1345

Godina 1345 (MCCCXLV) bila je redovna godina koja počinje u subotu u julijanskom kalendaru (1. januar/siječnja).

• početkom godine - Kralj Ludovik I. Veliki se sprema za rat u Hrvatskoj (Dalmaciji), pošto je udova Vladislava Nelipčić odrekla sporazum o predaji gradova. Tamo mu je vjeran jedino Budislav Ugrinić.^[1]
• 14. 1. - Vojislav Vojinović se prvi put pominje kao oblasni gospodar.
• 17. 1. - Smirnski križarski pohod: vođe su ubijene u turskom napadu tokom mise u bivšoj katedrali.
• zima - Jurjevski noćni ustanak: križari se vraćaju na estonski otok Saaremaa, urođenici uskoro traže mir. Danci ove godine prodaju Narvu Livonskom redu, a dogodine i celo Estonsko vojvodstvo.

• 2. 2. - Lackfi András, grof Sekelja, naneo je poraz Zlatnoj hordi iza Karpata. Ugarsko kraljevstvo će narednih godina podizati tvrđave istočno od Karpata, zemlja će biti data vojvodi Dragošu, → Osnivanje Moldavije.

• mart - Jupiter, Saturn i Mars su bili u konjunkcijama, što će biti protumačeno kao najava kuge. Takođe je i Mesec bio pomračen.^[2]
• 16. 3. - "Čudo hostije" u Amsterdamu, koje će u narednim stolećima biti obeležavano "Tihim hodom" (Stille Omgang).

• 22. 4. - Gvelfi i Gibelini: Bitka kod Gamenaria blizu Torina je odlučujuća pobeda lombardskih gibelina nad gvelfskim napuljskim Anžujcima.

• 11. 6. - Građanski rat u Vizantiji: Aleksije Apokavk linčevan tokom obilaska zatvora - početak kraja za namesničku stranu u građanskom ratu. Kantakuzen namerava krenuti prema Carigradu, ali Umur beg se vraća u Malu Aziju.^[3]
  • Guverner Soluna Jovan Apokavk će pokušati da preda grad Kantakuzenu, ali Ziloti i gradska rulja su ga ubili, kao i stotinak aristokrata.
• lipanj, druga polovica - Pred Kninom su slavonski ban Nikola Banić i bosanski Stjepan Kotromanić; 23-ćeg su sklopili ugovor sa Vladislavom da će ona vratiti kraljeve gradove, ako se sinu Ivanu garantira djedovina.^[4]
• jun - Engleski kralj Edward III prekida primirje u Ratu za bretonsko nasleđe, snage na čelu sa erlom od Northamptona i Jeanom Montfortom, pretendentom, su se iskrcale u oblasti.
• jun? - Dušan nastavlja rat s ciljem osvajanja Sera, prethodno zauzima neke tvrđave u dolini Strume.^[5]

• 7. 6. ili 7. 7. - Bitka kod Periteoriona u zapadnoj Trakiji: Vojvoda Momčilo je poginuo u borbi sa Kantakuzenovim i Umur-begovim ratnicima, ulazi u narodnu pesmu.
• 13. 7. - Kralj Ludovik je stigao do Bihaća, na potok Klokot, pridružuju mu se banovi. Ovde će doći i Vladislava, potvrđen je sporazum iz lipnja, kralj će u studenom izdati povelju Ivanu Nelipiću. Kralju su se poklonili i Kurjakovići (pošto je zatočio Grgura Kurjakovića), tako da je ovladao gorskom Hrvatskom.
• jul? - Vilim II od Hainauta, također grof Hollanda i Zeelanda, zauzeo je nakon opsade Utrecht, čiji je biskup pokušavao povratiti nezavisnost.
• 17, 24. 7. - Ubijen je lider Flandrije Jacob van Artevelde.
• ljeto - Andrija, vojvoda kalabrijski saznao da će mu stići dozvola za napuljsko krunisanje - počinje pretiti onima koji su se loše odnosili prema njemu.^[6]

• 4. 8. - Mlečani odlučili napasti Zadar, zbog planova da se vrati pod kraljevu vlast i pohvataju Mlečane.^[7]
• 9. 8. - Stogodišnji rat: Henry od Grosmonta je stigao u Bordo, provodi uspješnu gaskonjsku kampanju ove godine; 26-tog poražava francusku vojsku kod Bergeraca.
• 10. 8. - Kralj se vraća u Ugarsku, ban Nikola ostao u Kninu sa posadom - Nikola se sada naziva banom Slavonije i Hrvatske.^[8]

• 13. 8. - Mletačka opsada Zadra: - galije Petra Canalea potapaju brodove i ljude u luci, iako su juče upućeni poslanici u Veneciju. Uhapsio je zadarske plemiće na Pagu i priključio otok Veneciji.
• 30. 8. - Zadrani su zatvorili ulaz u luku lancem sa balvanima. Canale napada zadarske otoke i sela, uzima 200.000 grla stoke. Marco Giustiniani sa kopnenom vojskom hara kotar, u grad je dobeglo 28.000 ljudi.

• 18. 9. - Ubijen je Andrija, vojvoda kalabrijski, muž napuljske kraljice Ivane I, brat ugarsko-hrvatskog kralja Ljudevita. Ovaj uskoro odlazi u Beč, sklapa savez protiv Napulja sa carem Ludwigom IV i austrijskim vojvodom Albrechtom.^[9]
• 24. 9. - Mljetski benediktinci su oslobodili otočane od svih kontribucija i službi prema opatiji, uz godišnji prihod od 300 perpera i jedne kokoši po obitelji. Otok je dobio i statut (ali jača dubrovački utjecaj, koji je zavladao 1410).

• 25. 9. - Kralj Dušan je osvojio Ser, kao i ostatak jugoistočne Makedonije, do klanaca istočno od Hristopolisa/Kavale.
  • Pretpostavlja se da je nedugo zatim za ovdašnjeg mitropolita postavlje Srbin Jakov.
• 26. 9. - Frizo-holandski rat, Bitka kod Warnsa: Vilim II od Hainauta poginuo je u borbi sa Frizima (čiji nacionalisti i danas obeležavaju ovaj događaj). Nasleđuje ga sestra Margareta, supruga cara Ludwiga IV, tako da Hainaut, Holland i Zeeland postaju carski posjedi.
• 26. 9. - Jean de Montfort umire od bolesti, njegov mali sin Jean IV nasleđuje borbu za vojvodstvo u Bretanji, što će biti izvojevano 1364.

• 21. 10. - Stogodišnji rat, Bitka kod Auberochea: anglo-gaskonjske snage su potugle znatno brojnije Francuze na severu Akvitanije. Engleski prestiž je znatno uvećan.

• 11. 11. - Kralj daje Ivanu Nelipiću grad Sinj, castrum Zyn - prvi pomen grada.
• studeni - Slavonski i bosanski ban su dolazili u blizinu Zadra, ali su procenili da su slabiji od Mlečana, sa kojima sklapaju ugovor da ne napadaju kraljevu zemlju. Mletački saveznik Mladen III Šubić je u ovo vreme zauzeo i spalio Vranu.^[10]
• novembar - Sveta gora priznaje Dušana,^[11] koji je izdao opštu hrisovulju svim monaškim obiteljima s potvrdom poseda i privilegija. U Dušanovim potpisima se od ove jeseni pominje i Romanija, tj. osvojene vizantijske oblasti.
• novembar - Iz Venecije krenuo drugi križarski pohod na Smirnu, na čelu je Humbert II de Viennois.

• prosinac - Mlečani zauzeli tvrđicu Kuzme i Damjana na Pašmanu.
• 25. 12.? - Dušan se proglašava za cara u Seru (krunisanje u aprilu u Skoplju), Uroš je mladi kralj.

• Hrvatski se tekstovi počinju pisati i latinicom, uz glagoljicu i ćirilicu: Red i zakon sestara dominikanki - Red i zachon od primglenia na dil dobroga cignenia sestar nasich reda suetoga odza nasega dominicha sestara dominikanki sv. Dimitrija u Zadru.
• Litavskog velikog vojvodu Jaunutisa su zbacila njegova braća Algirdas (vl. 1345-77) i Kęstutis (vl. 1381-82)
• Prvi put je pomenuta Manama na Bahreinu.

• 1338-45 - Crkva manastira Sopoćani dobila zvonik i spoljnu pripratu (eksonarteks).
• c. Živopisana je crkva sv. Dimitrija u Pećkoj patrijaršiji.
• Đenovski admiral Paganino Doria opustošio mletački Dvigrad u Istri.
• Petrarka je u Veroni otkrio Ciceronova pisma Atiku.
• c. Orhan je osmanskoj državi priključio begluk Karasi (pominju se i druge godine), odn. njegov veći deo nakon sukoba rođaka Dursun-bega, koji je tražio Orhanovu pomoć, i Adžlan-bega. Ovo je prvi turkomanski begluk koji je priključen Osmanlijama, koji time izlaze na Dardanelski moreuz.
• Kan Zlatne Horde Džani-beg obnavlja opsadu đenovske Kaffe (dan. Feodosija na Krimu) - traje do 1347, veruje se da je to početna tačka kuge u Evropi. Kuga je ove godine možda stigla do glavnog grada Horde, Novog Saraja na Volgi, tj. pod godinom 6854. vizantijske ere (sept. 1345 - avg. 1346) pominje se veliko umiranje u Saraju, od Volge do Dona i na Krimu.
• Ibn Batutina putovanja: u Sylhetu u dan. Bangladešu se sreo sa sufistom Šah Džalalom; zatim putuje u sultanat Samudera Pasai u dan. Acehu na Sumatri; pa na Javu, središte carstva Majapahit; sreće se sa princezom Urdujom, u zemlji Tawalisi neizvesne lokacije na jugoistoku Azije. Konačno stiže u Quanzhou u Kini.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1345.

• Karlo II. Drački, kralj Napulja, ugarsko-hrvatski kralj († 1386)
• 31. 10. - Fernando I Lijepi, kralj Portugala († 1383)
• c. Vuk Branković, srpski velmoža († 1397)

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1345.

Literatura

• Svezak drugi: dio prvi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Prva knjiga: Anžuvinci i Sigismund do gubitka Dalmacije (1301-1409), Vjekoslav Klaić (archive.org)
• Istorija srpskog naroda, Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), SKZ Beograd 1981 (I)

1345 na Wikimedijinoj ostavi