Kromosom Y

Kromosom Y nyaéta kromosom panangtu kelamin di lolobana mamalia, kaasup manusa. Ieu kromosom diwangun ku 60 juta pasang basa, nu di antarana aya gén SRY nu ngahirupkeun tumuwuhna téstis.

Mamalian lolobana boga sapasang kromosom kelamin dina unggal sélna (najan aya platipus anu boga lima pasang). Nu jalu boga hiji kromosom Y jeung hiji kromosom X, sedengkeun nu bikang boga dua kromosom X wungkul. Lian ti gén SRY, dina kromosom Y ieu aya gén-gén lianna anu dipikabutuh pikeun produksi spérma anu normal.

Aya ogé anu cacad, misalna lalaki anu boga dua kromosom X jeung hiji kromosom Y ("XXY", baca sindrom Klinefelter) atawa hiji kromosom X jeung dua kromosom Y (baca sindrom XYY). Aya deui wanoja nu boag tilu kromosom X atawa hiji kromosom X (tanpa Y, "X0", baca sindrom Turner). Aya/euweuhna kromosom Y mangrupa salah sahiji uji pikeun nangtukeun jenis kelamin.

Asal-usul jeung évolusi

Saméméh kromosom Y

Vertebrata éktotermik loba nu teu boga kromosom kelamin, sarta ayana ditangtukeun ku lingkungan, lain génétik. Misalna baé réptil, kelamin gumantung kana suhu inkubasi mangsa disileungleuman; nu séjénna malah hérmaprodit (boga gamét jalu jeung bikang dina jero awakna).

Asal-usul

Numutkeun téori évolusi, kromosom X jeung Y mimiti misah tina sapasang kromosom idéntik kira-kira 300 juta taun kaliwat^[1], nu disebut autosom. Nalika éta mamalia karuhun ngahasilkeun variasi alél dina 'lokus kelamin' (sex locus), mangka éta organisme jadi jalu^[2]. Kromosom nu mawa ieu alél robah jadi kromosom Y, sedengkeun pasangan anu séjénna robah jadi kromosom X. Salajengna, gén-gén anu mangpaat pikeun jalu sarta bahya atawa teu guna pikeun bikang mekar dina kromosom Y atawa pindah ka kromosom Y dina prosés translokasi^[3].

Inhibisi rékombinasi

Gén-gén dina kromosom Y dijaga tina rékombinasi jeung kromosom X; 95% kromosom Y manusa teu bisa rékombinasi. Gén-gén anu penting pikeun jalu ngagunduk deukeut gén-gén panangtu kelamin, sarta neken (suprési) rékombinasi dina ieu bagian^[2], sabab rékombinasi antara kromosom X jeung Y kabuktian bahya - ngahasilkeun jalu tanpa gén-gén penting nu saméméhna aya dina kromosom X jeung bikang anu euyeub ku gén-gén teu penting atawa malah bahya nu saméméhna aya di kromosom Y.

Kromosom Y manusa

Kromosom Y manusa diwangun ku 58 juta pasang basa (kira 0,38% tina total DNA dina sél manusa) nu ngandung 86 gén^[4] nu nyandi ukur 23 protéin anu béda. Trait anu diturunkeun ngaliwatan kromosom Y disebut holandric traits.

Kromosom Y manusa teu bisa ngalaman rékombinasi jeung kromosom X, iwal bagian leutik pseudoautosomal dina telomér (nu ngawengku 5%-an panjang kromosom).

Baca ogé

Rujukan

Y chromosome. Disalin 27 Oktober 2008.

↑ Lahn B, Page D (1999). "Four evolutionary strata on the human X chromosome". Science 286 (5441): 964–7. doi:10.1126/science.286.5441.964. PMID 10542153.
↑ ^a ^b Graves J.A.M. (2006). "Sex chromosome specialization and degeneration in mammals". Cell 124 (5): 901–14. doi:10.1016/j.cell.2006.02.024. PMID 16530039.
↑ Graves J.A.M., Koina E., Sankovic N. (2006). "How the gene content of human sex chromosomes evolved". Curr Opin Genet Dev 16 (3): 219–24. doi:10.1016/j.gde.2006.04.007. PMID 16650758.
↑ Salah ngutip: Tag <ref> tidak sah; tidak ditemukan teks untuk ref bernama Chromosome Y

Skaletsky, H.S., et al. (2003) The male-specific region of the human Y chromosome is a mosaic of discrete sequence classes. Nature, 423, 825-837
Rozen, S., et al. (2003) Abundant gene conversion between arms of palindromes in human and ape Y chromosomes. Nature, 423, 873-876.

Tumbu kaluar

Genetic Genealogy: About the use of mtDNA and Y chromosome analysis in ancestry testing
http://www.ensembl.org/Homo_sapiens/mapview?chr=Y
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/mapview/maps.cgi?taxid=9606&chr=Y
Human Genome Project Information — Human Chromosome Y Launchpad
On Topic Archived 2012-05-08 di Wayback Machine — The Y Chromosome - From the Whitehéad Institute for Biomedical Reséarch
Nature — focus on the Y chomosome
National Human Genome Research Institute (NHGRI) Archived 2006-10-14 di Wayback Machine — Use of Novel Mechanism Preserves Y Chromosome Genes
Ysearch.org - Public Y-DNA database Archived 2011-01-04 di Wayback Machine
Y Chromosome Consortium (YCC) Archived 2017-01-16 di Wayback Machine

Artikel ngeunaan biologi ieu mangrupa taratas, perlu disampurnakeun. Upami sadérék uninga langkung paos perkawis ieu, dihaturan kanggo ngalengkepan.

[lahn-1] Lahn B, Page D (1999). "Four evolutionary strata on the human X chromosome". Science 286 (5441): 964–7. doi:10.1126/science.286.5441.964. PMID 10542153.

[Graves_J.A.M._2006_901–14-2] Graves J.A.M. (2006). "Sex chromosome specialization and degeneration in mammals". Cell 124 (5): 901–14. doi:10.1016/j.cell.2006.02.024. PMID 16530039.

[3] Graves J.A.M., Koina E., Sankovic N. (2006). "How the gene content of human sex chromosomes evolved". Curr Opin Genet Dev 16 (3): 219–24. doi:10.1016/j.gde.2006.04.007. PMID 16650758.

[Chromosome_Y-4] Salah ngutip: Tag <ref> tidak sah; tidak ditemukan teks untuk ref bernama Chromosome Y

[1]

[2]

[3]

[4]