ราฟาเอล เดล เรียโก

ราฟาเอล เดล เรียโก อี นุญเญซ (สเปน: Rafael del Riego y Nuñez; 9 เมษายน ค.ศ. 1784 - 7 พฤศจิกายน ค.ศ. 1823) เป็นนายพลและนักการเมืองเสรีนิยมชาวสเปน

เรียโกเกิดเมื่อวันที่ 9 เมษายน ค.ศ. 1784 (บางแหล่งระบุว่าเกิดเมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน ค.ศ. 1785) ที่เมืองซานตามาริอาเดตุญญัสในแคว้นอัสตูเรียส เมื่อเรียโกจบการศึกษาจากมหาวิทยาลัยโอบิเอโดใน ค.ศ. 1807 แล้ว เขาได้ย้ายไปยังมาดริดเพื่อเข้าเป็นทหารในสังกัดกองทัพบกสเปน ต่อมาใน ค.ศ. 1808 ระหว่างสงครามประกาศเอกราชสเปน เรียโกถูกทางการฝรั่งเศสจับกุมตัว และถูกนำไปขังไว้ที่เอสโกเรียล ซึ่งเขาก็สามารถหลบหนีออกจากที่นั่นได้ในเวลาต่อมา

วันที่ 10 พฤศจิกายน ค.ศ. 1808 เรียโกได้เข้าร่วมรบในยุทธการที่เอสปิโนซาเดโลสมอนเตโรส (Battle of Espinosa de los Monteros) ซึ่งเขาถูกจับเป็นเชลยอีกครั้ง ในอีกสามวันถัดจากนั้น เขาถูกส่งตัวไปยังฝรั่งเศส และได้รับการปล่อยตัวในเวลาต่อมา จากนั้นเรียโกได้เดินทางท่องเที่ยวไปยังอังกฤษและแคว้นต่าง ๆ ในดินแดนเยอรมนี แล้วจึงกลับมายังสเปนใน ค.ศ. 1814 และเข้าร่วมเป็นทหารในสังกัดกองทัพบกอีกครั้ง โดยเขาได้รับยศเป็นพันโท

ในระยะเวลาหกปีของการปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ เรียโกได้เข้าร่วมกับกลุ่มฟรีเมสันและกลุ่มเสรีนิยมเพื่อสมคบกันต่อต้านพระเจ้าเฟร์นันโดที่ 7 ในปี ค.ศ. 1819 พระเจ้าเฟร์นันโดที่ 7 ทรงแต่งทัพจำนวน 10 กองพันออกไปปราบปรามขบวนการต่อต้านในอเมริกาใต้ ซึ่งเรียโกได้รับแต่งตั้งเป็นผู้บัญชาการกองพันชาวอัสตูเรียส อย่างไรก็ตาม หลังจากที่เขาไปถึงเมืองท่ากาดิซ เมื่อวันที่ 1 มกราคม ค.ศ. 1820 เรียโกพร้อมทั้งนายทหารคนอื่น ๆ ได้กระทำการก่อกบฏขึ้นและเรียกร้องให้นำรัฐธรรมนูญฉบับ ค.ศ. 1812 กลับมาใช้อีกครั้ง ความขัดแย้งครั้งนี้ภายหลังจะเรียกกันว่าสงครามกลางเมืองสเปน ค.ศ. 1820-1823 กองทหารของเรียโกได้เคลื่อนทัพผ่านเมืองต่าง ๆ ในแคว้นอันดาลูซิอา โดยหวังที่จะปลุกเร้าให้เกิดการลุกฮือขึ้นต่อต้านกษัตริย์ แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ อย่างไรก็ตามได้เกิดการลุกฮือขึ้นในแคว้นกาลิเซีย และแผ่ขยายไปทั่วทั้งประเทศสเปน เมื่อถึงวันที่ 7 มีนาคม ปีเดียวกัน กองทหารโดยการนำของนายพลบาเยสเตโรสได้ล้อมพระราชวังในกรุงมาดริดไว้ และในวันที่ 10 มีนาคม พระเจ้าเฟร์นันโดที่ 7 จึงทรงยินยอมให้นำรัฐธรรมนูญกลับมาบังคับใช้อีกครั้ง

รัฐบาล "หัวก้าวหน้า" ที่ตั้งขึ้นใหม่ได้แต่งตั้งให้เรียโกเป็นจอมพลและเป็นผู้ว่าการแคว้นกาลิเซีย ในวันที่ 8 มกราคม ค.ศ. 1821 เขาได้รับตำแหน่งเป็นผู้ว่าการแคว้นอารากอน และย้ายไปพำนักในนครซาราโกซา ในวันที่ 18 มิถุนายน ปีเดียวกัน เขาเข้าพิธีสมรสกับมาริอา เตเรซา เดล ริเอโก อี บุสติโยส (Maria Teresa del Riego y Bustillos) ผู้เป็นลูกพี่ลูกน้อง เมื่อถึงวันที่ 4 กันยายน ค.ศ. 1821 หลังจากที่ความพยายามในการก่อการปฏิวัติ (โดยบุคคลกลุ่มอื่น) เพื่อล้มล้างระบอบกษัตริย์ เรียโกถูกกล่าวหาว่าเป็นผู้นิยมระบอบสาธารณรัฐและถูกนำไปคุมขังไว้ อย่างไรก็ตาม ความนิยมของประชาชนในตัวเรียโกเพิ่มสูงมากขึ้น นำไปสู่การประท้วงในกรุงมาดริดเพื่อให้ปล่อยตัวเขาเป็นอิสระ จนกระทั่งเดือนมีนาคม ค.ศ. 1822 เรียโกได้รับเลือกเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติสเปน (กอร์เตสเฆเนราเลส - Cortes Generales) และได้รับการปล่อยตัวจากที่คุมขังในที่สุด