Illinois
Illinois është një shtet në Shtetet e Bashkuara. Kryeqyteti i shtetit është Springfield dhe qyteti më i populluar është Çikago. Nga pesëdhjetë shtetet e SHBA-së, Illinois ka produktin e pestë më të madh bruto (PBB), popullsinë e gjashtë më të madhe dhe sipërfaqen e 25-të më të madhe të tokës.
Illinois | |
|---|---|
| Shteti i Illinois | |
| Nofka(t): Land of Lincoln, Prairie State, The Inland Empire State | |
| Parimet: State Sovereignty, National Union | |
| Himni: "Illinois" | |
 Harta e Shteteve të Bashkuara me Illinois të theksuar | |
| Vendi | Shtetet e Bashkuara |
| Para shtetësisë | Territori i Illinois |
| U pranua në Bashkim | 3 dhjetor 1818 (21-të) |
| Kryeqyteti | Springfield |
| Qyteti më i madh | Çikago |
| Metroja më e madhe dhe zonat urbane | Chicagoland |
| Qeveria | |
| • Guvernatori | J. B. Pritzker (D) |
| • Guvernatori toger | Juliana Stratton (D) |
| Legjislatura | Asambleja e Përgjithshme e Illinois |
| • Dhoma e sipërme | Senati |
| • Dhoma e ulët | Dhoma e Përfaqësuesve |
| Gjyqësori | Gjykata e Lartë e Illinois |
| Senatorët amerikan | Dick Durbin (D) Tammy Duckworth (D) |
| Delegacioni i Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA | 13 Democrats 5 Republicans (lista) |
| Sipërfaqja | |
| • Gjithsej | 57.915 sq mi (149.997 km2) |
| • Sipërfaqe tokësore | 55.593 sq mi (143.969 km2) |
| • Sipërfaqe ujore | 2.320 sq mi (5.981 km2) 3.99% |
| Sipërfaqja vendi | 25-të |
| Dimensionet | |
| • Gjatësia | 390 mi (628 km) |
| • Gjerësia | 210 mi (338 km) |
| Lartësia mbidetare | 600 ft (180 m) |
| Lartësia më e lartë | 1.235 ft (376,4 m) |
| Lartësia më e ulët | 280 ft (85 m) |
| Popullsia (2020) | |
| • Gjithsej | 12.812.508[2] (Zyra e Regjistrimit të SHBA më vonë njoftoi se kjo ishte një numër i vogël që mungonin më shumë se 250.000 persona kështu që popullsia aktuale ishte afër 13.000.000[3]) |
| • Vendi | 6-të |
| • Dendësia | 232/sq mi (89,4/km2) |
| • Dendësia vendi | 12-të |
| • Të ardhurat mesatare shtëpiake | $65.030[4] |
| • Të ardhurat vendi | 17-të |
| Emri i banorëve | Illinoisan |
| Gjuha | |
| • Gjuha zyrtare | Anglisht[5] |
| • Gjuhët e folura | Anglisht (80.8%) Spanjisht (14.9%) Të tjerë (5.1%) |
| Zona kohore | UTC−06:00 (Qendrore) |
| • Verës (DST) | UTC−05:00 (CDT) |
| Shkurtesa USPS | IL |
| Kodi ISO 3166 | US-IL |
| Shkurtesa tradicionale | Ill. |
| Gjerësia gjeografike | 36° 58′ N to 42° 30′ N |
| Gjatësia gjeografike | 87° 30′ W to 91° 31′ W |
| Faqja zyrtare | www |
Me Çikagon në verilindje, qytete të vogla industriale dhe tokë bujqësore të madhe në veri dhe qendër, dhe burime natyrore si qymyri, druri dhe nafta në jug, Illinois ka një ekonomi shumë të larmishme. Për shkak të vendndodhjes dhe gjeografisë së tij qendrore, shteti është një qendër kryesore transporti: Porti i Çikagos gëzon akses në Oqeanin Atlantik përmes Liqeneve të Mëdha dhe rrugës detare të Saint Lawrence, dhe në Gjirin e Meksikës nga lumi i Misisipit nëpërmjet Illinois Waterway. Për më tepër, lumenjtë të Misisipit, Ohios dhe Wabash formojnë pjesë të kufijve të shtetit. Aeroporti Ndërkombëtar O'Hare i Çikagos ka qenë ndër dhjetë aeroportet më të ngarkuar në botë për dekada.
Deri në vitin 1900, rritja e vendeve të punës industriale në qytetet veriore dhe minierat e qymyrit në zonat qendrore dhe jugore, tërhoqën emigrantë nga Evropa Lindore dhe Jugore. Si një nga shtetet më të industrializuara të Amerikës, Illinois është një qendër prodhuese, e cila ishte veçanërisht e rëndësishme gjatë të dy luftërave botërore të shekullit të 20-të. Migrimi i Madh nga Jugu krijoi një komunitet të madh afrikano-amerikanësh në shtet, veçanërisht në Çikago, të cilët themeluan kulturat e famshme të jazz dhe blues të qytetit.[6][7] Çikago, e cila u bë një nga qendrat kryesore kulturore, ekonomike dhe popullore të vendit, është një qytet global; zona e saj metropolitane e Chicagoland përfshin rreth 65% të popullsisë së shtetit.
Tre presidentë të SHBA-së janë zgjedhur gjatë kohës që jetonin në Illinois: Abraham Lincoln, Ulysses S. Grant dhe Barack Obama; Përveç kësaj, Ronald Reagan, karriera politike e të cilit ishte e bazuar në Kaliforni, lindi dhe u rrit në shtet. Sot, Illinois nderon Lincoln me sloganin e tij zyrtar shtetëror Land of Lincoln, i cili është shfaqur në targat e tij që nga viti 1954.[8][9] Shteti është vendi i Bibliotekës dhe Muzeut Presidencial Abraham Lincoln në Springfield dhe shtëpia e ardhshme e Qendrës Presidenciale Barack Obama në Çikago.
Gjeografia
RedaktoDemografia
RedaktoTurizmi
RedaktoEkonomia
RedaktoKultura
RedaktoHistoria
RedaktoReferime
Redakto- ^ a b "Elevations and Distances in the United States" (në anglisht). United States Geological Survey. 2001. Arkivuar nga origjinali më 2 nëntor 2011. Marrë më 21 tetor 2011.
- ^ "2020 Census Apportionment Results". census.gov (në anglisht). Zyra e Regjistrimit të Shteteve të Bashkuara. Arkivuar nga origjinali më 26 prill 2021. Marrë më 26 prill 2021.
- ^ "Illinois undercounted in 2020 census, actually grew to 13 million — largest population ever" (në anglisht). 2022-05-20. Marrë më 2022-05-23.
- ^ Bureau, US Census. "U.S. Median Household Income Up in 2018 From 2017". The United States Census Bureau (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 30 qershor 2020. Marrë më 12 korrik 2020.
- ^ "(5 ILCS 460/20) (from Ch. 1, par. 2901‑20) State Designations Act". Illinois Compiled Statutes (në anglisht). Springfield, Illinois: Illinois General Assembly. 4 shtator 1991. Arkivuar nga origjinali më 5 mars 2009. Marrë më 10 prill 2009.
Sec. 20. Official language. The official language of the State of Illinois is English.
- ^ "Jazz". Encyclopedia of Chicago (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 4 maj 2012. Marrë më 19 maj 2012.
- ^ "Blues". Encyclopedia of Chicago (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 17 maj 2012. Marrë më 19 maj 2012.
- ^ "The History of Illinois License Plates" (në anglisht). Cyberdriveillinois.com. Arkivuar nga origjinali më 29 janar 2012. Marrë më 15 shkurt 2012.
- ^ "Slogan" (në anglisht). Museum.state.il.us. Arkivuar nga origjinali më 15 maj 2011. Marrë më 7 shkurt 2011.
| Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Shteteve të Bashkuara të Amerikës është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë. |