Tatarët e Krimesë

Tatarët e Krimesë (Gjuha tatare e Krimesë qırımtatarlar, къырымтатарлар; rusisht: крымские татары; ukrainisht: кримськi татари; turqisht: Кırım Тatarları), ose Krimesë (Gjuha tatare e Krimesë qırımlar, къырымлар; rusisht: крымцы; ukrainisht: кримці; turqisht: Kırımlılar) janë një popull turkik që jeton kryesisht në gadishullin e Krimesë, i cili përbën rreth 12% të popullsisë dhe është kombi i tretë më i madh, pas rusëve (58%) dhe ukrainasve (24%). Gjuha e tatarëve të Krimesë është një nga tre gjuhët zyrtare të Republikës Autonome të Krimesë. Ata janë myslimanë sipas fesë dhe flasin gjuhën tatarisht të Krimesë, e cila i përket grupit turkik të familjes së gjuhës Altaike. Ka rreth 248,000 prej tyre në Ukrainë (rreth 243,000 në Krime), por një numër i madh i tyre gjithashtu jetojnë në diasporë, veçanërisht në Turqi dhe Uzbekistan. Në të kaluarën, ata kishin shtetin e tyre të quajtur Hanate Krimesë.

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, e gjithë popullata e tatarëve të Krimesë ishte një viktimë e politikës sovjetike. Megjithëse një numër i madh i tatarëve të Krimesë shërbyen në Ushtrinë e Kuqe dhe morën pjesë në aktivitete partizane në Krime gjatë luftës, ekzistenca e Legjionit tatar në Gjermaninë naziste dhe bashkëpunimi i liderëve fetarë dhe politikë tatar me Hitlerin shërbyen si një justifikim që tatarët e Krimesë të ishin bashkëpunëtorë nazistë. .

Të gjithë Tatarët e Krimesë u internuan masivisht, në formën e dënimit kolektiv, më 18 maj 1944, si kolonët specialë në SSR-në Uzbekistan dhe pjesët e tjera të largëta të Bashkimit Sovjetik.^[1]

Megjithëse një dekret sovjetik i vitit 1967 tërhoqi aktakuzat kundër tatarëve të Krimesë, qeveria sovjetike nuk bëri asgjë për të shpejtuar zhvendosjen e tyre në Krime dhe të paguante kompensim për jetën e humbur dhe pronën e konfiskuar. Tatarët e Krimesë, duke pasur një traditë rezistence ndaj komunizmit, arritën të krijojnë një rrjet të pavarur aktivistësh.^[2] Tatarët e Krimesë nuk u lejuan të kthehen në Krime deri në fillimin e perestroika në mesin e viteve 1980.

• Gjuhët turkike
• Khanate Krimesë

1. ^ Subtelny, Orest (2000). Ukraine: A History. University of Toronto Press. fq. 483-. ISBN 978-0-8020-8390-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
2. ^ Buttino, Marco (1993). Annali della Fondazione Giangiacomo Feltrinelli (1992). In a collapsing empire. Underdevelopment, ethnic conflicts and nationalisms in the Soviet Union. Feltrinelli Editore. fq. 68-. ISBN 978-88-07-99048-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)