Natal (kolonija)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kolonija Natal (engleski: Colony of Natal) je bila nekadašnja britanska kolonija pored grada Durbana, osnovana 4. maja 1843. nakon aneksije burske - Republike Natal.
Kolonija je egzistirala sve do 1910. kad je ujedinjena u Južnoafričku Uniju kao provincija Natal (današnja južnoafrička provincija KwaZulu-Natal).
Do obala te kolonije na Indijskom oceanu kod današnjeg grada Durbana, prvi je doplovio na Božić 1497. portugalski moreplovac Vasco da Gama, zbog tog je rijeku u zaljevu nazvao Rio de Natal, pa je to ime ostalo čitavoj regiji do danas.[2]
Početkom 19. vijeka pleme Zulu pod vodsvom njihovog legendarnog vođe Shake Zulua osnovalo je snažno Zulu kraljevstvo (1818–1897) sjeverno od rijeke Tugela. Shaka je pokrenuo razorne vojne kampanje južno od rijeke Tugela, koje su poznate kao Mfekane nakon koje je potisnuo sva plemena koja su dotad živjela u tom kraju, tako da je Natal praktički opustio u to vrijeme.[1] Historija Kolonije Natal, usko je vezana sa osnivanjem Port Natala (današnji Durban) koju su 1824. osnovali kao trgovačku stanicu, 25 trgovaca i kolonista iz britanske Kolonije Rt dobre nade pod vodstvom poručnika Francisa Farewella. Oni su kupili zemlju od tadašnjeg kralja plemena Zulu - Shake Zulua.[1] To je bio teren širok 80 km uz obalu, koji se protezao 160 km u opustjelu unutrašnjost, za koju tad Britanci uopće nisu bili zainteresirani.[1]
Port Natal je promjenio ime u Durban - 1835., u čast tadašnjeg guvernera kolonije Rt dobre nade - Benjamina D'Urbana, od tad je naselje stalno raslo.[1]
Buri su teško prihvatili britansku vlast u koloniji Rt dobre nade naročito nakon oslobođenja robova, zbog tog se u oktobru 1837. njih 3 000 pod vodstvom Pieta Retiefa, otisnulo na Veliki put (Groot Trek) preko Masiva Drakensberg i naselilo u Natalu, južno od rijeke Tugela.[1] Oni su se uskoro sukobili sa plemenom Zulu koje je tad vodio Dingane, polubrat ubijenog legendarnog vođe Shake Zulua. Nakon što su Zului masakrirali njihovog vođu Pieta Retiefa i njegovih 50 pratioca u februaru 1838. Burski novi vođa Andries Pretorius pobjedio je Zulue u Bitci kod Krvave rijeke u decembru 1838. pobivši oko 3 000 njihovih ratnika. Nakon tog je poraženog Dinganea zamijenio njegov brat Mpande, koji je sa Burima sklopio primirje po kojem je rijeka Tugela postala granica, sjeverno od nje prostiralo se Zulu kraljevstvo [1] koje je kasnije postalo poznato kao Zululand i na kraju bantustan KwaZulu.
Buri su osnovali svoju Republiku Natal s Pietermaritzburgom kao glavnim gradom 1939. koja se protezala do rijeke Tugele na sjever.[1] Britancima iz kolonije Rt dobre nade, burska kolonija na obali Indijskog oceana uopće nije bila po volji, ali se zbog tog nisu previše uzbudili, već su tvrdili da je Natal i nadalje teritorij u nadležnosti njihove kolonije, te da se i na njih odnose britanski zakoni.[1]
Nakon serije sukoba Britansko Carstvo je anektiralo - Republiku Natal 1843., zbog tog se velik broj burskih kolonista iselio i krenuo dublje u unutrašnjost Južne Afrike prema Transvaalu i i rijeci Oranje.[1] Njih su ubrzo zamijenjenili brojni novi kolonisti, uglavnom iz Velike Britanije. Natal je dobio vlastitu administraciju, ali je u osnovi ostao pod direktnom upravom kolonije Rt dobre nade sve do 1856., kad je postao krunska Kolonija Natal sa vlastitim parlamentom. Britanski komesar za Natal, Theophilus Shepstone, počeo je od 1849. provoditi politiku osnivanja velikih rezervata za domorodačke Bantue, koji su tad bili znatno brojniji od bjelih kolonista.[1]
Razvoj Kolonije Natal vezan je uz podizanje velikog broja plantaža šećerne trske u okolici Durbana, kako im je nedostajalo radnika za rad (na ratoborne Zulue, nisu mogli računati), Britanci su od 1860. počeli uvoziti velik broj radnika iz svoje krunske kolonije Indije.[1] Zbog toga i danas Kolonija Natal ima najviše stanovnika indijskog porijekla. Rast plantaža, tražio je sve veći broj zemlje, tako da se kolonija počela konstantno širiti na teritorij plemena Zulu.[1]
Zbog tog je izbio pravi Anglo-Zulu rat - 1879. godine, u kom je nakraju britanska vojska pobijedila, ali uz velike muke i teškoće, naročito je bio težak poraz koji su doživjeli u Bitci kod Isandluana 22. januara 1879.[2]
Zululand je na kraju i formalno anektiran 1887. kao dio Britanskog Carstva, da bi 1897 postao dio Kolonije Natal, kao njegova istočna provincija.[1]
Kolonija Natal, dobila je unutarnju autonomiju od britanske vlade 1893. Željeznička pruga od Durbana do Pretorije u Transvaalu dovršena je 1895., a 1898. Kolonija Natal pridružila se carinskoj uniji južnoafričkih država. Za vrijeme Drugog burskog rata (1899. - 1902), u Natal su provalile burske snage, i opkolile ključni britanski garnizon u gradu Ladysmith, kojeg su Britanci oslobodili u svojoj kontraofenzivi 1900.[1]
Iza rata su sve britanske krunske kolonije u Južnoj Africi; Rt dobre nade, Transvaal, Oranje i Natal ujedinjene 1910. u Južnoafričku Uniju, u kojoj su poraženi Buri dobili začuđujuće puno prava.
