Sint Maarten (heilige)
Sint Maarten ("Sunte Moarte", sint Martinus) is een Rooms-katholiek heilige en gedoodverfde opvolger van zijn neef, Sinterklaas. In het Heiligenaccoord van het tweede concilie van Twente is bedongen dat hij zijn naamdag mag houden op de 11e november.
Geboorte en jeugd[bewerken]
Sint Maarten is geboren als Martinus van Utrecht (of Reims, dat kan ik hier niet zo best lezen) in 631 en heeft zijn lagere school doorlopen op de reeds naar hem vernoemde Openbare Lagere Basisschool "Sint Maarten" te Nijkerkerveen, samen overigens met de latere kardinaal Alfrink. Uit deze periode is weinig meer bekend dat hij de rol van kerstboom heeft gespeeld in het Kerstspel omdat de rol van rotsblok teveel vergde van de van nature beweeglijke Martinus. Daarna heeft hij nog een tijd op de markt gestaan.
Roeping[bewerken]
Martinus was als dienstplichtige opgekomen bij het ruitervolk. Die bestaan niet meer. De cavalerie heeft de paarden weggedaan en het tuig gehouden. Daar Martinus uitblonk in paardrijden klom hij al snel op naar een officierspositie. In die functie diende hij bij de Huzaren van de Rijn, in een stadje langs, inderdaad, de Rijn.
De legende wil dat Martinus, aan het hoofd van zijn roversbende ruitereskadron, de stad Keulen binnenreed, precies op het moment dat de kleermakersvrouwen staakten voor een hoger loon. De CAO-Textiel was er nog steeds niet door en de wolververs, kleersnijders, mantelmakers, hoedenpersers, weefgetrouwen e.d. kwamen al aardig aan de bedelstaf.
Martinus redde de situatie door de hem aangeboden rode mantel in dankbaarheid te aanvaarden en liet zich nog veel meer kledingstukken aansmeren. Daar hij zelf moeilijk 'nee' kon zeggen heeft hij ter plekke de gehele handel opgekocht. Hiermede was de nijpende finaciele situatie van de textielwerkers voorlopig gered. Een dergelijke daad van onbaatzuchtigheid werd in die dagen al snel beloond met een zaligverklaring hetgeen ook bij Martinus gebeurde. Paus Ejectualis III heeft Martinus, overigens nadat Martinus zijn Zwitserse Garde geheel in het nieuw had gestoken op eigen kosten, op 11 november zalig verklaard.
Dit heeft ook Martinus geen windeieren gelegd. In Twente en Brabant zette hij de textiel-industrie groots op en voorzag eenieder die het kon betalen van goede stoffen. Na zijn overlijden in 704 werd de textielbaron heilig verklaard.
Religieuze gewoonten[bewerken]
Van oudsher gaan de kinderen met "Sintemaarten" langs de deuren om versjes op te zeggen en te bedelen voor snoep. Dat was in de oorsprong anders. Kinderen liepen doodordinair met ouwe rotzooi te leuren die de mensen (in hun rol als Sintemaarten) dan van ze moesten kopen tegen betaling van snoep (kinderarbeid was wel normaal in die tijd, het betalen van kinderen echter niet. Het idee, zeg!)
Het leuren met troep is later verplaatst naar Koninginnedag, het bedelen om snoep is gebleven.
Voor de volwassenen kreeg het feest van Sint Maarten een heel andere wending. De mannen die het suipfestijn Carnaval gaan organiseren, komen op de elfde van de elfde samen voor indrinken overleg.
Attributen[bewerken]
Sint Maarten wordt gewoontegetrouw afgebeeld als een ruiter die een lap stof keurt, vaak verward met mantel. Zijn attributen zijn dan ook 'paard', 'lap stof', 'weefgetouw', 'schilderij van de Twentse textielindustrie' en 'Pfaff naaimachine'.
Schutspatroon en Plaatsen van Verering[bewerken]
Sint Maarten is de schutspatroon van iedereen die ook maar enigzins met textiel te maken heeft, beschermer van het recht op kinderarbeid, schutspatroon van ruiters, naaimachines, lampionmakers, rommelmarkten, airconditioningsystemen (onduidelijk, moet nog nagezocht worden), de Rijn, de Maas, de Lek, het Lek, de Amerongse Berg, fort Spijkerboor, Rembrandtplein, Eddy Merckx, de Argentijnse luchtmacht en Paaseiland.
De lijst met steden is te lang om opgenoemd te worden. Bijzondere vermelding verdient st. Maartensdijk, Martenshoven, Maartenstricht, Maartenbracht, Maartendam en de Martinitoren te Groningen.
