci, Francesco (19 Ağustos 2021). "Conference League, Trabzonspor-Roma 1-2: decide Shomurodov, buona la prima europea di Mourinho" [Conference League, Trabzonspor-Roma 1-2: Shomurodov decides, Mourinho's European debut a good one]. La Repubblica (İtalyanca). 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2021.
- ^ "Mourinho: "Questa è la mia Roma. Con me i calciatori danno tutto"". Tutto Sport (İtalyanca). 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2021.
- ^ "Roma 3-0 Trabzonspor: Zaniolo helps send side into group stage". www.asroma.com (İngilizce). 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2021.
- ^ "Jose Mourinho: Roma boss celebrates 1,000th game with a win and trademark celebration". BBC Sport. 13 Eylül 2021. 11 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2021.
- ^ "LAZIO CLAIM DERBY WIN OVER JOSE MOURINHO'S ROMA". EUROSPORT. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2022.
- ^ "European roundup: Jose Mourinho's Roma beaten 6-1 at Bodo/Glimt, then complains: 'We don't have a good squad'". Sky Sports. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2022.
- ^ "Mourinho's unbeaten streak in Serie A home games is over". news am. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2022.
- ^ "Mourinho bemoans 'lack of respect tom Roma fans'". bein sports. 16 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2022.
- ^ "Mourinho's Roma loses 3-0 to former team Inter Milan". Marca. 4 Aralık 2021. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2022.
- ^ Campanale, Susy (4 Aralık 2021). "Mourinho: 'Inter are much stronger than Roma'". Football Italia. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2022.
- ^ Wilson, Jonathan (11 Aralık 2021). "Toxic endgame looms for José Mourinho as doom cycle comes round ever quicker". The Guardian. 27 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2022.
- ^ "Maitland-Niles completes Roma move!". A.S. Roma. 8 Ocak 2022. 8 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2022.
- ^ "Sergio Oliveira completes Roma move". A.S. Roma. 12 Ocak 2022. 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022.
- ^ "Roma-Lazio 3-0: Abraham e Pellegrini show, Mourinho sorpassa Sarri". Corriere dello Sport (İtalyanca). 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022.
- ^ "Mourinho 'very emotional' as Roma beat Leicester". BBC Sport. 5 Mayıs 2022. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2022.
- ^ "Roma 1-0 Feyenoord: Europa Conference League final – as it happened!". The Guardian. 25 Mayıs 2022. 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
- ^ "Jose Mourinho: 'A serial winner who has brought Roma to life'". BBC Sport. British Broadcast Corporation. 25 Mayıs 2022. 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2022.
- ^ Digby, Adam (7 Haziran 2022). "After Roma Make History In Conference League, Mourinho Wants 'Special Project'". Forbes (İngilizce). 16 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2023.
- ^ "Mourinho Draws Interesting Comparison to Jesus Christ for Work Done at Roma". Sports Brief. 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ "Paulo Dybala signs for Roma!". www.asroma.com (İngilizce). 14 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ "Argentine Dybala joins Roma on free transfer". BBC Sport (İngilizce). 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022.
- ^ "Roma hang on for narrow win over Salernitana with Bryan Cristante goal". ESPN. 16 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.
- ^ "Serie A: Mourinho's Roma suffers humiliating 4-0 loss at Udinese". Sports Star. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ "Mourinho claims Roma were unlucky in 4-0 loss, labels referee 'perfect' for Udinese". Keep Up. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ "Serie A | Inter 1-2 Roma: Smalling stuns San Siro". Football Italia. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ "Solbakken agrees to join Roma in January". AS Roma. 23 Kasım 2022. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ "Mady Camara joins the Giallorossi". Roma. 31 Ağustos 2022. 31 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2022.
- ^ "Diego Llorente completes loan move". AS Roma. 31 Ocak 2023. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023.
- ^ "Coppa Italia | Roma 1-2 Cremonese: Giant-Killers Reach Semi-Final". football italia. 1 Şubat 2023. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ "Cremonese 2-1 Roma: Jose Mourinho Sent Off As Hosts Claim First Serie A Win in 27 Years in Dramatic Match". Eurosport. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ "Roma remain undefeated against Juventus for the first time since 2003/04". Roma Press. 5 Mart 2023. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2023.
- ^ "Europa League: Roma and Sevilla advance to the final". Le Monde. 19 Mayıs 2023. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2023.
- ^ "Mourinho: 'Champions League spot more than a miracle for Roma'". Football Italia. 22 Mayıs 2023. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ "Mourinho-Roma relationship turns frosty but fans still hope". Football Italia. 24 Mayıs 2023. 26 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023.
- ^ Lowe, Sid (31 Mayıs 2023). "Montiel edges Sevilla to seventh Europa League triumph with win over Roma". The Guardian. ISSN 0261-3077. 10 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023.
- ^ "Mourinho ofereceu medalha a jovem adepto!". A Bola. 1 Haziran 2023. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2023.
- ^ "Mourinho dá medalha a adepto e diz: "Quero ficar, mas mereço mais"". Mais Futebol. 1 Haziran 2023. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2023.
- ^ "Roma 7-0 Empoli: Jose Mourinho's side equal modern Serie A record in rout". BBC News. 17 Eylül 2023. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- ^ "José Mourinho to leave AS Roma with immediate effect". AS Roma. 16 Ocak 2024. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
- ^ "Jose Mourinho: Roma sack former Manchester United, Chelsea and Real Madrid manager". BBC Sport. 16 Ocak 2024. 16 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2024.
- ^ "Jose Mourinho sacked by AS Roma". The Soccer Report. 16 Ocak 2024. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ Reuters (1 Haziran 2024). "José Mourinho begins negotiations with Fenerbahce over head coach role". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024.
- ^ "Son Dakika: Fenerbahçe, Mourinho'yu duyurdu!". Cumhuriyet. 6 Ocak 2024. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2024.
- ^ "Fenerbahce S.K Resmi sitesi". 2 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2024.
- ^ "Jose Mourinho, Fenerbahçe için İstanbul'da". NTV. 2 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2024.
- ^ "Jose Mourinho İstanbul'da". Fenerbahçe SK (fenerbahce.org). 2 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2024.
- ^ Récapitulatif des équipes de l'année 23 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (fr) Uefa.com
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- IMDb'de José Mourinho
- Instagram'da José Mourinho
- X'te José Mourinho
- 1963 doğumlular
- FC Porto teknik direktörleri
- Chelsea FC teknik direktörleri
- FC Internazionale Milano teknik direktörleri
- Real Madrid CF teknik direktörleri
- Portekizli teknik direktörler
- Yaşayan insanlar
- SL Benfica teknik direktörleri
- UEFA Şampiyonlar Ligi kazanan teknik direktörler
- İngiltere'deki gurbetçi teknik direktörler
- İtalya'daki gurbetçi teknik direktörler
- İspanya'daki gurbetçi teknik direktörler
- İngiltere'deki Portekizli gurbetçiler
- İtalya'daki Portekizli gurbetçiler
- İspanya'daki Portekizli gurbetçiler
- Orta saha futbolcuları
- Defans futbolcuları
- Forvet futbolcular
- CF Os Belenenses futbolcuları
- La Liga teknik direktörleri
- Manchester United FC teknik direktörleri
- Portekizli Roma Katolikleri
- Portekizli gurbetçi teknik direktörler
- Portekizli erkek futbolcular
- Premier League teknik direktörleri
- Primeira Liga teknik direktörleri
- Primeira Liga futbolcuları
- Rio Ave FC futbolcuları
- Serie A teknik direktörleri
- Lizbon Teknik Üniversitesinde öğrenim görenler
- UD Leiria teknik direktörleri
- UEFA Avrupa Ligi kazanan teknik direktörler
- UEFA Konferans Ligi kazanan teknik direktörler
- Tottenham Hotspur FC teknik direktörleri
- AS Roma teknik direktörleri
- Fenerbahçe teknik direktörleri
- Süper Lig yabancı teknik direktörleri
- Türkiye'deki gurbetçi teknik direktörler