กวาง

กวาง ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: โอลิโกซีนตอนต้น–ปัจจุบัน
ชนิดของกวาง
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	สัตว์ (Animalia)
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง (Chordata)
ชั้น:	สัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม (Mammalia)
อันดับ:	สัตว์กีบคู่ (Artiodactyla)
อันดับย่อย:	สัตว์เคี้ยวเอื้อง (Ruminantia)
วงศ์:	กวาง (Cervidae) Goldfuss, 1820
วงศ์ย่อย
Capreolinae Cervinae Hydropotinae
แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์

กวาง เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในอันดับสัตว์กีบคู่ (อันดับย่อยสัตว์เคี้ยวเอื้อง) ที่จัดอยู่ในวงศ์ Cervidae

มีลักษณะขนยาวหยาบสีน้ำตาล ตัวผู้มีเขาเป็นแขนง ผลัดเขาปีละครั้ง ตัวเมียมีขนาดเล็กกว่าและไม่มีเขา ลักษณะเขาตัน ไม่กลวง เป็นเกลียว บางชนิดอาจแตกแขนงได้มากเหมือนกิ่งไม้ ไม่มีถุงน้ำดี ชอบอยู่ตามลำพังตัวเดียวยกเว้นฤดูผสมพันธุ์ กินใบไม้อ่อน หญ้าอ่อน

วงศ์ Cervidae ^[1]

• วงศ์ย่อย Muntiacinae คือ เก้ง
  • สกุล Muntiacus
    • Muntiacus muntjak (เก้งธรรมดา)
    • Muntiacus reevesi
    • Muntiacus crinifrons (เก้งดำเมืองจีน)
    • Muntiacus feae (เก้งหม้อ, เก้งดำ หรือ เก้งดง)
    • Muntiacus atherodes (เก้งเหลืองบอร์เนียว)
    • Muntiacus rooseveltorum (เก้งอินโดจีน)
    • Muntiacus gongshanensis
    • Muntiacus vuquangensis (เก้งยักษ์)
    • Muntiacus truongsonensis (เก้งตรองซอน)
    • Muntiacus putaoensis
  • สกุล Elaphodus
    • Elaphodus cephalophus (กวางจุก)
• วงศ์ย่อย Cervinae
  • สกุล Cervus
    • สกุลย่อย Cervus
      • Cervus elaphus (กวางแดง)
      • Cervus wallichi
      • Cervus canadensis (กวางเอลก์)
    • สกุลย่อย Przewalskium
      • Cervus albirostris
    • สกุลย่อย Sika
      • Cervus nippon (กวางซีก้า กวางซิกะ หรือ กวางญี่ปุ่น)
    • สกุลย่อย Rucervus
      • Cervus duvaucelii (กวางบึง)
      • Cervus schomburgki (สมัน; สูญพันธุ์ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1938)
      • Cervus eldii (ละองละมั่ง)
        • ละองละมั่งที่พบในประเทศไทยเป็นชนิดย่อย ละองละมั่งพันธุ์ไทย (Cervus eldii thamin) และ ละองละมั่งพันธุ์พม่า Cervus eldii siamensis
    • สกุลย่อย Rusa
      • Cervus unicolor (กวางป่า หรือ กวางม้า)
        • กวางป่าที่พบในประเทศไทยเป็นชนิดย่อย Cervus unicolor equinus ^[2]
      • Cervus timorensis (กวางรูซ่า)
      • Cervus mariannus
      • Cervus alfredi
  • สกุล Axis
    • สกุลย่อย Axis
      • Axis axis (กวางดาว)
    • สกุลย่อย Hyelaphus
      • Axis porcinus (เนื้อทราย)
      • Axis calamianensis (กวางคาลาเมียน)
      • Axis kuhlii (กวางบาวีน)
  • สกุล Elaphurus
    • Elaphurus davidianus (กวางปักกิ่ง)
  • สกุล Dama
    • Dama dama (กวางฟอลโล)
    • Dama mesopotamica
    • Megaloceros giganteus
• วงศ์ย่อย Hydropotinae
  • สกุล Hydropotes
    • Hydropotes inermis (กวางน้ำจีน)
• วงศ์ย่อย Odocoileinae/ Capreolinae
  • สกุล Odocoileus
    • Odocoileus virginianus (กวางหางขาว)
    • Odocoileus hemionus (กวางหางดำ)
  • สกุล Blastocerus
    • Blastocerus dichotomus
  • สกุล Ozotoceros
    • Ozotoceros bezoarticus (กวางปัมปัส)
  • สกุล Mazama
    • Mazama americana
    • Mazama bricenii
    • Mazama chunyi
    • Mazama gouazoubira
    • Mazama nana
    • Mazama pandora
    • Mazama rufina
  • สกุล Pudu
    • Pudu mephistophiles (ปูดูเหนือ; เป็นกวางเล็กที่สุดในโลก)
    • Pudu pudu (ปูดูใต้)
  • สกุล Hippocamelus
    • Hippocamelus antisensis (กวางกูเอมาลเปรู)
    • Hippocamelus bisulcus (กวางกูเอมาลชิลี)
  • สกุล Capreolus
    • Capreolus capreolus (กวางโรตะวันตก)
    • Capreolus pygargus (กวางโรตะวันออก)
  • สกุล Rangifer
    • Rangifer tarandus (กวางเรนเดียร์ หรือ กวางแคริบู)
  • สกุล Alces
    • Alces alces (กวางมูส; เป็นกวางใหญ่ที่สุดในโลก)

จากการศึกษาวิวัฒนาการของสัตว์วงศ์กวางและกระจง ซึ่งเป็นสัตว์เคี้ยวเอื้องที่มีลักษณะคล้ายคลึงกัน พบว่ามีหลายชนิดที่มีลักษณะการปรับตัวทางวิวัฒนาการเป็นแบบเข้าหากัน คือ กวางและกระจงที่มีถิ่นอาศัยต่างถิ่นกัน อาจมีรูปร่างภายนอกที่คล้ายคลึงกันได้ หากสภาพแวดล้อมทางนิเวศวิทยาของถิ่นอาศัยนั้นมีสภาพใกล้เคียงกัน ^[3] ซึ่งภายใต้สภาพการเลี้ยงในสวนสัตว์ในแต่ละที่ แต่ละกลุ่มประชากรในถิ่นอาศัยที่มีสภาพทางนิเวศวิทยาที่แตกต่างกันนั้น อาจจะเป็นคนละชนิด ซึ่งมีลักษณะแตกต่างกันก็ได้ ^[4]

กวางเป็นสัตว์ที่มีบทบาทสำคัญต่อการตำรงชีวิตของมนุษย์มานานแล้ว ตั้งแต่ยุคที่มีการล่าสัตว์เพื่อนำมาทำเป็นอาหาร เอาหนังมาทำเครื่องนุ่งห่ม ต่อมาได้มีการนำกวางมาเป็นสัตว์เลี้ยงเพื่อบริโภคเนื้อ เป็นเกมกีฬาของชนชั้นสูงและมีการพัฒนาขึ้นมาจนเกิดเป็นอุตสาหกรรมการเลี้ยงกวางหรือฟาร์มกวาง ^[5]

นอกจากนี้แล้ว กวาง ยังเป็นสัญลักษณ์แห่งดาวโชคลาภ กวาง ในภาษาจีนจะเรียกว่า "ลู่" (鹿) เป็นสัตว์สิริมงคลตามความเชื่อของจีน ซึ่งหมายถึงเทพดาวลก (ผู้เป็น 1 ใน 3 เทพดาว ฮก ลก ซิ่ว) ดังนั้นกวางจึงมีความหมายในเชิงสัญลักษณ์ เป็นตัวแทนหมายถึง เทพแห่งดาวโชคลาภและชื่อเสียง^[6] กวางหลายชนิดถูกจัดอยู่ในสัตว์ป่าคุ้มครอง สถานภาพทางกฎหมายตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พุทธศักราช 2535 ที่อนุญาตให้เพาะพันธุ์ได้ ^[7]

สัตว์เคี้ยวเอื้องอื่นบางชนิดเรียกว่ากวางตามชื่อสามัญ แต่ไม่ใช่กวางแท้ ๆ เช่น สัตว์ในวงศ์กวางชะมด (ชื่อสามัญ: Musk deer; ชื่อวิทยาศาสตร์: Moschidae) และกวางผา (ชื่อสามัญ: Goral; ชื่อวิทยาศาสตร์: Naemorhedus sp.)^{[8] [9]}

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ กวาง

วิกิสปีชีส์มีข้อมูลภาษาอังกฤษเกี่ยวกับ Cervidae