1480
(Preusmjereno sa stranice 1480.)
- Ovo je članak o godini 1480.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 14. vijek – 15. vijek – 16. vijek |
| Decenija: | 1450-e 1460-e 1470-e – 1480-e – 1490-e 1500-e 1510-e |
| Godine: | 1477 1478 1479 – 1480 – 1481 1482 1483 |
| Gregorijanski | 1480. (MCDLXXX) |
| Ab urbe condita | 2233. |
| Islamski | 884–885. |
| Iranski | 858–859. |
| Hebrejski | 5240–5241. |
| Bizantski | 6988–6989. |
| Koptski | 1196–1197. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1535–1536. |
| • Shaka Samvat | 1402–1403. |
| • Kali Yuga | 4581–4582. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4116–4117. |
| • 60 godina | Yang Metal Miš (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11480. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1480 (MCDLXXX) bila je prijestupna godina koja počinje u subotu (1. 1. po julijanskom kalendaru).
- 8. 2. - Kapetan Blaž Mađar se prevezao sa 6000 ljudi na Krk koji drži Ivan VII. Frankopan pod mletačkim okriljem, te bombardira Omišalj koji će i zauzeti.
- februar - Matija Korvin zauzima neka mesta u Štajerskoj i Kranjskoj (Radgona, Kostanjevica...), tokom godine njegovi kapetani upadaju i u druge zemlje cara Fridriha III.
- ca. 20. 2. - Blaž Mađar pred gradom Krkom.
- 22. 2. - Ivan VII. na prevaru predao Krk pod mletačku zaštitu, koji nastavljaju borbu protiv ugarskog kapetana.
- 6. 3. - Ugovor iz Toleda: Katolički monarsi Ferdinand i Izabela priznaju portugalskom kralju Afonsu V afrička osvajanja u zamenu za Kanarska ostrva (pomenuto i u prošlogodišnjem ugovoru iz Alcáçovasa).
- mart - Lorenzo de' Medici i formalno sklopio mir sa napuljskim kraljem Ferdinandom.
- mart, druga polovica - Blaž Mađar napustio otok Krk (ostaje mletački do 1797, Ivan VII. ga pokušavao povratiti do smrti 1486); papa dao za pravo Mlečanima.
- jun - Stefan V Batori, Pavle Kiniži i moldavski vojvoda Stefan Veliki upadaju u Vlašku (osmanska vazalna država) a zatim i tursku Bugarsku.
- jun - Napuljski princ Alfonso zauzeo Sienu[1].
- 27. 7. - Prva Opsada Rodosa: Turci ušli u grad ali Hospitaleri se održali i savladali ih (turska mornarica odlazi 17. 8.).
- 28. 7. - Otomanska invazija Otranta u Napuljskoj kraljevini, papa će pozvati na krstaški pohod.
- septembar - Girolamo Riario, papin nećak, zauzeo Forli.
- 27. 9. - Ferdinand i Izabela osnovali Špansku Inkviziciju.
- rujan/listopad - Kralj Matija Korvin boravi u Zagrebu, zatim ide prema Bosni.
- 8. 10. - Ugoršćina: na reci Ugri se suočavaju han Velike Horde Ahmet bin Kučuk i Ivan III., moskovski veliki knez - Ahmet će se povući, što se pripisuje intervenciji Bogorodice Vladimirske; ovaj događaj se smatra krajem "Tatarskog jarma".
- novembar - Da bi nadoknadio štetu od Davud-pašine pljačke, ugarska vojska ide u Bosnu a laka konjica (Ladislav Egervari, Petar Dojčin, despot Vuk) prodrla do Sarajeva i poharala ga; u povratku se vodile teške borbe oko Lašve[2], Turci poraženi kod Travnika[3].
- + U isto vreme Pavle Kiniži upada do Kruševca, za sobom povlači 60.000 Srba[3].
- + Sultan Mehmed II se žali mletačkoj Sinjoriji na nećaka Ivana Crnojevića koji uznemirava turske posede u okolini Kotora[4].
- 30. 11. - Sultan Mehmed II ipak priznao dubrovačke posede, nakon što je hercegovački Ajas-beg upadao u Konavle; danak od sledeće godine, pod Bajazitom II, 12.500 dukata umesto 15.000.[5]
- 3. 12. - Papa Siksto IV. skinuo interdikt sa Firence, sklopljen mir.
- 1480-81 - Veliki broj Srba preseljen iz moravske Srbiju na ugarsku teritoriju[6].
- Matija Korvin zauzima Karlobag i priključuje ga Senjskoj kapetaniji.
- pribl. - Osnovan Zvornički sandžak.
- Oko Smederevske tvrđave Turci dozidali spoljašnji bedem i četiri poligonalne topovske kule.
- Približno vreme Botticellijeve slike "Portret mladića sa medaljonom", prodate za 92,2 miliona dolara 2021.
- 10. 1. - Margareta Austrijska, regentkinja Nizozemske († 1530)
- 13. 2. - Girolamo Aleandro, italijanski kardinal († 1542)
- 10. 4. - Filiberto II di Savoia, savojski vojvoda († 1504)
- 18. 4. - Lucrezia Borgia, vojvotkinja Ferare († 1519)
- 1. 10. - Sveti Kajetan, osnivač Teatina († 1547)
- Gazi Husrev-beg, bosanski sandžakbeg († 1541)
- Vannoccio Biringuccio, italijanski metalurg († ca. 1539)
- Giovanni Guidiccioni, italijanski pesnik († 1541)
- Lorenzo Lotto, italijanski slikar († 1557)
- ? Peter Henlein, nemački časovničar († 1542)
- ? Matej Andreis, hrvatski humanist
- ca. Stjepan Brodarić, humanist i diplomat († 1539)
- ca. Johann Georg Faust, nemački alhemičar († ca. 1541)
- ca. Ferdinand Magellan, portugalski moreplovac († 1521)
- ca. Johannes Murmellius, holandski humanista († 1517)
- 19. 5. - Jan Długosz, poljski istoričar (* 1415)
- 6. 6. - Vecchietta, italijanski sijenski slikar, skulptor itd. (* ca. 1410)
- 6. 7. - Antonio Squarcialupi, italijanski orguljaš i kompozitor (* 1416)
- 10. 7. - René d'Anjou, bivši kralj Napulja (* 1409)
- 14. 12. - Niccolò Perotti, italijanski humanista (* 1429)
- Tristão Vaz Teixeira, portugalski istraživač (* ca. 1395)
- Antonio Vivarini, italijanski slikar (* ca. 1440)
- Nicolas Jenson, francuski graver (* 1420)
- Nikola Modruški, biskup (* 1427)
- ↑ Kenneth Meyer Setton, The Papacy and the Levant, 1204-1571: The fifteenth century, p. 338
- ↑ V. Ćorović, Pad Hercegovine, rastko.rs
- ↑ 3,0 3,1 Ž. Fajfrić, Sveta loza Brankovića, rastko.rs
- ↑ Istorija Crne Gore, str. 323
- ↑ "Politika", 6-9. jan. 1937
- ↑ Dimitrije Bogdanović, Pustošenja srpskih zemalja i prve seobe u XV i XVI veku, rastko.rs
- Vjekoslav Klaić, Svezak drugi: dio treći.... Treća knjiga: Doba kralja Matijaša Korvina i Jagelovića (1458-1526) (archive.org)
- Vladimir Ćorović, Historija Bosne
- Grupa autora, Istorija Crne Gore