Aranitët

Aranitët kanë qenë një familje fisnike arbërore që zotëronte vise të shtrira në Arbëri dhe vendet përreth nga shek. XI deri në XVI. Zotërimet e tyre shtriheshin përgjatë luginës së Shkumbinit dhe Via Egnatia e deri në qytetin e sotëm të Manastirit.

Origjina e mbiemrit Arianiti është e paqartë dhe për sqarimin e tij janë propozuar teori të ndryshme duke filluar nga derivimet e ndryshme antroponomastike dhe toponimike të fjalës indo-evropiane arya deri te emri i një fisi të vogël ilir, Armistët (Armistae). ^[1] Emri "Ar[i]anit" konsiderohet se ka qenë me origjinë shqiptare ^[2] ose mbase edhe iraniane ^[3] David Arianiti konsiderohet se është anëtari i parë i klanit Arianiti, i cili ishte aktiv në Shqipërinë e mesjetës së vonë, por lidhja nuk mund të verifikohet për mungesë burimesh të mjaftueshme. ^[1]

Më 2011 u botua në Tiranë vepra e Dhimitër Shuteriqit "Arianitët: historia - gjenealogjia - zotërimet", vepër të cilën ai vetë e vlerësonte të papërfunduar për mungesë dokumentacioni si dhe privimit që iu bë për kërkime nëpër arkiva pas 1974. Vepër kjo që ka përqasje elokuente me Das ende der Araniten (shq. I fundmi i Aranitëve) e Franz Babinger, e vitit 1961.^[4]

• David Arianiti
• Gjergj Arianiti
• Komnen Arianiti
• Donika Kastrioti
• Shteti i Arianitëve
• Epitafi i Gllavenicës

• Babinger, Franz (1960). Das Ende der Arianiten (në gjermanisht). Munich: Bayerische Akademie der Wissenschaften. OCLC 876478494.
• Frashëri, Kristo (1964). The history of Albania: a brief survey. Shqipëria: Tirana. OCLC 230172517. Marrë më 23 janar 2012. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Anamali, Skënder (2002). Historia e popullit shqiptar në katër vëllime. Vëll. I. Botimet Toena. OCLC 52411919.
• Harris, Jonathan (2013), 'Despots, emperors and Balkan identity in exile’, Sixteenth Century Journal 44, pp. 643–61
• Shuteriqi, Dhimitër (2012). Zana Prela (red.). Aranitët: Historia- Gjenealogjia -Zotërimet. Toena. ISBN 978-99943-1-729-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Schramm, Gottfried (1994). Anfänge des albanischen Christentums: die frühe Bekehrung der Bessen und ihre langen Folgen. Rombach. ISBN 9783793090830. Marrë më 30 gusht 2012. Ja, schon früher war einer arbanitischen Familie offenbar der Aufstieg in die Reichsaristokratie gelungen, wenn mit Recht aus dem Namen der Familie der Arianitai auf albanischen Ursprung geschlossen wurde. Der Patrikios David Arianites sah sich ... {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Polemis, Demetrios I. (1968). The Doukai: A Contribution to Byzantine Prosopography. London, United Kingdom: The Athlone Press. fq. 103. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Fishta, Gjergj; Elsie, Robert; Mathie-Heck, Janice; Centre for Albanian Studies (London, England) (2005). The highland lute: (Lahuta e malcís) : the Albanian national epic. I.B.Tauris. ISBN 978-1-84511-118-2. Marrë më 9 dhjetor 2010. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

1. ^ ^{a b} Shuteriqi, Dhimitër (2012). Zana Prela (red.). Aranitët: Historia - Gjenealogjia - Zotërimet. Toena. fq. 20–9, 50–1. ISBN 978-99943-1-729-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
2. ^ Schramm, Gottfried (1994). Anfänge des albanischen Christentums: die frühe Bekehrung der Bessen und ihre langen Folgen. Rombach. ISBN 9783793090830. Ja, schon früher war einer arbanitischen Familie offenbar der Aufstieg in die Reichsaristokratie gelungen, wenn mit Recht aus dem Namen der Familie der Arianitai auf albanischen Ursprung geschlossen wurde. Der Patrikios David Arianites sah sich ... {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
3. ^ Polemis, Demetrios I. (1968). The Doukai: A Contribution to Byzantine Prosopography. London, United Kingdom: The Athlone Press. fq. 103. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
4. ^ Ndoja, Leka (2013). Tjetërsimi i veprës intelektuale gjatë komunizmit në Shqipëri. Tiranë: ISKK. fq. 154. ISBN 978-9928-168-12-2. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)