kuq

KUQ kal.

• 1. E ngjyej me bojë të kuqe; bëj me të kuq; i vë të kuq. Kuq trikon. Kuq buzët.
• 2. Skuq, fërgoj. Kuq qepën (patatet). Kuq putën (mishin, peshkun). Kuq vezët.
• 3. E bëj të skuqet, skuq në zjarr (hekurin etj.). Kuq hekurin.
• 4. fig. (me trajta të shkurtra të përemrit vetor në r. dhanore e kallëzore). Ma punoi, ma ngjeshi, ma skuqi, më hoqi një vërejtje të rëndë. Ia kuqi keq. Mirë ia bëri që ia kuqi.

KUQ mb.

• 1. Që ka ngjyrën e gjakut, të lulëkuqes etj. Ngjyra e kuqe e kuqja. Flamur i kuq. Ylli i kuq. Bojë e kuqe. Verë e kuqe. Fustan i kuq. Këpucë të kuqe. Çantë e kuqe. Shall i kuq. Fjongo e kuqe. Laps i kuq. Flakë i kuq. I kuq si gjaku.
• 2. Me shumë gjak, që i ka vërshuar gjaku në fytyrë etj. dhe ka marrë ngjyrën e tij, i përskuqur (për fytyrën ose për pjesë të tjera të trupit); i kuqërremë. I kuq në fytyrë. Me duar të kuqe. Me sy të kuq.
• 3. Që ka ngjyrë të afërt a të ngjashme me atë të gjakut; i kuqërremë. Lëkurë e kuqe. Tokë e kuqe. Flokë të kuq. Dyllë i kuq. Tulla të kuqe.
• 4. Përdoret si pjesë e dytë në emërtimet e pathjeshta të disa bimëve, kafshëve, etj. që e kanë tërësisht a pjesërisht ngjyrën si ajo e gjakut a të afërt me të ose që kanë ngjyrë të kuqërreme a si të kuqërreme. Krimbi i kuq. zool. Morri i kuq. zool. Merimanga e kuqe. zool. Tenja e kuqe. zool. Misër i kuq. bot. Grurë i kuq. bot. Tërshërë e kuqe. bot. Pisha e kuqe. bot. Trëndafil i kuq. bot. Oriz i kuq. bot. Panxhari i kuq. bot. Ulliri i kuq. bot. Dëllinja e kuqe. bot. Man i kuq. bot. Kumbull e kuqe. bot. Duhani i kuq. bot.
• 5. fig. Që lufton me vendosmëri për çështjen e revolucionit socialist, të klasës punëtore dhe të partisë së saj; komunist, revolucionar; që është karakteristik për revolucionarin e vendosur a për komunistin e vërtetë. Komisar i kuq. Me zemër të kuqe.
• 6. Përd. em. m. sipas kuptimit 5 të mbiemrit.
• U bë spec i kuq (në fytyrë) shih te SPEC,~I. Kur të bjerë shi i kuq shih te SHI,~U. Doli me këpucë të kuqe dikush iron. doli me humbje të mëdha, harxhoi më shumë sesa e vlente puna. Kur të këndojë qyqja e kuqe (nga bishti) iron. shih te QYQ/E, ~JA. Njihet (dallohet) si paraja e kuqe mospërf. e njohin të gjithë, bie në sy menjëherë. Kur të qethen dhentë e kuqe shih te DHEN,~TË. Vajti te molla e kuqe shih te MOLL/Ë,~A. Kryqi i kuq organizatë shoqërore kombëtare a ndërkombëtare, e cila ndihmon të sëmurët e të plagosurit në kohë lufte ose popullsinë që është dëmtuar nga fatkeqësi natyrore a nga lufta. Këndi i kuq vend i veçantë në një ndërmarrje a institucion, ku vendosen grafikët e realizimit të planit, fotografi nga jeta e kolektivit etj. dhe zhvillohet një punë e organizuar propagandistike e kulturore. Ferrë e kuqe bot. ferrëkuqe, drizë. Fryzë e kuqe bot. fryzëkuqe. Zorra e kuqe anat. shih te ZORR/Ë,~A.

KUQ as.

• 1. Ngjyra e kuqe; boja e kuqe; e kuqja. Lyej me të kuq.
• 2. Të qenët i kuq, kuqësi. Të kuqtë e trëndafilit (e karafilit).
• 3. Ngjyra e kuqërreme që merr lëkura nga gëzimi, nga zemërimi e nga turpi etj. I ra një të kuq në fytyrë.
• 4. Laps i kuq kozmetik ose lëndë e veçantë në ngjyrë të kuqe që përdorin gratë për të lyer buzët e faqet. Të kuq të hapur (të mbyllur). Të kuq buzësh (faqesh). Lyhej me të kuq. Nuk përdor të kuq.
• 5. E verdha e vezës. Rreh vetëm të kuqtë.
• Të jep vezë pa të kuq (pa të verdhë) shih te VEZ/Ë,~A. Vezë me dy të kuq (me dy të verdha) shih te VEZ/Ë,~A. Të kuqtë e madh mjek. foka.