1330
godina
< |
13. vijek |
14. vijek
| 15. vijek
| >
< |
1300-e |
1310-e |
1320-e |
1330-e
| 1340-e
| 1350-e
| 1360-e
| >
<< |
< |
1326. |
1327. |
1328. |
1329. |
1330.
| 1331.
| 1332.
| 1333.
| 1334.
| >
| >>
Godina 1330 (MCCCXXX) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak (1. januar/siječnja po julijanskom kalendaru).
| Gregorijanski | 1330. (MCCCXXX) |
| Ab urbe condita | 2083. |
| Islamski | 730–731. |
| Iranski | 708–709. |
| Hebrejski | 5090–5091. |
| Bizantski | 6838–6839. |
| Koptski | 1046–1047. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1385–1386. |
| • Shaka Samvat | 1252–1253. |
| • Kali Yuga | 4431–4432. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 3966–3967. |
| • 60 godina | Yang Metal Konj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11330. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- 13. 1. - Umro je Friedrich Lijepi, formalni habsuburški kralj Njemačke, uz Ludwiga IV, i stvarni vojvoda Austrije i Štajerske. Kao vojvode ga zajednički nasleđuju mlađa braća Albrecht II Mudri, ili Hromi (do 1358) i Otto (do 1339, od 1335. imaju i Korušku, Kranjsku i dio Tirola).
- februar - Car Ludwig IV se nakon skoro tri godine vraća u Nemačku iz Italije.
- 19. 3. - Edmund od Woodstocka, earl od Kenta, polustric kralja Edwarda III pogubljen je nakon optužbe za zaveru protiv kralja - vlast u ovom trenutku drže Roger Mortimer, vrlo nepopularan, i kraljica majka Isabella.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 17. 4. - Felician Záh pokušao ubiti ugarsku kraljevsku porodicu u Višegradu, pošto je poljski princ Kazimir, kraljičin brat, silovao njegovu kćerku Claru, kraljičinu dvorsku gospođicu - kralj i kraljica su ranjeni, Zah je ubijen na mestu, njegovi rođaci su brutalno kažnjeni.[1]
- 25. 4. - Proletnji Frankfurtski sajam je dobio privilegij od cara Ludwiga (jesenski postoji od 1240).
- 28. 4. - Car Ludwig je osnovao benediktinsku opatiju Ettal kod sela Ettal na jugu Bavarske.
- proleće - Bugarski car Mihajlo III Šišman i vizantijski Andronik III Paleolog se dogovorili oko zajedničkog napada na Srbiju.[2]
- 1. 5. - Pripreme za sukob: srpski kralj Stefan Uroš III zabranjuje Mlečanima uvoz robe i oružja u Bugarsku, okuplja "keltske" i "alemanske" plaćenike. Bugarski kralj od ranije sakuplja tatarske i osetske najamnike, ima i savez sa vlaškim knezom Basarabom.[3]
- 3. 5. - Umro trapezuntski car Aleksije II Veliki Komnin, nasleđuje ga sin Andronik III (do 1332).
- jun - Papa je izdao bulu za krstaški pohod protiv Katalonske kompanije, Walter VI od Brienne je neuspešno vodi 1331-32 u Grčkoj, uz pomoć napuljskog kralja.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- jul, prva polovina - Car Andronik III je došao u Makedoniju, do pelagonijske ravnice, očekujući bugarskog vladara.[2]
- 28. 7. - Bitka kod Velbužda (dan. Ćustendil) - Stefan Dečanski potukao bugarskog cara Mihaila III Šišmana i sprečio bugarsko-vizantijski napad na Srbiju.
- avgust - Stefan ulazi u Bugarsku, do prestonice Trnova. Usput su mu nudili bugarski presto, ali on je za vladara postavio svog sestrića, i Mihajlovog sina, Ivana Stefana i potvrdio bugarske plemiće i dostojanstvenike u posedima i zvanjima.[4]
- Andronik za to vreme napušta Makedoniju i zatim koristi bugarske probleme.[5]
- Stefan Dečanski je zatim zauzeo neka grčka mesta, kao Veles, Prosek, Štip, Črešće, Dobrun...
- Kralj nakon bitke izdaje Dečansku hrisovulju, osnivačku povelju Manastira Visoki Dečani.
- U ovim ratovanjima se istakao mladi kralj Dušan, sledeće zime izbija sukob između njega i oca, uz podstrek vlastele.[6]
- 25. 8. - Bitka kod Tebe u Andaluziji: kastiljske snage su uz pomoć škotskih vitezova porazile Granađane i zauzele zamak. U bici je poginuo James Douglas, lord Douglas, koji je sa sobom nosio srce pokojnog kralja Roberta Brucea.
- 25. 8. - Antipapa Nikola V ispoveda grehe pred papom Ivanom XXII, koji ga razrešuje.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- 19. 10. - Edward III je sa svojim družbenicima uhapsio Rogera Mortimera u Nottinghamskom zamku, čime započinje ličnu vladavinu malo pre 18-tog rođendana - Mortimer je pogubljen pred kraj novembra.
- jesen - Andronik III je zauzeo bugarske crnomorske gradove[7] (Mesemvrija, Anhijal itd.) - otežana situacija cara Ivana Stefana (zbačen je krajem zime).
- leto-jesen? - Ugarski kralj Karlo Robert je krenuo na vlaškog vojvodu Basaraba: zauzima Severin i daje ga erdeljskom vojvodi, pošto je odbio Basarabove ponude, nastavlja dalje i zauzima njegovo sedište Curtea de Argeș a Basarab beži u planine.
- 9 - 12. 11. - Bitka kod Posade: vlaški vojvoda Basarab I je potukao ugarskog kralja Karla Roberta u Karpatima.
- 9. 12. - Nikola Babonić dobija kraljevom poveljom grad Ostrožac s Dobernicom i posjede duž Une do Krupe - Nikola se istakao u borbi kod Posade kada je ranjen.[8]
Kroz godinu
uredi- c. Pećka patrijaršija: podignuta je Crkva Bogorodice Odigitrije.[9] U ovo doba je napravljena i crkva sv. Nikole i priprata sa pirgom.[10]
- c. Vlastelin Mladen Vladojević podigao Crkvu Svetog Spasa u Prizrenu.
- U manastiru Lesnovo je napisan Stanislavov prolog (ili Lesnovski prolog).
- 1329/1330 - U povelji bana Stjepana II knezu Grguru Stjepaniću konkretno se pominje Crkva bosanska.[11]
- Andrea Pisano je uradio predložak za jedna od vrata na Firentinskoj krstionici, venecijanski livci u bronzi ih završavaju 1336.
- c. 1328-30 - Henrik Suzo napisao popularno duhovno djelo Das Büchlein der ewigen Weisheit, "Knjižicu vječne mudrosti" (proširena latinska verzija Horologium Sapientiae 1334-37).
- Darmstadt u Njemačkoj i Tarnów u Poljskoj imaju gradska prava.
- 1329/30 - Franjevac Odorik iz Pordenonea se vratio sa svojih putovanja do Kine.
- Nakon 1330. su retki procesi Inkvizicije protiv katara.
Rođenja
uredi- 15. 6. - Edward Crni Princ, nasljednik engleskog prijestolja († 1376)
- 4. 7. - Ashikaga Yoshiakira, japanski šogun († 1367)
Smrti
uredi- 3. 5. - Aleksije II Veliki Komnin, trapezuntski car (* 1282)
- 28. 9. - Elizabeta Češka, češka kraljica, majka cara Karla IV (* 1292)
Reference
uredi- ↑ Klaić, 53
- ↑ 2,0 2,1 Istorija s.n. I, 506
- ↑ Potiskivanje Bugara kao srpskih takmaca. rastko.rs
- ↑ Istorija s.n. I, 507
- ↑ Istorija s.n. I, 507-8
- ↑ Istorija s.n. I, 508-9
- ↑ Istorija s.n. I, 508
- ↑ Klaić, 57
- ↑ Pećka patrijaršija: Crkva Bogorodice Odigitrije. rastko.rs
- ↑ Pećka patrijaršija: Crkva svetog Nikole. rastko.rs
- ↑ Pojavljivanje Crkve bosanske u historijskim izvorima. muzejbosanskogkraljevstva.ba
- Literatura
- Svezak drugi: dio prvi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Prva knjiga: Anžuvinci i Sigismund do gubitka Dalmacije (1301-1409), Vjekoslav Klaić (archive.org)
- Istorija srpskog naroda, Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), SKZ Beograd 1981 (I)